Hesiodus
Griechischer Epiker aus Askra, um 700 v. Chr.
Die nachfolgend aufgeführten Ausgaben von „Opera et dies“ (ἔργα καὶ ἡμέραι), auch als „Georgica“ betitelt, sind von Nicolaus de Valle übersetzt und mit einem Widmungsbrief an Pius II. versehen worden. Unter Theocritus: Idyllia (HC 15476.15477) finden sich „Opera et dies“ und „Theogonia“ (ϑεογονία) in der ursprünglichen griechischen Fassung abgedruckt.
10 Sp.785a Hesiodus: Georgica. Übers. Nicolaus de Valle. Daran: Theogonia. Übers. Boninus Mombritius.
H 8538. PA II 98.607. Denis 5098.
Nicht nachweisbar.
12394 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. [Rom: Konrad Sweynheym und Arnold Pannartz, um 1472]. 
14 Bl. [a⁸b⁶]. 38 Z. Typ. 2:115R, 3:116Gr.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Pio .II. Pont. Max.  Nicolauſ de Valle.  Verse Si uacat Enea rerum digniſſime preſul  … Bl. 2a Heſiodi Poete ἔργα καὶ ἡμέραι  .i. opera. & dieſ georgicon Liber.  Nicolai de Valle e greco cōuerſio.  [⁶]Ierideſ muſe quarum  uiget inclyta cantu  Fama ducum & ueſtri  … Lage b Difficile interdum mutabile noſcere tempuſ.  … Endet Bl. 13b Z. 17 Ille quidem. qui diiſ gratuſ cui cognita ſunt hec  Omina inſpicienſ rerum ſe exercet ad uſuſ.  FINIS.  Bl. 14 leer.
Vorlage: Chantilly MConde (Kopie).
Anm. Vgl. Moreno Hernández, Antonio/López Zamora, Jesús: La ‘editio princeps’ de la traducción latina de Nicolás Valla de Hesíodo, ‘Opera et dies’ (Roma, Sweynheym & Pannartz, ca. 1471). In: Quaderni Urbinati di Cultura Classica NS 116,2(2017) S. 151–178.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 84. Wien NB (Digitalisat).
C 1417,2. 2943. Ce³ S-503,3. IBE 5249,3. IDL 4119,3. IGI 8972,3. Pell 3175,2. 10527. CIBN S-257,3. Pr 3317,3. BMC IV 13.IB 17170. Bod-inc S-197,3. ISTC is00503000,3.
Cambridge UL. Chantilly MConde. Città del Vaticano BVat
. Cologny BBodmer. Dresden *SUB (z.Z. Moskva GosB). Firenze BLaur, BN. Leiden BU
(2 Ex.). London BL
(2 Ex.). Madrid BN (2). Manchester RylandsL
. Milano BNBraid (def.). Modena BEst (3 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def., 3. Ex. def.). Napoli BN. Nelahozeves Lobkowitz
. New York MorganL. Oxford Bodl
. Paris BN (4 Ex., 2. Ex. def., 3. Ex. def., 4. Ex. def.), Genev. Parma BPalat. Philadelphia RosenbachM. Roma BCasanat (def.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Subiaco Benedikt (def.). Warminster LongleatHs (def.). Wien NB
. Williamstown ChapinL.  — National Trust (England). Gordan (New York) (def.).
Gesamtüberlieferung: 34 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
12395 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. [Mailand(?): Simon Magniagus(?), um 1483]. 
16 Bl. ab⁸. 30–32 Z. Typ. 3:92R. Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. ai Heſiodi poetæ opera & dies Georgicon liber Nicolai de Valle e græco conuerſio.  (p³)Ierides muſæ quarū uiget inclyta cantu.  Fama ducū & ueſtri … Sign. b Ergo non melior iuuenis. neque ſæmina uerſæ  … Endet Bl. 15b Z. 10 Ille quidem ꝗ diis gratus cui cognita ſunt hec:  Omniaque inſpiciens rerum ſe exercet ad uſus.  FINIS  Pio .ii. pont. Max. Nicolaus de uale.  … Verse enden Z. 31 Hic quoque iudicio ſtetque cadatque tuo.  Bl. 16 leer.
