Alexander de Villa Dei
Auch Alexander Gallus oder Alexander Grammaticus genannt, ✽ um 1170 zu Villedieu in der Normandie, Priester und Schulmann, † um die Mitte des 13. Jh. zu Avranches. Vgl. Verf.Lex.² XI 59–61. Zum Kommentator Johannes Synthen vgl. Verf.Lex.² IX 559–561.
Vgl. Bühler, Curt F.: New Coster Fragments of the Doctrinale. In: Gutenberg-Jahrbuch 1938 S. 59–68.
Sachliche Übersicht
933
934.935
936
937–0093960N
940–967
968–976
977–981
1137
1190–1211
982–1029
1029a.1030
1031.1032
1033–1041
1042.1042a.1043
1044–1048
Sp. 551
1049–1083
1084–1119
1120.1121
1122–1136
1137
1138–1150
1151–1164
1165
1166
1167–1168
1169–1177
1178
1179
Sp. 648
1179a.1180
1181.1182
1183
1184.1185.118510N.118520N
1186
Sp. 652
118630N.1187.1187a
1188.1189
118910N
1190–121110N
1122–1136
(1211a.1211b)
1067
1212
1213–1223
1224
Übersicht nach Druckorten und Druckern
Sp. 654
Sp. 551
Deutschland(?)
992a
963
937
Nordwestdeutschland
1152
Frankreich(?)
958
Niederlande
938
Antwerpen
Sp. 642
994
1000
1004
1012
1160
1022
Barcelona
1186
1137
1021
Basel
995
971
1077.1111
1204
998
1014
1120
939
1079.1112.1207
1081.1116
Bologna
1211b
996
Brescia
1006
1029
Carmagnola
1042a
Delft
1179a
1203
1162
Deventer
1156
1092
1029a
1144
1145
1030
1121
981
1147
1172
1173
Sp. 648
Thierry Martens, 6.IX.1491
977.978
1138
1141
1154
1157.1158
1143
1159
1171
1181.1182
1180.1202
1146
1161
972
1205
1148
1163
1174
1168
1209
1175
1178
1150
1166
Gent
0093950N
Gouda
1169
1167
Hagenau
1097
1064
1199
1075
1108
1208
Köln
1151
1170
1076
1109
1122,P.1
1122,P.2
1122,P.3.4
1052
1085
1054
1090
1091
1093
1123,P.3.4.1124,P.3.4
1123,P.1
1123,P.2.1124,P.2
1124,P.1
1058
1095
1126,P.3.4.1193
1126,P.1
1126,P.2
1065
1101
1194
1068
1104
1196
1106
1198
1071.1072
1206
1114.1115
1080
1117
Sp. 647
1176
1083
1119
1139
1049
1050
1084
1094
1059
1070
Leipzig
1212
0093960N
1213
1214
1125,P.1.3.4
1125,P.2
1127,P.1–4
980
1215
1188
1131,P.2.3.4
1132,P.1.3.4
1133,P.3.4
1134,P.1.3.4
1179
Sp. 522
London
1027
102720N
Lübeck
1187.1187a
Lyon
1005
1185
118510N
118520N
1034
1035
1038
1040
1183
1184
1041
Mailand
983
985
1007
951
953
982
1031
957
960
949
Mantua
948
Memmingen
1224
Metz
966.1210.1135,P.3.4
1135,P.1
1135.P.2
Mondovi
990
Nürnberg(?)
1129,P.1–4
Nürnberg
1001
969
1218
1074.1107
1136,P.1–4
1060
1061.1098
1063
1099.1100
1102
1197
1069
1105
1200.1201
1073
1110
1078
1113
1082.1118.1211
962
1015
1219.1220
1216
1217
1221
1222
1223
Oxford
991
964
1130,P.1–4
965
1046
Sp. 640
1165,P.1
1165,P.2
1044
1045
1047
967
1018
1033
1036
1037
1048
Parma
952
961
Pavia
1043
Perugia
950
Poitiers
Sp. 551 u. 552
Reutlingen
1155
1053.1086
1087
1057
979.1066
1103
1062.1062a
Rom
1011
Rouen
Sp. 551
1039
Sp. 552
Sp. 551
Salamanca
1024
Saluzzo
1042
Savona
944
Speyer
992
Strassburg
Sp. 652
1067
1051
1010
1013
1089
1190
1055
1192
1096
1067.1103a.1195
968
1177
968(Tabula)
1088
1056
1128,P.1–4
1164
1149
976
1153
1140
Toscolano
1029
1211a
Treviso
941
Trient
956
Turin
1032
Ulm
973
975
1002
Utrecht(?)
933.934.935
936
Venedig(?)
942
942a
943
946
954
945
1003
1008
999
1019
993
1023
987
947
986
1009
940.940a
1016
1017
989
1028
997
1025.1026
988
Verona
955
Vicenza
984
Wien
974
Zwolle
959
970
Übersicht nach der Druckzeit
Sp. 640
933
934.935
937
936
940.940a
941
942
942a
943
944
939
938
946
947
948
949
950
951
952
1211a
1042
953
977.978
954
982
983
955
956
984
1044
985
986
1187.1187a
987
988
989
1138
1045
1031
990
957
968
991
992
992a
958
1139
993
959
994
1151
0093960N
995
996
960
997
998
961
999
1179a
1152
1000
0093950N
1049
1213
1001
1002
1033
1003
1004
1153
1140
1032
1005
1141
1050
1006
1007
1051
1008
1009
1010
1011
1012
1142
1169
1154
1013
1084
962
1122,P.1
1034
1122,P.2
1122,P.3.4
1014
1015
1155
1052
1035
1036
1156
1085
Sp. 654
963
1157.1158
1167
1170
1214
1053.1086
1054
1087
1088
1089
1190
1090
1037
1055
1056
1091
1038
1092
1029a
1093
1143
1039
1057
1144
1124,P.3.4
1125,P.1.3.4
Sp. 652
1192
1016
1123,P.1
1017
1159
1094
1125,P.2
1123,P.2.1124,P.2
1124,P.1
1058
1160
1145
1095
1059
1096
1060
1030
1097
1193.1126,P.3.4
1215
1061.1098
1216
1217
1212
1018
1126,P.1
1062.1062a
1019
1126,P.2
1063
1064
1099.1100
1065
1101
1020
1046
1102
1194
964
979
1066
Sp. 642
1127,P.1–4
1103
1067
1067.1103a.1195
1040
1188
1068
1104
1021
1022
969
1196
1197
980
1023
1120
1069
1105
1070
1106
1198
1047
1171
1071.1072
1129,P.1–4
970
971
1024
1181.1182
1199
1183
1218
1200.1201
1219.1220
1221
1128,P.1–4
965
1180.1202
1074.1107
1073
1211b
1130,P.1–4
1137
1075
1076
1041
1108
1109
1146
1110
1121
1077.1111
1203
1161
1131,P.2.3.4
1224
981
1147
1172
1222
1204
1042a
1162
972
1132,P.1.3.4
1078
1173
1025.1026
1205
1148
1184
1206
1132,P.3.4
118510N
118520N
1223
102720N
1185
1079.1112.1207
1027
973
1113
1114.1115
1208
1080
1163
1133,P.3.4
974
1081.1116
1164
1174
1168
1149
1117
1209
1043
1175
1186
1178
Sp. 647
966.1210.1135,P.3.4
1176
1134,P.1.3.4.1189
1179
1136,P.1–4
1082.1118.1211
1135,P.1
975
1150
1135,P.2
1048
1083
1119
1028
1029
1165,P.1
1165,P.2
1177
967
976
Sp. 551
Sp. 648
Sp. 522
Sp. 551 u. 552
Sp.551
Sp. 552
Sp.551
Sp. 542
Doctrinale
Textausgaben
Textausgaben des niederländischen Frühdruckers
Ausgaben bzw. Bruchstücke in der Saliceto- oder Doctrinaltype
28 zeilig
00933 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
46-48 Bl. etwa 174x96, [a⁸...]. 28 Z. Typ. 5:123/124G.
Anm. Die Ausgabe umfasst die Nummern 933I bis 933III.
Bl. 1 nicht erhalten.
Bl. 2 = Nr 933I Bl. 1.
Bl. 3 nicht erhalten.
Bl. 4 = Nr 933II Bl. 1.
Bl. 5 = Nr 933II Bl. 2.
Bl. 6 = nicht erhalten.
Bl. 7 = Nr 933I Bl. 2.
Bl. 8ff. nicht erhalten ausser Bl. 21 u. 22 (= Nr 933IIa) u. dem mittleren Doppelblatt der letzten Lage (= 933III).
00933I Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
28 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 53–109; 336–390.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 109F.
C 248a. ILC 85. Pr 8835. Bod-inc A-178. ISTC ia00412100.
Oxford Bodl (Perg. Fragm. Doppelbl. 2/7).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00933II Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
28 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 168–279.
Anm. Holtrop: MT 8(30)b.
C 248. CA 105. ILC 86. IDL 189. ISTC ia00412150.
Haag MMeerman
(Perg. Fragm. Doppelbl. 4/5).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00933IIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
28 Z. Typ. 5:123/124G.
Vorlage: Hellinga: Further Fragments.
Inhalt: Reichling 1152–?; 1181–?; 1324–?; 1352/1353–?
Anm. Hellinga, Lotte: Further Fragments of Dutch Prototypography. A List of Findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 5.
ILC 148. IBP 208. ISTC ia00413500.
Gniezno ArchErzbisch (Fragm. 2 Bl. = Doppel. 21/22).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00933III Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
28 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 2394–2506.
Anm. Vielmehr Type 4 und somit nicht zu dieser Ausgabe gehörig?
Kronenberg: CA 108a. ILC 87. CBB 120. ISTC ia00412200.
Gent BU (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
29 zeilig
00934 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
46 Bl. [a⁸b¹⁰c⁹d¹⁰e⁹?]. 29 Z. Typ. 5:123/124G.
Anm. 1. Die Ausgabe umfasst die Nummern 934I bis 934XXII. Da die Zusammengehörigkeit der Fragmente zu einer oder mehreren Ausgaben nicht eindeutig zu klären ist, sind sie als einzelne Nummern verzeichnet und nach dem ersten erhaltenen Blatt geordnet.
Anm. 2. Bl. 5 nicht erhalten, Bl. 13, 14, 19, 21, 22, 23, 26, 31, 34, 36, 37, 40, 41, 42, 43 in 2 Fassungen, Bl. 18, 28, 39, 44 in 3 Fassungen, Bl. 30, 35, 45 in 4 Fassungen, Bl. 32, 33, 38 in 5 Fassungen erhalten; alle weichen von Nr 935 ab.
Bl. 1 = Nr 934I Bl. 1.
Bl. 2 = Nr 934II Bl. 1.
Bl. 3 = Nr 934III Bl. 1.
Bl. 4 = Nr 934IV Bl. 1.
Bl. 5 nicht erhalten.
Bl. 6 = Nr 934III Bl. 2 u. 934IV Bl. 2.
Bl. 7 = Nr 934II Bl. 2.
Bl. 8 = Nr 934V.
Bl. 9 = Nr 934IV Bl. 3.
Bl. 10 = Nr 934VI Bl. 1.
Bl. 11 = Nr 934VII Bl. 1 u. 934VIIa Bl. 1.
Bl. 12 = Nr 934VIIa Bl. 2.
Bl. 13 = Nr 934VIII Bl. 1 u. 934VIIIa Bl. 1.
Bl. 14 = Nr 934VII Bl. 2, 934VIII Bl. 2 u. 934VIIIa Bl. 2.
Bl. 15 = Nr 934VIIa Bl. 3.
Bl. 16 = Nr 934VIIa Bl. 4.
Bl. 17 = Nr 934VI Bl. 2.
Bl. 18 = Nr 934IV Bl. 4, 934IX Bl. 1 u. 934IXa Bl. 1.
Bl. 19 = Nr 934X u. 934XI Bl. 1.
Bl. 20 = Nr 934XIa Bl. 1.
Bl. 21 = Nr 934XII u. 934XIa Bl. 2.
Bl. 22 = Nr 934XIa Bl. 3 u. 934XIIa.
Bl. 23 = Nr 934XIa Bl. 4 u. 934XIII.
Bl. 24 = Nr 934XIa Bl. 5 u. 934XIIIa.
Bl. 25 = Nr 934XIa Bl. 6.
Bl. 26 = Nr 934I Bl. 2 u. 934XI Bl. 2.
Bl. 27 = Nr 934VI Bl. 3.
Bl. 28 = Nr 934XIV, 934XIVa Bl. 1 u. 934XV Bl. 1.
Bl. 29 = Nr 934VI Bl. 4 u. 934XVa Bl. 1.
Bl. 30 = Nr 934VI Bl. 5, 934IX Bl. 2, 934XVb Bl. 1, 934XVc Bl. 1, 934XVd Bl. 1.
Bl. 31 = Nr 934XVa Bl. 2, 934XVI Bl. 1 u. 934XVIa Bl. 1.
Bl. 32 = Nr 934XIa Bl. 7, 934XV Bl. 2, 934XVII Bl. 1, 934XVIII Bl. 1 u. 934XVIIIa Bl. 1.
Bl. 33 = Nr 934XIa Bl. 8, 934XV Bl. 3, 934XVIII Bl. 2 u. 934XVIIIa Bl. 2.
Bl. 34 = Nr 934XVa Bl. 3, 934XVI u. 934XVIa Bl. 2.
Bl. 35 = Nr 934VI Bl. 6, 934XVb Bl. 2, 934XVc Bl. 2, 934XVd Bl. 2, 934XVIII Bl. 3.
Bl. 36 = Nr 934VI Bl. 7 u. 934XVa Bl. 4.
Bl. 37 = Nr 934XV Bl. 4 u. 934XIVa Bl. 2.
Bl. 38 = Nr 934I Bl. 3, 934XIX Bl. 1, 934XX Bl. 1, 934XXa Bl. 1 u. 934XXI Bl. 1.
Bl. 39 = Nr 934I Bl. 4, 934XIX Bl. 2 u. 934XX Bl. 2.
Bl. 40 = Nr 934I Bl. 5 u. 934XXI Bl. 2.
Bl. 41 = Nr 934XVb Bl. 3 u. 934XVd Bl. 3.
Bl. 42 = Nr 934XVb Bl. 4 u. 934XVd Bl. 4.
Bl. 43 = Nr 934I Bl. 6 u. 934XXI Bl. 3.
Bl. 44 = Nr 934I Bl. 7, 934XIX Bl. 3 u. 934XX Bl. 3.
Bl. 45 = Nr 934I Bl. 8, 934XIX Bl. 4, 934XX Bl. 4 u. 934XXa Bl. 2.
Bl. 46 = Nr 934XXII.
00934I Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1–3; 26–30; 1438–1495; 2127–2302; 2419–2593.
Anm. Holtrop: MT 8(30)a.
C 250. CA 106. ILC 88. IDL 185. ISTC ia00412300.
Haag MMeerman
(Perg. Fragm. Bl. 1, 26, Doppelbl. 38/45, 39/44 u. 40/43).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934II Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 55–113; 348–404.
C 254. ILC 89. Pr 8832. BMC IX 5.IB 47022. Finger: Düsseldorf 23. ISTC ia00412350.
Düsseldorf ULB (Perg. Fragm. Doppelbl. 2/7). London BL
( Perg. Fragm. Doppelbl. 2/7).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00934III Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 114–143; 319–347.
ILC 90. Pell 459. CIBN A-216. ISTC ia00412400.
Paris BN (Perg. Fragm. Doppelbl. 3/6 u. 4/5).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934IV Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 464–520; 981–1038.
ILC 91. Kind: Göttingen 1533. ISTC ia00412450.
Göttingen *SUB (Fragm. Bl. 4, 6, 9 u. 18).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934V Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 414–449.
C 249. CA 104. ILC 92. IDL 186. ISTC ia00412550.
Haag KglB
(Perg. Fragm. Bl. 8).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934VI Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 521–573; 926–976.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further Fragments of Dutch Prototypography. A List of Findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 8.
ILC 93. IBP 209.2. ISTC ia00412600.
Kraków BU (Perg. Fragm. Bl. 10, 17, 27, 29, 30, 35, 36).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934VII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 579–635; 754–809.
Anm. Nach Hellinga Fragment von Nr 935. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199, hier S. 194.
ILC 94. BSB-Ink A-245. ISTC ia00412650.
München *SB
(Perg. Fragm.Doppelbl. 11/14).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934VIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 579–693; 810–896.
Anm. Vgl. Bühler, Curt F.: New Coster fragments of the Doctrinale. In: Gutenberg-Jahrbuch 1938 S. 59–68 Nr 5 (m. Abb.). Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 1.
Kronenberg: CA 108c. ILC 144. Ce³ A-413. ISTC ia00412700.
New York MorganL (Perg. Fragm. Doppelbl. 11/16 u. 12/15).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934VIII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1–3; 26–30.
C 250. CA 106. ILC 95. Pell 460,1. CIBN A-217. ISTC ia00413150.
Paris BN (Perg. Fragm. Bl. 13 u. 14).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934VIIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 694–809.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 2.
ILC 145. ISTC ia00413100.
Wolfenbüttel HerzogAugustB (Perg. Fragm. Doppelbl. 13/14).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934IX Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 996–1038; 1666–1725.
ILC 96. ISTC ia00413200.
Hannover *KestnerM (Perg. Fragm. Bl. 18 u. 30).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934IXa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 990–995; 1019–1024.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 3.
ILC 146. IDL 188. ISTC ia00412500.
Haag KglB
(Perg. Fragm. Bl. 18).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934X Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1039–1092.
Anm. 1. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 109C.
Anm. 2. Ein Abklatsch des Fragments London BL (Bl. 19b) befindet sich im Rückendeckel von Trier StB Inc. 2171 8°. Im Vorderdeckel des Bandes ein Abklatsch von Bl. 23a.
C 253. 255b. ILC 97. Pr 8833. BMC IX 5.IB 47023. ISTC ia00413250.
London BL
(Perg. Fragm. Bl. 19).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934Xa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1039–1092.
Anm. Wahrscheinlich GW00934X.
C 256. CA 110.
00934XI Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling ?–1092; ?–1495.
Anm. Zedler: Coster Taf. IX
ILC 98. ISTC ia00413300.
Berlin *SB
(Perg. Fragm. Streifen von Bl. 19 u. 26). Düsseldorf ULB (Perg. Fragm. Bl. 19 u. 26).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00934XIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1095–1437; 1785–1897.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 4.
ILC 147. IDL 193. Jaspers: Haarlem 13. ISTC ia00413400.
Haarlem StB
(Perg. Fragm. Doppelbl. 20/25, 21/24, 22/23 u. 32/33).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1151–1207.
ILC 99. ISTC ia00413350.
Manchester RylandsL
(Perg. Fragm. Bl. 21).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1208–1265.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 6.
Kronenberg: CA 108d. ILC 149. Voulliéme: Trier 2450. ISTC ia00414200.
Trier StB (Perg. Fragm. Bl. 22).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XIII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1266–1322.
ILC 100. IDL 187. ISTC ia00413450.
Utrecht BU
(Perg. Fragm. Bl. 23).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XIIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1323–1379.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 7.
ILC 150. IDL 194. ISTC ia00414300.
Haarlem MEnschede
(Fragm. Bl. 24).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XIV Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1550–1607.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 109D.
C 255a. ILC 101. Pr 8834. Bod-inc A-177. ISTC ia00413550.
Oxford Bodl (Perg. Fragm. Bl. 28).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XIVa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Vorlage: Gorinchem Arch (Digitalisat).
Inhalt: Reichling 1550–1607; 2070–2126.
ILC 154.
Gorinchem Arch
(Perg. Fragm. Bl. 28 u. 37).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XV Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1550–1607; 1786–1897; 2071–2126.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 109A.
C 253b. ILC 102. Oates 3296. ISTC ia00413600.
Cambridge UL (Perg. Fragm. Doppelbl. 28/37 u. 32/33.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XVa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1608–1665; 1726–1782; 1898–1953; 2012–2069.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 10.
ILC 151. IDL 195. ISTC ia00413650.
Nijmegen UB (Fragm. Doppelbl. 29/36 u. 31/34).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XVb Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1666–1725; 1954–2011; 2303–2418.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 11.
ILC 96. IBP 209.1. ISTC ia00413200.
Kraków BU (Fragm. Doppelbl. 30/35 u. 41/42).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XVc Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1667–1689; 1697–1719; 1955–1976; 1984–2006.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 12.
ILC 96. ISTC ia00413200.
Sankt Petersburg BU (Fragm. Doppelbl. 30/35).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XVd Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1666–1667, 1669; 1954–1955; 1983–1985; 2303–2309; 2332–2338; 2361–2367; 2390–2396.
Gniezno ArchErzbisch
(Perg. Fragm. Doppelbl. 30/35 u. 41/42.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XVI Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1726–1782; 1898–1953.
Anm. Zedler: Coster Taf. X.
C 255. CA 109. ILC 103. Ennen S. 8 Nr 5. ISTC ia00413750.
Köln *UStB
(Perg. Fragm. Doppelbl. 31/34.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XVIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1726–1782; 1898–1953.
Anm. Nach Campbell: „Archives comunales de Cologne et, identiquement le mêmes, dans la Bibliothèque du Gymnase Catholique“, in Köln HistArch u. Köln UStB aber nicht vorhanden. Laut ILC u. ISTC = GW00934XVI.
C 252. CA 108.
00934XVII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1783–1839.
Anm. Nach Campbell „Bibliothèque du Gymnase Catholique à Cologne“, in Köln UStB aber nicht vorhanden.
C 251. CA 107.
00934XVIII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1784–1897; 1954–2011.
ILC 105. ISTC ia00413800.
Zwickau *ehem. RatsSchB (Fragm. Doppelbl. 32/33 u. Bl. 35).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XVIIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 1783–1893.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 13.
ILC 152. ISTC ia00413700.
Mainz UB
(Fragm. Bl. 32 u. 33).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XIX Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 2127–2244; 2479–2593.
ILC 106. ISTC ia00413820.
Darmstadt *ULB (Perg. Fragm. Doppelbl. 38/45 u. 39/44).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XX Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 2127–2244; 2478–2593.
ILC 107. Ernst: Hildesheim I,1 15. ISTC ia00413850.
Hildesheim *ehem. DomB (Fragm. Doppelbl. 38/45 u. 39/44).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XXa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Bl. 1–34 u. 35 Z. 1 unbekannt. Bl. 35 Z. 2 I[…] ꝓducit q[…]  S[…] abbreuiat ea  de ſe ti[…]  Et ꝓducitur lechitus ⁊ hermofroditus  … Bricht ab Bl. 45b Z. 29 … Sic loꝛ exſſe dicēs danꝯ ē ſcelus ip  Bl. 46 unbekannt.
Inhalt: Reichling 2127–2154; 2158–2184; 2537–2564; 2566–2593.
ISTC ia00413830.
Wickrath PfarrArch
(Perg. Fragm. Doppelbl. 38/45).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XXI Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 2127–2184; 2245–2302; 2420–2477.
ILC 108. CBB 121. ISTC ia00413880.
Brussel *BR (Fragm. Bl. 38, 40 u. 43).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00934XXII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
29 Z. Typ. 5:123/124G.
Inhalt: Reichling 2127–2184; 2245–2302; 2420–2477.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 109E.
C 255b. ILC 109. Oates 3297. ISTC ia00413900.
Cambridge UL (Perg. Fragm. Bl. 46).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0093410N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
46(?) Bl. 29 Z. Typ. 5:123/124G.
Bl. 46a Z. 1 E[…] efflexegesis exponēs dicta priora  … Z. 29 Nobis ꝑce deus nrōs lauet ille reatus  … Bl. 46b Z. 1 Mlt oliopomenon ex dictis … Endet Z. 28 Qua[…] tres ꝑs[…]s in idē credo deit[…]  Et sic est fin[…] […]ius libri Deo gra[…]s 
Vorlage: GW-Manuskript.
Inhalt: Reichling 2594–2645.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 14.
ILC 153. ISTC ia00413920.
Dublin TrinityC (Fragm. 1 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00935 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, vor 1470(?)] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
46 Bl. etwa 177x95, a–e⁸f⁶. 29 Z. Typ. 5:123/124G.
Bl. 1a [⁸]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis  Plura doctorum ſociabo ſcripta meorum  … Sign. b Taliter inde gradū debes formare ſecundū  … Endet Bl. 46b Z. 23 … ⁊ tibi xe  Nata dei deus at tibi deus alitus alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Et ſic eſt finis huius libri Deo gracias. 
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 108A. — Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 5 Nr 9. Hellinga, Lotte: A „Costerian“ Fragment. In: Gutenberg-Jahrbuch 1970 S. 83–88 (m. Abb.).
Faks. The “Costerian” doctrinale of Alexander de Villa Dei. Reproduced in collotype facsimile. With introduction by Stephen Gaselee. Cambridge: Roxburghe Club 1938.
C 253a. Kronenberg: CA 108b. ILC 110. IDL 190. Oates 3300. ISTC ia00414100.
Cambridge UL (Perg.). Leiden M (Perg. Fragm. Doppelbl. 27/30).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Ausgaben und Bruchstücke in der Speculumtype (32 zeilige).
00936 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
42(?) Bl. etwa 165x90, [ab⁸c¹⁰d⁶e¹⁰(?)]. 32 Z. Typ. 1:111G.
Anm. 1. Die Ausgabe umfasst die Nummern 936I bis 936XVIII. Da die Zusammengehörigkeit der Fragmente zu einer oder mehreren Ausgaben nicht eindeutig zu klären ist, sind sie als einzelne Nummern verzeichnet und nach dem ersten erhaltenen Blatt geordnet.
Anm. 2. Bl. 10, 15, 24, 33, 34, 36, 39 u. 41 nicht, Bl. 2, 7, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 25, 29, 30 in 2, Bl. 37 in 3, Bl. 27 u. 32 in 5 Fassungen erhalten.
Bl. 1 = Nr 936I Bl. 1.
Bl. 2 = Nr 936II Bl. 1 u. 936IIa Bl. 1.
Bl. 3 = Nr 936III Bl. 1.
Bl. 4 = Nr 936IV Bl. 1.
Bl. 5 = Nr 936IV Bl. 2 u. 936V.
Bl. 6 = Nr 936III Bl. 2.
Bl. 7 = Nr 936II Bl. 2 u. 936IIa Bl. 2.
Bl. 8 = Nr 936I Bl. 2.
Bl. 9 = Nr 936VI Bl. 1 u. 936VII Bl. 1.
Bl. 10 nicht erhalten.
Bl. 11 = Nr 936VIII Bl. 1 u. 936VIIIa Bl. 1.
Bl. 12 = Nr 936IX Bl. 1 u. 936IXa Bl. 1.
Bl. 13 = Nr 936IX Bl. 2 u. 936IXa Bl. 2.
Bl. 14 = Nr 936VIII Bl. 2 u. 936VIIIa Bl. 2.
Bl. 15 nicht erhalten.
Bl. 16 = Nr 936VI Bl. 2 u. 936VII Bl. 2.
Bl. 17 = Nr 936X u. 936Xa.
Bl. 18 = Nr 936VII Bl. 3 u. 936Xb Bl. 1.
Bl. 19 = Nr 936Xc.
Bl. 20 = Nr 936IXa Bl. 3 u. 936XI Bl. 1.
Bl. 21 = Nr 936XIa Bl. 1 u. 936XIb Bl. 1.
Bl. 22 = Nr 936XIa Bl. 2 u. 936XIb Bl. 2.
Bl. 23 = Nr 936IXa Bl. 4 u. 936XI Bl. 2.
Bl. 24 nicht erhalten.
Bl. 25 = Nr 936Xb Bl. 2 u. 936XII Bl. 2.
Bl. 26 = Nr 936XIIa Bl. 1.
Bl. 27 = Nr 936XIIa Bl. 1, 936XIII Bl. 1, 936XIIIa Bl. 1, 936XIIIb Bl. 1 u. 936XIIIc Bl. 1.
Bl. 28 = Nr 936XIV Bl. 1 u. 936XV Bl. 1.
Bl. 29 = Nr 936XVI Bl. 1 u. 936XVIa Bl. 1.
Bl. 30 = Nr 936XVI Bl. 2 u. 936XVIa Bl. 2.
Bl. 31 = Nr 936XIV Bl. 2 u. 936XV Bl. 2.
Bl. 32 = Nr 936XIIa Bl. 2, 936XIII Bl. 2, 936XIIIa Bl. 2, 936XIIIb Bl. 2 u. 936XIIIc Bl. 2.
Bl. 33 nicht erhalten.
Bl. 34 nicht erhalten.
Bl. 35 = Nr 936XVI Bl. 3, 936XVII u. 936XVIIa.
Bl. 36 = nicht erhalten.
Bl. 37 = Nr 936XIIa Bl. 4, 936XIIIc Bl. 3 u. 936XVIIb.
Bl. 38 = Nr 936XIIIc Bl. 4.
Bl. 39 = nicht erhalten.
Bl. 40 = Nr 936XVI Bl. 4.
Bl. 41 = nicht erhalten.
Bl. 42 = Nr 936XVIII.
00936I Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1–60; 445–506.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 98B.
C 258. CA 98a (Suppl. III). ILC 111. IDL 178. ISTC ia00415050.
Haag KglB
(Perg. Fragm. Doppelbl. 1/8).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936II Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Anm. Zedler: Coster Taf. 22.
ILC 112. ISTC ia00415100.
Düsseldorf ULB (Perg. Fragm. Doppelbl. 2/7).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936IIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 65–93; 98–125; 385–414; 418–447.
Anm. 1. Satz abweichend von GW00936II.
Anm. 2. Vgl. Bühler, Curt F.: New Coster fragments of the Doctrinale. In: Gutenberg-Jahrbuch 1938 S. 59–68 Nr 3 (m. Abb.). Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 1.
Kronenberg: CA 108e. ILC 131. Ce³ A-418. Pollard: MorganL 1616. ISTC ia00415150.
New York MorganL
(Perg. Fragm. Doppelbl. 2/7).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936III Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 124–190; 317–368.
ILC 113. ISTC ia00415200.
Köln *UStB (Perg. Fragm. Doppelbl. 3/6).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936IV Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 191–253; 254–316.
Anm. Holtrop: MT 15(43)a.
C 261. CA 102. ILC 114. IDL 179. ISTC ia00415250.
Haag MMeerman
(Perg. Fragm. Doppelbl. 4/5).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936V Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 261–287; 293–319.
Anm. Holtrop: MT 16(44)b.
C 259. CA 103. ILC 115. IDL 180. ISTC ia00415300.
Haag MMeerman
(Perg. Fragm. Bl. 5, oberer Teil fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936VI Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 551–574; 956–1018.
ILC 116. CBB 122. ISTC ia00415350.
Gent BU (Fragm. Doppelbl. 9/16).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936VII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 551–574; 956–1018; 1074–1134.
C 262. CA 99. ILC 117. IDL 181. ISTC ia00415400.
