Auslegung
Auslegung unsers Abc
4 Bl. [a]. 33–34 Z. Typ. 6:87G. Rubr. γ, δ.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 2148. Saam: Kunne 107. BSB-Ink D-291. ISTC ia01394400.
Frauenfeld KantB. Manchester RylandsL
. München SB
. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Auslegung des Glaubens
Es handelt sich um Übersetzungen des Traktats „De fide“ von Marquard von Lindau, vgl. Verf.Lex.² VI 98. Zur hsl. Überlieferung vgl. den Handschriftencensus [28.II.2012].
03081 Auslegung des Glaubens. Wirklicher Verf.: Marquard von Lindau. [Augsburg: Anton Sorg, um 1485]. 
26 Bl. [a¹⁰b⁶c¹⁰]. 22 Z. Typ. 2:118G. Init. a, e, k. Rubr. α. 1 Hlzs.
Anm. 1. Gehört wohl zusammen mit M21762 (RSuppl 115), M25603 (RSuppl 134) u. M29770 (RSuppl 82).
Anm. 2. Vgl. Verf.Lex.² II 1168–1169; 1208; III 82; IV 471; VII 279, 347; XI 1479.
RSuppl 23. Hubay: Augsburg 1565. ISTC im00870500,2.
Augsburg SStB. Frauenfeld KantB (def.). London BL
(def.). München UB. Sankt Gallen Benedikt. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
03082 Auslegung des Glaubens, niederdeutsch. Wirklicher Verf. Marquard von Lindau. [Magdeburg: Simon Koch, um 1493]. 
14 Bl. A⁸B⁶. 32 Z. Typ. 6:90G. Init. a. Rubr. β. 1 Hlzs.
Tit. ❡ Hyr heuet ſick an eyne ſchone vthlegginge des gelouens. geſettet van  den hilligen twelff apoſtelen  Bl. 1b Hlzs.  Bl. 2a ❡ Hyr heuet ſick an eyne ſchone vthleginge des  gelouēs. geſettet vā den hilgen twelff apoſtolen  (I)Vſtus ex fide viuit Ad rama .i.  capi. Alſo ſpꝛickt de hilge Sunte  Paulus De gerecht leuet vth dē  gelouen … Sign. b Hyrūme ſpꝛickt Auguſtinus/ dat vnſe leue frowe deſte  … Endet Bl. 14b Z. 29 … Dat wy geneten v  nemē ī dē vederlikē hertē vnſes ſalichmakers de vns helpe dat alſo to beſittē to ewigē tidē doꝛch ſine hillige dꝛeualdicheyt. Amen 
Vorlage: Hildesheim DomB (Mikrofilm).
Anm. 1. Lage a auch im Satz falsch angeordnet. Reihenfolge der Seiten: 1a. 7b, 8a, 2b, 3-6, 2a, 8b. Hlzs. auf 1b u. Text auf 7a fehlen (z.B. Ex. Göttingen SUB).
Anm. 2. Ex. Hildesheim DomB ist Sammelband B 42 mit Suckow: Koch 32 (1), Suckow: Koch 33 (2), Suckow: Koch 17 (3), Suckow: Koch 23 (4), Suckow: Koch 40 (5), Suckow: Koch 31 (6), Suckow: Koch 36 (7), Suckow: Koch 38 (8), Suckow: Koch 37 (9), Suckow: Koch 39 (10)
Ex. Wolfenbüttel Sammelband Ts 50.1 mit Suckow: Koch 31 (1), Suckow: Koch 23 (2), Suckow: Koch 24 (3), Suckow: Koch 17 (4), Suckow: Koch 40 (5), Suckow: Koch 41 (6), Suckow: Koch 36 (7), Suckow: Koch 38 (8), Suckow: Koch 37 (9), Suckow: Koch 39 (10).
Ex. Göttingen Sammelband mit 5 niederdeutschen Drucken, Sign. 8° Patr.Lat. 2256/94: Imitatio Christi, Magdeburg: M. Brandis 1501. (1), M43087 (2). Suckow: Koch 33, GW07518 (3). Johannes de Paltz, 1503. (4). Suckow: Koch 31, GW03082 (5).
CR 782. Borchling-Claussen 237. Schr 4107. Schramm XII Abb. 411. Suckow: Koch 31. Ce³ A-1398. Borm: IG 289. Ernst: Hildesheim II,2 42. Kapp 13. ISTC ia01398000.