Vorlage: Besançon BMun (Mikrofilm).
Reproduktionen: Modena BEst (Digitalisat).
Rogledi Manni: Milano 495. IGICorr 4723A. Pell 11058,2. BSB-Ink H-227. Chantilly 907. Fava: Modena 1277. ISTC ih00136500.
Besançon BMun. Chantilly MConde. Città del Vaticano BVat
. Milano BAmbros, BTrivulz. Modena BEst. München *SB
. Perugia BAugust (2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12396 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. Deventer: Jakob von Breda, 1492. 
16 Bl. ab⁶c. 29–30 Z. m. Durchsch. Typ. 3:180G, 4B:80G. Einmal Min. f. Init. Rubr. α.
Tit. Liber geoꝛgicoꝛum  Nicolai de valle.  Bl. 1b Pio. II. Pont. Max.  Nicolaus de valle.  18 Verse  Bl. 2a ⁌ Heſiodi poetę Erga kae himerae .i. opera et dies ge-oꝛgicon. liber ꝑ Nicolaū de valle e gręco conuerſus.  (p²)Ierides muſę quarum viget inclyta cantū  Fama ducum: ⁊ veſtri … Sign. b O iudex modo ſi lubeat ſpeculatur ab alto  … Endet Bl. 16b Z. 16 Ille quidem. qui dijs gratus cui cognita ſunt hęc  Omnia inſpiciens rerum ſe exercet ad vſus.  ⁌ Liber geoꝛgicoꝛum. Nicolai de valle finit fęliciter.  Impꝛeſſus Dauentrię per me Iacobum de Bꝛeda  Anno .M.cccc.xcij. 
Vorlage: Paris BN (Mikrofilm). Giessen UB (Teilmikrofilm).
Anm. Vgl. Moreno Hernández, Antonio/López Zamora, J.: Jacobus de Breda y la imprenta holandesa en la tradición de Opera et Dies de Nicolás Valla. In: Exemplaria Classica 20(2016) S. 187–215.
HC 8539. CA 924. Hellinga: PT I 109.II 413. ILC 1176. Ce³ H-136. IBP 2770. IDL 2284. Pell 5837. BSB-Ink H-228. CIBN H-75. BMC IX 68.IA 47832. Günther 990. Madsen 1958. Oates 3552. Schüling 440. Voulliéme: Bonn 546. Voulliéme: Trier 2428. ISTC ih00136000.
Bonn ULB
. Boston (Mass.) PL
. Cambridge JohnC, UL. Darmstadt ULB. Dresden *SUB (z.Z. Moskva GosB). Giessen UB. Haag KglB. Kiel UB
. København KglB. Kraków BU. Leipzig StB
. London BL
. Metz BMun
. München *SB
. Nelahozeves Lobkowitz. Paris BN (Fragm. Bl. 13–16), BU. Sankt Petersburg NB. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Schwaz Franzisk
. Sélestat BVille
. Trier StB. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 24 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12397 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. [Paris: Antoine Caillaut, um 1493]. 
24 Bl. a–c⁸. 19–20 Z. m. Durchsch. Typ. 13:80G. Min. f. Init. DrM II.
Tit. Liber geoꝛgicoꝛum nicolai de valle.  DrM  Bl. 1b Pio. II. Pont. Max.  Nicolaus de valle.  18 Verse  Bl. 2a m. Sign. a.ii. Heſiodi poete.i. opera et dies geoꝛgicon liber Nicolai de valle e greco uerſio.  (p²)Ierides muſe quarum viget inclita cantu  Fama ducū ⁊ veſtri … Sign. b Vulgus et euacuos oſtendunt tecta penates.  … Endet Bl. 24a Z. 16 Ille quidem. qui diis gratus cui cognita ſunt hec  Omnia inſpiciens rerum ſe exercet ad vſus.  Liber geoꝛgicoꝛum Nicolai de valle finit feliciter.  Bl. 24b leer.
Vorlage: Chaumont BMun (Mikrofilm).
Ce³ H-137. Pell 5834. CRF I 784. ISTC ih00137000.