Haag KglB
(Perg. Fragm. Bl. 9, 16 u. 18).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936VIII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 638–701; 830–893.
C 263. CA 100. ILC 118. ISTC ia00415500.
Köln *UStB (Perg. Fragm. Doppelbl. 11/14).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936VIIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Vorlage: Machiels (Abb.).
Inhalt: Reichling 638–701, 830–893.
Anm. Machiels, Jerome: Onbekend doctrinale-fragment in het speculumtype. In: De Brug 1(1973) S. 38–44.
ILC 139. CBB 4123. ISTC ia00415520.
Gent BU (Fragm. Doppelbl. 11/14).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936IX Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 702–767.
Anm. 1. Vgl. Bühler, Curt F.: New Coster fragments of the Doctrinale. In: Gutenberg-Jahrbuch 1938 S. 59–68 Nr 1. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 3.
Anm. 2. Holtrop: MT 15(43)b.
C 260. CA 101. ILC 119. Ce³ A-414. IDL 182. Pollard: MorganL 1616. ISTC ia00415550.
Haag MMeerman
(Perg. Fragm. Doppelbl. 12/13). New York MorganL
(Perg. Fragm. Bl. 12).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00936IXa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 702–829; 1199–1261; 1388–1451.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 2.
Reproduktionen: Wien NB (Digitalisat).
ILC 132. ÖNB-Ink A-199. ISTC ia00415600.
Wien NB
(Perg. Fragm. Doppelbl. 12/13 u. 20/23).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936X Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1012–1073.
Anm. Vgl. Le Cinquième Centenaire de l’Imprimerie dans les Anciens Pays-Bas. Bruxelles 1973 Nr 41.
ILC 120. CBB 123. ISTC ia00415650.
Brussel *BR (Fragm. Bl. 17).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936Xa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1019–1073.
ILC 121. Ce³ A-415. ISTC ia00415700.
San Marino (Calif.) HuntingtonL
(Perg. Fragm. Bl. 17).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936Xb Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Vorlage: Kiselev (Abb.).
Inhalt: Reichling 1074–1134; 1516–1578.
Anm. Vgl. Kiselev, Nikolaj. P.: Neizvestnye fragmenty drevnejšich pamjatnikov pečati Germanii i Gollandi. Moskva 1961 S. 63, 64, Abb. IX–XII. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 4.
ILC 133. ISTC ia00415450.
Moskva BU (Fragm. Doppelbl. 18/25).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936Xc Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1135–1198.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 5.
ILC 134. IDL 182a. ISTC ia00415750.
Amsterdam UB (Fragm. Bl. 19).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XI Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1199–1261; 1388–1451.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 98C.
C 264. ILC 122. Pr 8824. BMC IX 3.IB 47006. ISTC ia00415800.
London BL
(Perg. Fragm. Doppelbl. 20/23).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1262–1387.
Anm. Vgl. Bühler, Curt F.: New Coster fragments of the Doctrinale. In: Gutenberg-Jahrbuch 1938 S. 59–68 Nr 4. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 6.
ILC 135. IDL 183. Ce³ A-419. ISTC ia00415850.
Haag KglB
(Fragm. Doppelbl. 21/22).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XIb Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht nach 1463]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1296–1324, 1328–1355.
Anm. Vgl. Needham in: So precious a foundation: The library of Leander van Ess. New York 1996. S.65–110, 162–163. Christie’s (New York) 22.X.1987 Nr 74.
ILC 140. ISTC ia00415870.
New York UnionTheolSem (Fragm. Doppelbl. 21/22).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1516–1578.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 98A.
CA 98a (Suppl. I). ILC 123. IDL 183a. ISTC ia00412900.
Haag KglB
(Perg. Fragm. Bl. 25).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht nach 1463]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1579–1642, 1661–1675, 1694–1707, 1979–1992, 2013–2087, 2282–2409.
ILC 141. IDL 196. ISTC ia00416230.
Maastricht StB (Fragm. Bl. 26, 27, 32, 37).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XIII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1643–1707; 1962–2024.
C 257. CA 98. ILC 124. IDL 184. ISTC ia00416150.
Haag KglB
(Perg. Fragm. Doppelbl. 27/32).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.498a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71]. 
H 664.
00936XIIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1643–1655; 1676–1688; 1962–1977; 1994–2008.
ILC 125. ISTC ia00416200.
Mainz GutenbergM
(Perg. Fragm. Doppelbl. 27/32, der untere Teil fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XIIIb Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1663–1675; 1694–1707; 1979–1992; 2010–2024.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 7.
ILC 136. CBB 124. ISTC ia00416100.
Antwerpen MPlantin
(Fragm. Doppelbl. 27/32).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XIIIc Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Vorlage: CRF XII 23..
Inhalt: Reichling 1643–1707; 1962–2023; 2282–2345; 2247–2410.
ILC 143. CRF XII 23.
Paris BU
(Fragm. Doppelbl. 27/32 u. 37/38).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XIV Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1709–1771; 1899–1961.
ILC 126. Pell 460,2. CIBN A-215. ISTC ia00416250.
Paris BN (Perg. Fragm. Doppelbl. 28/31).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XV Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1708–1771; 1899–1961.
Anm. Vgl. Bühler, Curt F.: New Coster fragments of the Doctrinale. In: Gutenberg-Jahrbuch 1938 S. 59–68 Nr 2 (m. Abb.). Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 8.
ILC 127. Ce³ A-416. Günther 3961. Pollard: MorganL 1617. ISTC ia00416300.
New York MorganL
(Perg. Fragm. Doppelbl. 28/31 ).  — Ehem. Apel (Ermlitz) (Perg. Fragm. Doppelbl. 28/31).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
00936XVI Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1772–1898; 2151–2215; 2475–2538.
Anm. Vgl. Proctor, Robert: Tracts on early printing. T. 1–3. London, 1895–1897. T. 3 Nr 98D. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 9.
C 264a. ILC 128. Ce³ A-417. Pr 8823. BMC IX 3.IB 47005. ISTC ia00416350.
London BL
(Perg. Fragm. Doppelbl. 29/30 u. 35/40). Princeton UL (Perg. Fragm. Doppelbl. 29/30).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00936XVIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 1772–1898.
Anm. Vgl. Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 10.
ILC 137. IDL 192. ISTC ia00416400.
Haag KglB
(Fragm. Doppelbl. 29/30).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XVII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 2151–2215;.
Anm. Satz abweichend von GW00936XVI.
ILC 129. Ernst: Kestner-Mus. 58. ISTC ia00416450.
Hannover *KestnerM (Perg. Fragm. Bl. 35).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XVIIa Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht nach 1463]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Vorlage: CRF V 25 (m. Abb.)..
Inhalt: Reichling 2151–2215.
Anm. Satz abweichend von GW00936XVI u. GW00936XVII.
ILC 142. CRF V 25. ISTC ia00416380.
Nantes MDobree
(Fragm. Bl. 35).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XVIIb Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
Inhalt: Reichling 2282–2346.
Anm. Vgl. Hodgkin, John Elliot: Rariora. Bd. 2. London 1902 S. 242 (m. Abb.). Hellinga, Lotte: Further fragments of Dutch prototypography. A list of findings since 1938. In: Quaerendo 2(1972) S. 182–199 Type 1 Nr 11.
ILC 138. Ce³ A-419a. ISTC ia00416550.
Princeton ScheideL (Perg. Fragm. Bl. 37).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00936XVIII Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Utrecht(?): Drucker des Speculum, um 1470/71] [vielmehr Niederlande: Prototypographie, nicht vor 1465, nicht nach 1480]. 
32 Z. Typ. 1:111G.
ILC 130. ISTC ia00416500.
Tübingen *Stift (Perg. Fragm. Bl. 42).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Sonstige Textausgaben
Umfang unbestimmt
1+? Bl. 14 Z. m. Durchsch. Typ. 1:125/129G.
Osnabrück *[RatsGy].
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
24+? Bl. [a–c⁸ …]. 26 Z. Typ. 1:137G.
1. GW 938 I. Bruchst. von 8 Bl. (6 einzelne und 1 Doppelbl. = Bl. 1, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16).
2. GW 938 II. Bruchst. von 2 Bl. (Doppelbl. = Bl. 2 u. 7).
3. GW 938 III. Bruchst. von 2 Bl. (Doppelbl. = Bl. 17 u. 24).
4. GW 938 IV. Bruchst. von 3 Bl. (1 einzelnes u. Doppelbl. = Bl. 18, 20, 23).
5. GW 938 IV. Bruchst. von 1 Bl. (= Bl. 21).
C 243. 244. 245. 245a. CA 111. ILC 155. IDL 191. Pr 9186. BMC IX 109.IA 48981. Günther 3960. Ohly-Sack 88. ISTC ia00417200.
Frankfurt (Main) *UB (2: Perg. Fragm. Doppelbl. 2/7). Haag KglB (4: Perg. Fragm. Doppelbl. 18/23 u. Bl. 20), MMeerman
(5: Perg. Fragm. Bl. 21). Leipzig *UB (1: Perg. Fragm. Bl. 1, 8, 9, 10, 11, 14, 15 u. 16). London BL
(3: Perg. Fragm. Bl. 17 u. 24).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00939 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Basel: B.R. (Bernhard Richel?), um 1475(?)] [vielmehr Ostmitteldeutschland: B.R., um 1473/75]. 
70+? Bl. [ab¹⁰c⁸d–f¹⁰g¹²]. 11 Z. mit Durchschuss. Typ. 1:108G.
1. GW 939 I. Bruchst. von 16 Bl. (= Bl. 1, 2, 4, 7, 9, 10, 42, 45, 52, 55, 60, 62, 64, 65, 67 u. 70).
2. GW 939 II. Bruchst. von 8 Bl. (4 Doppelbl. = Bl. 2, 3, 8, 9, 11, 14, 17 u. 20).
3. GW 939 III. Bruchst. von 8 Bl. (4 Doppelbl. = Bl. 2, 5, 6, 9, 39, 40, 47 u. 48).
4. GW 939 IV. Bruchst. von 4 Bl. ( 2 Doppelbl. = Bl. 4, 5, 6 u. 7).
5. GW 939 V. Bruchst. von 4 Bl. (2 Doppelbl. = Bl. 14, 15, 16 u. 17).
6. GW 939 VI. Bruchst. von 10 Bl. (5 Doppelbl. = Bl. 29–38).
7. GW 939 VII. Bruchst. von 8 Bl. (4 Doppelbl. = Bl. 30–37).
8. GW 939 VIII. Bruchst.
9. GW 939 IX. Bruchst. von 4 Bl. (2 Doppelbl. = Bl. 13, 14, 17 u. 18).
10. GW 939 X. Bruchst. von 8 Bl. (4 Doppelbl. = Bl. 29, 30, 37, 38, 59, 60, 69 u. 70).
Anm. 1. Bl. 12, 19, 21–28, 41, 42, 44–46, 49–52, 54, 55, 57–60, 62, 64, 67, 71 ff. nicht vorhanden. Bl. 2, 10 u. 11 in 2 Fassungen vorhanden.
Anm. 2. Zur Druckerbestimmung u. Datierung vgl. Mackert, Christoph/Meinel, Corinna: Vom Verschwinden weißer Flecken. Systematische Erhebung von Wasserzeichen am Handschriftenzentrum Leipzig und ihre Effekte für die Erschließung und Erforschung von Altbeständen. In: Das Wasserzeichen-Informationssystem (WZIS). Bilanz und Perspektiven. Hrsg. Erwin Frauenknecht, Gerald Maier u. Peter Rückert. Stuttgart 2017 S. 87–105, hier S. 98–103. — Nickel, Holger: Zum Erstdruck des Magdeburger Weichbild-Rechts. In: Sachsen und Anhalt 32(2020) S. 211–225. Siehe auch GW 9265.
IBP 210. VB 406.8. Deckert 33. Döring: Freiberg 551. Sallander: Uppsala 1544. ISTC ia00418200.
Bautzen *DomKap (6: Fragm. 10 Bl. (vermisst)). Berlin *SB
(1: Fragm. 16 Bl.). Dresden SUB
(2: Fragm. 8 Bl.). Freiberg Gy (10: Fragm. 8 Bl.). Gniezno ArchErzbisch (3: Fragm. 8 Bl.). Kraków BU (9: Fragm. Doppelbl. 13/18 u. 14/17). Naumburg *DomB (7: Fragm. 8 Bl.). Uppsala *UB (5: Fragm. 4 Bl.). Zeitz Stift (Fragm.). Zwickau RatsSchB (2 Ex., 1. Ex. 8: Fragm. 12 Bl., 2. Ex. 8: Fragm. 2 Bl., def.).
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0093910N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. [Basel: Nikolaus Kessler, um 1490]. 
Anm. Kein Material vorhanden.
ILC B14. Ce³ A-422. Butler 612. ISTC ia00422000.
Chicago NewberryL (Fragm. 4 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Bl. [1]a m. Sign. E Z. 1 [²]Articiās qď ī ās ľ ī ēs fit dicito […?]  Tꝯ ſꝯ xꝯ d teritū rꝯ dꝯ  futur[…]  … Bricht ab Bl. ? Z. 24 Plurali numero. ſiľes ſt s ego cerno.  .:. Finis .:. 
Vorlage: Princeton UL (Einzelfotos (ehem. Hayn, Augsburg)).
Princeton UL
(Fragm., Lage E).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0093930N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Lübeck oder Magdeburg: Lukas Brandis, um 1478/80]. 
4+? Bl. ?+c¹⁰+?. 17 Z. m. Durchsch. Typ. 3:118G.
Setzt ein Bl. [1]a m. Sign. ci X e ſc pꝛeſit maribus poliſillaba iungis  Eſt tamen hec pelex … Bricht ab Bl. [4]b Z. 17 Dat terni pꝛeſens ferrem. Sotiū ſibi iunge 
Vorlage: Brandenburg DomArch (Digitalisat).
Anm. 1. Teil eines ungefalzten Bogens m. Sign. ci u. cij. Der Lagenumfang ist aus der Textfolge erschlossen. Text: Reichling: Doctrinale 684–753 u. 952–1011. Probedruck?
Anm. 2. Altmann: Brandis 00.
ISTC ia00421480.
Brandenburg DomArch (Fragm. Doppelbl. c1/10 u. c2/9).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0093940N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Reutlingen: Johann Otmar]. 
20 Z. m. Durchsch. Typ. 5:95G.
Bl. [1]a Dicere ſi vere poſſis iſtud mea res eſt.  Cum nihil adiungas. … Bricht ab Z. 20 Huius vicinus. hoſtis regis. pater eius  Bl. [2]a Sub partitiuis pꝛonomina trina locabis Vt volucꝝ canit hec. … Bricht ab Bl. [2]b Z. 20 Additur oblitus memini memoꝛ at redoꝛdoꝛ 
Vorlage: Überlingen LeopoldSophieB (Einzelfoto) u. Stolz: Überlingen (Abb.).
Anm. Sichtbarer Text: Reichling: Doctrinale 1136–1155 u. 1176–1195.
Stolz: Überlingen F1. ISTC ia00421670.
Überlingen LeopoldSophieB
(Fragm. 2 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0093950N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Gent: Arend de Keysere, um 1487]. 
?+4+? Bl. 15 Z. m. Durchsch. 4:ca.102G m. Maj. aus 3A:97G.
Vorlage: Whitesell: Harvard (m. Abb.).
Zur Datierung: Kombination der Typen wie in GW 10475 (1487).
Anm. Sichtbarer Text: Reichling: Doctrinale 503–619.
Whitesell: Harvard S1-3931.5. ISTC ia00421655.
Cambridge (Mass.) HoughtonL
(Fragm. 4 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0093960N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Leipzig: Markus Brandis, um 1486]. 
?+2+? Bl. b. 15 Z. m. Durchsch. Typ. 7:88G.
Vorlage: Wilhelmi: Greifswald (m. 1 Abb.).
Anm. 1. Erhalten 2 Ex. eines Doppelbl. m. Sign. b iij. Sichtbarer Text: Reichling: Doctrinale 283–297 u. 328–342.
Anm. 2. Zur Druckerbestimmung vgl. Altmann: Brandis S. 54.
Wilhelmi: Greifswald 629. ISTC ia00421870.
Greifswald GeistlMin
(2 Ex., 1. Ex. Fragm. 1 Doppelbl., def., 2. Ex. Fragm. 1 Doppelbl.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Sonstige Textausgaben, Umfang bestimmt
00940 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig: Johann und Wendelin von Speyer, um 1470]. 
46 Bl. [a–e⁸f⁶]. BlKust. 30 Z. Typ. 1:110R. Min. f. Init.
Bl. 1 leer. Bl. 2a (ſ)CRIBERE CLERICVLIS Paro  doctrinale nouellis.  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ.  … Lage b Progenies & maneries dic materieſ.  Endet Bl. 46b Z. 9 (d)Octrinale dei virtute iuuante peregi  Grates reddo tibi genitor deꝯ …  Finis.  Darunter 2 Distichen. Deren letztes lautet Quē quāqā īdocti ſepe aſpernātur . habendū  Iure domi doctus me tamen eſſe putet. 
C 241. IGI 300. Pell 461. CIBN A-218. ISTC ia00419850.
Paris BN. Roma BCorsin
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0094005N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig(?), um 1470]. 
21+? Bl. [ab⁸c⁶...]. 35 Z. Typ. rom.
Bl. 1a []CRIBERE CLERICVLIS paro.  Doctrinale Nouellis  plura docto℞ ſociabo ſcripta meo℞  … Sign. b []It tibi nomen in al neut<rum>: sic pone tribunal.  Bl. 17a m. Sign. c H is adiungat praelatio cum famulatu.  … Bricht ab Bl. 21b Z. 37 Materialiter hanc dices ibi esse ten<en>dam. 
Vorlage: GW-Manuskript u. Ferrarini: Mantua 36.
Reproduktionen: Mantova BCom (Digitalisat).
IGI 309. ISTC ia00421200.
Mantova BCom (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0094010N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Venedig: Drucker des Ausonius (GW 3090), um 1472]. 
42 Bl. [a–d⁸e¹⁰]. 33 Z. Typ. 1:115R. Min. f. Init.
Bl. 1a ALEXANDRI. GRAMMATICI. DOCTISSIMI OPVS METRICE. COMPOSITVM FELICITER ET CORRECTISSIMVM  PROOEMIVM  []CRIBERE CLERICVLIS PARO DOCTRINALE NOVELLIS  Plura docto℞ ſociabo ſcripta meo℞  … Lage b Inde genus poterit per nomina multa patere.  … Endet Bl. 41a Z. 20 … & tibi Chriſte  Nate dei deus at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  FINIS  2 Distichen Ille ego ſum: doceo pueros qui & recta locutos  Arte uiros: ſine me doctior eſſe nequit.  Quem quan indocti ſaepe aſpernantur: habendū  Iure domi doctus me tamen eſſe putat.  Bl. 41b leer. Bl. 42 unbekannt.
Vorlage: Milano BNBraid (Einzelfotos) u. IGI.
Anm. Vgl. Vgl. Sconosciute edizioni dei sec. XV e XVI dell’ operina Doctrinale di Alexander de Villa Dei. Reggio d’Emilia 1933. (Scritti della Scuola di bibliografia italiana; 21) Nr 2.
IGI 302. ISTC ia00419600.
Milano BNBraid (Bl. 42 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00940a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig: Johann und Wendelin von Speyer, um 1470]. 
46 Bl. [a–e⁸f⁶]. 30 Z. Typ. 1:110R. Min. f. Init.
Bl. 1 leer(?) Bl. 2a (ſ)CRIBERE CLERICVLIS Paro  Doctrinale Nouellis  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ  … Lage b Progenies & maneries dic materieſ  … Endet Bl. 44b Z. 11 … et tibi chriſte  Nate dei deus at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  FINIS.  Darunter 2 Distichen, deren letztes lautet Quem quan indocti ſępe aſpernātur : habendū  Iure domi doctus me tamen eſſe putat. 
Anm. Korrektur zum gedruckten GW: Format 4° statt 2° (nach Auskunft v. Wien NB v. 3.IV.2013).
H 662. IGI 301. ÖNB-Ink A-200. ISTC ia00419400.
Ravenna BClass. Wien NB
(Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00941 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Treviso: [Gerardus de Lisa], 4.IV.1472. 
46 Bl. [a⁶...]. 30 Z. Typ. 2:106R.
Bl. 1a PRIMA PARS DOCTRINALIS  DE ETHIMOLOGIA FELICITER  INCIPIT :: :: PROHEMIVM :: []CRIBERE clericulis paro  doctrinale nouellis.  … Lage b Dat geneſis ꝗntum ſimilē ſibi : dat genitiuū  … Endet Bl. 46a Z. 11 … & tibi Chriſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  :: FINIS ::  M.CCCC.LXXII. DIE VERO .IIII.  MENSIS APRILIS  :: TARVISII ::  Bl. 46b leer.
HC 666. ÖNB-Ink A-201. ISTC ia00419500.
Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00942 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig(?), um 1473(?)]. 
52 Bl. [a–d¹⁰e¹²]. 27 Z. Typ. rom.
Bl. 1a []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Plura doctorū sociabo scripta meorum  … Endet Bl. 50b []Octrinale dei uirtute iuuante peregi  Grates reddo tibi genitor deus & tibi criſte  Nate dei deus at tibi deus alitus alme  Quas tres personas in idem credo dietatis (?)  DEO GRACIAS 
C 240. IGI 305. ISTC ia00420700.
Roma BCasanat.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00942a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Venedig, 1473. 
42 Bl. [a¹⁰b–e⁸]. 33 Z.
H 667. Accurti I 4. IGI 303. ISTC ia00419800.
Città del Vaticano BVat. Fano BFederici (def.). Ravenna BClass. Warminster LongleatHs.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00943 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig(?), um 1474(?)]. 
84 Bl. 16 Z. Typ. rom.
Bl. 1a []Cribere clericulis paro doctri-nale nouellis  Plura doctorum ſociabo ſcri Darüber eingerückt pta meoꝝ  … Endet Bl. 82a Z. 10. []Octrinale dei uirtute iuuante peregi  … Bl. 82b Incipit tabula quaternoꝝ  …
C 242. Ce³ A-420. IGI 311. ISTC ia00420000.
New York TeachersC (Perg.). Perugia BAugust (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00944 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Hrsg. Venturinus de Prioribus. [Savona: Johannes Bonus, um 1474]. 
46 Bl. 30 Z. Typ. 1:99R.
Bl. 1 leer? Bl. 2 []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ.  … Endet Bl. 46a Z. 10 & tibi christe  Nate dei deus : at [tibi fehlt] deus halitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis :.  Alexandri de uilla dei Doctrinale (Deo laudes) feliciter  explicit . Impreſſum sat incōmode . Cum aliquaꝝ rerum  que ad hanc artem pertinēt : impreſſori copia fieri non  potuerit in huius artis inicio : peſte Genue Aſt alibi militante : Emēdauit autem hoc ipsum opus Venturinus  prior grammaticus eximius ita diligēter : ut cum antea  Doctrinale parum emendatū in plerisque locis librariorum uitio eſſe videretur : nūc illius cura & diligētia adhibita in manus hominum  emēdatissimum ueniat . Imprimentur autem poſt hac libri alterius generis litteris : et  eleganter arbitror : Nam & fabri et aliarum rerum : quaꝝ  hactenus promptor indigus ſuit : illi nunc dei munere copia ē : qui cuncta diſponit : pro ſue uoluntatis arbitrio :.  Amen :.  Bl. 46b leer.
H 665. HC 669. Chantilly 55. ISTC ia00419870.
Chantilly MConde.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00945 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Venedig: [Christoph Arnold], 25.V.1474. 
42 Bl. [a¹⁰b–e⁸]. 33 Z. Typ. 1:114R.
Bl. 1a ALEXANDRI GRAMMATICI DOCTISSIMI OPVS METRICE COMPOSITVM  FELICITER ET CORRECTISSIMVM.  PROOEMIVM.  []CRIBERE CLERICVLIS PARO  DOCTRINALE NOVELLIS .  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ .  … Lage b Inde genus poterit per nomina multa patere.  … Endet Bl. 41b Z. 3 LAVS DEO.  M.CCCC.LXXiiij. DIE VERO . XXV. MAII.  VENETII.  Bl. 42 leer?
Anm. CIBN: [Gabriele di Pietro].
C 265. IGI 304. Pell 464. CIBN A-219. ISTC ia00419950.
Paris BN. Udine BCom.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00946 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig, um 1475]. 
49 Bl. a–f. 27–28 Z. Typ. rom. Min. f. Init.
Bl. 1a []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Plura doctorum ſociabo ſcripta meoꝝ  … Endet Bl. 49a Z. 16 (d)Octrinale dei uirtute iuuanti peregi  … Z. 20 FINIS.  Darunter 2 Distichen, deren letztes lautet Quem quā indocti ſaepe aſpernantur habendum  Iure domi doctus me tamen eſſe putet.  Bl. 49b leer.
C 246.
00947 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig: Drucker des Basilius (GW 3699) , um 1475]. 
34 Bl. [a–c⁸d¹⁰]. 40 Z. Typ. 1:116R.
Bl. 1a []CRIBERE CLERICVLIS PARO  DOCTRINALE NOVELLIS .  Plura docto℞ ſociabo ſcripta meo℞  … Lage b Iſtorum multa neutris legimus aſſociata :  … Endet Bl. 34a Z. 35 … & tibi Chriſte  Nate dei deus . at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Finis  Darunter 2 Distichen, deren letztes lautet Quem quan indocti ſæpe aſpernantur : habēdū  Iure domi doctus me tamen eſſe putat ⁘ .Bl. 34b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
Madsen 129. ISTC ia00420500.
København KglB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00948 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mantua: [Johann Schall], 1475. 
40 Bl. 35 Z. Typ. 3:111R.
Bl. 1a Prima Pars Doctrinalis De Ethimologia Feliciter Jncipit. .Prohemium.  []Cribere clericulis paro doctri-nale nouellis .  Plura doctorū ſotiabo ſcripta meorum.  … Endet Bl. 40a Z. 2 []Octrinale dei uirtute iuuante peregi  … Chriſte deus uere ſancte genitricis amore  Corporis ac anime ſit tibi cura mee  Hoſtis ab inſidijs cunctis hac nocte tuere  Peccaui fateor tu miſerere mei  Finis  M.CCCC.LXXV.  Mantue.  Gramaticus ſi uis fieri bonus ⁊ cito . totum  Me lege . perlectum pectore conde tuo  Bl. 40b leer.
Reproduktionen: Mantova BCom (Digitalisat).
R 1440. IGI 306. ISTC ia00420800.
Mantova BCom.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00949 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mailand: Antonius Zarotus, 11.IX.1475. 
41 Bl. a–e. 32–33 Z. Typ. 3:110G oder 4:110G.
Bl. 1a []Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis :  Plura doctorum ſociabo ſcripta meorum :  … Endet Bl. 41a Z. 16 Finis .  Grammaticus ſi uis fieri bonus et cito : totum  Me lege . perlectum pectore conde tuo.  Impreſſit Mediolani Antonius Zarotus Parſis  MCCCCLXXV undecimo die ſeptembris.  Bl. 41b leer.
C 266. IGI 307. ISTC ia00420900.
Città del Vaticano BVat. Mantova BCom. Milano BAmbros.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00950 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Perugia: Johann Vydenast und Genossen, um 1476]. 
50 Bl. [a–e¹⁰]. 28 Z. Typ. 1.
Bl. 1 leer?. Bl. 2a []Cribere clericľis paro doctrinale nouellis  Plura docto℞ ſociabo ſcripta meorum  … Lage b Dat terni preſens ferre in ſotium ſibi iungens  Endet Bl. 49b Z. 20 Nil reor aſſertuʒ qď nō queat eſſe tenendum  Plura notaui que non debes imitari  Finit  Bl. 50 leer?
H 663. C 247. Veneziani: Colonia 8. Ce³ A-421. Mead 4161. ISTC ia00419900.
Città del Vaticano BVat. San Marino (Calif.) HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0095010N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Faenza: Kilian Fer und Heinrich Kandler, 31.XII.1476. 
56 Bl. a¹⁰b–f⁸g⁶. 24 Z. Typ. 1:116R.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a Quādo mas fit ī us in a femineū sine neutro  Femineis abus sociabitur ut dominabus  Sexum discerneus. istis animas simul addes  Accusatiuis pluralibus as sociabis  Versibus his nota fit declinatio prima  Secūda Declinatio.  … Endet Bl. 56b Z. 20 Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Characterizatuū ē hoc opuſulū Fauētiae  ꝑ Chilianū Fer & Hēricū Chādler: quos ambos Frāconia: quā & Oriētalē appellāt frāciā: genuit. hūc Gemūdia: illū uero Bomberga  Finitū ſub āno di poſt Millenariū & cētenarios ī fine Septuageſimoſexto. ultīa Decē. 
Vorlage: L’arte delle stampa a Faenza nei secc. XV e XVI. Reggio d’Emilia 1932. (Scritti della Scuola di bibliografia italiana; 20) S. 7–12 (Abb. u. Beschreibung).
Anm. Vgl. Sconosciute edizioni dei sec. XV e XVI dell’ operina Doctrinale di Alexander de Villa Dei. Reggio d’Emilia 1933. (Scritti della Scuola di bibliografia italiana; 21) Nr 3.
IGI 308. ISTC ia00420950.
Reggio Emilia BMun (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0095020N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Venedig]: Philippus Petri, 1477. 
46 Bl. a–c¹⁰de⁸. 30 Z. Typ. 2*:115R. Min. f. Init.
Bl. 1 leer Bl. 2a m. Sign. a (ſ)CRIBERE CLERICVLIS PARO DO-CTRINALE NOVELLIS:  Plura doctorū ſociabo ſcripta meorū.  … Endet Bl. 46a Z. 21 Quas tres perſonas in idem credo deitatis;  FINIS  Opus Alexandri Grammatici impreſſum arte &  diligentia magiſtri Philippi Veneti. Anno domīni. Mcccclxxvii.  INCLYTO VENETARVM  PRINCIPE ANDREA  LA VENDRAMINO VS  Bl. 46b leer.
Vorlage: Accurti.
Accurti I 5. Sheehan: Vaticana A-174. ISTC ia00421280.
Città del Vaticano BVat
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00951 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mailand: Jacobus de Marliano, 21.I.1478. 
44 Bl. a–e⁸f. 31 Z. Typ. 1:124R. Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. ai (ſ)CRIBERE clericulis  paro doctrinale nouellis .  Plura doctorum ſociabo ſcripta  meorum .  … Endet Bl. 44a … & deus chriſte  Nate dei deus at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis :  FINIS. :  Grammaticus ſi uis fieri bonus & cito . totum  Me lege perlectum pectore conde tuo.  Hoc opus Impreſſum eſt per magiſtrū Iacobum .  De Marliano . Anno Mcccclxxviii die decimo .  ſecundo kalendas Februarias  .Mľi:  Bl. 44b leer.