Göttingen SUB
(def.). Goslar K
. Hildesheim *DomB
. New York MorganL
. Wolfenbüttel *HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Auslegung der Hymnen
80 Bl. A–K⁸. Gez. [1]II–LXXVII[1] [mit Fehlern]. 1, Tab. 2 Sp. 35–36 Z. Typ. 5*:93G, 11:91G, 17:145G. Vereinzelt Min. f. Init. Rubr. β, λ. KolTit.
Tit. Uſlegunge der hymbs nach  der zitt des gantzen iares. mit ieren herclerungen.  vnd exponierugē.vaſt nützliche von latin zutütſch.  Bl. 2a m. Sign. Aij u. Blz. 11 In aduentn. Domini ad veſꝑas.  [³]Onditoꝛ alme ſideꝝ eterna lux credētiū xe redēptoꝛ  oī exaudi ces ſuplicū. … Z. 11 Die vflegung des ymbs den man ſingt im aduent  [³]Onditoꝛ alme O alme o du heiliger [conditoꝛ] ſchö-pffer [ſideru] der geſtirne [o eterna] o du ewigs [lux]  liecht [credētiū] der glöbendē … Sign. b Der ſin in tutſch.  … Endet Bl. 79a m. Blz. LXXVII Z. 28 … ⁌ D mēglich in diſē tempel verdiene ze enphahen dar vmb er bitt vnd was er alſo erholet das er das ewe-klichen beſitz mit allen heilgen vnd in gang in die růwe der  ewigen wolluſtikeit ⁌ Günlicheit vnd ere ſy got dem vatter.  Bl. 79bα Tabula hymnorum iuxta numerum folioꝛum.  … Endet Bl. 80a Z. 13 Finis tabule huius. Et exaꝛati ſunt hi  hymni. Anno domini .Mcccclxxxxiiij.  Kalēdas deni febꝛuarij duodenas.  Bl. 80b leer.
Anm. 1. Bl. 2a Z. 1 auch In aduentu … Z. 14 [credetiū] … (nicht Ex. Zürich ZB), Bl. 80a Z. 13 ex oꝛati (exarati, Ex. Erlangen UB), Z. 15 doudenas.  (z.B. 1. Ex. Berlin SB. Ex. Darmstadt ULB. Freiburg UB. London BL. München UB. Zürich ZB. 2. u. 3. Ex. München SB, auch Ex. San Marino (Calif.) HuntingtonL, dort außerdem Bl. 80a Z. 14 Mcccclxxxxii. ij ).
Anm. 2. Verfasser war möglicherweise Jos von Pfullendorf. Vgl. Verf.Lex.² IV 340–342 u. 871–873; Klaus Graf in Archivalia [7.X.2023]. Zum Inhalt vgl. Berliner Repertorium [ID 8999] [24.IX.2020]. Zur hsl. Überlieferung vgl. den Handschriftencensus [9.I.2012]. Zu einzelnen Hymnen Verf.Lex.² VII 288–289 (‘Pange lingua gloriosi’); X 219 (‘Veni creator spiritus’).
Reproduktionen: Darmstadt ULB (Digitalisat).
HC 2145. 16107. Ce³ A-1397. CIH 429. IDL 586. CRF XIII 327. VB 2287.8 (2061.5). BSB-Ink A-944. CIBN A-793. Pr 2426. BMC III 710.IA 15550. ÖNB-Ink A-632. Sack: Freiburg 400. 401. Scheidegger-Tammaro 152. Voulliéme: Trier 1256. ISTC ia01397000.
Amsterdam UB
. Augsburg Sem. Basel UB. Berlin SB
(2 Ex.). Budapest BU. Darmstadt ULB
. Einsiedeln Benedikt. Freiburg StArch
, UB
. Karlsruhe LB
(2 Ex.). London BL
. München SB
(3 Ex.), UB
. New York MorganL
. Paris BN (Fragm. Lage K). San Marino (Calif.) HuntingtonL
. Stanford UL. Strasbourg BNU. Trier StB. Washington (D.C.) LC. Wien NB
(Bl. B3–6 fehlen). Zürich ZB
.