Ann Arbor SpauldingColl. Chaumont BMun.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12398 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. [Paris: Pierre Levet, um 1497]. 
24 Bl. a–c⁸. 19–20 Z. m. Durchsch. Typ. 1:78G. Einmal Min. f. Init DrM I.
Tit. Liber geoꝛgicoꝛum Nicolai de valle.  DrM  Bl. 1b Pio II. Pont. Max.  Nicolaus de vale.  18 Verse  Bl. 2a m. Sign. aii Heſiodi poetei. opera et dies geoꝛ-gicon liber Nicolai de vale e greco cōuerſio.  (p²)Ierides muſe quarum viget inclita cantu  Fama ducū et veſtri … Sign. b Vulgus et euacuos oſtendunt tecta penates  … Endet Bl. 24a Z. 16 Ille quidem. qui diis gratus cui cognita ſunt hec  Omnia inſpiciens rerum ſe exercet ad vſus  Liber geoꝛgicoꝛū Nicolai de vale finit feliciter.  Bl. 24b leer.
Vorlage: Oxford Bodl (Mikrofilm).
Anm. Zeilengetr. Nachdr. der vorhergehenden Nr.
Reproduktionen: Madrid BU (Digitalisat).
IBE 2892. BMC VIII 105.IA 39952. 106. Bod-inc H-068. ISTC ih00138500.
London BL
(Lage b mit GW 5925 vertauscht). Madrid BU. Oxford Bodl. Sankt Petersburg NB.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12399 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. Deventer: Jakob von Breda, 1497. 
16 Bl. ab⁶c. 30 Z. m. Durchsch. Typ. 3:180G, 4C:80G, 8:100G. Min. f. Init. Rubr. α. DrM I.
Tit. Liber geoꝛgicoꝛum  Nicolai de valle.  DrM  Bl. 1b Pio. II. Pont. Max.  Nicolaus de valle.  18 Verse  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Heſiodi poetę Erga kae himerae .ī. opera ⁊ dies geoꝛgicon. liber ꝑ Nicolaū de valle e gręco in latinū conuerſus.  (p²)Ierides muſe quarum viget inclyta cantu  Fama diſcū: ⁊ veſtri … Sign. b Credimus alterno certatim coꝛpoꝛe paſci  … Endet Bl. 16b Z. 8 Ille quidem. qui dijs gratus cui cognita ſunt hęc.  Omnia inſpiciens rerum ſe exercet ad vſus.  ⁌ Liber geoꝛgicoꝛum. Nicolai de valle finit fęliciter  Impꝛeſſus Dauentrię ꝑ me Iacobum de Bꝛeda  Anno di .M.CCCC.xcvij. 
Vorlage: Bonn ULB (Kopie).
C 2945. CA 925. Hellinga: PT I 109.II 414. ILC 1177. Ce³ H-138. CRF XIII 1150. Oates 3571. ISTC ih00138000.
Bonn *ULB. Cambridge UL. Chicago NewberryL. Darmstadt ULB. London BL. Paris BN (Bl. 13–16 fehlen). Sélestat BVille.  — Vergauwen (Belgien).
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
12400 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. Paris: Antoine Denidel, [um 1498]. 
22 Bl. a–c⁶d. 22 Z. m. Durchsch. Typ. 1:190G, 2:76G. Init. a. DrM I.
Tit. Georgica Nicholai  de vale:  DrM  Bl. 1b Pio II. Pont Max  Nicolaus de vale.  18 Verse  Bl. 2a m. Sign. aii: Heſiodi poetei. opera et dies geoꝛgicon liber Nicolai de vale e greco conuerſio.  (P²)Ierides muſe quarum viget inclita cantu  Fama ducū et veſtri … Sign. b At nunc te moneam   ſapis omnia iudex  … Endet Bl. 21b Z. 19 Ille quidem. qui diis gratus cui cognita ſunt hec  Omnia inſpiciens rerum ſe exercet ad vſus  Bl. 22a Z. 1 Liber geoꝛgicoꝛum nicholai de vale per anthonium  denidel in artibus magiſtrum pꝛope collegium de  coqueret commoꝛantem pariſius impꝛeſſus. Necnon  coꝛrectus et emendatus finit feliciter.  Laus Deo.  Dedecus eſt natis claros habuiſſe parentes.  Ni ſtudeant claris patribus eſſe pares.  Bl. 22b leer.
