Erasmus Roterodamus, Desiderius
✽ 1466/69 in Rotterdam, † 12.VII.1536 in Basel. Außer den nachstehend beschriebenen Werken sind von Erasmus im 15. Jh. nur noch zwei Briefe gedruckt worden: Epist. 45 Allen in Hain 7410 und Nachdrucken (Gaguinus, Robertus: De origine et gestis Francorum) und Epist. 49 Allen in der von Erasmus hrsg. Silva odarum des Guillermus Hermannus Goudanus (Hain 8452).
Vgl. Opus epistolarum Desiderii Erasmi Roterodami denuo recogn. et auctum per Percy Stafford Allen et Helen Mary Allen. T. 1–12. Oxonii 1906–1958.
 
Adagia
 
Erste Sammlung der Sprichwörter, die später – beträchtlich vermehrt – noch häufig gedruckt wurde.
Vgl. Mann Phillips, Margaret: The ‘Adages’ of Erasmus. A study with translations. Cambridge 1964.
09374 Erasmus Roterodamus, Desiderius: Adagia, etc. Korr. Augustinus Vincentius Caminadus. Paris: Johann Philippi [für die Brüder de Marnef, nach 15.VI.]1500. 
76 Bl. [4]a–i⁸. 38 Z. Typ. 5:84G, 6:80R, 7:64G, vereinzelt 1 griech. Typ. Einmal Min. f. Init. DrM IIa. Rotdr. Marg.
Tit., rot Deſyderii Heraſmi Roterdami veterū maxime inſi-gnium paroemiarū id eſt adagioꝛum collectanea : opus  qum nouū tum ad omne uel ſcripture uel ſermonis ge-nus uenuſtādū inſigniendū mirū in modū coducibile.  … Z. 7 … Sapite ergo et hūc tam rarū  theſaurū tantillo numulo venalē vobis redimite : multo  pꝛeſtantioꝛa pꝛopediē accepturi : ſi hec boni cōſulueritis.  Ualete.  DrM, schwarz m. roter InschriftZ. 11. schwarz Duobus in locis libellus hic proſtat: In magiſtri Iohānis philippi officina: cuius quidē tum induſtria: tum ſumptu nitidiſſimis formulis  eſt emaculatiſſime impreſſus: In uia diui Marcelli ad diuine trinita-tis ſignum: Rurſū in uia diui Iacobi rot ad Pellicani schwarz quem uocant notam:  Bl. 1b Fauſtus Andrelinus poeta regius Heraſmo ſuo  .S.  Legi ego non … Bl. 5a m. Sign. a.i Deſyderii Heraſmi collectanea adagiorum ueterum.  SIMILES HABENT LABRA LACTVCAS  (c)Icero in actionibus. … Sign. b tans: num per etatem uirū reciperet. Id enim ſignificari que ſequntur  … Endet Bl. 76a Z. 21 … molle ſtamen pollice.  Panegyrici finis.  Impreſſum hoc opus Parrhiſiis: in Via diui Marcelli: ac  domo que indicatur Diuina Trinitas: Auguſtino Vincen-tio Caminado a mēdis uindicatore: M. Iohāne Philippo  Alamano diligentiſſimo impreſſore. Anno  .M.Vc.  Bl. 76b leer.
Inhalt: Bl. 1b: Andrelinus, Publius Faustus: Epistola (Paris, 15. VI. 1500; Epist. 127 Allen) (Legi ego non …). — 1b: Erasmus Roterodamus, Desiderius: Epistola ad Guillelmum Monioium comitem (En tibi, mi Guilielme … Epist. 126 Allen). — 5a: Adagia (Similes habent labra lactucas Cicero in actionibus …). — 73a: Ad Henricum Britanniae ducem epistola (Meminisse debes, Henrice dux … Epist. 104 Allen). — 73b: Prosopopoeia Britanniae (Si iactare licet magnorum munera diuum … spätere Drucke s. Epist. 104 Allen u. Van der Haeghen, Ferdinand: Bibliotheca Erasmiana. Sér. 1. Gand 1893. S. 132).
Anm. Bl. 73b Z. 32 statt sobolis auch ſobo-bolis (z. B. Ex. Cambridge UL. Freiburg UB. Marburg UB. New York MorganL. Orléans BMun. Västerås StB. Wrocław BU).
Reproduktionen: Gent BU (Digitalisat).
HC 6663. Claudin II 239. CBB 1418. Ce³ E-101. IBP 2085. IDL 1724. Pell 4620. CRF I 578. CRF IV 185. CRF VI 772. CRF X 276. CRF XIII 844. CRF XIX 523. Oates 3168. Sack: Freiburg 1368. Walsh: Harvard 3682. ISTC ie00101000.
Besançon BMun
. Bratislava UKn. Cambridge *UL. Cambridge (Mass.) HoughtonL. Charleville BMun (def.). Cherbourg BMun. Chicago NewberryL. Freiburg *UB
. Gent BU. Haag KglB
. Manchester RylandsL
. Marburg UB. Martin NKn. Monterrey ITec. New York *MorganL. Offenburg StB. Orléans BMun (2 Ex.). Paris BN, Mazarin. Sélestat BVille
. Västerås *StB. Wrocław *BU.