Gesamtüberlieferung: 26 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Auslegung des Lebens Jesu Christi
178 Bl. a–x⁸y¹⁰. 40–41 Z. Typ. 7:96G. Init. b, c, d, t, ee. 95 Hlzs., dar. Wdh.
Anm. 1. Vgl. Hirsch, Rudolf: Zur Geistlichen Auslegung des Lebens Christi und zu Schreiber VIII 141c. In: Zeitschrift für Bücherfreunde NF 23(1931) S. 34–37. — Zum Inhalt der Kompilation vgl. BSB-Ink; Verf.Lex.² II 1168 u. 1208; III 82; IV 471; VII 279 u. 347; XI 1479.
Anm. 2. Pierre Berès (Paris) 20.VI.2006 Nr 1. — Günther (Hamburg) Brochure 11(2009) Nr 43. — Christie’s (New York) Auction 9.IV.2013 Collection of Arthur & Charlotte Vershbow (Part 1) Nr 9. — Sotheby’s (London) Music, Continental and Russian Books and Manuscripts (20.V.2014) Nr 4 m. Prov. Sigmaringen HB.
H 16108. 2146. C 3350. Schr 3722. Schramm V Abb. 19. 326-413. Wegener: Zainer 8. CBBSuppl 4177. Ce³ A-1399. CIH 430. Pell 1622. CRF XIII 328. VB 2615.5 (282). BSB-Ink G-63. CIBN A-794. Pr 1868. BMC II 530.IB 4249. 530IIB 9249. Borm: IG 290. Brinkhus 3038. Kat. Bibl. Schäfer 28. ÖNB-Ink A-633. Ohly-Sack 336. Sack: Freiburg 402. Wilhelmi: Greifswald 90. ISTC ia01399000.
Amsterdam ehem. BPhilHermet. Berlin Kupferstichkab, *SB
. Brussel BR (letztes Bl. fehlt). Frankfurt (Main) UB (Fragm. 1 Bl.). Frauenfeld KantB. Freiburg UB
. Greifswald UB
. Gries Benedikt. Hilversum LibernaColl
. Innsbruck LM. Karlsruhe LB
(2 Ex.). London BL
. München SB
(2 Ex.), UB
. New York MetropolMArt, MorganL (2 Ex.). Nürnberg GermanNM (def.). Paris BN. Praha NKn. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sigmaringen ehem. HB
. Stralsund *Arch
(Fragm. Bl. f4). Strasbourg BNU (def.). Stuttgart LB
. Washington (D.C.) LC, NGalArt. Wien NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB.  — Schäfer (Schweinfurt).
Gesamtüberlieferung: 32 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
Auslegung der heiligen Messe
Zu GW 3085 u. 3086 vgl. Verf.Lex.² VI 446–448. Zur hsl. Überlieferung vgl. den Handschriftencensus [24.II.2012].
03085 Auslegung der heiligen Messe. [Nürnberg: Friedrich Creussner, nicht nach 1484] [vielmehr nicht nach 1482]. 
96 Bl. [a–d⁸e⁶f–l⁸m¹⁰]. 38 Z. Typ. 1:110G, 2:165G. Min. f. Init. 1 Hlzs.
Anm. 1. Lage i auch neu gesetzt mit 4 statt 8 Bl. Sie beginnt mit Thoma Iacoben philippen … statt thoman iacoben philippen … Die Konsekrationsworte fehlen, dagegen sind auch die deutschen Gebete in der Auszeichnungstype gedruckt. Die Änderung geht wahrscheinlich auf ein Verbot des Mainzer Erzbischofs Berthold von Henneberg vom 22.III.1485 zurück (z.B. Ex. New York MorganL, 1. Ex. München SB). In diesem Fall wäre der geänderte Druck erst einige Jahre nach dem ersten Druck entstanden.
Anm. 2. Druckabschrift: München SB, Cgm 1125.
Reproduktionen: Bibl.Palat. 07132. München SB (Digitalisate) (Ex. 1, Variante), (Ex. 3). Oslo NB (Digitalisat). Wien UB (Digitalisat).
H 2143. C 4071. Schr 4643. Schramm XVIII Abb. 332. CBB 434. Ce³ A-1395. CIH 428. Pell 1620. VB 1822. BSB-Ink A-941. A-942. CIBN A-791. Pr 2175. BMC II 452.IB 7749. Günther 1968. Kind: Göttingen 922. Madsen 4404. ÖNB-Ink A-630. Ohly-Sack 337. Sack: Freiburg 403. ISTC ia01395000.