R 1441. IGI 310. ISTC ia00421400.
Milano BNBraid.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00952 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Parma: [Stephanus Corallus], 17.XI.1478. 
50 Bl. a–f. 28 Z. Typ. 3:111R.
Bl. 1a m. Sign. ai SCRIBERE CLERICVLIS PARO  DOCTRINALE NOVELLIS  Plura  doctoꝝ ſociabo ſcripta meorum .  … Sign. b De nece deque prece dic quod rectis caruere  … Endet Bl. 49b FINIS.  Gramaticus ſi uis fieri bonus & cito totum  Me lege perlectum pectore conde tuo.  Impreſſū parmæ mᵒ. cccclxxviii. die .xvii. nouēbris.  Bl. 50 leer.
C 267. Pell 465. CIBN A-220. ISTC ia00421430.
Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00953 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mailand: Leonhard Pachel und Ulrich Scinzenzeller, 14.VIII.1479. 
40 Bl. a–e⁸. 34–35(?) Z. Typ. 1:113R. Min. f. Init.
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
Pr 5922A. BMC VI 746. ISTC ia00421450.
London BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0095310N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. Mailand: Antonius Zarotus, 15.III.1480. 
40 Bl. a–e⁸. 34 Z. Typ. 3:110G.
Bl. 1 u. 2 fehlen Bl. 3a Quam licet in geminas partes diſtinguere: quaꝝ  Significata gerit vox deſignanda per ipſam.  Bl. 9a Nominibus uolucꝝ nequit ut credo generalis.  Bl. 40b Z. 5 Quas tres perſonas in idem credo deitatis:.  FINIS  Gramaticus ſi uis fieri bonus et cito: totū  Me lege: perlectum pectore conde tuo.  Mediolani Antonius Zarotus Parmenſis.  Impreſit . 1480 . die XV Martii. 
IGICorr 311A. ISTC ia00421500.
Bergamo BClero (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00954 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Venedig: Antonius de Strata und Marcus Catanellus, 29.VII.1480. 
54 Bl. a–f⁸g⁶. 25 Z. Typ. 8:114R.
Bl. 1 []CRIBERE CLERICVLIS PARO  DOCTRINALE NOVELLIS.  Plural docto℞ ſociabo ſcripta meo℞.  … Sign. b His colus at domꝯ penꝯ & lacus aſſociamus  … Endet Bl. 54a Z. 15 Quas tres perſonas in idem credo deitatis; . FINIS.  Magiſtri Alexandri grammatice opus utiliſſi-mum foeliciter finit : Venetiis per Antoniū de  ſtrata de Cremona : & Marchū catanellū ſchal-uigenam ſocios : ſumma cum diligētia impreſſum : Anno ab incarnatiōe .M. CCCCLXXX.  quarto calen . auguſti . Veneto℞ inclyto Ioanne  Mocenico principe.  Bl. 54b leer.
ISTC ia00421550.
Winchester C.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0095410N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Augsburg: Hermann Kästlin, um 1481]. 
1+? Bl. 13 Z. mit Durchschuss. Typ. 2:105G. Min. f. Init. KolTit.
Bl. [1]a Et vulgus pelagus pls fluuius  chorus  (p¹)Rimo plurali quinto ſimul ⁊ ſociabos  … Z. 13 B quo poſita dať amnibus s ſociata … Bl. [1]b Vls vt puls ſequitur ß et ems ut hiems veꝑit … Bricht ab Z. 13 Ordo vel margo cardo cum turbine virgo. 
Vorlage: Graz UB (Einzelfotos).
Anm. Vgl. Ferdinand Eichler: Ein Fehldruck aus dem Doctrinale des Alexander de Villa Dei. In: Gutenberg-Jahrbuch 1942/43, S. 72–74.
Graz *UB (Fragm. 1 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0095420N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Venedig: Thomas de Blavis, 10.VI.1481 oder 22.VII.1481. 
56 Bl. a–g⁸. 25 Z. Typ. :119G.
Bl. 1 leer(?). Bl. 2a m. Sign. a2 []CRIBERE CLERICULIS  PARO DOCtrinale nouellis.  Plura doctorū ſociabo ſcripta orū  I ā legent pueri ꝓ nugis maximiani.  Quae ueteres ſocijs nolebant pandere caris.  Endet Bl. 55a Z. 15 Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  .FINIS.  Magiſtri Alexandri gramatici opꝯ utiliſſimū  foeliciter finit. uenetijs. Impressum per thomam de Alexandria. Anno ab incarnatione  .M.CCCCLXXXI. die. xxij calen. Iulij  Uenetorū inclito Ioāne Mocenico principe.  Bl. 55b u. 56(?) leer.
Accurti I 6. Sheehan: Vaticana A-175. ISTC ia00421620.
Città del Vaticano BVat (Bl. 1 u. 56 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00955 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Verona: Boninus de Boninis, 17.II.1481. 
56 Bl. a–g⁸. 25 Z. Typ. 2:113R.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aii ALEXANDRI GRAMMATICI DOCTISSIMI OPVS METRICE COMPOSITVM  FOELICITER ET CORRECTISSIMVM.  PROEMIVM.  []Cribere clericulis paro doctrīale nouellis  Plura docto℞ ſociabo ſcripta meo℞.  … Endet Bl. 55b Z. 13 … & tibi chriſte  Nate tibi deus : atque tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Impreſſum Veronae per Boninum de  Boninis de Raguſia . Anno ſalutis no-ſtrae .M. cccc. Lxxxi : die .xvii. februarii :  Tibi criſte ſoli laus et gloria  amen finis  Bl. 56 leer.
R 1667. IGI 312. ISTC ia00421600.
Torino BNU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0095510 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4 . Mailand: Antonius Zarotus für Johannes de Legnano, 9.VIII.1481. 
38 Bl. a–d⁸e⁶. 37 Z. Typ. 3:110G. Min. f. Init.
Bl. 1a m. Sign. ai (ſ)CRIBERE clericulis  paro doctrinale nouellis:  Plura doctoꝛum ſociabo  ſcripta meorum:  … Sign. b Campeſter volucer … Endet Bl. 37a Z. 10 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus at tibi deus halitus almae  Quas tres perſonas in idem credo deitatis:  FINIS.  Grammaticus ſi uis fieri bonus ⁊ cito: totum  Me lege: perlectum pectoꝛe conde tuo.  Mediolani Antonius Zarotus Parmenſis  Impreſſit opera ⁊ impendio Iohannis  legnani. Anno domini .M.cccclxxx pꝛimo die .viiii.  Auguſti.  Bl. 37b u. 38 leer.
ISTC ia00421630.
Privatsammlung (Schottland)..
Gesamtüberlieferung: 0 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
00956 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Trient: [Giovanni Lionardo Longo(?)], 11.VIII.1481. 
38 Bl. A–D⁸E⁶. 36 Z. Typ. 2:111R. Init. a, b.
Bl. 1a m. Sign. A (S³)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Plura docto℞ ſociabo ſcripta meorum.  … Sign. b Hic sal hoc dabit : neutro plurale carebit. … Endet Bl. 38a Z. 15 Nate dei deus : at tibi deus alite alme .  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  : FINIS :  Darunter 2 Distichen, deren letztes lautet Quem quan indocti ſępe aſpernantur : habendū  Iure domi doctus me tamen eſſe putat.  M : CCCC : LXXXI : die xi menſis auguſti . In tridento.  DEO GRATIAS SEMPER  S :: M :: P :: Z :: L :: L :: S :  POST : TENEBRAS : SPERO : LVCEM .  Bl. 38b leer.
Anm. Die Initialen sind in Rot über die Minuskeln gesetzt.
Reproduktionen: London BL (Digitalisat).
C 269. Langer I,2 2. Pr 9464. BMC III 806.IB 51133. ISTC ia00421650.
London BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0095610N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Barcelona: Pedro Posa, um 1481/82]. 
76 Bl. [a–d¹⁰¹e¹⁰f¹⁸]. 18(?) Z. mit Durchschuss. Typ. 1:110G.
Bl. 1a []Cribere cleꝛiculis paro doctrīale nouelliſ  Plura doctoꝛum ſociabo ſcripta meoꝝ  … Lage b Vl. dat. ulis. il. illis. conſul pugil ē tibi teſtis … Endet Bl. 75a Nate dei deus at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  DEO GRATIAS.  Bl. 75b u. 76 leer.
Vorlage: GW-Manuskript.
Anm. “Corrections to IBE description: quire 3 has 10 ff. and quire 6 16ff (G. Van Thienen)” (ISTC).
Vindel: Arte tip. VIII 71.23(2). IBE 253. ISTC ia00424200.
Barcelona BCatal
(Bl. 2 u. 14 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00957 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mailand: Leonhard Pachel und Ulrich Scinzenzeller, 17.XII.1484. 
32 Bl. a–d⁸. 44 Z. Typ. got.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aij []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Pluraque doctorum ſociabo ſcripta  meorum .  … Sign. b Omne memor iungit quod comparat ad duo tranſit.  … Endet Bl. 32b (D)OCTRINALE dei uirtute inuāte ꝑegi  … Z. 3 Impreſſu Mediolani per Leonardu pachel ⁊ Vldericum ſinczenzeller theutonicos : Mcccclxxxiiij.  Die .xvij. Decembris. 
C 270. Pell 467. CIBN A-222. ISTC ia00421680.
Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00958 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Frankreich(?): Drucker des Doctrinale (GW 958), nicht vor 1485]. 
62 Bl. a⁸b–d⁶e–g⁸hi⁶. 22 Z. mit Durchschuss. Typ. 1:.
Tit. Textus doctrinalis  Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Cribere elerieulis paro doctrinale nouellis  Plura doctoꝛum ſociabo ſcripta meoꝛu  … Sign. b Em quarto quinto damꝯ es decet e dare ſexto  … Endet Bl. 61b Z. 22 … et tibi criſte  Bl. 62a Nate dei deus at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Explicit textus doctrinalis  Alexandꝛi  DEO GRATIAS  Bl. 62b leer.
00959 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Zwolle: Peter van Os, 31.X.1485. 
32+? Bl. h–l⁸. 17–18 Z. Typ. 5A:108G. DrM I.
Bl. [1]a m. Sign. hj []Andere ꝓpoſui per verſꝯ  ſilbʼa  Quāta ſit et pauca  ponā cōgrua metris … Sign. i Vicenus  tricenus vicedula picus  … Endet Bl. [31]b Z. 5 … et tibi xpꝛiſte  Nate dei deꝯ at tibi deꝯ alitis alme  Quos tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Diſertiſſimi viri magrī alexandri de villa  dei doctrinale in quatuor partes grāmatice  finit feliciter. Impꝛeſſum zwollis per me  petrum de os Anno dnī .M. cccclxxxvᵒ.  in ꝓfeſto omniū ſanctorum.  Darunter Druckermarke. Bl.[32]leer?
C 328. Kok: Houtsneden S. 385. Kronenberg: CA 111d. ILC 156. Hermans: Zwolle 40. ISTC ia00421700.
Praha NKn (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00960 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mailand: Leonhard Pachel und Ulrich Scinzenzeller, 6.VI.1486. 
32 Bl. a–d⁸. 44 Z. Typ. 9:92G(?). Init.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. aii []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Pluraque doctorum ſociabo ſcripta  meorum.  … Endet Bl. 32b Z. 9 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deus at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  ❖ FINIS. ❖  Grammaticus ſi uis fieri bonus ⁊ cito totum  Me lege prelectum pectore conde tuo.  Impreſſum Mediolani per Leonardum pachel ⁊ Uldericum ſcinczenzeller teuthonicos .M cccclxxxvj.  Die .vj Iunij. 
R 1442. IGI 313. ISTC ia00421800.
Milano BNBraid.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00961 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Parma: Angelus Ugoletus, 29.XI.1486. 
58 Bl. a–g¹⁰(?). 24 Z. Typ. 1:110R.
Bl. 1a (S)CRIBERE CLERICVLIS PARO  DOCTRINALE NOVELLIS .  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meorum  … Endet Bl. 57a (d)Octrinale dei uirtute iuuante peregi .  … FINIS.  Bl. 57b G.  F. M.  Daneben Parm.  Bl. 58b Emendatiſſimum hoc opuſculum quod doctrina reſertiſſimum merito Doctrīale nuncupatur opera &  impenſi Angeli Vgoleti Parmenſis impreſum eſt Parmae .M. CCCC.LXXXVI. die XXIX Nouembris. 
C 271. Pr 6863. Bod-inc A-179. ISTC ia00421850.
Oxford Bodl (Perg.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00962 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Daran: De compositione metrorum. [Nürnberg: Georg Stuchs, um 1489]. 16°
84 Bl. A–K⁸L. 19 Z. Typ. 3:68G, 4:132G. Rubr. α.
Tit. Textus pꝛime ſecunde et tercie  partis Alexādꝛi  bene coꝛrectus.  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁶]Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Plura doctoꝛū ſociabo ſcripta meoꝛum.  … Sign. b C ꝑ ium fit ⁊ l. laus [et fehlt] fraus vm tibi b  … Endet Bl. 74a Z. 2 … ⁊ tibi  Darunter eingerückt = xe  Z. 3 Nate dei deꝯ . at [tibi fehlt] deꝯ halitus alme  Quas tres ꝑſonas in idē credo deitatis  Finis tercie par-tis Alexandri  Bl. 74b leer. Bl. 75a, Tit. libellus de cōpoſitione metroꝛū  perutilis et compendioſus.  Bl. 76a m. Sign. Kiij []D ſillabarū vel dictionū pe-dumue diſtīctionē ac varietatē vt pateat aggreſſus oꝛ-dine … Endet Bl. 84a Z. 2 Dactilici enim verſus partē iterare pꝛi-mā. verſum oſtēdit penthametrum.  ⁌ Finis hnius .  Bl. 84b, Schlusstitel Finis tercie partis alexandri vna cū vtili cōpoſitione verſuū coꝛreſpondens tex-tui eiuſdem. 
H 759. Baumann: Stuchs 25. ISTC ia00421950.
München Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00963 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Daran: De compositione metrorum. [Deutschland(?), um 1490]. 16°
68 Bl. A–I⁸. 19–(?) Z. Typ. got..
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. Aij []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  … Endet Bl. 68b Finis tercie partis Alexandri una cum  utili compoſitione verſuum correſpondens  textui eiuſdem. 
C 238. ISTC ia00422100.
Sankt Florian Aug
(Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
8 Bl. a⁸. 20 Z. Typ. 1:71G. Init. a.
Bl. 1 leer Bl. 2a m. Sign. aij (S¹)Cribere  clericu-  lis paro  doctri-  nale no-uellis  Pľa  doctoꝛū  ſociabo  ſcripta  meoꝝ  … Bricht ab Bl. 8b Z. 20 Dns ꝑ ium foꝛmes. s iūgis r cunte 
Stalla: Ingolstadt III.9. IBP 211. Formanowicz 20. ISTC ia00422540.
Gniezno *ArchErzbisch (Fragm.). Kraków Kap (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0096310N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Basel oder Niederlande(?), um 1490]. 
Anm. Wohl GWMs.-Dublette zu Nr 0093910N.
00964 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Paris, um 1493] [vielmehr um 1515/20]. 
44 Bl. A–F. 31–32 Z. Typ. got. Init. KolTit.
Tit Textus Alexandri.  Darunter Holzschnitt. Bl. 1b Holzschnitt. Bl. 2a m. Sign. Aij (s)Cribere clericulis paro doctrīale nouellis  Plura doctorū ſociabo ſcripta meorum  … Sign. b Ris primus/ gliſſis tenet altera/ tercia glitis  … Endet Bl. 43b … et tibi chriſte .  Nate dei deꝯ/ at tibi deus alitus alme  Quos tres ꝑſonas ī idē credo deitat  FINIS.  Bl. 44 leer?
Anm. Datierung geändert, Korrektur zum gedruckten GW.
Hartung & Hartung (München) Auktion 143 (Mai 2018) Nr 26.
Pell 462. CRF IV 8. BSB-Ink (A-265.050). ISTC ia00422300.
München SB
(Bl. 44 (leer) fehlt). Valognes BMun.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00965 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. [Paris: für Denis Roce, 1495(?)]. 
40 Bl. a–e⁸. 34 Z. Typ. got. Min. f. Init. Rubr. x. VM d. Denis Roce (Silvestre 343). KolTit.
Tit. Textus Alexandri.  Darunter Verlegermarke. Bl. 2a (ſ)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  … Sign. b Detero poſt extra pridem vel ante vel infra  Endet Bl. 40b Quas tres perſonas in idem credo deitatis  ⁌ Finis 
Pell 463. CIBN A-229. Coq: Bordeaux A-21. ISTC ia00422530.
Bordeaux BMun. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0096510N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Barcelona: Pedro Posa, 19.VIII.1499. 
114 Bl. a–n⁸o¹⁰. Gez. [1]ii–cxiiii. 12 Z. Typ. 4**:135G, 5:72G. Init. a, b, f, h. KolTit. Marg.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. a2 u. Blz. ii (S)Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis.  Plura doctoꝛum ſoci-abo ſcripta … Sign. b unbekannt. Bl. 17a m. Sign. c.j. u. Blz. xvii Dat geneſis quintum ſimilem ſibi dat g  … Endet Bl. 114b Nate dei deus: at tibi deus alitꝯ alme.  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Deo gratias. Impꝛeſſu Barchinone ꝑ  Petrum poſa. et completum .xix. Augu-ſti Anni Milleſimi. cccc. lxxxxix.  Regiſtrum.  Omnes ſunt quaternarii pꝛeter vltimꝯ:  eſt nternꝯ. 
Vorlage: Barcelona BCatal (Digitalisat).
IBE 263. ISTC ia00437850.
Barcelona BCatal
(Bl. 1, 8 u. 9 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00966 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4 etc. [Metz: Kaspar Hochfeder, um 1500]. 16°
144 Bl. a–s⁸. 23 Z. Typ. 10:175G, 13bis:61G. Init. b. Rubr. β, δ.
Tit. Tres partes Ale-xandri. Tractatus de copoſitione ver-ſuum . Donatus minoꝛ . Regula Remi-gij . Regule grammaticales . Conſtructiones cū regiminibꝯ Et paruulꝯ logice  Alias vade mecū  Bl. 2a m. Sign. aij [⁶]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis  Plura doctoꝝ ſocia-bo ſcripta meoꝛum  … Sign. b Que da maribꝯ ⁊ in es rectū faciemꝯ  … Endet Bl. 59a m. Sign. hiij Z. 7 ⁊ ti. xe  Nate dei ďs at [tibi fehlt] deus halitus alme  Quas tres ꝑſonas in idē credo deitat  ¶ Finis tercie ꝑtis Alexandri.  ¶ De compoſitione metroꝛum perutiľ  et compendioſus.  [²]D ſilľaꝝ vľ dcōnū pedū vľ diſtīctōnē ac varietatē vt pateat aggreſſuſ  oꝛdine Nos artem coponendi ſus … Endet Bl. 64b Z. 18 … Dactilici e verſus partem iterare pꝛimā verſum oſtendit penthametrum.  ¶ Finis tercie partis Alexandri vna cū  vtili cōpoſitiōe verſuu coꝛreſpōdens  textui eiuſdem.  Bl. 65a [³]Artes oꝛationis quot ſunt . octo : que no-men ꝓnomen . verbū . aduerbiū ꝑticipiū . coiunctio . poſitio . inter-iectio. … Endet Bl. 144a Z. 17 Epitricus quartus ex tribus pꝛimis  longis ⁊ vltima bꝛeui . etiam eſt ſepte  tempoꝛum : vt tempeſtate.  Deo gratias.  Bl. 144b leer.
Inhalt: Doctrinale (Scribere clericulis paro doctrinale novellis …). Daran: Grammatica. De compositione metrorum. Donatus, AeliusDe octo partibus orationis (= Ars maior P. 2) . Pseudo-Remigius AutissiodorensisRegula. Dominus quae pars. Grammatica. Regulae congruitatum, regimina, constructiones. Parvulus logicae modernorum. Grammatica. Compendium pro cognitione omnium pedum.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat).
C 239. Vekene: Hochfeder 63. Sack: Freiburg 113. ISTC ia00422580.
Freiburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00967 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Beig. von Foucauld Monnier. [Paris: Etienne Jehannot, nach 1500(?)]. 
52 Bl. [a]b–f⁸g. 26 Z. Typ. 4:84G, 6:190G. Init. b, c, e. Rubr. β. KolTit.
Tit. Textus Alexandꝛi.  Bl. 1b (S³)Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis.  Plura doctoꝝ ſociabo ſcrita oꝝ  … Sign. b Dat cantus cetus oꝛtus.  … Endet Bl. 52a Z. 12 … ⁊  xe  nate dei deꝯ . at  deꝯ alitus alme .  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  ⁌ Finis  (F³)Ocaudi monieri in magiſtri Alexandri de villa dei Laudes carmen  Incipit metricum.  … Endet Bl. 52b Z 19 Ergo agite o iuuenes . ſtudio īdlgete colētes  Auctoꝛem . titulat quem bene villa dei.  ⁌ Finis textus Alexandꝛi vnacum  verſiculis Focaudi monieri. † 
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
ISTC ia00422590.
Basel UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0096710N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Leipzig: Markus Brandis, um 1483]. 
4 Bl. 11 Z. mit Durchschuss. Typ. 6:99G.
Bl. 1a Oꝛis foꝛmabit os ꝓ mare deme nepotis  Cetera dant otis. ſeo depotis o bꝛeuiabis  … Bricht ab Bl. 4b Z. 11 Recto perſone non ſeruat regula pꝛimo 
Anm. Aus der Verteilung des Satzes auf die einzelnen Seiten geht hervor, dass es sich um einen Fehldruck handelt.
Altmann: Brandis, Markus 26. ISTC ia00421690.
Zwickau *RatsSchB (Fragm. 2 Doppelbl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00968 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Strassburg: Johann Grüninger und Johann Prüss, um 1485(?)]. 
64 Bl. 1 und 2 Sp. 13 bzw. 32 Z. Typ. Johann Grüninger: 1:180G, 7:86G, Johann Prüss: 1:100G, 2:180G. Init. Johann Grüninger: bb.
Tit. Textus Alexandri  Bl. 2a Scribere clericulis paꝛo doctrinale nouellis  Plura doctoꝛum ſociabo ſcripta meoꝛum  … Endet Bl. 61b Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Explicit ſecūda pars  Bl. 62aα Regiſtrū pꝛime partis Mgi alexādꝛi oſtēdens numeꝝ capituloꝝ eius. … Endet Bl. 64aβ Z. 13 … vſ ad finem huiꝯ  partis determinatur. Infinitiuum perſone  Bl. 64b leer.
C 318. ISTC ia00422595.
Křivoklát Fürstenberg.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00969 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Nürnberg: Friedrich Creussner, um 1494/97]. 
62 Bl. a–g⁸h⁶. 13–14 Z. Typ. 3:108G, 4:87G, 5:136G. Init. g(?). KolTit. Marg.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. aij Pꝛohemiū Alexandri  (S³)Cribere clericuľ paro doctri-nale nonellis  Pľa doctoꝝ ſociabo ſcri- Darunter eingerückt pta meoꝝ  … Endet Bl. 62b Z. 13 Plurali numero ſiľes ſunt s ego cerno 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
R 376. ISTC ia00422650.
Manchester RylandsL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00970 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Zwolle: Peter van Os, um 1495/99] [vielmehr nicht vor 1493, nicht nach 1496]. 
54 Bl. a–i⁶. 15 Z. Typ. 8:100G. Init. c. 3 Hlzs. Marg.
Tit. Prima et Secūda. Pars Alexandri  cum notis in margine.  Hlzs.  Bl. 1b Hlzs.  Bl. 2a (S)Cribē clericuľ paro docťnale nouelľ  Plura doctoꝝ ſociabo ſcta meoꝝ  … Sign. b Que deriuantur a verbis aſſociantur.  … Endet Bl. 54a Z. 5 … nil petit addi  Plurali numero . ſiľes ſunt s ego cerno.  Bl. 54b Hlzs.
Reproduktionen: Haag KglB (Digitalisat).
C 320. Kok: Houtsneden S. 409. 416. CA 115a. ILC 158. Hermans: Zwolle 89. IDL 203. ISTC ia00422600.
Haag KglB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00971 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Basel: Michael Furter, um 1495/96]. 
54 Bl. A–I⁶. 15 Z. m. Durchsch. Typ. 3:180G, 5:93G. Init. q. Min. f. Init. KolTit. Marg.
Anfang? Bl. 13a m. Sign. c, Kopf de patronymicis  Que dan maribus ſed in es rectū faciemus … Endet Bl. 54a Z. 14 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſūt quos ego cerno  Bl. 54b leer.
Vorlage: Aarau KantB (Einzelfotos).
C 319. Dahm: Aargau 26. ISTC ia00422670.
Aarau KantB
(def.). Fribourg Cord. Klagenfurt Kapuz (def.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0097110N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Basel(?): Jakob Wolff(?), nach 1500(?)]. 
54 Bl. A–I⁶. 15 Z. m. Durchsch. KolTit. Marg.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. Aij Prohemium Alexandri  (S)Cribere cle-ricuľ paro doctrinale no-uellis  Plura doctoꝝ … Sign. b Iungeſ pallas: ſic formas lampas et archas.  … Endet Bl. 54a Z. 14 Cū relatio fit extinſeca nil petit addi.  Plurali nūero ſil'es ſunt quos ibi cerno  Bl. 54b leer.
Vorlage: Einsiedeln Benedikt (Einzelfotos).
Müller: Einsiedeln 21.
Einsiedeln Benedikt
(Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00972 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Deventer: Richard Paffraet, 1497. 
54 Bl. abcd⁸e⁶fghi⁸. 15 Z. mit Durchschuss Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G. Rubr. α. Marg.
Tit. Prima ⁊ Secunda pars  Alexandri cum notis in  margine.  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Crib clericuľ paro doctnale nouelľ  Pľa doctoꝝ ſociabo ſcpʼta meoꝝ  … Sign. b Excipis at ducis crucis et ſalicis ſiliciſ  … Endet Bl. 54a Z. 5 … nil petit addi  Plurali numero . ſmiles ſunt quos ego cerno  ⁌ Finit Pꝛima et Secūda pars Alexādꝛi . Impꝛeſſa Dauētrie . ꝑ me Richardum pafraet. Anno di .M.cccc.xcvij.  Bl. 54b leer.
C 321. CA 115b. ILC 160. ISTC ia00422700.
Darmstadt ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00973 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Ulm: Johann Schäffler, 1498. 
52 Bl. a–e⁸fg⁸. 16 Z. mit Durchschuss. Typ. 2:92G, 6:140G. Min. f. Init. Rubr. α. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima ⁊ Secunda partes Alexandri cū ſuis cōtinuationibus  exemploꝝ ſignis in margine  poſitis.  Hlzs., Schulszene 20. Bl. 2a m. Sign. aii []Cribere clericulis  paro doctrinale no-uellis .  Plura doctoꝛum ſociabo ſcripta meoꝛum.  … Sign. b Em retinet quartus . ſed in im q locamus.  … Endet Bl. 51a Z. 13 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno.  ⁌ Finit ſecunda pars Alexandꝛi . Per  Iohānem ſchäffler Vlme moꝛantem  Anno .M. cccc. xcviii.  Bl. 51b leer. Bl. 52 leer?
C 324. Schr 3098. ISTC ia00422750.
Dresden *SUB
(z.Z. Moskva GosB) (Bl. 52 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00974 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Wien: J[ohann] W[interburg, um 1499]. 
42 Bl. a(?)b–d⁸e⁶f. 19 Z. mit Durchschuss. Typ. 5:104G, 6:79G. Init. b. Rubr. β, δ. Marg.
Anfang? Sign. b Sepe ꝑ um vel ium facit ans aut ens gt  … Endet Bl. 42b Z. 3 … nil petit addi  Plurali numero ſiľes ſunt quos ego cerno.  ¶ Imſſum vienne Ꝑ I. W. 
Langer II,2 106. ISTC ia00440505.
Memmingen StB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0097410N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Ulm: Johann Zainer d.J., um 1500]. 
24+? Bl. a–c⁸(?)+?. 20 Z. m. Durchsch. Typ. 12:85G, 13:160G. Min. f. Init. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima et Secunda partes  magiſtri Alexandꝛi cum ſuis continuationibus  exemploꝛum ſignis in margine poſitis.  Hlzs.  Bl. 2a m. Sign. aij (s)Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis  Plura doctoꝛum ſociabo ſcrip-ta meoꝛum … Bricht ab Bl. 8b Z. 20 Glans dat ium. gens mens dens ſociabitur iſtis  […] Bl. 11a m. Sign. biij His octo ſpecies pꝛimaria dicitur eſſe 
Vorlage: Heidelberg UB (Einzelfotos). Breitenbruch: Ulm (1 Abb.).
Anm. Text: Reichling: Doctrinale 1–274 (Fragm. Heidelberg), 355–? (Fragm. Ulm).
Breitenbruch: Ulm F3. Schlechter-Ries 39. ISTC ia00422830.
Heidelberg UB
(Fragm. 2 Doppelbl. Bl. a1/8 u. a2/7). Ulm StB
(3 Ex., 1. Ex. Fragm. Bl. b3 u. b6, 2. Ex. Fragm. Bl. b3 u. b6, def., 3. Ex. Fragm. Bl. c1–c4, c7 u. c8, def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00975 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Ulm: Johann Schäffler], 15.II.1500. 
52 Bl. a–e⁸fg⁸. 16 Z. m. Durchsch. Typ. 2:92G, 6:140G. Min. f. Init. Rubr. α. DrM I. KolTit. Marg.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. a2 (ſ³)Cribere clericulis  paro doctrinale no-uellis.  Plura doctoꝛum : ſociabo ſcripta meoꝛum  … Sign. b Em retinet quartus : ſed in im q locamus  … Endet Bl. 36a m. Sign. e4 Z. 6 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data fit declinatio quarta.  ⁌ Explicit pꝛima pars Alexandꝛi  DrM  Bl. 36b (h²)Ic iubet oꝛdo libꝛi : vocum regimē  reſerari. … Endet Bl. 51a Z. 13 … nil petit addi  Plurali nu-mero : ſimiles ſunt quos ego cerno  Anno 1500. Quindecimo kalendas Marcij.  Bl. 51b u. 52 leer.
Anm. Zu dieser Ausg. existiert ein einseitig bedruckter Probedruck (Ex. Princeton UL). Vgl. White, Eric Marshall: Four Discoveries in One Princeton Book. In: The Princeton University Library Chronicle 78(2020) S. 135–143 (m. Abb.) [14.VIII.2023].
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
BSB-Ink A-282. ISTC ia00422800.
München SB
(Bl. 1, 3 u. 8 fehlen). Princeton UL
(Probedr. Lage f, einseitig bedruckt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00976 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. [Strassburg: Johann Prüss, nach 1500(?)]. 