Gesamtüberlieferung: 23 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
09375 Erasmus Roterodamus, Desiderius: De casa natalitia Jesu etc. Paris: Antoine Denidel, [nach 8.XI.1495]. 
12 Bl. ab⁶. 41, bei Durchsch. 23 Z. Typ. 1:190G, 2:76G. Rubr. α. DrM I.
Tit. De caſa natalitia Ieſu  et paupere puerperio  diue virginis marie Carmen.  DrM  Bl. 1b Heraſmus Rotterdāmēſis Hectoꝛi Boetio vi-ro litteratiſſimo at aīciſſimo Salutē dicit.  Quid ſibi volūt tot tue litigatrices eplē? … Bl. 2b Z. 6 … Vale  Scriptū ruri tumultuarie ſexto Idus nouēbres.  Carmen Heraſmi Rotterdāmenſis Canonici ordinis diui Auguſtini de caſa natalicia Ieſu ac paupere  puerperio diue virginis marie lyricū alteroverſu  hexametro: altero Iambico dimetro feliciter Incipit  []Cquid adhuc veterū ſequimur ſpectacula rerū?  Huc huc frequentes currite  … Sign. b Incubans terris draco lurido  … Endet Bl. 11a Z. 24 Commendatum habeat : ſuum ſcribat. Finis.  … Bl. 11b ¶ Clauſula hic emendata in pꝛimo vltimi codicis  folio fuerat violata.  Conſcio mentis: merito ſummis  (Berichtigung zu der Strophe auf Bl. 7a)Z. 7 Libꝛo completo ſit laus et gloꝛia chꝛiſto.  Autoꝛ et Impꝛeſſoꝛ pꝛeſentis codicis almi  Siſtantur rutilo poſt ſua fata polo.  Impꝛeſſum pariſii per anthonium denidel ante colle-gium de coqueret commoꝛantem  Bl. 12 leer(?)
Inhalt: Bl. 1b: Widmungsbrief (Epist. 47 Allen) (Quid sibi volunt tot tuae litigatrices epistolae …). — Carmen de casa natalitia Jesu (Ecquid adhuc veterum sequimur spectacula rerum …). — Ode in laudem beatissimorum angelorum (Coelitum princeps Michaele et omnes …). — Carmen de Historiis Roberti Gaguini atque eclogis Fausti Andrelini (Nuper quom vitreae …). — Carmen ad Gaguinum nondum visum (Quid dum mittimini verenda ad ora …).
Zur Datierung: Der an einem 8. November geschriebene Widmungsbrief ist von Allen mit hinreichenden Gründen auf das Jahr 1495 festgelegt worden.
Ce³ E-100. Pr 8329A. BMC VIII 202.IA 40792. ISTC ie00100000.
Hartford TrinityC. Konstanz Gy
. London BL
(Bl. 12 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
09376 Erasmus Roterodamus, Desiderius: De casa natalitia Jesu etc. Editio II. emendata. Paris: Antoine Denidel, [nicht vor 1496]. 
12 Bl. AB⁶. 41, bei Durchsch. 23 Z. Typ. 1:190G, 2:76G. Init. a. Rubr. α. DrM I.
Tit. De caſa natalitia Ieſu  et paupere puerperio  diue virginis marie Carmen nouiter emendatum.  DrM  Bl. 1b Heraſmus Rotterdāmēſis Hectoꝛi Boetio vi-ro litteratiſſimo at aīciſſimo Salutem dicit.  Quid ſibi volūt … Sign. b Sic opus facto Ne plura fatus  … Endet Bl. 11b Z. 17 Cōmendatū habeat. ſuum ſcribat Finis.  ¶ Explicit liber iſte a vitiis et mendis coꝛrectus  et diligenter caſtigatus: cum quibus pꝛimitus fuerat  impꝛeſſus.  Libꝛo completo ſit laus et gloꝛia chꝛiſto.  Autoꝛ et Impꝛeſſoꝛ pꝛeſentis codicis almi  Siſtantur rutilo poſt ſua fata polo.  ¶ Impꝛeſſum pariſii per magiſtrum Anthonium  denidel āte collegiu de queret in Interſignio cathedre commoꝛantem.  Bl. 12 leer.
Inhalt: Bl. 1b: Widmungsbrief (Epist. 47 Allen) (Quid sibi volunt tot tuae litigatrices epistolae …). — Carmen de casa natalitia Jesu …. — Ode in laudem beatissimorum angelorum (Coelitum princeps Michaele et omnes …). — Carmen de Historiis Roberti Gaguini atque eclogis Fausti Andrelini (Nuper quom vitreae …). — Carmen ad Gaguinum nondum visum (Quid dum mittimini verenda ad ora …).
Reproduktionen: Troyes BMun (Digitalisat).
IBP 2086. IDL 1725. CRF I 577. Bod-inc E-025. ISTC ie00100500.
Hartford TrinityC. Kraków *BU (Bl. 1 u. 12 fehlen). Oxford Bodl. Rotterdam BGemeente. Troyes BMun
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 1978 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/ERASDES.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03