Vorlage: San Marino (Calif.) HuntingtonL (Kopie). Paris BN (Einzelfotos).
Reproduktionen: Paris BN (Digitalisat).
R 1751. Ce³ H-139. IBP 2771. IGI 4724. Pell 5833. CIBN H-76. Pr 8332. BMC VIII 205.IA 40802. Mead 4669. ISTC ih00139000.
Kraków BU (def.). London BL
(Bl. 1 fehlt). Paris Arsenal
, BN
. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Torino BNU.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12401 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. [Paris: Philippe Pigouchet, um 1499]. 
22 Bl. ab⁸c⁶. 20–22 Z. m. Durchsch. Typ. 3**:80G. Init. a. Min. f. Init. DrM II.
Tit. (L¹)iber geoꝛgicoꝛum nicolai de valle  DrM  Bl. 1b Pio. II. Pont. Max.  Nicolaus de valle.  18 Verse  Bl. 2a m. Sign. aii Heſiodi poete.i. opera et dies geoꝛgicon liber Nicolai de valle e greco conuerſio.  (p²)Ierides muſe quarum viget inclita cantu  Fama ducum et veſtri … Sign. b Hec quo que referam ſtultiſſime concipe frater  … Endet Bl. 22b Z. 7 Ille quidem. qui diis gratus cui cognita ſunt hec  Omnia inſpiciens rerum ſe exercet ad vſus.  Liber geoꝛgicoꝛum Nicolai de valle finit feliciter. 
Vorlage: Besançon BMun (Mikrofilm). New York MorganL (1 Foto).
C 2944. IGICorr 4724A. Pell 5835. CRF I 783. ISTC ih00136700.
Besançon BMun. Charleville BMun. Firenze BRiccard. Grenoble /BMun/. New York MorganL. Troyes BMun.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12402 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. Zwolle: Peter van Os, 1499. 
18 Bl. a–c⁶. 25 Z. m. Durchsch. Typ. 11:99G. Init. c. Rubr. α.
Bl. 1a m. Sign. ai (L)iber geoꝛgicoꝛum Heſiodi  traductꝯ ꝑ Nicolaū de valle  Pio .i. i Pont. Max.  Nicolaus de valle.  Verse  Bl. 1b ⁌ Heſiodi poete Erga kae himerae .i. opera  et dies geoꝛgicon. liber ꝑ Nicolaū de valle e greco in latinum conuerſus  (p)Ierides muſe quarū viget inclita cātu  Fama ducū. ⁊ vꝛī … Sign. b Ad tales hominum penas diuina poteſtas  … Endet Bl. 18b Z. 17 Ille quidem. qui dijs gratus cognita ſunt hec.  Omnia imſpiciens rerum ſe exercet ad vſus.  ⁌ Liber geoꝛgicoꝛum Nicolai de valle finit  feliciter.  Impꝛeſſum Zwollis per me Petrū os de Breda anno di M.CCCCxcix. 
Vorlage: GW-Manuskript..
H 2495,3. C 2946. CA 926. Hellinga: PT I 107.II 451. ILC 1178. Hermans: Zwolle 115. ISTC ih00140200.
Lübeck *ehem. StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12403 Hesiodus: Opera et dies. Übers. Nicolaus de Valle. Mit Beig. von Johannes Honorius de Cubito. Leipzig: Jakob Thanner, 16.IV.1499. 