44 Bl. A–F⁶G⁸. 19 Z. mit Durchschuss Typ. 7:156G, 8:80G, 15:210G. Init. i, n, bb. Rubr. γ. 1 Hlzs. KolTit. Marg.
Tit. (T)extus magiſtri Alexandri  Darunter Holzschnitt, Schulszene 44. Bl. 2a m. Sign. Aij (S)Cribere clericuľ paro doctrīale nouelľ  Pľa doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ  … Sign. b Neutrum declina quod comparat vt duo pꝛīa.  Endet Bl. 43b Z. 5 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  ¶ Finis ſecunde partis mgi Alexandra  Bl. 44 leer.
H 758,1.2. ISTC ia00422850.
Città del Vaticano BVat.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0097610N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Basel: Michael Furter, um 1495/1500(?)]. 
32(?) Bl. 25 Z. mit Durchschuss. Typ. 1:83G, 11:65G Auz. Typ.. Lomb. KolTit. Marg.
Bl. 1 - 10 unbekannt Bl. 11(?)a m. Sign. Biii Kopf Etheroclita  Z. 1 ſit ops et auarus opes. ſ opem petit eger  … Bl. 14(?)b Kopf Genera nominum  Z. 1 Marg. Es longa. Text Hec dabis es longe. verres hic debet habere 
Vorlage: Holter.
Holter 30.
Kremsmünster Benedikt (Doppelbl. B3/B6, eins. bedr.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00977 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. [Deventer: Richard Paffraet, um 1480/85]. 
22 Bl. ab⁸c⁶. 28 Z. Typ. 2B:103G.
Tit. Tercia et quarta ꝑs doctrinalis  Bl. 2a m. Sign. aij [⁶]Andere ꝓpoſui per verſus  ſyllaba quæ  Quanta ſit ⁊ pauca ꝓponā  congrua metris  … Sign. b (A²)t b coꝛripis v teſtis rubꝯ ē rubeus   Endet Bl. 22a Z. 2 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deꝯ . at tibi deꝯ halitꝯ alme  Quos tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Alexandꝛi grammatici doctrinale  finit fœliciter.  Bl. 22b leer.
C 348. CA 127. ILC 204. Voulliéme: Trier 2405. ISTC ia00452610.
Trier StB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00978 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. [Deventer: Richard Paffraet, um 1480/85]. 
24 Bl. a–c⁸. 25 Z. Typ. 2B:103G.
Bl. 1a m. Sign. ai []Andere ꝓpoſui per verſus  ſyllaba quae  Quanta ſit ⁊ pauca ꝓponam congrua metris  … Sign. b Et pudet atq ſudes ruder at trudes ſtudeo  … Endet Bl. 23a Z. 16 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deꝯ . at tibi deus halitus alme  Quos tres perſonas in idem credo deitatis  Alexandri grammatici doctrinale  finit foeliciter.  Bl. 23b u. Bl. 24 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
Kronenberg: CA 111a. ILC 205. Collijn: Uppsala 74. ISTC ia00452700.
Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0097810N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. ’s Hertogenbosch: [Gerard Leempt, 14]84. 
32 Bl. a–d⁸. 18 Z. mit Durchschuss. Typ. 1:110G.
Bl. 1a m. Sign. ai [] Andere pꝛopoſui perverſus ſillaba que  Quanta ſit Et pauca  pꝛeponā cōgrua metris  Que doctrina licet nō ſit penitꝯ … Sign. b Vicus cum mica vel nichiteria trica  … Endet Bl. 31b Z. 2 … tibi xe  Nate dei deus at tibi deus alitus alma  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Perdocti viri mgrī alexandri de villa dei  doctrinale in quatuor partes graatice  finit feliciter Impꝛeſſum in buſcoducis.  Anno.8.  Bl. 32 leer(?).
Vorlage: GW–Manuskript.
Kronenberg: CA 111b. ILC 206. Voulliéme: Trier 2454. ISTC ia00452750.
Trier *StB (Bl. 32 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00979 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. [Reutlingen: Michael Greyff, um 1493]. 
36 Bl. A–C⁸DE⁶. 16 Z. mit Durchschuss. Typ. 6:180G, 10:83G. Init. h, l. KolTit. Marg.
Tit. Tertia pars alexādꝛi  Bl. 1b (P)Andere  pꝛopoſui per ver-ſus ſyllaba que .  Quāta ſit . ⁊ pauca  ꝓponā grua metr  … Sign. b E ſuꝑ l longam faciunt diſſyllaba . ſicut  … Endet Bl. 36a Z. 9 … ⁊ tibi  chriſte  Nate dei deus . at tibi deꝯ halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Finit feliciter Tertia  pars Alexandra  Bl. 36b leer.
H 758,3. ISTC ia00452790.
Città del Vaticano BVat. Klagenfurt DomKap (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00980 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. [Leipzig: Konrad Kachelofen], 1494. 
44 Bl. A–F⁶G⁸. 13 Z. mit Durchschuss. Typ. 2:160G, 4:72G, 7:97G, 10:60G. KolTit. Marg.
Tit. Textꝯ tercie et quarte  parciū Alexādri cū cōtinuatis bꝛeuiſſimis ꝓ  iuuenum inſtructione  non paru vtilis ac ne-ceſſarius ⁖  Bl. 2a m. Sign. Aij [³]Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba queqz. Quanta ſit . et  pauca ꝓpona cōgrua metris  … Sign. b In velim pꝛoduc crementa pꝛioꝛa vel in ſim  … Endet Bl. 44a Z. 9 … et tibi chriſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt] deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Anno M.cccc.xciiij.  .:. Finis .:.  Bl. 44b leer.
C 350. Günther 1261. ISTC ia00452795.
Leipzig UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00981 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Deventer: Jakob von Breda, 8.X.1496. 
22 Bl. a⁸bcd⁶. 29 Z. Typ. 8:100G. Rubr. γ. DrM I.
Tit. Tercia et quarta  pars Alexandri.  Darunter Druckermarke. Bl. 2a m. Sign. aij (P)Andere ꝓpoſui ꝑ ꝟſus ſylľa   Quāta ſit : ⁊ pauca ꝓponā con-grua metris. … Sign. b G eunte vel f aut m producere debes  … Endet Bl. 21b Z 5. … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deꝯ . at tibi deus halitus alme .  Quos tres ꝑſonas in idem credo deitatis  ⁌ Alexandri grammatici doctrinale finit  feliciter Impreſſum Dauentrie . Per me  Iacobum de Breda . Anno domini Milleſimo quadringenteſimo nonageſimo ſe-xto .viij. mēſis Octobris.  Bl. 22 leer.
C 351. CA 128. ILC 207. Oates 3566. ISTC ia00452800.
Cambridge UL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.522a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Leipzig: Jakob Thanner, [nach 1500]. 
HC 671. VD16 A 1799. BSB-Ink (A-299). ISTC ia00455350.
Wegen der Kanontype nach 1500 ([um 1502]).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
München SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Kommentierte Ausgaben
Kommentator bekannt
Mit Kommentar von Ludovicus de Guaschis
00982 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Mailand: Leonhard Pachel und Ulrich Scinzenzeller, 4.X.1480. 
92 Bl. a–m. 43 Z. Typ. 2:80G, 13:112G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. a2 (S)cribere clericulis puro doctrinale novelis … Endet Doctrinale iſtud compendioſe commentatum ſtudioſe emendatum per prudentes opifices Leonardum Pachel & Uldericum Scinzcenceller ex gente theutonica patriaſ [?] ingelſtat diligenter impreſſum eſt Mediolani anno di M.CCCC.LXXX. quarto nonas octobres 
C 285. Ce³ A-423. IGI 316. ISTC ia00423000.
Milano BAmbros. New York MorganL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00983 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Mailand: [Johannes Antonius de Honate(?)], 1481. 
96 Bl. a–m. Zeilenzahl wechselnd. 2 got. Typen.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. a2 (S¹⁰)Cribere clericulis paro doctrinale novellis  Kommentar Quia teſtus eſt planus non indiget explanatione . Sed tamen pro forma ſeruanda in ſequentibus ſic conſtrue. … Text endet Bl. 96a … et tibi chriſte  Nate dei deus . atque tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Bl. 96b Z. 2 … Cui quidem ſoli deo . tenemini gratiarum actiones reddere quia nos deducit per gratum principium . et aptum medium et ad finem feliciſſimum. Et ſic finitur expoſitio doctrinalis . compendioſa et ſuccinta.  Per dominum Magiſtrum Ludouicum de guaſchis artium doctorem.  FINIS  Impreſſum mediolani . anno di .MCCCCLXXXI. 
HC 743. IGI 317. ISTC ia00423500.
Bergamo BCiv. Milano BNBraid. Parma BPalat (Bl. a1 fehlt). Verona BCiv.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00984 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Vicenza: Leonardus Achates, September 1481. 
86 Bl. a–k⁸l⁶. wechselnd bzw. 21–23 Z. mit Glosse Z. Typ. 6:88R, 7:114R. Min. f. Init. Rubr. β.
Bl. 1a leer. Bl. 2a m. Sign. a2 [⁹]Cribere clericulis paro doctrinale nouelis .  Kommentar Quia teſtus eſt planus non indiget explanatione . Sed tamē  pro forma ſeruenda in ſequentibus ſic conſtrue . … Sign. b ⁌ Mas aut comune ſi fiat in es breuiatam.  … Text endet Bl. 86a Z. 22 … & tibi chriſte .  ⁌ Nate dei deus . at tibi deus alitus alme .  ⁌ Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 35. … Cui quidem ſoli deo . tenemini gratiarum actiones reddere . qr nos deducit per gratum principium . & aptum medium . & ad finē  feliciſſimum. Et ſic finitur expoſitio doctrinalis . compendioſa & ſuccinta per dominum Magiſtrum Ludouicum de guaſchis artium doctorem.  FINIS.  Doctrinale iſtud cōpendioſe cōmentatū ſtudioſe emendatū ꝑ prudētē opifice  Leonardum de baſſilea diligenter impreſſū eſt Vicencie anno domini  .M. cccc. Lxxxi. ſeptembris.  Bl. 86b leer.
C 286. Ce³ A-424. VB 4582. ISTC ia00424000.
Berlin SB†
. Innsbruck ULB. Vicenza BBertol. Washington (D.C.) CatholUL.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0098450N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Lyon: Guillaume Le Roy, um 1482/83]. 
6+? Bl. 31–33 Typ. 3:125G, 6:92G.
Vorlage: CRF XVI (m. Abb.).
Anm. CRF XVI Abb. XVIII, XIX.
CRF XVI 5. ISTC ia00425300.
Moulins BMun
(Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00985 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Mailand: [Johannes Antonius de Honate], 1482. 
96 Bl. a–h⁸j²i–l⁸m⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 8:81/82G, 9:135G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. a2 [¹⁰]Cribeꝛe clericulis paro doctrinale nouellis  Kommentar Quia teſtus eſt planus non indiget explanatione . Sed tamen  pro forma ſeꝛuanda in ſequentibus ſic conſtꝛue. … Sign. b Cum boſtar pꝛecepe notat producituꝛ aris Cum pꝛopꝛium nomen tunc bꝛeuiatuꝛ aris  … Text endet Bl. 96b Z. 15 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deus alitus alme  Quas tꝛes perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 26 … Cui  quidem ſoli deo tenemini gꝛatiarum actiones ꝛeddere . quia nos deducit per gꝛatum principiu  et aptum mediū . et ad finē feliciſſimum Et ſic fini expoſitio doctꝛinalis . pēdioſa ⁊ ſuccinta  Peꝛ dominum Magiſtrum Ludouicum de guaſchis artium doctore  FINIS  Impreſſum mediolani . anno di M cccc lxxxii. 
00986 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: [Drucker des Doctrinale (GW 986)], 15.IV.1482. 
70 Bl. a–c⁶d⁸e–k⁶l⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 26–30 Z. mit Glosse. Typ. 1:60G, 2:105G. Init. a.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aij (S¹³)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Quia textus eſt planus : non indiget explanatione.  Sed tamen pꝛo foꝛma ſeruanda in ſequentibus ſic  cōſtrue : … Sign. b hec arboꝛ huius arboꝛis . Et neutra nomina terminata in oꝛ coꝛripiunt penultima ge … Text endet Bl. 69b Z. 36 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 48 … Cui quidem ſoli deo tenemini gratiarum actiones reddere : quia nos deducit per gꝛatum pꝛincipium  ⁊ aptū mediū ⁊ ad finē feliciſſimū. Et ſic fini expoſitio doctrinalis cōpēdioſa ⁊ ſuccita per dominum magiſtrū Ludouicum de guaſchis artium doctorem.  Bl. 70a Alexandri gꝛāmatici opus interpꝛetatum a Uiro eruditiſſimo gꝛāmatico Domino Ludouico de guaſchis.  Impꝛeſſum Venetiis Anno ſalutis milleſimoquadrīgenteſimooctogeſimoſecundo die decimoquinto Apꝛilis.  Darunter Registrum in 3 Sp. Endet Sp. 3 Z. 19 anadiploſis  Bl. 70b leer.
Reproduktionen: Madrid BN (Digitalisat).
HC 744. Ce³ A-425. IBE 254. IDL 197. IGI 318. Pell 470. CRF XII 24. Pr 5681. BMC V 585.IB 25065. ÖNB-Ink A-202. Wilhelmi: Greifswald 18. ISTC ia00425000.
Città del Vaticano BVat. Ferrara BCom. Greifswald UB
. Haag MMeerman
. Koblenz Gy. London BL
(def.). Madrid BN
. Milano BNBraid. New Haven UL. Padova BU. Paris IPaed. Parma BPalat. Poppi BCom. Siena BCom. Stuttgart LB
. Udine Erzbisch. Venezia BNMarc. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 18 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00987 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Georg Cristiner, 25.IV.1483. 
130 Bl. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:97R, 2:78R.
Bl. 1a []Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis :  Kommentar Quia textus eſt planus : nō indiget explanatione . Sed t pro forma ſeruāda  … Text endet Bl. 130b … & tibi chriſte .  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Allexādri grammatici opus ītertatum a uiro eruditiſſimo grāmatico Domino Lodouico de guaſchis . Impreſſum Venetiis per Georgiū Criſtiner de Boll . Anno ſalutis Milleſimo  quadrigenteſimo Octogenteſimo tertio die uiceſimo quīto  menſis uero Aprilis. 
Anm. Vgl. Nr GW 00988.
R 804. IGI 319. ISTC ia00425500.
Perugia BAugust.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00988 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Johann Valbeck und Heinrich von Haarlem, 25.IV.1483. 
132 Bl. [a¹⁰b–p⁸q¹⁰]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:114R, 4:77R.
Bl. 1 leer. Bl. 2a []Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis :  Kommentar Quia textus eſt planus : nō indiget explanatione . Sed t pro forma ſeruāda  in ſequētibus ſic cōſtrue. … Sign. b dicitur deriuatiuum : quia deſcendit ab illo  … Text endet. … ⁊ tibi chrifte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  … Kommentar endet Bl. 131b Z. 28 (?) … Cui quidem ſoli deo tenemini gratiarum actiones reddere . quia nos deducit per gratum princi-piū & aptū mediū & ad finē feliciſſimū : Et ſic finit expoſitio  doctrinalis.  Allexādri grāmatici opus ītertatum a uiro eruditiſſimo grāmatico Domino Lodouico de guaſchis . Impreſſum Vene-tiis per Iohānem de noerdlingē & hēricum de harlem ſocios  Anno ſalutis Milleſimo quadringenteſimo Octogeſimo tertio die uiceſimo quinto menſis uero Aprilis .  Bl. 132a Registrum in 3 Sp. Bl. 132b leer.
Anm. Vgl. Nr GW 00987.
HC 745. IGI 320. Pr 4843. Bod-inc A-180. ISTC ia00425700.
Bologna BU (Bl. a3/4 fehlen). Città del Vaticano BVat. Firenze BN. Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00989 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Andreas de Paltaszichis und Johann von Lüttich, 27.VII.1483. 
68 Bl. a⁸b–l⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 25–26 Z. mit Glosse. Typ. 5:73G, 14. Init. c.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aij (S¹²)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis :  Kommentar Quia textus ē planus : nō indiget explanatiōe . Sed t pꝛo forma ſeruāda  ī ſequentibus ſic cōſtrue : … Sign. b dabit icis pe. pꝛoducta : vt fenix fenicis nomen auis . hic bombis bombicis nomen vermis.  Text endet Bl. 68a Z. 2 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 13 … Cui quidem ſoli deo tenemini gratiarum actiones reddere : qꝛ nos deducit  per gratum pꝛincipium ⁊ aptum medium ⁊ ad finem feliciſſimum. Et ſic fini expoſitio doctrinalis compendioſa : ⁊ ſuccincta per dominum magiſtrum Luodouicum de guacbis artium doctoꝛem.  Alexandri grammatici opus interpꝛetatū a Uiro eruditiſſimo grāmatico domino Ludouico de gua-ſchis Impꝛeſſum venetis : Per magiſtrum Andream catherenſis ⁊ Ioannem de leodio Anno ſalutis .  M. ccccl xxxiij die xxvij menſis Iulij Ioanne Moncenico Inclyto Venetiarum Pꝛincipe.  Darunter Registrum in 3 Sp. Endet Sp.3 Z. 31 Sinecdoche  Bl. 68b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 86. London BL (Digitalisat).
HC 745a. Ce³ A-426. CIH 135. IBE 255. IGI 321. Pr 4770. Bod-inc A-181. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 16. ISTC ia00426000.
Bamberg SB. Córdoba Catedr. El Escorial RB. Firenze BN. London BL
. Napoli BN (Bl. l1/6 fehlen). Ottobeuren Benedikt. Oxford Bodl. Padova BU. Roma BCasanat. Siena BCom. Verona BCap. Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00990 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Mondovi: Stephanus und Laurentius de Vivaldis, 4.VIII.1484. 
84 Bl. a–k⁸l. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1. Init.
Bl. 1 leer? Bl. 2a (S)CRibere clericulis paro do-ctrinale nouelis.  Kommentar Quia teſtus eſt planus non indiget explanatione. Sed tamen pꝛo forma ſervanda in ſequentibus ſic conſtrue. … Sign. b Es longam mutabis in is . ſed deme quietis  Text endet Bl. 84b … ⁊ tibi chriſte  nate dei deus/ at tibi deus alitus alme.  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Cui quidem ſoli deo . tenemini gratiarum actiones reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratum principium . ⁊ aptum mediū . ⁊ ad finē  feliciſſimum. Et ſic finitur expoſitio doctrinalis . compendioſa ⁊ ſuccinta ꝑ domi-num . Magiſtrū Ludovicum de guaſchis artium doctorem.  Deo gratias.  Doctrinale iſtud compendioſe commentatum ſtudioſe emendatum per prudētes opifices Stephanum et Laurencium de vivaldis . diligenter impreſſum eſt in  Monteregali . Anno di .M. cccc. lxxxiiii.  Die iiii. Auguſti. 
C 287. Pell 466. ISTC ia00426100.
Carpentras BInguimbert (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00991 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Oxford: Theodoricus Rood und Thomas Hunte, um 1485]. 
2 Bl. c. 31 Z. Typ. 3:87/88G, 4:88G, 5:116G.
Bl. [1]a m. Sign. cij Dant hec ſi creſcant gtūs et v ſibi ſeruet  Darüber Kommentar hic ⁊ hec ⁊ hoc intercus . ⁊ eſt doctrina ⁊ nō exceptio.  … Endet Bl. 1b Z. 28, Kommentar eſt ꝓgenies. hʼ quadrans quadrantis eſt inſtrumentum  Bl. [2]a Et partes aſſis toꝛrens ſociabitur iſtis  … Darüber Kommentar ad ſciendum hoꝛas diei.  Endet Bl. [2]b Z. 26 In triplice genere decet adiectiua notare  Kommentar Dicit ꝙ adiectiua in x terminata ſunt ge. ōnis. vt hʼ et  hec ⁊ hoc felix. 
Anm. Korrektur zum gedruckten GW: Typenbestimmung korrigiert
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 48. Cambridge JohnC (Digitalisat).
Duff-Hellinga 22. ISTC ia00426300.
Cambridge JohnC (Fragm. 2 Bl.).  — Gordan (New York) (Fragm. 2 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
00992 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Speyer]: J[ohann und] K[onrad] H[ist, um 1485]. 
116 Bl. a⁶b–d⁸e–g⁶h⁸i⁶kl⁸mn⁶o⁸p–r⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:87G, 3:77G. Init. d.
Tit., xylogr liber triū ꝑciū mgi  alexandri grāmatici cū ꝑutili decľacōe  Bl. 2a (S¹⁰)Cribere clericulis paro  doctꝛinale nouellis.  Kommentar Quia textꝯ eſt planus . nō indiget explanatōe Sz t pꝛo foꝛma  uanda in ſequentibus ſic con-ſtrue: … Sign. b populus. Caro etiam excipitur quo ad facit carnis ⁊ non  … Text endet Bl. 116a Z. 10 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus . at tibi deꝯ alitꝯ alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 24 … Cui dē ſoli  deo tenemini garū actōs reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gra-tū ncipiū ⁊ aptū mediū ⁊ ad finē feliciſſimū Et ſic fini  exſpoſitio doctrinaľ pēdioſa . ⁊ ſuccincta [per fehlt!] dm mgm lu-douicū de guaſchis artiū doctoꝛem  Ich. Du. Die.  Bl. 116b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Frankfurt (Main) UB (Digitalisat).
C 283. Engel-Stalla: Hist 1660. Gamper 232. Ohly-Sack 89. ISTC ia00426400.
Frankfurt (Main) UB. Sankt Gallen StB
(Fragm. 1 Doppelbl. ).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00992a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Deutschland(?), nicht vor 1485(?)]. 
2 got. Typen. KolTit.
Kopf De verbis anormalis et defectiuis.  Endet Bl. Giiij… ama addita re fit 
00993 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Thomas de Blavis, 28.VII.1485. 
58 Bl. a–c⁸d–f⁶gh⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 29–34 Z. mit Glosse. Typ. 11:65G, 12:93G. Init. c. DrM II.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. aii (S¹³)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Komm. Quia textus eſt planus : non indiget explanatione . Sed tamen pꝛo foꝛma ſeruanda  in ſequentibus ſic conſtrue : … Sign. b Hic Auctoꝛ ponit vnam regulam non aſſertiuam ſed narratiuam Et dicit : quod quidam magiſtri reputant pꝛo certo  … Text endet Bl. 57b Z. 2 …⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Komm. endet Z. 12 … Cui quidem ſoli deo tenemini gratiarum actiones reddere quia nos deducit per gratum pꝛincipium ⁊  aptum medium ⁊ ad finem feliciſſimum. Et ſic finitur expoſitio doctrinalis compendioſa : ⁊ ſuccincta per dominum magiſtrum Ludouicum de guaſchis artiu doctoꝛem.  Alexandri grammatici opus interpꝛetatum a Viro eruditiſſimo grammatico domino Ludouico de guaſchis Impꝛeſſum venetiis : Per Thomaſium alexandrinum Anno ſalutis .M.cccclxxxv die xxviii menſis Iulii Ioanne Mocenico Inclyto Venetiarum Pꝛincipe :  Registrum in 3 Sp. Endet Sp. 3 Z. 29 Sincopa cum  DrM. Bl. 58 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 746. IGI 323. BSB-Ink A-246. BMC V 317.IB 21851. ISTC ia00426500.
London BL
. Michaelbeuern Benedikt. München SB
. Napoli BN. Roma BCasanat.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00994 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Antwerpen: Gerard Leeu, 7.XII.1485. 
Typ. 4:100G.
Endet Et ſic finitur expoſitio doctrinalis Alexandri Impreſſa per me Gerardū leeu Antwerpie menſis decēbris die ſeptima Anni īcarnationis domini noſtri  M. cccc. lxxxv. : 
C 287a. Kronenberg: CA 111e. ILC 162. BMC IX 186. ISTC ia00426600.
London BL
(Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
00995 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Basel: [Johann Amerbach], 1486. 
74 Bl. a⁸b–m⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 25–26 Z. mit Glosse. Typ. 1:185G, 6:108G, 29:63G. Init. a, c, d. KolTit. Marg.
Tit. Alexander cum cōmento  Bl. 2a m. Sign. aij Iſte liber diuidi in tres libꝛos partiales . In quoꝝ pꝛīo alexāder tractat de etymologia . id ē : de  veriloquio dictionū. … Z. 12 (S¹¹)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Kommentar Quia textus eſt planus : non indiget explanatione . Sed t ꝓ foꝛma  ſeruanda in ſequentibus ſic conſtrue. … Sign. b Sed gregis at trucis facis [et fehlt] picis et nucis inde  … Text endet Bl. 73b Z. 39 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 50 … Cui quidem ſoli deo tenemur gratiarū actiones reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratum pꝛin-cipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum.  Explicitus eſt alexander grammaticus  cum bꝛeui et vtili expoſitione . Impꝛeſſus Baſilee Anno  domini Milleſimoquadringenteſimooctuageſimoſexto. Bl. 74 leer.
Anm. Tit. stattcōmentoauchcomento (2. Ex. München SB), Bl. 73b Z. 40 statt halitus auch alitus (Ex. Stuttgart LB u. 2. Ex. München SB).
HC 747. C 260. Kaufmann-Nabholz 413. Ce³ A-429. CIH 136. IBE 256. IBP 212. IDL 198. CRF XIII 115. VB 433.8. BSB-Ink A-247. Pr 7570. BMC III 749.IB 37295. Bod-inc A-182. Collijn: Uppsala 67. Finger: Düsseldorf 24. ÖNB-Ink A-203. Voulliéme: Bonn 38. Voulliéme: Trier 150. ISTC ia00429000.
Augsburg UB
. Basel UB
(2 Ex.). Berlin *SB†
. Bonn ULB
. Düsseldorf ULB. Fulda HLB. Haag KglB
. Karlsruhe LB
. Koblenz Gy. Köln UStB
. London BL
. Metten Benedikt. München SB
(3 Ex.). Nürnberg StB
. Oxford Bodl (2 Ex.). San Marino (Calif.) HuntingtonL. Sankt Paul Benedikt. Sevilla BColomb. Strasbourg BNU, BVille. Stuttgart LB
. Trier StB. Uppsala UB. Washington (D.C.) LC. Wien NB
(2 Ex., 2. Ex. Bl. 7, 8 u. 74 fehlen). Wiesbaden LB
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 32 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00996 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Bologna: Franciscus dictus Plato de Benedictis, 25.V.1486. 
124 Bl. a–p⁸q. 32–35 Z. Typ. rom.
Bl. 1a []CRIBERE CLEriculis paro doctrinale nouellis :  Kommentar Quia textus eſt planus : non indiget explanatione . Sed tamen pro forma ſeruanda ī  ſequentibus ſic conſtrue. … Text endet Bl. 124a … ⁊ tibi xe .  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet … Cui ꝗdem ſoli deo tenemini gratiarum actiones reddere/ quia nos deducit per gratum principium et aptum medium et ad fineʒ feliciſſimum. Et ſic finitur expoſitio doctrinalis.  DEO GRATIAS.  Quod me turba legat : ꝗ amer : dic inuide : quid uis?  Uis rumpi . hunc ſuperi rumpite . digna petit.  Bononie impreſſum per me platonem ſtampatorem Anno domini  noſtri .1486. die uero vigeſſimo quinto menſis maij.  Darunter Registrum 3 Z. Bl. 124b leer.
R 1117. Ce³ A-427. ISTC ia00427000.
Città del Vaticano BVat. San Marino (Calif.) HuntingtonL.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00997 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Petrus de Piasiis, 4.VII.1486. 
84 Bl. a–k⁸l. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:60G, 5:92G. Init. a, i. Rubr. β, γ.
Bl. 1 leer. Bl. 2a (S¹)Cribere clericulis paro doctrīale nouellis.  Kommentar Quia textus eſt planus : non indiget explanatione . Sed ta-men pꝛo foꝛma ſeruanda in ſequētibus ſic cōſtrue : … Sign. b Mas maris : as aſſis : uas uaſis uas uadis iſtis. … Text endet Bl. 84a Z. 29 … ⁊ tibi chꝛiſte .  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 40 … Cui quidem ſoli deo tenemini gratiaru actiōes reddere quia nos de-ducit per gratum pꝛincipiū ⁊ aptū mediū . ⁊ ad finē feliciſſimū. Et ſic fini expoſitio doctrinalis  compendioſa ⁊ ſuccincti per dominum magiſtrum Ludouicum de guaſchis artium doctoꝛem.  Bl. 84b ⁌ Laus omnipotenti Deo.  ⁌ Alexandri grammatici opus interpretatum a Viro eruditiſſimo grammatico Domino Ludouico de guaſchis. Impreſſum Venetijs Anno ſalutis M. cccc. lxxxvj. Die .iiij. menſis Iulij . Per  Petrum Cremonenſem dictum veronenſem . Sub inclyto Duce Marco Barbarico. Amen.  Darunter Registrum 3 Z.
C 288. Sander 238. Ce³ A-428. IGI 324. Pr 4479. BMC V 269.IA 20854. ISTC ia00428000.
Assisi BCom (def.). London BL
(def.). Pesaro BOliveri. Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
00998 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Basel: Nikolaus Kessler, 20.VIII.1486. 
70 Bl. ab⁸c–l⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 27 Z. mit Glosse. Typ. 1:180G, 4:93G, 6:64G. Init. c, d, e, f. DrM I. KolTit. Marg.
Tit. Partes Alexandri cum cōmento  Bl. 2a m. Sign. aij Iſte liber diuiditur in tres libꝛos partiales . In quoꝝ pʼmo Alexander tractat de ethymologia . id ē : de  veriloquio dictionū. … Z. 11 (S¹)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis.  Kommentar Quia textus eſt planus : non indiget explanatione . Sed tamen pꝛo  foꝛma ſeruanda in ſequentibus ſic conſtrue. … Sign. b Cum dedit es grecus fit ſepe per i genitiuus.  … Text endet Bl. 69b Z. 15 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 26 Cui quidem ſoli deo tenemur gratiarum actiones reddere . quia nos deducit per gratum pꝛincipium ⁊ aptū  medium ad finem feliciſſimum.  Alexandri grammatici opus cum bꝛeui ac vtili  expoſitōe Impꝛeſſum Baſilee per Nicolaum Keſler . Anno di Milleſimoquadringenteſimooctuageſimoſexto. Die .xx. menſis Auguſti.  Darunter Druckermarke. Bl. 70 leer.
C 289. Kaufmann-Nabholz 526. IBP 213. VB 511. BSB-Ink A-248. Borm: IG 87. Döring: Freiberg 19. Ernst: Hildesheim II,3 2. Günther 337. Hartig: Paderborn 16. Madsen 130. ÖNB-Ink A-204. Voulliéme: Bonn 39. ISTC ia00428500.