Bamberg SB (2 Ex.). Berlin SB
. Brussel BR (Bl. 1 fehlt). Budapest BAcadSci
(def.), Szabo
(def.). Città del Vaticano BVat (2 Ex.). Dallas BridwellL. Engelberg Benedikt. Frankfurt (Main) UB. Freiburg UB
(def.). Göttingen SUB (def.). Karlsruhe LB
(def.). København KglB. Kremsmünster Benedikt. Leipzig UB†
(def.). London BL
(3 Ex.). Mons BU. München SB
(4 Ex.). New York MorganL. Nürnberg GermanNM (Fragm. 2 Bl.). Oslo NB (def.). Paris BN (3 Ex.). Praha NKn. Regensburg SB. Saint Louis PritzlaffL. Salzburg BenediktPeter. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sankt Paul Benedikt. Trier Sem (def.). Washington (D.C.) LC (2 Ex.). Wien Benedikt (2 Ex.), NB
(2 Ex., 2. Ex. Rubr. 1482), UB
. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 46 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
106 Bl. [a–m⁸n¹⁰]. 33 Z. Typ. 1a:140G, 3:119G. Init. d, k, l, o, p, s = u, t, aa, bb. Rubr. α. 2 Hlzs. Rotdr.
H 2144. C 2389. 4072. Schr 4644. Schramm III Abb. 760. 761. CBBSuppl 4176. Ce³ A-1396. IBP 695. IDL 585. Pell 1621. VB 88. BSB-Ink A-943. CIBN A-792. Pr 1628. BMC II 337.IB 5716. Hubay: Augsburg 238. Kat. Bibl. Schäfer 29. Madsen 469. Oates 900. ÖNB-Ink A-631. Raffel: Weimar 404. Sack: Freiburg 42. 404. ISTC ia01396000.
Augsburg SStB (def.), UB
. Berlin Kupferstichkab (2 Ex.), SB
. Boston (Mass.) PL. Bryn Mawr GoodhartL. Cambridge UL (def.). Chicago NewberryL. Freiburg UB
(def.). Graz UB. Hartford TrinityC. Hilversum LibernaColl
. Innsbruck ULB (Bl. 1 u. 2 fehlen). Klagenfurt Bisch. Klosterneuburg Aug (Bl. 1, 6 u. 7 fehlen). København KglB (def.). Koblenz Gy (def.). Konstanz Gy
(Bl. 99-106 fehlen). Leipzig BuchM
(z.Z. Moskva GosB). London BL
. München SB
(2 Ex.), UB
. Namur CentrDocument
(Bl. 1 u. 97-106 fehlen). New York MorganL. Nürnberg GermanNM (def.). Paris BN (2 Ex.). Providence ABrownL. Reno UL. Salzburg BenediktPeter. Sankt Petersburg NB. Stuttgart LB
. Washington (D.C.) LC (2 Ex.). Weimar HerzoginAnnaAmaliaB
(Lage n fehlt). Wien NB
, UB
(Bl. 2 fehlt). Würzburg UB
(2 Ex.).  — Schäfer (Schweinfurt).
Gesamtüberlieferung: 41 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
84 Bl. [A]B–K⁸L. 24 Z. Typ. 1:90G. Min. f. Init. Rubr. α. 102 Metall- u. Hlzs., dar. Wdh.
Anm. Anderer Text als in den beiden voraufgehenden Nr.
C 783. Schr 4645. IBP 696. ISTC ia01396200.
Wrocław BU (2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Auslegung des Pater noster
Vgl. Verf.Lex.² X 170–182; XI 1595.
8 Bl. [a⁸]. 27–28 Z. Typ. 1:123G. Rubr. α.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 2147. Ce³ A-1400. BSB-Ink E-144. Pr 1745. BMC II 361.IB 6215. ISTC ia01400000.
London BL
. München SB
(2 Ex.). New York MorganL. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. [a⁸]. 31–32 Z. Typ. 1:95G. 1 Hlzs.
Nachtr 37. Schr 4894. ISTC ia01400200.
Bamberg SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendruckehttps://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/AUSLEGU.htm • Letzte Änderung: 2019-08-15