26 Bl. A–C⁶D⁸. 34, b. Durchsch. 18–19 Z Typ. 1:88G, 2:175G. Min. f. Init. Rubr. α. Marg.
Tit. Heſiodi poete geoꝛgicoꝛū  liber per Nicolaū de valle  cōuerſus e greco ī latinū.  Bl. 1b ⁌ Iohannis Honoꝛij Cubitenſis Pꝛefatio in libꝛū  geoꝛgicoꝛum Heſiodi Aſcrei.  … Bl. 3a m. Sign. Aiij Pio ij Pont. maxi. Nicolaus De Valle.  18 Verse  Bl. 3b Z. 3 Heſiodi poete Erga kai  imerai .i. oꝑa et dies Ge-oꝛgicon Liber Nicolai de-  Valle e greco conuerſio.  (p²)Ierides muſe quarū viget inclyta cantu  Fama ducū et veſtri … Sign. b Tunc homines diuū viuebant moꝛe. nec illos  … Endet Bl. 26b Z. 14 Ille quidem fertur que dijs cui cognita ſunt hec  Omnia inſpiciens rerum ſe exercet ad vſus.  ⁌ Liber geoꝛgicoꝝ Heſiodi a Nicolao de  Valle tranſlatus finit feliciter. impꝛeſſus  Liptzik Per Iacobū Thāner herbipolēſem  Anno a natali chriſtiano .1.4.99. .16. ca-lendas maias. 
Vorlage: Rudolstadt StB (Original).
H 8540. Ce³ H-140. IBP 2772. BSB-Ink H-229. Pr 3073. BMC III 657.IA 12255. Borm: IG 1327. Collijn: Uppsala 703. Hubay: Würzburg 1090. Kind: Göttingen 169. Madsen 1959. Stewing: Rudolstadt 50. ISTC ih00140000.
Bamberg SB (2 Ex.). Göttingen SUB
. Halle ULB. København KglB. Koszalin *ehem. Gy. London BL
. München *SB
. Philadelphia FreeL. Regensburg SB. Rudolstadt *StB
. Sankt Petersburg NB. Toruń BU. Uppsala UB. Wien NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB. Wrocław BU. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 18 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12404 Hesiodus: Theogonia. Übers. Boninus Mombritius. Hrsg. Peregrinus Priscianus. Ferrara: Andreas Belfortis, 1474. 
24 Bl. [a–c⁸]. 25–26 Z. Typ. 2:116R.
Bl. 1a BONNINI MOMBRITII MEDIOLANENſis præfatio ad Ill’. & excellen. d. d. Borſium Ducem Mutinæ & Regii Marchionē Eſtenſē Comi-tem Rodigii in heſiodi Aſcræi theogoniam.  … Bl. 3a HESIODI. ASCREI. THEOGONIA  [⁶]Ncipiam a muſis heliconis carmen  alumnis:  Quæ iuga ſacra colunt montis ſpa-tioſa terga.  … Lage b Annuerat ſoror & fratri cōmixta marito ē.  … Endet Bl. 24b Z. 18 Quæ te cā mouet? ſūt quæ nos ml'ta valemus  Scribere. ſunt ſtudiis accōmoda plurīa noſtris.  Ad Decus: golriā Illuſtriſſimi quondā Ducis  Borſii: Excellētiſſimæ. Domꝯ Eſtēſis: Ad Bōnini mōbritii: Heſiodi: doctiſſimoꝝ viroꝝ famā  ꝑpetuā memoriā: Peregrini priſciani nobilis ferrariēſis oꝑa: Per Andreā Gallū Ferrarie hoc opus  Impreſſum eſt. Anno legis gratiæ .M.cccclxxiiii. 
Vorlage: Berlin SB (Original).
Anm. Bl. 24b Z. 20 auch abweichend … gloriā … (BMC. Günther 1041; Ex. Leipzig UB. London BL.
H 8541. Ce³ H-141. IBE 2893. IBP 2773. IGI 4725. Pell 5836. VB 2864.10. BSB-Ink H-230. CIBN H-77. Pr 5727. BMC VI 602.IA 25611. Bod-inc H-069. Günther 1041. ISTC ih00141000.
Berlin *SB
. Città del Vaticano BVat
. Cremona Sem. Leipzig UB
. London BL
(def.). Manchester RylandsL
. München *SB
. Napoli BN. Nelahozeves Lobkowitz. Oxford Bodl. Paris BN. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Valencia BU
. Washington (D.C.) LC. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 15 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 2000 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/HESIODU.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03