Basel UB
. Berlin *SB†
. Bonn ULB
. Frauenfeld KantB. Freiberg Gy. Halberstadt GleimHs. Hildesheim StB. København KglB. Leipzig UB
. München SB
. Paderborn AkadB. Parkminster Kart. Praha NKn. Regensburg SB. Stuttgart LB
. Wien NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
(2 Ex.). Zwettl Zisterz
(def.).  — National Trust (England).
Gesamtüberlieferung: 19 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
00999 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Franciscus dictus Plato de Benedictis, [vor 1487]. 
114 Bl. a–m⁸o¹0. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:113R, 2:79R.
Bl. 1a m. Sign. ai []CRIBERE CLERICVlis paro doctrinale nouellis :  Kommentar Quia textus eſt planus : non indiget explanatione . Sed tamen pro forma ſeruanda ī  ſequentibus ſic conſtrue. … Sign. b ut far huius farris : et hoc ad differentiā faris uerbi qď ſcribi ꝑ ſiplex r … Text endet Bl. 114b Z. 4. … et tibi xe.  Nate dei deus : at tibi deuſ alitus alme.  Quas treſ perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 18 … Cui quidem ſoli deo tenemini gratiarum actiones reddere : quia nos deducit per gratum principium et aptum medium  et ad finem feliciſſimum : Et ſic finitur expoſitio doctrinalis.  FINIS.  Impreſum uenetiis per me Franciſcum De Benedictis.  Habes humaniſſime Lector Doctrinalis opus exactiſſime emendatū : Quapropter operis Cōditori : nec minus  huiuſmodi caſtigatæ impreſſionis Auctori Franciſco  de Benedictis perpetuo felicitatem optare non pigeat.  In inuidum.  Quod me turba legat : qď amer : dic inuide : quid uis?  Vis rumpi. hunc ſuperi rumpite : digna petit.  Darunter Registrum 3 Z.
R 13. Madsen 131. ISTC ia00429300.
København KglB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01000 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Antwerpen: Gerard Leeu, um 1487]. 
112 Bl. a⁸b–f⁶A⁸B–E⁶FG–L⁶M⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3B:63G, 4B:100G. Init. a, d, f, h, p. Rubr. α. Marg.
Bl. 1 leer. ? Bl. 2a m. Sign. aij (S)Cribere  clericulis  paro doc-trinale nouellis  Kommentar (Q)uia textꝯ eſt  planus/ non in-diget explanatione Sed tamē  ꝓ foꝛma ſeruāda in ſequētibꝯ  ſic conſtrue. … Sign. b (D¹)e ſpecie pꝛimitiua ⁊ deriuatiua.  … Text endet Bl. 111b Z. 32 ⁊ tibi xe  Nate dei deꝯ at tibi deꝯ alitus alme  Quas tres perſonas in idē credo deitatis  Kommentar endet Z. 37 … ꝑ quē mediauit : ⁊ in quo opꝯ ſuū debite ſummauit Cōſtrue ſic ergo.  Bl. 112 leer?
Anm. Laut ISTC 2 Ausgaben.
CA 113. ILC 163. Pr 9387. Madsen 132. ISTC ia00426700. ia00430500.
Cambridge UL (def.). København KglB (def.). Oxford Bodl (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0100050N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Lyon: Drucker von Guido, Casus longi (GW 11712) , um 1487/90]. 
4+? Bl. Zeilenzahl wechselnd Typ. 1:86G, 4:70G. Rubr. β.
Vorlage: Lyon BMun (Digitalisat).
Inhalt: Reichling 1679–1945.
Anm. Neu, kein alter Ms.-Zettel vorhanden.
Lyon BMun
(Fragm. 4 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01001 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Nürnberg: Friedrich Creussner, 1487. 
162 Bl. a–oqpq–t⁸v¹⁰. Zeilenzahl wechselnd bzw. 34 Z. mit Glosse 15. Typ. 2:165G, 3:108G, 4:87G.
Tit. Incipit Allexander gramaticus  cum breui et vtili Expoſicione.  Bl. 2a m. Sign. aij Iſte liber diuidi in tres libꝛos partiales . Inquoꝝ pꝛīo alexander tractat de etymologia . id ē de veriloquio dictionum  … Z. 18 [⁷]Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis. Intentio Alexandri  Kommentar Quia textꝯ ē planꝯ : nō . īdiget explanatoe   t ꝓ foꝛma uāda in ſequentibꝯ ſic cōſtrue  … Sign. b Tu locabis hāc literā s nō cū iſta vocali u ſed b cum reli- … Text endet Bl. 162a Z. 8 … et tibi criſte :  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 23 … Cui quidem ſoli deo  tenemur gratiaꝝ actiones reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratu pꝛīcipium ⁊ aptu mediū ad finem feliciſſimum.  Explicitus eſt alexander grammaticus cum bꝛeui ⁊ vtili expoſitione . Impꝛeſſus Nurmberge ꝑ Fredericum  creuſner Anno domini Milleſimoquadꝛingenteſimooctua-geſimoſeptimo.  Bl. 162b leer.
Reproduktionen: Berlin SB (Digitalisat).
HC 748. Ce³ A-431. Pell 471. VB 1814.15. CIBN A-224. ÖNB-Ink A-205. ISTC ia00431000.
Berlin *SB
. Boston (Mass.) PL. Notre Dame UL. Paris BN. Salzburg BenediktPeter. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01002 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Ulm: [Johann Zainer d.Ä.], 1487. 
122 Bl. abcdefgh⁸⁶i⁶k⁸lm⁶n⁸o–r⁶f⁸. 21 Z. mit Glosse. Typ. 8:175G, 9:98G, 10:82G. KolTit. Marg.
Tit. Liber trium partium magiſtri  Alexandri cū cōmento perutili  Bl. 2a m. Sign. aij Iſte liber diuiditur in tres libꝛos  partiales . In quoꝝ pꝛimo alexander tractat de etymologia . id eſt : de veriloquio dictōm. … Z. 15 [⁷]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Kommentar Quia textus eſt planus. non indiget explanatione . Sed  t ꝓ foꝛma uanda in ſequentibus ſic conſtrue. … Sign. b In deriuatius neutris pꝛoducitur aris  … Text endet Bl. 121 Z. 15 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 29 … Cui quidem ſoli deo tenemur gratiarum actiones reddere . quia nos deducit ꝑ gratum pꝛincipium et aptum me-dium ad finem feliciſſimum.  Explicitus eſt Alexander gramma-ticus cum bꝛeui et vtili expoſitione  Impꝛeſſus vlme Anno di Milleſimoquadringenteſimooctuageſimo-ſeptimo.  Bl. 122 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 749. Wegener: Zainer 71. BSB-Ink A-249. Pr 2547. BMC II 530.IB 9270. Juntke: MarienB 17. Ohly-Sack 90. Sack: Freiburg 109. ISTC ia00429500.
Frankfurt (Main) UB (def.). Freiburg UB
. Gotha ForschB
. Halle MarienB (def.). Kremsmünster Benedikt (Fragm. Bl. d1 u. d6). London BL
. Melk Benedikt. München SB
. Regensburg SB. Salzburg Erzbisch. Wien Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01003 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Bernardinus Benalius, 7.V.1487. 
58 Bl. A–H. Zeilenzahl wechselnd. Typ. got. Init. b.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. A Opus Alexandri grammatici pro eruditione puerorum utiliſſimum Incipit.  (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Quia textus eſt planus : non indiget explanatione . Sed tamen pro forma ſeruanda … Sign. b Hic Auctor ponit vnam regulam non aſſertiuam ſed narratiuam Et dicit quod quidam magiſtri reputant pro certo cū  … Endet Bl. 57b Alexandri grammatici opus interpretatum a viro  eruditiſſimo grammatico domino Ludouico de guaſchis . Impreſſū Venetijs . per Bernardinū Benaliū bergomenſem . An-no ſalutis .M. cccclxxxvij. die vij  mēſis ma-dij.  Darunter Registrum in 3 Sp. Bl. 58 leer?
HC 750. Ce³ A-430. IGI 325. Pell 472. CIBN A-223. ISTC ia00430000.
Città del Vaticano BVat. Paris BN. Perugia BAugust. Roma BCasanat (def.). San Juan CasaLibro. Treviso BCap.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01004 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Antwerpen: Gerard Leeu, 25.VI.1487. 
112 Bl. a⁸b–f⁶A⁸B–E⁶FG–L⁶M⁸. wechselnd bzw. 17– Z. mit Glosse. Typ. 3:63G, 4:100G. Init. a, d, e, f, l, n, o, p, q. Rubr. γ. 1 Hlzs. DrM V. Marg.
Tit. Textus alexandꝛi cū ſentencijs et conſtructionibꝯ  Darunter Holzschnitt. Bl. 2a m. Sign. aij (S¹⁷)Cribere  clericulis  paro doc-trinale nouellis .  Kommentar (Q)uia textꝯ eſt  planus . non in-diget explanatione (S)ed tamē  ꝓ foꝛma ſeruā-da in ſequentibꝯ  ſic conſtrue … Sign. b (D¹)e ſpecie pꝛimitiua et deriuatiā  … Text endet Bl. 111b Z. 32 … ⁊ tibi xe  Nate dei deꝯ at tibi deꝯ alitꝯ alme  Quas tres perſonas in idē credo deitatis.  Kommentar endet Bl. 112a Z. 7 … Ac ſi diceret : quas tres perſonas credo eſſe vni-cum deū : licet alia ꝑſona ſit pis : alia ꝑſona filij : ⁊ alia ꝑſona ſpirituſſan-cti Quiquidē vnus deus ſit in ſeculoꝝ ſecula benedictus Amen.  ⁌ Et ſic finitur expoſitio doctrinali⁊ Alexādꝛi Impꝛeſſa per me Gerardū Leeu Ant-werpie mēſis Iunij die viceſimaquinta Anni incarnationis di noſtri M. cccc. lxxxvij.  Bl. 112b Druckermarke.
Anm. Vgl. Nr 1020, 1027, 1029a und 1030.
HC 760. Kok: Houtsneden S. 282. 290. CA 112. ILC 164. Pr 9365. Bod-inc A-184. ISTC ia00431300.
Göttingen SUB. Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01005 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Lyon: Guillaume Balsarin, um 1488/90]. 
80 Bl. a–k⁸. 45–58 Z. Typ. 1:77G, 3:102G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. a2 [¹⁰]Cribere clericulis paro doctrinale novellis  Kommentar Quia textus eſt planus non indiget expoſitione ſed t  pro forma ſervāda in ſequentibus ſic cōſtrue. … Sign. b pos filius fratris/ et aliquando eſt luxurioſus.  … Text endet Bl. 80a Z. 33 … et tibi chꝛiſte .  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme .  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 45 … Cui quidam ſoli deo tenemini gratiarum actiones reddere . quia nos deducit per gratū principium et aptū mediū et ad finē feliciſſimū. Et ſic fini expoſitio doctrinalis cōpendioja  Doctrinale finit feliciter.  Bl. 80b leer.
C 284. CRF XII 25. Dahm: Aargau 28. ISTC ia00431350.
Aarau KantB. Paris BU.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0100510N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Brescia: Boninus de Boninis, 14.II.1488. 
98 Bl. a–l⁸m¹⁰. 
Bl. 1 leer. Bl. 2a Opus Alexādri grāmatici pro eruditiōe pueroꝝ
Vorlage: Ce³.
Anm. Wohl identisch mit Nr 1006, Irrtum in Ce³: “Said not to be GW 1006 by Goff, but the UIllL copy is the last two text leaves only, bound at the end of GW 1009” (ISTC ia00432000).
Ce³ A-432.
Gesamtüberlieferung: 0 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01006 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Brescia: Boninus de Boninis, 14.II.1488. 
92 Bl. a–l⁸m. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 7:105G, 12:58G. Init. a, c, d, e. Rotdr.
Bl. 1a m. Sign. a, rot Alexandri de Uilla dei Grammaticarum  inſtitutionum Doctrinale epitoma.  (S) schwarz Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Quia textus eſt planus . non indiget explanatione . Sed tamen pꝛo foꝛma ſeruanda in ſe-quentibus ſic conſtrue. … Sign. b Is coꝛꝛepta ſibi ſimilem faciet genitiuum.  … Text endet Bl. 91b Z. 2 … ⁊ tibi xe .  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme .  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 14 … Cui quide  ſoli deo tenemini gratiaru actiones reddere: quia nos deducit per gratum pꝛincipiū  ⁊ aptum medium ⁊ ad finem feliciſſimum. Et ſic finitur expoſitio doctrinalis.  Deo Gratias.  Darunter Registrum 1 Z. Z. 18 Bꝛixie impꝛeſſum per Boninu de boninis de Raguſia . Die .xiiij. febꝛuarij .M. cccc. lxxxviij.  Bl. 92 leer.
Anm. Siehe auch Nr 0100510N.
C 272. Veneziani: Brescia 75. ISTC ia00432000.
Colmar BVille. Urbana UL (Fragm. 2 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01007 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Mailand: [Johannes Antonius de Honate], 1488. 
48 Bl. a–d⁸efg⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 4:91G, 10:74G.
Bl. 1a, Kommentar ⁌ Quia teſtus eſt planus nō indiget explanatione . Sz tamen pro forma ſeruanda in ſequentibus  ſic conſtrue. … Z. 8, Text []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  … Sign. b m ⁌ In hac parte ponit unam regulam qua talis eſt . noīa tertie declinationis terminata in a vel in o … Text endet Bl. 48b Z. 2 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 14 … quia nos deducit per gratum principium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimu Et ſic finitur expoſitio doctrinalis .  cōpendioſa ⁊ ſuccinta Per dominum Magiſtrum Ludouicum de guaſchis . artium doctorem.  FINIS  Gramaticus ſi uis fieri bonus ⁊ cito totum  Me lege perlectum pectore conde tuo  Impreſſum Mediolani . anno di M. cccc. lxxxviij. 
C 293. Pr 5914. Bod-inc A-185. Baldacchini: Cesena 2. ISTC ia00431400.
Cesena Sem
. Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01008 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Bernardinus Benalius, 1488. 
64 Bl. ab⁸c–k⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 28 Z. mit Glosse. Typ. 5:63G, 28:92G. Init. b, c, d, r, s, t. Marg.
Bl. 1 leer. Bl. 2a m. Sign. Aij Randleiste. Darin Opus alexandri grāmatici pꝛo eruditione pueroꝛum. Incipit.  Iſte liber diuiditur in tres libꝛos partiales : In quoꝛū pꝛimo Alexāder tractat de etymologia  id eſt de veriloquio dictionū: … Z. 13 (S¹)Cribē clericulis paro doctrīale nouellis  Kommentar Quia textus eſt planus nō indiget explanatione . Sed tamē  ꝓ foꝛma ſeruanda in ſequentibus ſic cōſtrue. … Sign. b cepe . ⁊ eſt quedā herba ſtipticum habens ſapoꝛem . ſoꝛacte nomen ciuitatis que omnia excipiuntur . quia faciunt  … Text endet Bl. 62b Z. 31. … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus: at tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 41 … Cui quidem ſoli deo tenemur gratiarum actiones reddere . quia nos deducit per  gratum pꝛincipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum.  Explicitus eſt alexander grammaticus  cu bꝛeui ⁊ vtili expoſitione . Anno domini Milleſimo quadringenteſimo octuageſimooctauo.  Laus omnipotenti deo.  Bl. 63a Venetijs per Bernardinum benalium  Darunter Registrum in 2 Sp. Endet Sp. 2 Z. 23 antiſmos  Bl. 63b leer. Bl. 64 leer?
Anm. Bl. 63a auch Venetijs per Bernardinum Benalium M.CCCCLXXXVIII (Ex. Napoli BN).
C 292. Ce³ A-434. IGI 327. VB 4091. Oates 1915. ÖNB-Ink A-206. ISTC ia00434000.
Allendale UL (Bl. 1, 63 u. 64 fehlen). Baltimore ArtM (Bl. 64 fehlt). Berlin *SB†
(Bl. 64 fehlt). Cambridge UL (Bl. 64 fehlt). Foligno BCom (def.). Napoli BN. Padova Sem. Wien NB
(Bl. 1 u. 64 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01009 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Guglielmus de Cereto, 3.II.1488. 
98 Bl. a–m⁸n². Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:63G, 3*:93G. Init. a, t. Rubr. x. Marg.
Bl. 1a m. Sign. ai Randleiste. Darin Opus Alexādri grāmatici pꝛo eruditiōe pueꝛoꝝ.  Iſte liber diuiditur ī tres libꝛos ptiales : In quoꝛū pʼmo Aleāder tractat de  etymologia .i. de veriloquio dictionū. … Z. 15 [¹]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis .  Kommentar Quia textus ē planus  indiget explanatiōe . Sed tamē ꝓ ſoꝛma ſeruāda in ſequentibus ſic cōſtrue. … Sign. b faciunt gtūm in bris ut nouēber bris ⁊ decēber bris. Uer ⁊ mulier dabūt eris :  … Text endet Bl. 98a Z. 29 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deus . at tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 42 … Cui quidem ſoli deo  tenemur gratiarum actiones reddere . quia nos deducit per gratum principium  ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum. Finis  Bl. 98b ⁌ Opus Alexandri Grāmatici eruditiſſimi finit . Impreſſum Venetijs diligētia  ⁊ induſtria . Guilelmi de monte ferrato tridinēſe .MCCCCLxxxviii. die  tertia Februarij . Regnāte optimo pʼncipe Auguſtino . Barbadico.  Darunter Registrum in 3 Sp. Endet Sp.3 Z. 13 n Inque  Darunter Laus omnipotenti deo. 
C 291. Ce³Suppl A-432a. IGI 328. Pell 473. CRF VI 68. Madsen 133. ÖNB-Ink A-207. ISTC ia00431500.
Città del Vaticano BVat. Genova Kapuz. København KglB (def.). Messina Sem. Napoli BN. Paris Mazarin. Roma BCorsin
. Stresa Rosminiani. Urbana UL (def.). Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 10 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01010 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Strassburg: Martin Flach, 8.III.1488. 
130 Bl. a–p⁸q¹⁰. Zeilenzahl wechselnd bzw. 41 Z. mit Glosse 15–18. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Partes Alexādꝛi  cum cōmento.  Bl. 2a m. Sign. a2 Iſte liber diuidi in tres libꝛos ꝑtiales. In ꝝ pꝛimo Alexander tra-ctat de ethimologia . id ē de veriloo dictōnū. … Z. 15 (f¹³)Cribere elericulis paro doctrinale nouelliſ  Kommentar Quia textus eſt planus non in-diget explanatiōe : Sed tamen ꝓ  foꝛma ſeruanda in ſequētibus ſic  conſtrue. … Sign. b in on dicens . [On] .i. ntūs in on terminatꝯ [copulat ſibi] hāc termina  … Text endet Bl. 129b Z. 19 …⁊ tibi xe  Nate dei deꝯ : at tibi deꝯ halitꝯ alme  Quas tres ꝑſonas in idē credo deitatis  Kommentar endet Z. 32 … Cui dē ſoli deo tenemur gaꝝ actōes reddere . qꝛ nos deducit ꝑ ḡtū pʼncipiū : ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimum  Alexandꝛi grāmatici opus cū bꝛeui ac vti-li expoſitōe Impꝛeſſu Argētine per Martinum Flach Anno di .M. cccc. lxxxviij.  die .viij. mēſis marcij finit feliciter  Bl. 130 leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01013 und GW 01015.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 751. BSB-Ink A-250. ISTC ia00431700.
Basel UB. Klosterneuburg Aug. Mainz GutenbergM. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01011 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Rom: Stephan Plannck, 17.VI.1488. 
120 Bl. [a–p⁸]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:88G, 8:95G.
Bl. 1 leer. Bl. 2a [⁶]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis :  Kommentar Quia textus eſt planus no indiget explanatione . Sed  t pꝛo foꝛma ſeruanda in ſequētibus ſic conſtrue : … Sign. b me .i. excipe a regula precedēti hoc nomē lienis. Et declina hic lien lie … Text endet Bl. 118b Z. 6 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deus . at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 19 … Cui  ꝗdē ſoli deo tenemini gratiaꝝ actiōes reddeꝛe : qꝛ nos deducit ꝑ gratū  pꝛīcipiū ⁊ aptū mediū ⁊ ad finē feliciſſimū : Et ſic fini expoſitio doctri-nalis compendioſa : ⁊ ſuccincta per dm magiſtrum Ludouicū de gua-ſchis artium doctoꝛem.  Allexandri grāmatici opus interpꝛetatū a viro eruditiſſīmo grā-matico do Ludouico de guaſchis. Impꝛeſſū rome per magiſtrū  Stephanū planck . Anno ſalutis .M. cccclxxxviij. die .xvij. menſis  Iunij. Sedēte Innocētio .viij. pontifice maximo Anno eiꝯ quarto  Bl. 119a Registrum in 3 Sp. Endet Sp.3 Z. 11 bium lupus  Bl. 119b u. Bl. 120 leer.
Ce³ A-433. IBE 257. IGI 329. ISTC ia00433000.
Boston (Mass.) PL. Città del Vaticano BVat. Pesaro BOliveri. Roma BCasanat. Segovia Catedr. Subiaco Benedikt
(Bl. 1 u. 113–120 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01012 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Antwerpen: Gerard Leeu, 18.VI.1488. 
Typ. got. DrM V.
Endet ⁌ Et ſic finitur expoſitio doctrinalis Alexā-dri Impreſſa per me Gerarduz Leeu Ant-werpie mēſis Iunij die decimaoctaua Anni incarnationis di noſtri M. cccc.lxxxviij.  Bl. ? b Druckermarke.
C 300. Kok: Houtsneden S. 283. CA 115. ILC 165. ISTC ia00434200.
01013 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Strassburg: Martin Flach, 1.XII.1488. 
130 Bl. a–p⁸q¹⁰. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Partes Alexādꝛi  cum cōmento.  Bl. 2a m. Sign. a2 Iſte liber diuidi in tres libꝛos ꝑtiales . In ꝝ pꝛimo Alexander tra-ctat de ethimologia . id ē de veriloo dictōnū. … Z. 15 (ſ)Cribere clericulis paro doctrinale nouelliſ  Kommentar Quia textus eſt planus non in-diget explanatiōe : Sed tamen ꝓ  foꝛma ſeruanda in ſequētibus ſic  conſtrue. … Sign. b in on dicens . [On] .i. ntūs in on terminatꝯ [copulat ſibi] hāc termina … Text endet Bl. 129b Z. 20 … at tibi deꝯ halitꝯ alme  Quas tres ꝑſonas in idē credo deitatis  Kommentar endet Z. 32 … Cui dē ſoli deo tenemur gaꝝ actiones ddē . qꝛ noſ ďducit ꝑ ḡtu ncipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū  Alexādꝛi grāmatici opꝯ cū bꝛeui ac vti-li expoſitōe Impꝛeſſū Argētine ꝑ Martinū Flach .Anno di .M. cccc. lxxxviij  die pꝛima mēſis Decēbꝛis finit feliciter  Bl. 130 leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01010 und GW 01015.
C 290. Pr 677. BMC I 148.IA 2121. ÖNB-Ink A-208. ISTC ia00433500.
London BL
. Sankt Paul Benedikt (Fragm.). Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01014 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Basel: Nikolaus Kessler, 14.III.1489. 
106 Bl. a–m⁸n¹⁰. 20 Z. mit Glosse. Typ. 1:180G, 4:93G, 6:64G. Init. a. DrM I. KolTit. Marg.
Tit. (T)extus Alexandri  cum commento.  Bl. 2a m. Sign. aij Iſte liber diuidi in tres libꝛos partiales. In quoꝝ mo Alexander tractat de ethymologia .i. de veriloquio dictionū. … Z. 14 [⁵]Cribere clericuľ paro doctrīale nouelľ.  Kommentar Quia textus ē planus : nō indiget explanatōe . Sed t ꝓ foꝛma ſeruāda in ſequentibus ſic ſtrue. … Sign. b crateris . deberent facere gt in tris : ſed faciūt aliter . Deinde dicit [ꝑ bꝛis  … Text endet Bl. 105a Z. 9 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres ꝑſonas in idē credo deitatis  Kommentar endet Z. 23 Cui dem ſoli deo tenemur gaꝝ actiones reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratū  ncipiū ⁊ aptū mediū ad finem feliciſſimum.  Alexandri grāmatici opus cū bꝛeui ac  vtili expoſitōe Impꝛeſſum Baſilee per Nicolaum Keler.  Anno di Milleſimoquadringenteſimooctuageſimonono.  Die ꝟo .xiiij. menſis Marcij.  Darunter Druckermarke. Bl. 105b u. Bl. 106 leer.
ISTC ia00434400.
Bamberg SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0101410N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Bologna: Bazalerius de Bazaleriis, 21.III.1489. 
122 Bl. a–n⁸op⁸q⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 2:116R, 3:83R, 5:140G. Init. d, e. DrM I. KolTit. Marg.
Bl. 1a m. Sign. ai Proœmium.  Incipit opus ꝑutile alexandri: qđ doctrinale dicitur.  (S¹²)Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis.  Kommentar Quia textus ē planus nō indiget explanatiōe. Sed tamē ꝓ forma ſeruanda in ſequentibus ſic conſtrue. … Text endet Bl. 122a Z. 3 … & tibi chriſte  Nate dei deus: at tibi deus alitus alme.  Quas tres ꝑſonas ī idē credo deitatis.  Kommentar endet Z. 17 … Cui ꝗdē  ſoli deo tenēini ga℞ actiōes redde: ꝗa nos đducit ꝑ gratū principū  & aptū mediū & ad finē feliciſſimū. Et ſic finit expō doctrinalis.  Ad lectorem.  Si plus ocii daretur: aut ſi auctoritas non adeſſet: his  reſpōderē ſi ꝗ ſunt opus Alexādri damnātes.… Endet Bl. 122b Z. 5 … ēt  accurate Impreſſum fuit  totū hoc opus Bononiæ ꝑ Bacielerium de Bacieleriis  ciuem Bononienſem:ui℞ ſolertiſſimū: Anno ſalutis  Mcccclxxxyiiii.duodecimo calēdas apriles. Ioanne  Bentiuolo ſecūdo: Sfortia: Vicecomite: De aragonia  Et cætera: Felſinei ſenatus benemerito principe.  3 Z. Reg. Endet Z. 14 FINIS.  DrM 
Vorlage: Volterra BGuarnacci (Einzelfotos).
Anm. Christie’s (London) 7.XII.2004 Nr 6.
Accurti I 7. CBB 4124. IGI 330. ISTC ia00434500.
Volterra BGuarnacci.  — van Lennep (Antwerpen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
01015 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Nürnberg: Georg Stuchs, 26.III.1489. 
130 Bl. a–p⁸q¹⁰. Zeilenzahl wechselnd bzw. 41 mit Glosse 15–18 Z. Typ. 3:68G, 4:132G, 7:108G. Init. a, e. KolTit. Marg.
Tit. Alexandri oēs partes cum textuali  et plana expoſitōe non in fluida . vt  plere . ſed ſolida firma ⁊ italica bapiro imſſe . Nurenberge ꝑ Ieoꝛi-um Stöchs de Sulczpach.  Bl. 2a m. Sign. a2 Iſte liber diuidi in tres libꝛos partiales . In quoꝛū pꝛimo Alexan-der tractat de ethimologia .i. de veriloquio dictionum. … Z. 15 (S¹³)Cribere clericuľ pa-ro doctrīale nouelľ  Kommentar Quia textus eſt planus non indiget explanatiōe . Sed t pꝛo  foꝛma ſeruāda in ſequentibus  ſic cōſtrue. … Sign. b in on dicens . [On] .i. ntūs in on terminatꝯ [copulat ſibi] hāc termina- … Text endet Bl. 129b Z. 19 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 32 … Cui quid ſoli deo tenemur garū actōes reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratu pꝛincipiū . ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū  Alexandri grammatici opus cum bꝛeui ac vtili ex-poſitōne Imſſum Nuremberge per Geoꝛgium  Stöchs de Sulczpach Anno di .M. cccc. lxxxix.  vij. kaľ. menſis Apꝛilis finit feliciter.  Bl. 130 leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01010 und GW 01013.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 53.
HC 762. Baumann: Stuchs 15. IBP 5737. BMC II 468.IA 8056. ISTC ia00434550.
Erlangen UB. London BL
. München UB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0101510N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4 . Venedig: [Bonetus Locatellus für] Octavianus Scotus, 5.III.1490. 
62 Bl. ab⁸c–f⁶g⁸h⁶i⁸. 58–63 Z. Typ. 4:92G, 11:73G. Init.
Tit. Doctrinale  cum comento.  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Opus Alexandri grammatici pro eruditione puerorum Incipit  Iſte liber diuiditur in tres libros partiales. In quorꝝ primo Alexander tractat de ethymologia . i . de veriloquio  dictionum … Sign. b cepe ⁊ eſt quedam herba … Endet Bl. 62a Z. 46 Doctrinale Alexandri grammatici pro eruditione puerorum feliciter explicit. Impreſſu Venetiis iuſſu impēſiſ Nobilis viri Octauiani ſcoti ciuis Modoetienſis. Anno domini. 1490. tertio nonas martius.  Reg. in 5 Sp. Endet FINIS.  Bl. 62b leer.
Vorlage: GW–Manuskript.
IGI 331. ISTC ia00434600.
Bergamo BCiv. Napoli BN.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01016 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Liga Boaria, 5.I.1491. 
84 Bl. a–k⁸l. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:65G, 4:80G, 5:130G. Init. a. Marg.
Tit. Doctrinale  cum comento.  Bl. 2a m. Sign. aii Opus alexandri grammatici pꝛo eruditione pueroꝛum Incipit.  Iſte liber diuiditur in tres libꝛos partiales . In quoꝛum pꝛimo Alexander tractat de ethy-mologia .i. de veriloquio dictionum. … Z. 15 (S¹⁵)Cribere clericulis paro doctrīale nouelliſ.  Kommentar Quia textus eſt planus non indiget explanatione  Sed tamen pꝛo foꝛma ſeruanda in ſequentibus . ſic  conſtrue. … Sign. b cens . Iſta noīna Cuſpidis ⁊ lapidis ⁊ cetera . ⁊ alia que ſequun in littera excipiuntur a  … Text endet Bl. 84b Z. 2 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi alitus alme.  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 14 … Cum quide ſoli deo  tenemur gratiarum actiones reddere . quia nos deducit per gratum pꝛincipium ꝛ aptu  medium ad finem feliciſſimum.  Doctrinale Alexandri grāmatici pꝛo eruditione pueroꝛu feliciter explicit . Impꝛeſſu  Venetijs per famoſiſſimam liga bouariam . Anno . di . 1491 die quinto Ianuarij.  Darunter Registrum 2 Z. Z. 21 F I N I S. 
C 294. Ce³ A-435. IGI 333. Pell 474. CIBN A-225. ISTC ia00435000.
Paris BN. Venezia BNMarc. Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01017 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus, 15.II.1491. 
92 Bl. a–l⁸m. Zeilenzahl wechselnd bzw. 21 mit Glosse. Typ. 2*(?), 4:92G, 11:73G. Init. d, m. Rubr. δ. Marg.
Tit. Doctrinale cum  commento  Bl. 2a m. Sign. a2 ⁌ Opus alexandri grāmatici pꝛo eruditione pueroꝛū Incipit.  Iſte liber diuiditur in tres libꝛos partiales . In quoꝛum pꝛimo Alexander tractat de  ethymologia. i. de veriloquio dictionū. … Z. 15 (S¹³)Cribere clericulis paro doctrīale nouellis  Kommentar Quia textus eſt planus nō indiget explanatiōe. Sz  tamen pꝛo ſoꝛma ſeruanda in ſequētibꝯ ſic cōſtrue.  … Sign. b vadis . Et huic nomini vas inquantum habet vadis in genitiuo iunges pallas quod ēt  Text endet Bl. 92a Z. 25 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme .  Quas tres perſonas in idem cedo deitatis.  Kommentar endet Z. 36 … Cui qdē ſoli deo tenemur gratiarū  actiōes reddere : qꝛ nos deducit ꝑ gratū ncipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū.  Doctrinale Alexandri grammatici pꝛo eruditione pueroru feliciter explicit. Impꝛeſ-ſum Venetijs per Bonetuz locatellum bergomēſe iuſſu īpenſiſ Nobilis Octauiani  ſcoti ciuis Modoetienſis . Anno domini 1491 .15ᵒ. Kalendas martias.  Darunter Registrum 2 Z. Bl. 92b leer.
HC 668. IGI 334. ÖNB-Ink A-209. ISTC ia00435500.
Rieti BCom. Wien NB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01018 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Paris: Michel Le Noir, 1492. 
122 Bl. a–c⁸d–n⁶⁸op⁸qr⁶. 30–34 Z. Typ. 1:76G, 2:180G. Init. Rubr. x. KolTit.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. aij Kopf Prefatio  (S)cribere clericulis paro doctrinale  nouellis.  Kommentar ⁌ Quia textus eſt planus non indiget explanatio-ne : … Sign. b ſul conſulis . et pugilis eſt tibi teſtis : id eſt exemplum . Et eſt cō- … Text endet Bl. 122b Z. 10 … ⁊ tibi xe  nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres ꝑſonas in idē credo deitatis  Kommentar endet Z. 24 … Cui quidē ſoli deo tenemur gratiaꝝ actiones reddere  qꝛ nos deduxit ꝑ gratū principiū : ad aptum mediū : et finē feliciſſimū  ⁌ Alexandri grāmatici vna cū breui ⁊ ſuccincta expoſitione opꝯ perlucidū ac Pariſius impreſſum ꝑ  me michaelem nigrum librarium morantē ſuꝑ pontem ſancti michaelis anno domini milleſimo qua-dringenteſimo nonageſimo ſecundo. 
HC 753. IDL 200. ISTC ia00435550.
Leiden BU
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01019 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Simon Bevilaqua, 9.V.1492. 
86 Bl. A–L. Zeilenzahl wechselnd. Typ. got. Init. b. Marg.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. Aii Opus Alexandri grāmatici pro eruditione pueroru Incipit.  ⁌ Iſte liber diuiditur in tres libros partiales . In quoꝝ primo … Z. 15 (S)Cribere clericulis paro doctrīale nouelliſ Alexander tractat de  etymologia  Kommentar Quia textus eſt planus … Sign. b Thetyos ⁊ thetydis dices : paris is dat idis .  … Endet Bl. 86b (d)Octrinale dei virtute iuuante peregi.  … Doctrinale Alexandri grāmatici pro eruditione pueroꝝ feliciter explicit . Impreſſum  Venetiis per Symonez papiēſem . alias Beuilaqua . anno di .1492. die .9. Maii.  Darunter Registrum Z. Endet FINIS. 
C 295. IGI 336. Pell 475. CIBN A-226. ISTC ia00435600.
Iesi BCom. Paris BN (Bl. A1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01020 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. London: Richard Pynson, 13.XI.1492. 
104 Bl. a–q⁶rs. 39–41 Z. Typ. 2:101G, 3:64G. Rubr. β(?). DrM I.
Bl. 1 leer. Bl. 2a (S)cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Kommentar Quia textus eſt planus/ nō indiget explanatōe Sed  t ꝓ forma ſeruada in ſequentib ſic conſtrue. … Sign. b Format nomen in a gt tis ſibi iuncta.  … Text endet … et tibi chriſte  Nate dei deus . at tibi deus alitus alme.  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Bl. 103b Z. 21 … Ac ſi diceret quas tres  ꝑſonas credo eſſe vnicū deum . licet alia ꝑſona ſit patris . alia ꝑſona filij  ⁊ alia ꝑſona ſpūſſancti Qui quidem vnus deus fit in ſeculorum ſecula  benedictus. Amen.  ⁌ Et ſic finitur expoſicio doctrinalis alexandri.  Impreſſa per me Ricardum Pynſon . de parochia  ſancti Clementis dacoꝝ extra bar. noui templi  Londo. decimatercia die menſis Nouembris Anno īcarnationis domini noſtri .M. cccc. lxxxxii.  Bl. 104a leer. Bl. 104b Druckermarke.
Anm. Vgl. Nr GW 01004, GW 01027, GW 01029a und GW 01030.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 48. London BL (IISTC). London BL (Digitalisat).
Duff-Hellinga 23. ISTC ia00435800.
London BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01021 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Barcelona: Pedro Posa, 25.IX.1493. 
108 Bl. a–n⁸o. Gez. [2]III–CVII[1]. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 4**:135G, 5:72G. Init. a, f. Rubr. α.
Bl. 1 leer? Bl. 2a m. Sign. a2 Incipit opus magiſtri alexandri de villa  dei pro eruditione puerorum vtiliſſimum  (I)Stud opus diuiditur in tres libros partiales . In quorum primo alexander tractat … Endet Bl. 107b Z. 10 Deo gratias . Impreſſum Barchinone ꝑ  Petrum poſa et completum .xxv. Septēbris Anni Milleſimi .cccc. lxxxxiij.  Darunter Registrum 2 Z. Bl. 108 leer?
Vorlage: Vindel: Arte tip..
Reproduktionen: Madrid BN (Digitalisat).
IBE 260. Vindel: Arte tip. I 131.77. ISTC ia00435850.
Madrid BN
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01022 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Antwerpen: Thierry Martens, 18.XII.1493. 
Typ. got.
Tit. Textus Alexandri cum ſententiis et conſtructionibus. Endet Sic finitur expoſitio doctrinalis Alexandri impreſſa per me Theodoricum Martini Antwerpie menſis Decembris die decima octaua anni incarnationis Domini noſtri MCCCCXCiij. 
Reproduktionen: Brussel BR (IISTC).
H 766. CA 114. ILC 166. CBB 4126. ISTC ia00435900.
Brussel BR.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01023 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Manfredus de Bonellis, 28.I.1494. 
84 Bl. a–k⁸l. Text von Komm. umgeben. 50–51, mit Glosse 21–23 Z. Typ. 1*:66G, 1:90G. Init. a. Rubr. α, β. KolTit. Marg.
Tit. Doctrinale cum comento  Bl. 2a m. Sign. A2 ⁌ Opus Alexandri grammatici pꝛo eruditione . pueroꝝ incipit  ⁌ Iſte liber diuiditur in tres libꝛos partiales . In quoꝛū pꝛimo Alexander tractat de  ethymologia .i. de viriloquio dictionum. … Z. 9 (S¹²)Cribere clericulisᵃ paro doctrinale nouellis  … Z. 31, Kommentar a ⁌ Qꝛ textꝯ ē planus  nō īdiget explanatiōe .  Sz t pro foꝛma ſeruāda in ſentibus ſic conſtrue. … Sign. b a ⁌ In hac parte auctoꝛ determinat de gtō veniente a ntō terminato in is pꝛoductā  Text endet Bl. 84a Z. 16 … ⁊ tibi xe:  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 35 … Cui quidem ſoli deo tenemur gratiaꝝ actiones  reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratum pꝛincipium ⁊ aptum mediū ad finem feliciſſimum.  ⁌ Impꝛeſſum Venetijs per me Manfredum de Bo-nellis De Monteferato . Anno vero ab incarnatione Eiuſdem omnipotentis . Mileſimo quadrigenteſimo . Nonageſimo quarto . die  vero vigeſimo octauo menſis  Ianuarij.  Darunter Registrum 1 Z. Bl. 84b leer.
HC 754. Ce³ A-436. IGI 338. CIBN A-227. ISTC ia00436000.
Baltimore ArtM. Bethesda NLMed. Dresden SUB (def.) (z.Z. Moskva GosB). Paris BN. Perugia BAugust. Siena BCom. Treviso BCom (2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01024 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [Salamanca: Leonhard Hutz und Lope Sanz(?), um 1495(?)]. 
102 Bl. a–m⁸n⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:82G, 2:62G. Init. Rubr. α(?).
Tit. (D)Octrinale gloſatum.  Bl. 2a m. Sign. aij Prefatio.  ⁌ Iſte liber diuiditur in tres libꝛos partiales . In quoꝛum pꝛimo Alexan-der tractat …
Reproduktionen: Madrid BN (Digitalisat).
IBE 265. IBEPostinc 13. BMC X S. XXXIV. ISTC ia00437960.
Madrid BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01025 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Johannes Rubeus, 21.V.1497. 
88 Bl. a–l⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 8:68G, 9:160G, 13:80G. Init. a, c, d, f, l. Rubr. β. Marg.
Tit. Doctrinale cum comento  Bl. 2a ⁌ Opus alexandri grammatici pꝛo eruditione pueroꝛum . Incipit.  Iſte liber diuiditur in tres libros partiales . In quorum primo Alexander tractat de  etymologia … Z. 15 (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Quia textus eſt planus non īdiget explanatione. Sed … Text endet Bl. 87a Z. 34 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme .  Quas tres ꝑerſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 46 … Cui qui-dem ſoli deo tenemur gratiarū actiones reddere : quia nos deducit per gratum pꝛincipiū ⁊  aptum medium ad finem feliciſſimum.  Bl. 87b Z. 1 Doctrinale Alexandri grammatici pꝛo eruditione pueroꝛum feliciter ex-plicit . Impꝛeſſum Venetijs per Ioannem Rubeuz Vercellenſem Anno  domini .M.CCCCLXXXXVij. Die .xxi. Maij.  Darunter Registrum in 2 Sp. Endet Sp. 2 Z. 31 Hyperbaton eſt verboꝛum  Bl. 88 leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01026.
HC 755. Ce³ A-437. IGI 343. BMC V 420. ISTC ia00437000.
Assisi BCom. Città del Vaticano BVat. Coldirodi BRambaldi. Firenze BN. London BL
. Mantova BCom. San Marino (Calif.) HuntingtonL. Washington (D.C.) CatholUL.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01026 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Johannes Rubeus, 21.V.1497. 
88 Bl. a–l⁸. 23 Z. Typ. 8:68G, 9:160G, 13:80G. Init. c, d, f, l. Rubr. β. Marg.
Tit. Doctrinale cum comento  Bl. 2a m. Sign. a2 ⁌ Opus Alexandri grammatici pro eruditione puerorum . Incipit  Iſte liber diuidi in tres libros partiales . In quoꝝ primo Alexander tractat de ety-mologia … Z. 15 Scribere clericulis pro doctrīale novellis.  Kommentar Quia textus eſt planus nō īdiget explanatione . Sz  tamen pro forma ſervanda in ſequentibus : ſic con-ſtrue. … Text endet Bl. 87a Z. 34 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme .  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Z. 46 … Cui qui-dem ſoli deo tenemur gratiarum actiones reddere : quia nos deducit per gratu pꝛincipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum.  Bl. 87b Doctrinale Alexandri grammatici pꝛo eruditione pueroꝛum feliciter  explicit . Impꝛeſſum Venetijs per Ioannem Rubeum Uercellenſem  Anno domini .M. cccclxxxxvij. Die .xxj. Maij.  Darunter Registrum in 2 Sp. Endet Sp. 2 Z. 31 Hyperbaton eſt verboꝛum  Bl. 88 leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01025.
C 296. IGI 344. ÖNB-Ink A-210. ISTC ia00437500.
Ferrara BCom. Wien NB
(Fragm.Lagen f-l).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01027 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [London]: Richard Pynson, 1498. 
104 Bl. a–q⁶r⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:64G, 7:95G. Rubr. β(?). DrM III.
Anfang(?). Endet Bl. 103b Z. 15 … Ac ſi diceret . quas tres perſonas credo eſſe vnicum  deum . licet alia perſona ſit patris . alia perſona filij . ⁊ alia perſona ſpiritus  ſancti . Qui quidem vnus deus ſit in ſeculoꝝ ſecula benedictus. Amen.  ⁌ Libro doctrinali Alexandra Richardus  Pynſon vigilanter correcto finem felicem  imprimere iubet . Anno di .M.cccc.xcviii.  Bl. 104a leer. Bl. 104b Druckermarke.
Anm. Vgl. Nr GW 01004, GW 01020, GW 01029a und GW 01030.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 48. London LincolnInn (Digitalisat).
Duff-Hellinga 24. ISTC ia00437700.
London LincolnInn (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0102720N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. [London: Richard Pynson, um 1498/1505]. 
62+? Bl.
Anm. Vgl. Rhodes in The Library 5,24(1969) S. 232–234.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 48.
Duff-Hellinga Suppl. 3. ISTC ia00437800.
London LincolnInn (Fragm. 62 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01028 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Venedig: Christophorus de Pensis für Lucantonio Giunta, 14.VIII.1500. 
88 Bl. a–l⁸. Typ. 14:84G, 15:68G. Init. g(?), i(?), m(?), p. Rubr. x. VM d. Lucantonio Giunta
Tit. Doctrinale cum comento  Darunter Verlegermarke. Bl. 2a m. Sign. aii ⁌ Opus Alexandri grammatici pro eruditione puerorum . Incipit.  Iſte liber diuidi in tres libros partiales.  In quorū primo Alexander tractat de etymologia . … Z. 15 (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Quia textus eſt plenus non indiget explenatione. Sed  … Endet Bl. 87b. ⁌ Doctrinale . Alexandri grammatici pro eruditiōe pueroꝛum feliciter explicit . Impreſſum Venetijs per Chriſtophorum de penſis Anno  domini .M.ccccc. Die xiiii. Auguſti.  Darunter Registrum in 2. Sp. Bl. 88 leer.
R 1921. IGI 346. CIBN A-232. ISTC ia00437900.
Paris BN. Volterra BGuarnacci (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01029 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Brescia: Jacobus Britannicus, 26.VIII.1500. 
82 Bl. a–g⁸hi–l⁸. Typ. got. u. rom.
Tit. Doctrinale cum  commento.  Bl. 2a Opus alexandri grammatici pro eruditione puerorum Incipit.  Iſte liber diuiditur in tres libros . … Scribere clericulis paro doctrinale  nouellis  Kommentar Quia textus eſt planus non indiget explanatione . Sed tamen pro forma  ſervanda in ſequentibus ſic conſtrue … Sign. b Dicit ꝙ iſta nomina acus ⁊ legus dant in eorum genitiuis aceris . ⁊ legoris. Hoc acus aceris ē pur … Text endet Bl. 82 … et tibi xe  Nate dei deus : atque tibi deus alitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet …Cui ꝗdem ſoli deo tenemur gratiarum actiones reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratum principium et aptum mediū ad finē feliciſſimū.  Impreſſit hoc utile opus Alexādri grāmatici ſūmo ſtudio et diligētia Iacobꝯ Britānicꝯ civis In  alma civitate Brixie die xxvi. Auguſti .m.ccccc.  Darunter Registrum 2 Z.
Reproduktionen: Trento BCom (Digitalisat).
C 297. Veneziani: Brescia 155. IGI 347. ISTC ia00437950.
Trento BCom.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01029a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Deventer: Jakob von Breda, 22.X.1490. 
34 Bl. a–e⁶f. 46 Z. Typ. 3:180G, 4B:80G, 5B:64G. Rubr. α, β. Marg.
Tit. Tercia et rta pars alexandꝛi cū optimo mento  Bl. 2a ⁌ Tercia pars Alexandꝛi . ⁊ Capitulū  decimum de quantitatibus ſyllabaꝝ  [⁵]Andere ꝓpoſui ꝑ ꝟſus : ſyllaba quę  Quāta ſit : ⁊ pauca ꝓponā grua me-tris.  Kommentar ⁌ Hoc eſt capľm decimū iſtius [libri fehlt!] : in  tractatur de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b bo fero fers  ꝓ et in hoc verbo velim .i. volo vis . ſi diceret . ꝙ illa  … Text endet Bl. 34a Z. 21 … ⁊ tibi chriſte  […] lme  […] idem credo […]atis  Kommentar endet Z. 34 … ⁊ alia ꝑ  […] ſęculoꝝ ſęula bdcūs Amē  ⁌ Et ſic finitur expoſitio doctrinalis Alexandꝛi . Impreſſa dauantrię .xxij. menſis Octobꝛis Per me Ia-cobum de breda . Anno incarnationis dicę Milleſi-mo quadringenteſimo Nonageſimo  Bl. 34b leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01004, GW 01020, GW 01027 und GW 01030.
C 360. CA 130. ILC 209. IDL 217. Hellwig 33. ISTC ia00452900.
Haag KglB. Nürnberg GermanNM (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.542a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Toscolano: Alexander de Paganinis, [nach 1500]. 
Sander 245. IGI I S. 46. Pell 469. CIBN I S. 542. ISTC ia00437990.
Drucker im 15. Jh. nicht nachweisbar; nach 1500.
Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01030 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Komm. von Ludovicus de Guaschis. Deventer: Jakob von Breda, 20.XII.1491. 
36 Bl. a–f⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 5B:64G, 6A:102G. Marg.
Bl. 1a m. Sign. aj Tercia pars Alexandri et Capitulum  decimū de quantitatibus ſyllabarum  [³]Andere ꝓpoſui ꝑ ſus ſyllaba que  Quanta ſit ⁊ pauca proponam congrua metris.  … Z. 6 Kommentar Hoc eſt capitulū decimū iſtiꝯ li. in  tracta de quātitate ſyllabaꝝ.  … Sign. b locale. Tibicen poni ex tibia qď eſt instrumentu ſonādi . et romo … Text endet Bl. 36a Z. 14 … et tibi chriſte.  Nate dei deus at tibi deus alitus almę  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 29 … alia ꝑſona filij . et alia ꝑſona ſpūs ſancti . Quiquidem  vnus deus ſit in ſeculoꝝ ſecula benedictus. Amen.  Et ſic finitur expoſitio doctrinalis Alexandri  Impreſſa Dauētrie per me Iocobum de breda  Anno .xci. Improfeſto Thome apoſtoli.  Bl. 36b leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01004, GW 01020, GW 01027 und GW 01029a.
C 349. Kronenberg: CA 118a. ILC 210. Pr 9054. Bod-inc A-187. ISTC ia00452950.
Oxford Bodl. Shrewsbury Sch (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar des Monachus Lombardus
01031 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Mailand: Leonhard Pachel und Ulrich Scinzenzeller, 24.III.1484. 
112 Bl. a–c⁸d¹⁰e–n⁸o⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 9:92G, 10:63G. Min. f. Init.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Cōmentū utiliſſimū doctrinalis clariſſimi poete laureati ac theologie domini Monachi lombardi  (F)Elix qui potuit rerum cognoſcere cauſas .  … Bl. 2a m. Sign. aij (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Ego magiſter alexander paro .i. cū appātu ꝓpono ſcribere clericulis nouellis … Sign. b ne de ne ſed nullius ē declinationis cū ſit īdeclinabile ꝛ ꝛc . Itē nō . ꝙ aliqui dicunt ꝙ debre  Text endet Bl. 111b Nate dei deus at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo dietatis  Kommentar endet … o alitus alme qui es deus reddo tibi grates alitus eſt ntī caſus ⁊ dicitur de ſpū ſcō qui nos alit ſua gratia et in tribulationibꝯ  conſolatur unde dicitur ꝑaracilitus quaſi conſolator Amen  Grammaticus ſi uis fieri bonus ⁊ cito totum  Me lege perlectum pectore conde tuo  Laus Deo  Mľi  Impreſſum per Leonardum pachel et  Uldericum ſinczenzeller theutonicos  Anno di  M.CCCC.Lxxxiiij.  nono kalendas Aprilis  Finis  Bl. 112 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Res.Publ. Unit 91.
C 276. IGI 322. Pr 5947. BMC VI 751. ISTC ia00438700.
London BL
. Milano BAmbros.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01032 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Mit Beig. des Bonifacius Bugellanus. Turin: Jacobinus Suigus und Nicolaus de Benedictis, [um 1488/95]. 
110 Bl. a–n⁸o⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:75G, 5:120G. Rubr. x. DrM x.
Bl. 1a leer. Bl. 1b ⁌ Cōmentū vtiliſſimum doctrinalis clariſſimi poete laureati ac theologie domini Monachi lombardi.  []Elix qui potuit rerum cognoſcere cauſas.  … Bl. 2a m. Sign. aij [¹⁰]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Kommentar Ego magiſter Alexāder paro : ideſt cum apparatu pꝛopono ſcribere clericulis no-uellis … Sign. b go etc . Oppoſitum p per eius rōem : qꝛ qď optamus illud fieri volumus : ſed negotō deſtruit ⁊ remouet illď :  … Text endet Bl. 109a Z. 19 Nate tibi deus at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 33 o alitus alme qui es deus reddo tibi grates. alitus eſt ntī caſus & dicitur de ſpiritu ſancto ꝗ nos alit ſua ga & in tribulatōibus ſolatur : v dicitur ꝑaclotus quaſi conſolator. Amen.  Explicit .  Bonifacij Generis . Bugellani ad lectorem : carmen  Qui cupis ⁊ doctus celer ⁊ grammaticus eſſe  Thaurini impreſſum compera lector opus :  Impenſis proprijs Nicolaus de Benedictis  At Iacobinus quod dedit ipſe ſuigus :  … Endet Z. 46 Omnia Alexandꝛo debemus : multa vates  Monace clare tibi quo duce lucet opus.  Bl. 109b Registrum in 4 Sp. Darunter Druckermarke. Bl. 110 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
C 275. Ce³ A-439. IGI 341. CIBN A-228. ISTC ia00439350.
Ivrea BCap. Modena BEst. Novara Sem. Paris BN. San Marino (Calif.) HuntingtonL (def.). Torino BR.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01033 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Paris: Pierre Levet, 10.II.14
86
87
152 Bl. a–t⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:78G, 2:114G. DrM I.
Tit. Monachi gloſa vna cum  textu Alexandri.  DrM  Bl. 1b Maturini de barda ſubterranenſis  in laudes alexandꝛi heroica verſificatio.  … Bl. 3a m. Sign. aiii [⁷]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Komm. Ego magiſter. Alexander paro .i. cum apparatu propono ſcribere clericulis … Sign. b dicendū eſt ꝙ non repetit tū ad neutra ſed tū ad feīa termīata in um vt doꝛtium et  … Text endet Bl. 151b Z. 8 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus at tibi deus alitus alme.  Quos tres perſonas in idem credo deitatis.  Komm. endet Z. 24 … o alitus alme qui es deus reddo tibi grates alitus eſt voca-tiui caſus et dicitur de ſpirituſancto qui nos alit ſua gratia et in tribulationibus conſo-latur. vnde dicitur paraclitus quaſi conſolatoꝛ Amen.  Dogmata qui pꝛime gliſcis callere parentis:  … 10 Verse. Endet Z. 37 D. B.  Explicit hoc opus impꝛeſſum Pariſii per  Petrum Leuet Anno di .M.CCCC.Lxxxvi. quarto ydus Febꝛuarii. Bl. 152 leer.
Vorlage: Paris Genev (Digitalisat).
Anm. Korrektur zum gedruckten GW: textliche Beschreibung korrigiert.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Paris Genev (Digitalisat).
C 277. Pell 478. ISTC ia00438800.
Paris Genev
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0103310 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Lyon: Jean Du Pré, 9.V.1488. 
166 Bl. a–v⁸x⁶. 47 Z. Typ. 4:73G, 5:97G, 17:140G. Rubr. α.
Tit. Monachi gloſa vna  cu textu Alexandri.  Bl. 1b Maturini debarda ſubterranenſis in  laudes alexandri heroica verſificatio.  … Bl. 2a m. Sign. aij Z. 4 Ad generoſum Guillermum fratrem vice comitis Po-lignaci: Maturini de barda ſubterranenſis epiſtola.  … Z. 33 Commentum ſuper doctrinale monachi  lombardi poete laureati ſacre theologie pꝛofeſſoꝛis clariſſimi.  Felix qui potuit rerum cognoſere cauſas. Exarata compediuntur hec verba a marone  virgilio ſui carminis geoꝛgicam libꝛo ſecundo. … Bl. 3a m. Sign. aiij, Text [⁷]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis. Komm. Ego magiſter alexāder paro .i. cū apparatu pꝛopono ſcribere clericulis  nouellis quendam libꝛum doctrinale nuncnpatū. … Sign. b natur in vm: vt dominum. Sed neutris. hic ponit exceptionem per modum regule dicēs.  … Text endet Bl. 165a Z. 29 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus at tibi deus alitus alme.  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Komm. endet Bl. 165b Z. 1 … o alitꝯ alme qui es deus reddo tibi grates. alitus eſt vocati-ui caſus: ⁊ dicitur de ſpiritu ſancto qui nos alit ſua gratia ⁊ in tribulationibus conſola-tur. vnde dicitur paraclytus quaſi conſolatoꝛ. Amen.  10 Z. Verse  Endet Z. 14 D. B.  Explicit hoc opus impꝛeſſum Lugduni  per Iohannem de pꝛato. Anno domini  M.cccc.Lxxxviij. die ix. maij.  Bl. 166 leer.
ISTC ia00438850.
Ehem. *von Klemperer (Dresden) (z.Z. Moskva GosB).
Gesamtüberlieferung: 0 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen und mindestens 1 Exemplar in Privatbesitz nachgewiesen.
01034 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Lyon: Jean Du Pré, 31.I.14
88
89
153 Bl. a–v. 2 got. Typen.
Tit. Monachi gloſa vna  cum textu Alexandri.  Bl. 1b Maturini de barda ſubterranenſis in  laudes Alexandri heroica verſificatio.  … Bl. 2a m. Sign. aij Ad generoſum Guillermum fratrem vicecomitis Polignaci : … Commentum ſuper doctrinale monachi  lombardi poete laureati ſacre theolo-gie profeſſoris clariſſimi. … Bl. 3a m. Sign. aij (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  … Sign. b rū eſt : niſi generale detur per exceptionē.  … Endet Bl. 153b B. D.  Explicit hoc opus impreſſum Lugduni  per Iohannem de prato . Anno domini  .M.cccc.Lxxxviij. die vltima Ianuarij. 
C 278. Pell 479. CRF I 36. ISTC ia00438900.
Troyes BMun.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01035 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Lyon: Jean Du Pré, 15.VIII.1489. 
152 Bl. a–h⁸i⁶l–n⁸o⁶p–t⁸v⁶. 48 Z. Typ. 5:97G, u. eine weitere got. Type.
Tit. Monachi gloſa vna  cum textu Alexandri.  Bl. 1b Maturini de barda ſubterranenſis in  laudes Alexandri heroica verſificatio :  … Bl. 2a m. Sign. aij Ad generoſum Guillermum fratrem vicecomitis Polignaci : Maturini de barda … epiſtola.  … Bl. 3a m. Sign. aiij (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Ego magiſter alexāder paro … Sign. b Rectus in er vel in um ſimilem faciet ſibi quintum.  … Endet Bl. 151b 10 Z. Verse. Darunter D. B.  Explicit hoc opus impreſſum Lugduni  per Iohannem de prato . Anno domini  M.cccc.Lxxxix. die .xv.Auguſti.  Bl. 152 leer.
C 279. Pell 480. CRF XIX 42. ISTC ia00439050.
Besançon BMun
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01036 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Paris: Pierre Levet, 31.VIII.1489. 
162 Bl. Zeilenzahl wechselnd. 2 got. Typen. DrM I.
Tit. Gloſa Monachi una cum  textu Alexandri.  Bl. 1b Maturini de Barda Subterranenſis in laudes Alexandri heroica verſificatio.  … Text [¹]cribere clericulis paro doctrinale novellis .  … Endet Opus hoc haud inutile juvenibus exaratum pariſius magna vigilantia per Petrum Levet finit feliciter . anno domini M.CCCC.LXXXIX. ultima Auguſti. 
H 763. ISTC ia00439100.
New York MorganL.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01037 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Paris: Pierre Levet, 24.V.1490. 
184 Bl. a–z⁸. 32 bzw. 45 Z. 2 got. Typen. DrM I.
Tit. Gloſa monachi ſuper  doctrinale Alexandra  Darunter Druckermarke. Bl. 1b Maturini de Barda ſubterranenſis  in laudes Alexandri heroica verſificatio.  … Bl. 3a m. Sign. aiiij []cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  … Sign. b tiberi ſunt dicti a gallis : qui prius celtici … Endet Bl. 184b D. B.  10 Z. Verse, deren letzter lautet Squalida delimans tractus amore ei.  Darunter Opus hoc : haud inutile iuuenibus  Exaratū Pariſius magna vigilā-tia per Petrum Leuet finit feliciter.  Anno di .M.CCCC.xc. Viceſi-ma quarta die Menſis maii. 
Reproduktionen: Troyes BMun (Digitalisat).
C 280. Pell 481. CRF I 37. BMC VIII 100.IB 39908. ISTC ia00439200.
London BL
. Troyes BMun
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01038 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Lyon: Jean Du Pré, 28.VIII.1490. 
154 Bl. a–h⁸ik⁶l–t⁸v⁶. Zeilenzahl wechselnd. 2 got. Typen. DrM I.
Tit. Monachi gloſa vna  cum textu Alexādri. Darunter Druckermarke. Bl. 1b Maturini de barda ſubterranenſis in  laudes Alexandri heroica verſificatio.  … Bl. 3a m. Sign. ajjj []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Kommentar Ego magiſter alexāder ꝑo .i. cū apꝑatu ꝓpono ſcribe clericulis no-uellis … Sign. b rum eſt : niſi gale detur ꝑ exceptionē : iō nō valet . Itē prima in tres z ꝙ ponit tres re … Text endet Bl. 153a []Octrinale dei virtute iuuante peregi.  Grates reddo tibi … Kommentar endet Summe trinitati ſimplici deo ſine quo nihil bonu ſuſcipit complementum acto : in  Bl. 153b hoc deo … D. B.  Explicit hoc opus impreſſum Lugduni  per Iohannem de prato . Anno domini  M. cccc. Lxxxx. die .xxviii. Auguſti. Bl. 154 leer?
IBE 258. ISTC ia00439250.
Huesca BP.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01039 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Rouen: Martin Morin für Jean Richard, [nach 1490]. 
166 Bl. ab⁸c⁶d–i⁸k–m⁶no⁸pq⁶r–t⁸v⁶x⁸yz⁶. 27–29 Z. Typ. 12:62G, 13:110G. Init. h. Rubr. α. DrM I. VM d. Jean Richard (Silvestre 261).
Tit. Gloſſa monachi ſuper  doctrinale alexādri.  DrM  Bl. 1b Maturini de Barda ſubterranenſis in laudes  Alexandri heroica verſificatio.  … Bl. 2b Commentū ſuper doctrinale monachi lombardi poete  laureati : ſacre theologie profeſſoris clariſſimi  Felix qui potuit rerū cognoſcere cauſas. … Bl. 3a (S)Cribere clericulis paro doctrinale novellis … Sign. b eſt cauſa . prima eſt qꝛ priſ. determīauit de iis in ſcďa declinatiōe noīs : ideo  … Text endet Bl. 165a Z. 20 Nate dei deus at tibi deus alitus alme :  Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Komm. endet Z. 39 et dicitur de ſpirituſancto qui nos alit ſua gratia et in tribulationibus conſolatur . vnde dicitur paraclytus : quaſi conſolator  Bl. 165b 10 Z. Verse Z. 11 ⁌ Opus hoc/ haud inutile iuuenibus Exaratum  Rothomagi magna vigilentia per Magiſtrum  Martinum Morin finit feliciter.  Bl. 166a leer. Bl. 166b VM.
Anm. Korrektur zum gedruckten GW: Kollation geändert.
C 275. Oates 3281. ISTC ia00439300.
Cambridge UL (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01040 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda(?). [Lyon: Perrin Le Masson], 4.V.1493. 
124 Bl. a–f⁸g¹⁰h–o⁸p⁶q. 55 Z. DrM II.
IBE 259. ISTC ia00439320.
Pamplona BCatedr.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01041 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. des Monachus Lombardus. Hrsg. Maturinus de Barda. Lyon: Jean de Vingle, 18.VIII.1495. 
124 Bl. a–q. Zeilenzahl wechselnd. 2 got. Typen. Init. DrM II.
Tit. Monachi gloſa vna  cum textu Alexandri.  Darunter Druckermarke. Bl. 1b Maturini de barda ſubteranenſis in  laudes  Alexandri heroica verſificatio.  … Bl. 2a m. Sign. aij Ad generoſum Guillermū fratrem vicecomitis Poli-gnaci : Maturini de barda … epiſtola.  … Cōmentum ſuper doctrinale monachi lombardi poete laureati ſacre theologie profeſſoris clariſſimi.  … Bl. 3a m. Sign. aiij (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Kommentar Ego magiſter Alexander paro … Sign. b obliquis . ſcďa Format nomen in a. prima in . ij [?] primo ponit terminatōes in vocales … Bl. 124 10 Z. Verse, deren letzter lautet Squalida delimans tractus amore mei.  D. B.  Gloſa monachi vna cum textus alexādri interpoſitione  finit feliciter. Impreſſum lugduni per magiſtrum Iohannem vingle piccardum . Anno incarnationis domini milleſimo quadragenteſimo [?] .xcv. die .xviij. menſis Auguſti. 
Pell 482. CRF X 13. CRF XI 23. ISTC ia00439400.
Lyon BMun
. Orléans BMun.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Facinus Tiberga
01042 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. [Saluzzo]: Johannes Fabri, 31.VII.1479. 
88 Bl. a¹⁰b–k⁸l⁶. 34–37 Z. Typ. 2:114R.
Bl. 1a leer. Bl. 1b FACINI Tiberge ī alexandruʒ interpretatio Ex priſciano ad illu: Ludouicum Marchionem ſalutiarum.  … Sign. b Indiges etis ab indigeo . impes īpetis ab impeto . interpres ínterpretis ab īterpre … Kommentar endet Bl. 87b Z. 8 … profeſſoribus difficile . qui commode tractauerit cuicum diſcendo ſufficiet.  Darunter 6 Distichen, deren letztes lautet Et germano tuo generoſo Galia regi  Affinis ducibus principibuſ ſimul.  Z. 13 Impreſſum per Iohanneʒ fabri milleſimo  quadringenteſſimo ſetuageſimo.  nono die ultima Iulii.  Bl. 88 leer?
HC 6896. Ce³ A-440. IGI 315. Pell 490. 4726. ISTC ia00440000.
Saint-Malo BMun. San Marino (Calif.) HuntingtonL
. Torino BNU.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01042a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. Camagnola: [Drucker des Facinus Tiberga], 1497. 
H 6897.
01043 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. Mit Beig. des Georgius Montalus. Pavia: Michael und Bernardinus Garaldus, 19.IX.1499. 
74 Bl. a⁸b–m⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:73G, 4:100G. Init. a. Rubr. 1 Hlzs. Marg.
Bl. 1a leer. Bl. 1b ⁌ Epiſtola bſyteri Georgii montali lunenſis in emendationem Alexandri .  … Z. 25 ⁌ FACINI Tiberge in Alexandrum intetpretatio Ex priſciano ad Illu. Ludouicum  marchionem Salutiarum.  … Bl. 2a m. Sign. aij (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis .  Plura doctorum ſociabo ſcripta meorum  … Endet Bl. 74a. Darunter 6 Distichen. Z. 30 Habes humaniſſime. lector opus Alexandri  grāmatici vna cū mētarijs a Facino editis  Papie impreſſu per Michaelem ⁊ Bernardinum de garaldis fratres . Anno domini .M.cccclxxxxviiij.  Die .xviiij. Septembris.  Rechts daneben Holzschnitt. Bl. 74b leer.
R 1443. IGI 345. ISTC ia00440500.
Milano BNBraid.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01044 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. [Paris: Ulrich Gering, um 1482]. 
122 Bl. a–hIk–o⁸p¹⁰. 24 bzw. 38–39 Z. Typ. 4:80R, 5:100R. Min. f. Init.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Facini Tiberge in alexandrum interpretatio . Ex  priſciano ad illu. ludouicū marchionē ſalutiarū.  … Bl. 2a m. Sign. a.ii Z. 7 Propoſitio.  (ſ)Cribere clericľis paro doctrinale nouelľ  Plura … Sign. b damon damonis . vel corpora[?] . vt mēnon onis. dic regulam  … Kommentar endet Bl. 122b Z. 21 uerit cuicū diſcendo ſufficiet.  Finit Facini Tiberge in Alexandrum interpretatio.  Darunter 6 Distichen, deren letzte Zeile lautet Affinis ducibus principibuſ ſimul. 
Reproduktionen: Troyes BMun (Digitalisat).
Pell 489. 4725. CRF I 34. ISTC ia00421660.
Troyes BMun
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01045 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. Paris: Ulrich Gering, 21.II.14
83
84
124 Bl. a–hIK–P⁸q. 24 bzw. 38–39 Z. Typ. 4:80R, 5:100R.
Bl. 1a leer. Bl. 1b Facini Tiberge in alexandrum interpretatio Ex  priſciano ad illu. ludouicū marchionē ſalutiarū.  … Bl. 2a m. Sign. aii, Z. 8 Propoſitio  (ſ)Cribere clericulis paro doctrinale nouelľ :  Plura … Sign. b damon damonis . vel correpta . vt mēnon onis . dic regulā  Kommentar endet Bl. 122b Z. 21 … cuicū diſcēdo ſufficiet.  Finit Facini Tiberge in Alexandrum interprætatio .  Exarata in vrbe Pariſiana per magiſtrum Vdalricum  Gering . In vico ſancti Iacobi ad interſignium ſolis au-rei . Anno domini Milleſimo quadringenteſimo octuageſimo tertio . Nono kalendas Martii.  Bl. 123a 6 Distichen, deren letzte Zeile lautet Affinis ducibus principibuſ ſimul.  Bl. 123b u. Bl. 124 leer.
Reproduktionen: Troyes BMun (Digitalisat).
C 298. Pell 491. 4727. CRF I 35. CIBN A-221. ISTC ia00440100.
Paris BN. Troyes BMun
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01046 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. [Paris]: Félix Baligault, 8.XII.1492. 
102 Bl. a–d⁸e–o⁶⁸. 2 got. Typen. DrM I.
Tit. Gloſa tiberge ſuper  doctrinale alexandri  Darunter Druckermarke. Bl. 1b ⁌ Facini Tiberge in alexādrum interpretatio . Ex priſciano ad illu.  ludouicum marchionem ſalutiarū … Bl. 2a m. Sign. a2 []Cribere clericulis paro doctrīale nouellis  Plura doctorū ſociabo ſcripta meoru  … Z. 13, Kommentar ⁌ Si quis hec nō ꝑceperit nō ꝓtinus reſpuat : qď ſuꝑboꝝ eſt . aut de-ſperet : … Text endet Bl. 100b Z. 35 Quos tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Bl. 101b Z. 8 … qui commo-de tractauerit cuicun diſcendo ſufficiet.  ⁌ Finit Facini Tiberge in Alexandrum interpretatio.  Darunter 6 Distichen. Z. 23 ⁌ Fuerunt aute tranſcripti in cōuētibus edibus at finio collegij  beluacenſis opera . et hoſpitijs Felicis balligault auſpicatiſſimi viri  Ex die octaua decembris M. CCCCiiijXXXij. Qui ſibi cōparare  volet preſens opus : ad beluacenſe collegium vel ad interſinium cor-nu cerui in vico ſancti iacobi accedat : et licet quantitate paruū : grandem tamen arte libellum parua pecunia inde auferet.  Bl. 102 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
R 377. IGI 337. ISTC ia00440300.
Manchester RylandsL
. Roma BN
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01047 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. Bearb. Paulus Malleolus. Paris: Ulrich Gering und Berthold Remboldt, 5.VII.1494. 
126 Bl. a–p⁸q⁶. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 4:80R, 5:100R, 6:195G. Min. f. Init.
Tit. Facini Tibergae In  Alexādrū interpꝛetatio.  Bl. 1b Facini Tibergæ in alexandrū interpretatio . Fx priſciano ad illū. ludouicū marchionē ſalutiarū.  … Bl. 2a m. Sign. aii Z. 7 Propoſitio.  (ſ)Cribere clericľis paro doctrinale nouelľ  Plura docto℞ ſociabo ſcripta meorū  … Z. 19. Kommentar Quītilianꝯ Si ꝗs hec nō ꝑcæꝑitnō ꝓtinꝯ reſpuat : d ſuꝑborū ē  aut deſperet… Sign. b damon damonis vel correpta vt mēnon mēnonis. dic regulā  … Kommentar endet Bl. 125b Z. 31. … qui commode tractauerit cuicum diſcendo ſufficiet.  Darunter 6 Distichen, deren letztes Bl. 126a Z. 7 lautet Et germana tuo generoſo gallia regi .  Affinis ducibus principibuſ ſimul.  Facini . Tibergę in Alexandrū expoſitio a . Paulo . Malleolo  denuo exacte recognita : per induſtrioſ . Chalcographos Vlri-cum gering et . Bertholdum Reymbolt ſocios . Pariſiis . in vico  Sorbone . Impreſſa : finē ſortita eſt fœlicem Tertio nonas . Iu-lias . Anno . Chriſti . Nonageſimo quarto.  Bl. 126b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
ISTC ia00440400.
Cambridge JohnC.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01048 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Facinus Tiberga. Bearb. Paulus Malleolus. Paris: Berthold Remboldt, 30.V.1500. 
126 Bl. a–p⁸q⁶. 39, m. Durchsch. 21 Z. Typ. 4:80R, 5:100R, 6:195G. Init. e. DrM II [? Pell: III]. KolTit.
Tit. Facini Tibergae In  Alexādrū Intertatio.  Darunter Druckermarke. Bl. 1b Facini Tibergæ in alexandrū interpretatio . Ex pri-ſciano ad illu. ludouicū marchionē ſalutiarum.  … Bl. 2a m. Sign. aii Z. 7 Propoſitio.  (ſ)Cribere clericulis paro doctrīale nouellis  Plura docto℞ ſociabo ſcripta meorū  … Z. 19. Kommentar Quītilianꝯ Si qs hec nō ꝑcæꝑit nō ꝓtinꝯ reſpuat : d ſuꝑborū ē aut deſperet : … Sign. b damon damonis vel correpta vt mēnon mēnonis. dic regulā .  … Text endet Bl. 125a Z. 6 … et tibi chriſte  Nate dei deus : at tibi deus alitus alme .  Z. 10 Quas tres perſonas in idem credo deitatis.  Kommentar endet Bl. 125b Z. 30 … quod opus  etiam cōſūmatis profeſſoribus difficile . qui cōmode tractaue-rit cuicun diſcendo ſufficiet.  Darunter 6 Distichen, deren letztes Bl. 126a Z. 7 lautet Et germana tuo generoſo gallia regi .  Affinis ducibus principibuſ ſimul.  Facini . Tibergæ in Alexandrum expoſitio a Paulo . Malleolo denuo exakte recognita: ꝑ induſtrioſum . Chalcographū  Bertoldū Renbolt . Pariſiis . in vico Sorbone impreſſa : finem  ſortita eſt fœlicem Tertio kalēdas Iunias . Anno chriſti Milleſimo Quingenteſimo.  Bl. 126b leer.
C 299. Pell 492. 4728. CIBN A-231. Sack: Freiburg 112. Scheidegger-Tammaro 43. ISTC ia00440510.
Colmar BVille
. Freiburg *UB
. Paris BN. Zürich ZB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Foucauld Monnier
1 Sp.551a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Foucauld Monnier. [nach 1500]. 
HC 757. IBEPostinc 14. BSB-Ink (A-265). ISTC ia00422900.
Wegen der Auszeichnungstype nach 1500.
Sevilla BColomb.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.551b Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Foucauld Monnier. Bearb. Jean Bernier. Rouen: Richard Goupil für Guillaume Benard, [nach 1500]. 
C 273.
Drucker im 15. Jh. nicht nachweisbar; nach 1500.
1 Sp.551c Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Foucauld Monnier. Bearb. Jean Bernier. Rouen: Pierre Violette für Pierre Regnault, [nach 1500] [vielmehr nach 1510]. 
C 274. CIBN I S. 54. ISTC ia00422940.
Drucker im 15. Jh. in Rouen selbständig nicht nachweisbar; nach 1500.
Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.551d Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Foucauld Monnier. Poitiers: [Jean Bouyer mit Guillaume Bouchet, nach 1500]. 
Pell 483.
Wegen der Typen nach 1500.
1 Sp.552a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Foucauld Monnier. [Poitiers: Jean Bouyer mit Guillaume Bouchet, nach 1500]. 
Pell 484.
Wegen der Typen nach 1500.
1 Sp.552b Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Foucauld Monnier. Rouen: Guillaume Tuvéel für Thomas Laisné, [nach 1500]. 
Pell 485. CIBN I S. 54. ISTC ia00422970.
Drucker im 15. Jh. nicht nachweisbar; nach 1500.
Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Gerardus Zutphaniensis
Die einzelnen Ausgaben weichen in den Fassungen mannigfach voneinander ab (vgl. auch die Ausgaben mit Kommentar von Johannes Synthen, mit denen sich einige berühren).
Bei P. 1 (vgl. Nr GW01139 u. GW01140 ist die Vorrede anders als sonst in Nr GW01049 u. GW01051 (Circa expositionem ... Item ...) und in Nr GW01050 u. GW01125 (Tamquam ... u. Circa expositionem ... Et secundo ...), beginnt der Kommentar ungewöhnlich in Nr GW01050 u. GW01125 (Hic autor ...), endet er ungewöhnlich in Nr GW01049GW01051 u. GW01125.
Bei P. 2 ist die Vorrede anders als sonst in Nr GW01084 (Omnis homo ...), GW01085. GW01088. GW01090. GW01092. GW01102 (Satis ...), GW01086. GW01087. GW01089. GW01094. GW01096. GW01103. GW01122. GW01128 (Butirum et mel ...) und GW01109 (Circa initium ...), endet der Text ungewöhnlich in Nr GW01086 u. GW01087, der Kommentar in Nr GW01084.
01049 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Ulrich Zell, [um 1487]. 
126 Bl. a–hA–F⁸G⁶H⁸. 43 Z. Typ. 2:115G, 3:83G, 4:67G. Marg.
Tit. Prima pars doctrinaľ  Alexandri cū ſentētiis  cū notabilibꝯ et cū vo-cabuloꝝ lucida expōne  Bl. 2a []Irca expoſitionē vocabuloꝝ pꝛime partis Alexandꝛi Queri  pꝛimo Quid eſt grāmatica?  Item Grāmatica m priſcianū ſic deſcribi. … Bl. 2b []Cribere clericulis paro do-ctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare ſcholaribus .i. intēdo le libꝝ .i. ꝑuulis  … Sign. b Item da eſt inter ſerui nomē ⁊ ſerui verbū . U Du puer es ſerui ſi vis ꝙ  … Text endet Bl. 125a Z. 32 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝝ  data ſit declinatio quarta.  Darüber Glosse  meditat .i. foꝛmare  meditat  .ſ. ꝑfectoꝝ .i. cōiugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 125b Z. 17 Tractauit calicem manibus dum furga ligurit.  Explicit feliciter expoſitio exemploꝝ textus pꝛime  partis alexandri cum equiuocationibus ſynoni-mis ⁊ verſibus dꝛtialibus ex Ioanne de garlandia . Gꝛeciſmo . Henrico de Colonia . Catholicon  Bꝛachilogo . ⁊ ex zpľibus alijs autoꝛibus bꝛe-uiter et plane collectis cum quoꝛumcū textuum  ſententijs et notabilibus ſcďm dicta Pꝛiſciani et  Ioannis ſynthis omnem difficultatem ⁊ controuerſiam reſecantibus diligenter annexis.  Impꝛeſſum in ſancta Colonia apud Lijſkirch  Bl. 126 leer.
C 302. Borchling-Claussen 123. VK 58. Collijn: Uppsala 68. ISTC ia00440840.
Mainz GutenbergM. Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01050 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Ulrich Zell, [um 1488]. 
136 Bl. a–o⁸p–s⁶. Gez. [1]Folium primum – Cxxxiiij. [mit Fehlern]. 43–44 Z. Typ. 2:115G, 3:83G, 4:67G. Marg.
Tit. Gloſa pʼme part alexādꝛi cum nōbilibus et ar-gumentis quibuſdam.  Nota ꝙ hec gloſa ꝑuula denuo jmſſa . melius eſt diſtincta  pꝛius .  Quia additus eſt numerus folioꝝ ꝑ totum hunc libellu … Bl. 1b [³]An ꝑuulis vt lac potū dedi vobis :  int Paulꝯ ma Coꝛinthioꝝ .iij. … Bl. 2a m. Blz. Folium. pꝛimū. Incipit expoſitio me part doctrinalis alexandꝛi ex dictis peritoꝛum  grammaticoꝝ bꝛeuiſſime collecta  [⁵]Irca expōem libꝛi doctrinaľ alexādꝛi mo queri . Quid ſit grāmatica. Et ſcďo vnde dica  grāmatica … Bl. 3a m. Sign. aiij. u. Blz. Folium .ij. [⁹]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcholaribus Daneben in 3 Zeilen ego mgrʼ  alexander  .i. jntendo  .i. libꝝ de doctrina .i. rudibus  Kommentar Hic autoꝛ incipit pꝛohemiū ſui libꝛi . Et nō  ꝙ libʼ iſte diuidi in tres libꝛos ꝑtiales … Sign. b egeam vel egean . odyſſea odyſſeam vel odyſſean Ex textu elicitur ꝙ no … Text endet Bl. 136a m. Blz. .Cxxxiiij. Z. 3 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝝ  data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare teneris hoc meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ attributa .i. iugatio .i. vltima  Kommentar endet Z. 20 … Tractauit calicē manibus du furga ligurit.  Alia vocabula ſt ſupꝛa in ſuis ꝓpꝛijs locis expoſita  Expo exēploꝝ textus me ꝑtis alexādꝛi cu ſentētijs ſynonimis euocationibus ꝟſibus dꝛālibus cu argumētis ⁊ queſtionibꝯ Explicit feliciter  Nota circa quotatōnes folioꝝ huius ꝑui libelli . ꝙ qcun in expōne  cuiuſda termini po2 nūerus : … Z. 31 … hoc eſt folio ſexto . latere ſcdo qꝛ ibi apponūtur duo ꝑui puncti.  Apud lijſkirchen.  Bl. 136b leer.
Reproduktionen: München SB (IISTC). Wolfenbüttel HerzogAugustB (Digitalisat).
HC 677. Borchling-Claussen 137. VK 59. BSB-Ink A-267. Borm: IG 91. Döring: Freiberg 21. Hubay: Augsburg 67. ISTC ia00440850.
Augsburg SStB. Freiberg Gy. Göttingen SUB. Innsbruck ULB. München SB
. Münster ULB. Wolfenbüttel HerzogAugustB
. Würzburg UB
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01051 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Strassburg: Martin Flach, 1488. 
132 Bl. a–p⁸qr⁶. 41 Z. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima parſ doctrinaliſ  Alexādri . cum ſentētijs  cum notabilibus .et cū  vocabuloꝛu lucida expoſitōe  Bl. 2a m. Sign. a2 (c)Irca expoſitiōem vocabuloꝝ pʼme partis Alexādꝛi Querit pʼmo Quid ē  grāmatica. Item Grāmatica m Pꝛiſcianū ſic deſcribi. … Bl. 2b (ſ¹²)Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare ſcholaribꝯ .i. intēdo  .i. talē librū .i. paruulis  Kommentar Sententia huiꝯ textus ꝓhemialis eſt  Ego mg alexāder paro ſcribere no uellis clericulis doctrinale. … Sign. b Huic noꝛme ſuberit ternā ve ſeſter habebit.  Darüber Glosse .i. iſti regule .i. ſubſtabit .ſ. ďclīatō ꝓ vľ  non .i. tenebit  … Text endet Bl. 131b Z. 3 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditatiuū .i. foꝛmare  meditatiuū  .ſ. ꝑfectoꝛum .i. iugatio .i. vltima  Kommentar endet Z. 21 … Tractauit calicē manibus dum furga ligurit  Expoſitio exēploꝝ textus pꝛime partis Alexan-dꝛi cū equiuocatōibus : ſynonimis ⁊ verſibꝯ diſſe-rētialibꝯ ex Iohāne ď garlādia Greciſmo Henrico de colonia Catholicon Bꝛachilogo . ⁊ ex pľibus alijs autoꝛibus bꝛeuiter ⁊ plane collectis  cū ꝛumcū textuū ſentētijs ⁊ notabilibꝯ m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohānis ſynthis omnē difficul-tatē ⁊ trouerſiam reſecātibꝯ diligēter annexis .  Impꝛeſſa Argentine ꝑ Martinū flach Anno domini .M. cccc. lxxxviij. Finit feliciter  Bl. 132 leer.
Anm. Hartung & Hartung (München) Auktion 143 (Mai 2018) Nr 25
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 679. CIH 138. IGI 326 u.Corr. BSB-Ink A-266. BMC I 148.IA 2121. ISTC ia00440900.
Budapest BN. Erlangen UB. London BL
. München SB
. Trento Franzisk.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01052 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 14.V.1489. 
146 Bl. a–f⁸g–i⁶Ii⁸kl⁶mn–p⁸ppq–s⁸. 44 Z. Typ. 3:180G, 4:91G, 6:63G. Init. g. Rubr. β. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexādri cu ſentētijs notabilibꝯ ⁊ vocabuloꝝ lucida expoſitione nōnulliſ  annexis argumētis  Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Anquā paruulis vt  lac potū dedi vobis . inquit Paulus pʼma Coꝝ. iij.  … Bl. 4a m. Sign. aiiij [⁸]Cribere clericu-lis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcholarib  .i. intendo tale libꝛū .i. ꝑuulis  Kommentar Sentētia hꝯ textus ꝓhemialis eſt . Ego magiſter Alexāder paro ſcribere nouellis cleri-culis doctrīale. … Sign. b (C¹)um rectus fit in as vel in es vel cū dat a grecus  Darüber Glosse ꝓ q .i. ntūs ſpᵉ in ntō .ꝓ q ſpᵉ ntūs  … Text endet Bl. 145a Z. 20 (P)arturio facere ſic debes eſurio  (U)erboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat .i. foꝛmare  meditat.  .ſ. ꝑfectoꝝ cōiugatio .i. vltīa  Kommentar endet Bl. 145b Z. 26 … vt ibi Parturient mōtes  naſce rudiculus mus . id ē parient.  Expoſitio exemploꝝ textus pʼme partis Alexandri . equiuocoꝝ et ſynonomoꝝ cum differētialib ꝟſib valde pul-chꝛis .  collecta ſunt breuiter et plane . ſumma cum diligētia ex Gꝛeciſmo Ioanne de garlandia Henrico de Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . et  pluribus autoꝛibus  cum oīm metroꝝ ſententijs et melioꝛib notabilib . m dicta Pꝛiſciani . et Ioānis ſynthis. … Z. 37 … vt hꝯ  libꝛi ſeries a pʼnᵒ vſ fin ītuētib demōſtrabit . explicᵗ feliciť  Impꝛeſſum in felici Colonia circa ſummu. Anno  ſalutis M.cccc.lxxxix.xiiij. die menſis Maij.  Bl. 146 leer.
C 306. Borchling-Claussen 143. VK 61. Oates 743. Raffel: Weimar 11. ISTC ia00440930.
Cambridge UL. Rastatt Gy
. Weimar HerzoginAnnaAmaliaB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01053 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Reutlingen: [Michael Greyff, um 1490]. 
126 Bl. A⁸BC⁶DE⁸FG⁶HI⁸KL⁶M⁸N⁶O⁸PQ⁶RS⁸. 44 Z. Typ. 5b:87G, 6:180G, 7:70/71G. Rubr. θ. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexādꝛi cum ſentētiis notabilibꝯ et vocabuloꝝ tucida expoſitione nōnullis  annexis argumentis  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁵]An paruulis vt lac potum dedi vobis inquit Paulus pꝛima Choꝛintheoꝛum .iij.  … Bl. 3b Z. 32 [⁷]Cribere clericulislis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholarib  .i. intēdo talē libꝝ .i. ꝑuulis  Sentetia hꝯ textus ꝓhemialis eſt Ego mg  Alexander paro ſcribere nouellis clericulis  doctrīale .i. libꝝ de cōi doctrina artis grāmatice. … Sign. b variare. Nota t ꝙ ſanctꝯ Ambʼ. venerabilis Beda ⁊ bꝛito dicūt  … Text endet Bl. 125b Z. 28 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝝ data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hᵒ . meditat .i. foꝛmare hᵒ . meditat  ſ. ꝑfectoꝝ iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 126a Z. 30 vt ibi . Parturient montes naſcetur rudiculus mus .i. parient  ⁌ Expoſitio exemploꝝ textus me ꝑtis alexandꝛi . equiuo-coꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cū differentialib verſib valde pulchꝛis .   collecta ſunt bꝛeui ⁊ plane . ſūma cū diligētia ex Greciſ-mo . Ioanne de garlandia . Heinrico de Colonia Catholicon  Brachilogo . ⁊  plurib autoꝛib cū oīm metroꝝ ſentēcijs  ⁊ melioꝛib notabilibus . m dicta Priſciani ⁊ Ioannis ſynthis. … Z. 40 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛin-cipio vſ finē intuentibus demōſtrabit. explicit feliciter.  Bl. 126b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 672. BSB-Ink A-271,1. Hubay: Augsburg 68. Ohly-Sack 103. ISTC ia00440950.
Augsburg SStB. Frankfurt (Main) UB. München SB
. Salzburg BenediktPeter.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01054 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 1490. 
132 Bl. a–d⁸e–k⁶lm⁸n–u⁶. 46–47 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. β. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexādri cu ſentētiis no-tabilibꝯ ⁊ vocabuloꝝ lucida expoſitiōe nōnulliſ  annexis argumentis cu  eoꝛūdem replicis  Bl. 1b [⁵]Anquam paruulis  vt lac potū dedi vobis . inquit Paulus pʼmo (C)oꝝ.  tercio. … Bl. 3b [⁶]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcholarib  .i. intēdo talē libꝝ .i. ꝑuulis  Kommentar Sia huius textꝯ ꝓhemialis eſt . (E)go magiſter  Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctri-nale. … Sign. b ß pꝛo reliquis coꝛripit . vꝯ Uulnera ſunt plage . regio plaga . vel pla- … Text endet Bl. 131b Z. 40 Parturio facere ſic debes . eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio rta  Darüber Glosse hᵒ meditat foꝛmare hᵒ meditat  sᵉ ꝑfcōꝛū iugatō .i. vltima  Kommentar endet Bl. 132a Z. 37 … vt ibi Parturie mōtes naſce rudiculꝯ mus .i. pariet  (E)xpō exēploꝝ textꝯ pʼme ꝑtis Alexādri : euocoꝝ et ſynonomoꝝ cū  dꝛālib ꝟſib valde pulcr :  collcā ſt bꝛeui et plane . ſumma cū diligētia ex Greciſmo Ioāne de garladia Hērico de Colonia Catholicon  (B)ꝛachilogo et  pľibus autoꝛib cū oīm metroꝝ ſentētijs et melioꝛib [notabilibus fehlt!]  m dcā Pꝛiſciani et Iohʼis ſynthis. … Z. 45 … vt hꝯ libꝛi ſeries a pʼnᵒ vſ ad finē intuētib demrābit (E)xplicit  feliciter  (I)mſſum in felici Colonia circa ſūmū Anno di .M. cccc. xc.  Bl. 132b leer.
Borchling-Claussen 155. VK 62. ISTC ia00440970.
Dresden SUB (z.Z. Moskva GosB). Kremsmünster Benedikt. Lüneburg RatsB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01055 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Strassburg: Martin Flach, 19.VII.1490. 
144 Bl. a–f⁸gh⁶ik⁸lm⁶no⁸pq⁶r⁸st⁶v⁸. 41–42 Z. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis prime  partis Alexandri : cū interlinearibus expoſitōnibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs : cum voca-buloꝝ lucida expoſitōne : ſubiūctis perpulcre oꝛdina-tis queſtionibus at argumētis . cū replicis contra  eoꝛūdem ſolutōnes . oibꝯ  ſcire ďſiderant ſumme  neceſſaria.  Bl. 2a m. Sign. a2 (t)Anquā paruulis vt lac  potū dedi vobis . int Paulus pʼma Choꝛintheoꝝ .iij.  … Bl. 4a m. Sign. a4 [⁹]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcolaribꝯ  .i. intēdo talē libꝛum .i. paruulis  Kommentar Sētētia hꝯ textꝯ ꝓhemialis eſt . Ego mg  Alexāder paro ſcribʼe nouellis clericulis  doctrīale. … Sign. b accuſatiuo . vt egeam vľ egean.  … Text endet Bl. 142b Z. 4 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditatiū .i. foꝛmare  meditat  ſcz ꝑfectoꝝ iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 143a Z. 12 … vt ibi Parturient montes naſcetur rudiculꝯ mus . id eſt. parient.  Expoſitio exemploꝛum textus pꝛime  partis Alexandri . equiuocoꝝ ⁊ ſynonimoꝝ cū differentia-libus verſibꝯ valde pulchꝛis . que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligentia ex Greciſmo : Iohāne de garlandia . Henrico de colonia. Catholicon . Bꝛachilogo . et pluribꝯ autoꝛibꝯ cū oīm metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛibꝯ nōbilibꝯ  m dicta Pꝛiſciani et Iohannis ſynthis. … Z. 24 … vt huius libꝛi ſeries a pʼncipio vſ finem intuē-tibus demonſtrabit : explicit feliciter.  Impꝛeſſum in Argentina per Martinum Flach  Anno ſalutis .M. cccc. xc. xiiij. kaľ. Auguſti.  Bl. 143b u. Bl. 144 leer.
Anm. 1. Jonathan A. Hill (New York) Kat. 208(2014) Nr 1 m. Prov. Amsterdam BPhilHermet.
Anm. 2. Hartung & Hartung (München) Auktion 141 (2017) Nr 31.
Reproduktionen: Darmstadt ULB (Digitalisat).
H 752. C 310. Ce³ A-441. IBP 214. IDL 207a. Ohly-Sack 101. 102. ISTC ia00441000.
Austin UL (def.). Darmstadt ULB. Erlangen UB. Frankfurt (Main) UB (2 Ex., 1. Ex. def.). Karlsruhe LB
. Melk Benedikt (2 Ex.). Salzburg BenediktPeter.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01056 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Strassburg: [Johann Prüss], 30.VII.1490. 
124 Bl. A⁸bc⁶d⁸ef⁶g⁸hi⁶k⁸lm⁶n⁸op⁶q–s⁸. 46 Z. Typ. 7:156G, 10:65G, 18:94G. Rubr. β. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cu ſentētijs notabilibus ⁊ vocabuloꝝ lucida expoſitione nōnulliſ aunexis aꝛgnmentis .  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁸]Anquam parnulis vt lac  potū dedi vobis : int Paulus pꝛima Coꝛin. iij. … Bl. 4a m. Sign. Aiiij [⁷]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis.  Darüber Glosse i. ſcribere . ſcholarib i. intendo  talē libꝝ i. . ꝑuulis  Kommentar Sentētia hꝯ textꝯ ꝓhemiaľ  . Ego magiſter alexāder  paro ſcribere nouellis cľiculis doctrinale  … Sign. b ☞ Contra noīa appellatiue litatis nō ht e in ntō plurali . ꝓba . qꝛ ſaxige- … Text endet Bl. 123a Z. 25 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſic declinatio quarta  Darüber Glosse hᵒ meditat .i. foꝛmare hᵒ meditatiuū  ſcz ꝑfectoꝝ iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 123b Z. 24 … vt ibi . Par-turient montes naſce rudiculus mus. id eſt parient.  Cxpoſitio exemploꝝ textus pꝛime partis Alexandri . equiuocoꝝ et ſynonomoꝝ cu differentialib verſib valde pulchꝛis   collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane . ſumma cū diligentia ex Gꝛe-ciſmo Ioanne de garlādia Henrico de Colonia . Catholi-con Bꝛachilogo . et  plurib autoꝛib cum omniū metroꝛū  ſententijs et melioꝛibus notabilib . ᵐ dicta Pꝛiſciani . ⁊ Ioannis ſynthis. … Z. 35 … vt huiꝯ libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ finē intuentib demonſtrabit . explicit feliciter.  Impꝛeſſum ac emendatum Argentine . Anno ſalutis .M. cccc.xc. tercia Kalendas Auguſti.  Bl. 124 leer.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat).
Sack: Freiburg 115. ISTC ia00441100.
Clausthal-Zellerfeld Calvör. Freiburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01057 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Reutlingen: Michael Greyff, nicht nach 1491]. 
126 Bl. A⁸BC⁶DE⁸FG⁶HI⁸KL⁶M⁸N⁶O⁸PQ⁶RS⁸. 44 Z. Typ. 6:180G, 7:70/71G, 8:92G. Rubr. δ. Marg.
Tit. Prima pars doctrinalis  Alexandꝛi cum ſententijs notabilibus et vocabulorum lucida expoſitione nōnulliſ annexis argumentis.  Bl. 2a [⁵]An paruulis ut lac potum dedi vobis  inquit Paulus pꝛima Choꝛintheoꝝ .iij.  … Bl. 3b Z. 32 [⁷]cribere clericulis  paro doctrinale noueliis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholaribus  .i. intedo tale libꝛū .i. ꝑuulis  Kommentar Sentētia hꝯ textus ꝓhemialis eſt Ego mg  Alexander paro ſcribere nouellis clericulis  doctrinale. … Sign. b variare . Nota t ꝙ ſanctꝯ Ambʼ . venerabilis Beda ⁊ bꝛito dicūt ꝙ  … Text endet Bl. 125b Z. 25 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝝ data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hᵒ meditat .i. foꝛmare hᵒ meditat  ſ. pfectoꝝ iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 126a Z. 28 … vt ibi .  Parturient montes naſcetur rudiculus mus .i. parient  ⁌ Expoſitio exemploꝝ textus pʼme ꝑtis alexandri . equiuo-coꝝ ꝛ ſynonomoꝝ cū differentialibꝯ verſibus valde pulcris   collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane . ſūma cū diligetia ex Greeiſ-mo . Ioanne de garlandia . Heinrico de Colonia . Catholicon  Brachilogo . ⁊  plurib autoꝛib cū oīm metroꝝ ſentencijs  ⁊ melioꝛibus notabilibꝯ . m dicta Priſciani ⁊ Ioannis ſynthis. … Z. 39 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛin-cipio vſ finē intuentibus demōſtrabit . explicit feliciter  Bl. 126b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 676. Ce³ A-442. CRF XIII 116. BSB-Ink A-269. Pr 2737. BMC II 581.IA 10812. ISTC ia00442000.
Lambach Benedikt
. London BL
. Middletown UL. München SB
. Strasbourg BNU.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0105710N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. (Glossa notabilis) von Gerardus Zutphaniensis. Reutlingen: Johann Otmar, 21.V.1491. 
144 Bl. a–f⁸gh⁶ik⁸lm⁶no⁸pq⁶r⁸st⁶v⁸. 41–42 Z. Typ. 7:170G, 8:75G, 9:92G. Rubr. δ.
Bl. 1 fehlt Bl. 2a Z. 1 []Unquā paruulis vt lac  potū dedi vobis. inqt Paulꝯ pma Choꝛinteoꝝ . iij.  … Lage b accuſatiuo. vt egeam vel egean.  … Endet Bl. 143a Z. 25 … explicit  feliciter. ⁌ ☛ Impꝛeſſura Magiſtri Iohannis  Otmar in Reüttling Anno. M.cccc.xci. In vigilia  penthecoſtes. Dum erant gregati Rex Romanoꝝ maximilianꝯ. Et pꝛincipes vigintiſeptem vel circa hoc. totiꝯ  Alimanie in Nürenberg pꝛo reparanda pace  Bl. 143b u. 144 leer.
Vorlage: BSB-Ink.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
BSB-Ink A-268. ISTC ia00441530.
München SB
(Bl. 1, 49 u. 144 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01058 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 29.VIII.1491. 
132 Bl. a–d⁸e–k⁶lm⁸n–v⁶. 46–47 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. b. Rubr. β, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Anfang? Sign. b ſed ꝓ reliqs coꝛrripit vꝯ Uulnera ſunt plage . regio plaga . vel plaga  … Text endet Bl. 131b Z. 38 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hᵒ meditat foꝛmare hᵒ meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 132a Z. 33 … vt ibi . Parturient mōtes  naſcetur rudiculus mus. parturient .i. parient  (E¹)xpoſitio textus ⁊ exemploꝝ me ꝑtis Alexādri . equiuocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cū differētialib ꝟſib valde pulcris .  collecta ſunt bꝛeuiter  et plane ſumma cū diligētia ex Gꝛeciſmo . Iohāne de gar. Henrico de  Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo ⁊ alijs qzplurib autoꝛib cū oīm  metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohan-nis Synthis. … Z. 43 … Explicit feliciter . Impꝛeſſa in felici Colonia circa ſummū per Henricum  Quentell . Anno a natiuitate xi M. cccc.xci. iiij. kaľ. Septēbꝛis  Bl. 132b leer.
Borchling-Claussen 184. Madsen 134. ISTC ia00441600.
København KglB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01059 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Ulrich Zell, 3.XI.1491. 
142 Bl. a–d⁸ef⁶g⁸hi⁶kl⁸mn⁶op⁸qr⁶s⁸t⁶v⁸. Gez. [1]Fo.ij.–Cxli[1]. 43 Z. Typ. 2:115G, 3:83G, 4:67G. Init. h, k. Rubr. α. DrM I. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima vars doctrinalis Alexandri cu  ſentētijs ⁊ vocabuloꝝ lucida expoſitione  nonnulliſ nouis notabilibꝯ annexis.  Darunter Druckermarke. Bl. 1b [⁶]Anquam parunlis vt lac potū  dedi vobis. int Paulus mo Coꝝ. tercio. … Bl. 3b []Cribere clericulis paro doc-trinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholaribꝯ .i. intendo  tale libꝝ .i. paruulis  Kommentar ⁌ Sia huius textus ꝓhemialis eſt . Ego mg  Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b Qui dicit paſcha poſt paſchatis errat ab arte . ſed paſcha paſche pueri  … Text endet Bl. 141a m. Blz. Fo. Cxli Z. 17 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛū data ſit declinatio quarta.  Darüber Glosse hᵒ meditatiuū foꝛmare hᵒ ꝟbū meditatm  sc ꝑfectoꝝ coniugatio  Kommentar endet Bl. 141b Z. 19 … vt ibi . Partu-rient mōtes naſcetur rudiculus mus . parturient .i. parient  (E)xpoſitio exemploꝛum textus pꝛime partis Alexandri . equiuocoꝛū  et ſynonomoꝛū cum differentialibus verſibus valde pulchꝛis . que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cū diligētia ex Gꝛeciſmo Ioanne de garlandia Henrico de Colonia Catholicon Bꝛachilogo ⁊ alijs zpluribꝯ  autoꝛibus cum omnium metroꝛum ſententijs ⁊ melioꝛibus notabili-bus m dicta Pꝛiſciani ⁊ Ioannis ſynthis. … Z. 29 … Vt huius libꝛi ſeries a ncipio vſ ad finem intuentibus demonſtrabit Explicit feliciter.  Impꝛeſſum in felici Colonia circa Lijſkyrchen ꝑ Vlricū de Hannaw  Anno a xi natiuitate .M. cccc. xci. tercio nonas nouēbꝛas.  Bl. 142 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 681. Borchling-Claussen 185. Schr 3078,1. VK 65. BSB-Ink A-273,1. Hartig: Paderborn 17. ISTC ia00441800.
München SB
. Paderborn AkadB (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01060 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: [Anton Koberger], 3.XII.1491. 
124 Bl. a–m⁸no–q⁸. Gez. [1]Fo.I.–Fo.CXXIII [mit Fehlern]. Typ. 9:165G, 18:83G, 20:63G. Init. p. Rubr. γ. 1 Hlzs. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  alexandri cum ſententiis  notabilibꝯ ⁊ vocabuloꝛu  lucida expoſitione nōnulliſ annexis argumentis  Bl. 1b Holzschnitt, Schulszene 55.  Bl. 2a m. Sign. aij u. Blz. Fo. 1. [⁵]Anquā paruulis vt lac  potū dedi vobis : inquit paulus . pꝛima Coꝛinth. iij. … Bl. 4a m. Sign. aiiij u. Blz. 111 [¹⁰]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcholaribus  .i. intendo talē libꝛū .i. paruulis  Kommentar Sententia huiꝯ textus ꝓhemialis eſt . Ego magiſter Alexander paro ſcribere nouellis clericulis  doctrinale. … Sign. b Etiā tūc trāſiuit hebꝛeꝯ populꝯ .i. filii iſrael ꝑ mare rubꝛū fugiendo ꝑſecutio … Text endet Bl. 123b Z. 27 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerborum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat .i. foꝛmare hoc meditat  .ſ. perfectoꝝ coniugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 124a m. Blz. Fo. CXX111. Z. 28 … vt ibi Parturiēt mōtes naſce rudiculꝯ mus .i. parient . gepern.  Expoſtio exemploꝝ textꝯ pꝛime partis Alexandri . equiuocoꝝ ⁊  ſynonomorū cum differentialibꝯ verſibus valde pulchꝛis . que  collecta ſūt bꝛeuiter et plane . ſumma cū diligentia ex Greciſmo  Ioanne de garlandia Heinrico de Colonia . Catholicon . Bꝛa-chilogo . et  pluribus autoꝛibus cū oīum metroꝝ ſententijs ⁊  melioꝛibus notabilibus ſcďm dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohānis ſynthis. … Z. 38 … vt huiꝯ libꝛi ſeries  a pꝛincipio vſ finē intuentibus demōſtrabit . explicit feliciter.  Impꝛeſſum in famoſa ciuitate Nurenbergenſi  Anno ſalutis .M. ccccxcj. tercia die Decembꝛis.  Bl. 124b leer.
HC 682. Schr 3079,1. BSB-Ink A-274,1. ISTC ia00441810.
Berlin *SB
(Bl. 1–24 fehlen). Graz ZBFranzisk. München SB
. Nürnberg Scheurl, StB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01061 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Nürnberg: Anton Koberger, um 1492]. 
92 Bl. A–O⁶P⁸. 49–50 Z. Typ. 9:165G, 18:83G, 20:63G. Init. e, m, p. Rubr. γ. 1 Hlzs. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexādꝛi cum ſententijs : notabilibus ⁊ vocabuloꝛum lucida expoſitiōe  nonnulliſ annexis argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 55. Bl. 1b []Anquā paruulis vt lac potum dedi vobis . inquit Paulꝯ mo Coꝝ .iij. … Bl. 3a m. Sign. A3 [⁶]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis.  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcholaribus .i. intendo  talē libꝛum .i. paruulis  Kommentar Sia huiꝯ textus eſt . (E)go mag Alexander paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b et me decli. Et d a phaſe in hebꝛaico . qď m eū eſt trāſire in ltīno : qꝛ mľtiplex trā- … Text endet Bl. 92a Z. 17 Parturio facere : ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat .i. foꝛmare hoc meditat verbū  ſup. perfectoꝝ .i. cōiugatio  Kommentar endet Z. 40 … vt ibi .  Parturiēt mōtes naſce rudiculus mus . ꝑturiēt .i. parient  (E)xpoſitio exēploꝝ textꝯ me ꝑtis Alexādri . equiuocoꝝ et ſynonomoꝝ cū dꝛtia-libꝯ verſibꝯ valde pulchꝛis .  collecta ſūt bꝛeuiť ⁊ plane ſūma cū diligētia . ex Greciſmo  Iohā. ď gar. Hērico de Colonia Catholicō Bꝛachilogo ⁊ alijs pľibꝯ autoꝛibꝯ cū  oīm metroꝝ ſijs ⁊ melioꝛibꝯ notabilibꝯ m dcā Pꝛiſci. ⁊ Iohānis ſynthis. … Z. 48 … vt huiꝯ libꝛi ſeries a ncipio vſ ad finē intuentibꝯ demabit . Finit feliciter.  Bl. 92b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 673. Schr 3076. Ce³ A-443. BSB-Ink A-277,1. ISTC ia00443000.
Göttweig Benedikt
. Melk Benedikt (2 Ex., 1. Ex. Bl. 6 fehlt). München *SB
. New York UnionTheolSem.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01062 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Reutlingen: Johann Otmar, [Mai] 1492. 
144 Bl. a–f⁸gh⁶ik⁸lm⁶no⁸pq⁶r⁸st⁶v⁸. 40 Z. Typ. 7:170G, 8:75G, 9:92G. Rubr. α, β. 2 Hlzs. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis pꝛime  partis Alexandri . cum interlinearibꝯ expoſitionibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs . cum vocabuloꝛum lucida expoſitōe . ſubiunctis perpulcre oꝛdinatis queſtionibus at argumētis . cum replicis contra  eoꝛundū ſolutones . omnibus qui ſcire deſiderant ſumme neceſſaria  Darunter Holzschnitt. Bl. 1b ere clericulis Crib  Darunter Holzschnitt, Schulszene 61. Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Anquā paruulis vt lac  potū dedi vobis . int Paulꝯ pʼma Choꝛinteoꝝ. iij.  … Bl. 4a m. Sign. aiiij [⁷]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolaribus  .i. intēdo talē libꝛum .i. ꝑuulis  Kommentar Sentētia huiꝯ textꝯ ꝓhemialis eſt . Ego  mg Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b accuſatiuo . vt egeam vel egean … Text endet Bl. 142b Z. 4 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerborum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat .i. foꝛmare  meditat  ſ. ꝑfectoꝝ iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 143a Z. 12 … vt  ibi . Parturient montes naſcetur rudiculus mus . id eſt parient .  Expoſitio exemploꝛum textus pꝛime partis  Alexandri . equiuocoꝝ ⁊ ſynonimoꝝ cum differentialib  verſibus valde plucris que collecta ſunt bꝛeuiter et pla-ne ſumma cum diligentia ex Greciſmo . Iohāne de gar-lādia Henrico de colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊   pluribꝯ autoꝛibꝯ cū oīm metroꝝ ſententijs ⁊ melioꝛibꝯ notabilibus m dicta Pꝛiſciani et Iohannis ſynthis. … Z. 24 … vt huiꝯ libꝛi ſeries  a pꝛincipio vſ finem intuentibꝯ demonſtrabit . explicit feliciter .  ⁌ ☞ Impꝛeſſura Magiſtri Iohannis  Omar in Reüttling Anno .M. cccc. xcij. Temꝑe quo  federatoꝝ populus ſueuie cū rege romanoꝝ Maximiliano et margrauio de Pꝛandenburg occupauerūt ꝑtes  Bauarie contra ducem Albertū de munaco qui ratiſpanam ciuitatcm imperialē contra ceſaris volūtatem ſibi  vſurpauerat Bl. 143b u. Bl. 144 leer.
C 313. ISTC ia00443200.
Mainz GutenbergM. München CGeorg
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0106210N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Reutlingen: Johann Otmar]. 
130 Bl. a–g⁸h⁶ik⁸l⁶m⁸n⁶o–r⁸. 40 Z. Typ. 7:170G, 8:75G, 9:92G. KolTit. Marg.
Bl. 2a m. Sign. aij [⁶]Utiꝝ et mel cōmedet  puer. ut ſciat repꝛobare modū ⁊ eligere bonū I ſaie  ſeptimo.
Vorlage: GW–Manuskript.
Anm. 1. Wohl Pars 2 zu GW 1062a.
Anm. 2. Vgl. G. Borsa in Beiträge zur Geschichte des Buches und seiner Funktion in der Gesellschaft. Festschrift für Hans Widmann. Stuttgart 1974. S. 28–33.
ISTC ia00451030.
Güssing Franzisk
(Bl. a1, b1, h1, o1, r1, r2, r7 u. r8 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01062a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Reutlingen: Johann Otmar, [Mai] 1492. 
144 Bl. a–f⁸gh⁶ik⁸lm⁶no⁸pq⁶r⁸st⁶v⁸. 40 Z. Typ. 7:170G, 8:75G, 9:92G. Rubr. α, β. 2 Hlzs. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis pꝛime  partis Alexandri . cum interlinearibꝯ expoſitōibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs . cum vocabuloꝛum lucida expoſitione . ſubiunctis perpulcre  oꝛdinatis queſtionibus at argumētis . cum repli-cis contra eoꝛundum ſolutiones . omnibus qui ſcire  deſiderant ſumme neceſſaria  Darunter Holzschnitt. Bl. 1b Holzschnitt, Schulszene 61. Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Anquā paruulis vt lac  potū dedi vobis . int Paulꝯ pʼma Choꝛinteoꝝ. iij.  … Bl. 4a m. Sign. aiiij [⁷]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolaribus  .i. intēdo talē libꝛum .i. ꝑuulis  Kommentar Sentētia huiꝯ textꝯ ꝓhemialis eſt . Ego  mg Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b accuſatio . vt egeam vel egean  … Text endet Bl. 142b Z. 4 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat .i. foꝛmare  meditat  ſ. ꝓſectoꝝ iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 143a Z. 12 … vt ibi . Parturient montes naſcetur rudiculus mus . id eſt parient.  Expoſitio exemploꝛum textus pꝛime partis  Alexandri . equiuocoꝝ ⁊ ſynonimoꝝ cum differentialib  verſibus valde pulcris . que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligentia ex Greciſmo . Iohanne de garlādia Henrico de colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊   pluribꝯ autoꝛibꝯ cū oīm metroꝝ ſententijs ⁊ melioꝛibꝯ notabilibus m dicta Pꝛiſciani et Iohannis ſynthis. … Z. 24 … vt huiꝯ libꝛi ſeries  a pꝛincipio vſ finem intuentibꝯ demonſtrabit . explicit feliciter.  ⁌ ☞ Impreſſura Magiſtri Iohannis  Otmar in Reütling Anno .M. cccc. xcij. Temꝑe quo  federatoꝝ populus ſueuie cū rege romanoꝝ Maximiliano et margrauio de Pꝛandenburg occupauerūt ꝑtes  Bauarie contra ducem Albertū de munaco qui ratiſpanam ciuitatem imperialem contra ceſaris voluntatem  ſibi vſurpauerat  Bl. 143b u. Bl. 144 leer.
ISTC ia00443300.
Güssing Franzisk
(Bl. 1–34 u. 144 fehlen). Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01063 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: [Anton Koberger], 3.VI.1492. 
130 Bl. a–h⁸ik–n⁸o⁶p–r⁸. 45 Z. Typ. 9:165G, 18:83G, 20:63G. Init. p. Rubr. γ. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis alexandri cum ſententijs notabilibus et vocabuloꝛum lu-cida expoſitione nonnulliſ- annexis argumentis.  Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Anquā paruulis vt lac  potū dedi vobis . inquit paulus . pꝛima Corinth. iij. … Bl. 6a m. Sign. aiiij [¹⁰]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcolaribus  .i. intēdo .i. tale librū .i. paruulis  Kommentar Sententia huius textus ꝓhemailis eſt . Ego magiſter Alexander paro ſcribere nouellis clericulis  doctrinale. … Sign. b Etiā tūc trāſiuit hebꝛeꝯ populꝯ .i. fili iſrael per mare rubrū . fugiēdo perſecu-  Text endet Bl. 129b Z. 37 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditat ꝟbū  ſup. perfectoꝝ .i. iugatō  Kommentar endet Bl. 130a Z. 30 … vt vbi . Parturient mōtes  naſcetur rudiculus mus . parturient . id eſt parient . geberen.  Expoſitio exemploꝛū textus pꝛime partis Alexandri . equiuo-coꝛū ⁊ ſynonomoꝛū cū differentialibꝯ verſibus valde pulchꝛis   collecta ſuut bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligentia ex Greciſmo Iohanne de Garlandia . Heinrico de Colonia . Catho-licon Bꝛachilogo . ⁊ pluribꝯ autoꝛibus cū omniū metꝛoꝛum  ſententiis ⁊ melioꝛibus notabilibus . m dicta Pꝛiſciani . et  Iohannis ſynthis. … Z. 41 … vt huiꝯ libꝛi ſe-ries a pꝛincipio vſ ad finē intuentibꝯ demonſtrabit . Explicit  feliciter . Imſſum in famoſa ciuitate Nurenbergenſi . Anno  ſalutis .M. ccccxcij. tercia die Iunii.  Bl. 130b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 683. BSB-Ink A-275,1. Pr 2072. BMC II 434.IA 7420,1. ISTC ia00443600.
Altenburg (Ö.) Benedikt (Bl. 1 fehlt). Klosterneuburg Aug. London BL
. Melk Benedikt. München SB
(2 Ex.). Salzburg BenediktPeter. Waltham UL.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01064 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Hagenau: [Heinrich Gran], 15.VII.1492. 
156 Bl. a–s⁸tv⁸. 39 Z. Typ. 4:155G, 5:72G, 6:96G. Vereinzelt Min. f. Init. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cum ſententiis  notabilib et vocabuloꝝ lucida expoſitiōe. nōnulliſ  annexis argumentis cū eoꝛundem replicis . ad nouel-loꝛum in grāmatica incipientium pꝛofectū . cum buſdam aliis additis pꝛo in ſcientiis aliliter pꝛouectis.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 19. Bl. 1b (t)Anquam paruulis  vt lac potū dedi vobʼ . int Paulꝯ pʼmo Co-rinthioꝝ . ťcio. … Bl. 3b Z. 24 [⁶]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. rehendere .i. ſcholarib  .i. intēdo talem libꝛū .i. ꝑuulis  Kommentar Sia huiꝯ textꝯ ꝓhemialis ē . Ego mg Alexander paro ſcribere nouelľ clericuľ doctrīale. … Sign. b ficta . vel oꝛnata loquutio . ⁊ itadifferunt poeta ⁊ poema . vꝯ.  … Text endet Bl. 155b Z. 27 Parturio facere . ſic debes eſurio .  Verboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat ꝟᵐ  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 156a Z. 28 … vt ibi Parturiēt motes naſce rudiculꝯ mus . ꝑturiēt .i. ꝑiēt.  Expoſitio exēploꝝ textus pʼᵉ ꝑtis Alexandri . euocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cū differētialib ꝟſib valde pulchꝛis .  collecta ſūt bꝛe-uiter ⁊ plane ſūma cū diligētia ex Greciſmo Iohā. de gar. Henrico de Colonia Catholicon Bꝛachilogo ⁊ alijs pľib autoꝛi-bus cū oīm metroꝝ ſijs ⁊ melioꝛib notabilib m dcā Pꝛiſci.  ⁊ Iohannis ſynthis. … Z. 37 … vt hꝯ libꝛi ſeries a pʼncipio vſ ad finē intuētib de-mōſtrabit Finit feliciter Imſſu in imꝑiali oppido Hagenaw  Anno incarnatiōis chꝛiſti .M. cccc. xcij. idib Iulij.  Bl. 156b leer.
Anm. Auch ohne Titelholzschnitt (Ex. Melk Benedikt).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 684. Schr 3081. Ce³ A-444. VB 1170. BSB-Ink A-276,1. Pr 3175. Bod-inc A-188. Hubay: Eichstätt 36. ISTC ia00444000.
Berlin *SB†
. Eichstätt UB. Melk Benedikt. München *SB
(3 Ex.). Oxford Bodl. Salzburg BenediktPeter. Washington (D.C.) LC.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01065 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 28.VIII.1492. 
124 Bl. a–s⁶tv⁸. 45 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. β, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cum ſententijs . notabilibus . et vocabuloꝛu lucida expoſitione . nōnulliſ annexis argumentis cum eo-rundem replicis ad nouelloꝛum in grammatica incipientium pꝛofectum . cum quibuſdam alijs additis pꝛo in ſcien-tijs aliqualiter pꝛouectis  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁶]Anquam paruulis  ( vt lac) potū dedit vobis . int Paulꝯ mo Coꝝ.  tercio. … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 30 []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. in ſcholarib intendo  talē libꝛum ꝑuulis  Kommentar(S)ententia eſt (E)go magiſter Alexander paro ſcribere nouillis clericulis doctrinale. … Sign. b (E¹)t ďꝛ declinatio a ꝟbo declino as are . qď in ꝓpoſito ſumi methapho … Text endet Bl. 123b Z. 33 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. .iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 27 vt ibi . Parturiēt mōtes naſcetur ridiculus mus ꝑturient .i. parient.  (E)xpositio textus ⁊ exemploꝝ me ꝑtis Alexandri . equiuocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cū differētialibus verſib valde pulꝛis .  collecte ſunt bꝛe-uiter ⁊ plane ſumma cum diligentia ex Gꝛecismo Iohāne de gar. Henrico de Colonia . Catholico Bꝛachilogo . ⁊ alijs plurib autorib cu  omniū metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ (I)ohānis Synthis  … Z. 35 … vt huius  libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ in finē intuentib demōſtrabit (E)xplicit feliciter Imprꝛeſſa in felici (C)olonia circa ſummū ꝑ Henricum Quentell  (A)nno a natiuitate xi .M. cccc. xcij. nto Kalendas (S)eptembꝛis  Bl. 124b leer.
Borchling-Claussen 192. Schr 3082. VK 67. Zedler: Nassau 25. ISTC ia00444100.
Limburg BischB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01066 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Reutlingen: Michael Greyff, [um 1493]. 
108 Bl. a⁶b–n⁸o⁶. 47–48 Z. Typ. 9:150G, 10:83G, 11*:63G. Init. e, l, m. Rubr. ζ, χ. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit. (G)loſa notabilis pꝛime  partis Alexandꝛi . cum interliniaribꝯ expoſitionibꝯ  textus eiuſdē in planiſſimis ſententijs . cum vocabuloꝛum lucida expoſitiōe . ſubiunctis perpulcre oꝛdi-natis ſtionibꝯ at argumētis . cū replicis contra  eoꝛundem ſolutiones . omnibꝯ qui ſcire deſiderant  ſumme neceſſaria.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 62. Bl. 2a m. Sign. aij. (T³)An ꝑuulis vt lac potum dedi vobis inquit Paulus .. Coꝛinthʼ .3. … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 29 (S)Cribere clericulis paro docrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcolaribꝯ .i. intēdo .i. tale libꝝ .i. ꝑuulis  ☞ (S)entētia hꝯ textus ꝑhemialis eſt Ego mg Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale .i. libꝝ de cōi doctri-na artis grāmatice. … Sign. b A ſextus . tamen es quando per e dare debes  … Darüber Glosse .i. ablatiuꝯ h a ille ntūs in abltō .i. facere teneris  … Text endet Bl. 107a Z. 13 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat .i. foꝛmare  meditat  ſ. ꝑfectum iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 107b Z. 9 … vt ībi Parturiēt montes naſce rudiculꝯ mus .i. parient.  Expoſitio exemploꝛum textus pꝛime partis  Alexandꝛi . equiuocoꝝ et ſynonimoꝝ cum differentialibꝯ  verſibus valde pulcris . que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligentia ex (G)reciſmo . Iohāne der garlandia . Henrico de colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . et   pluribus autoꝛibus cum omniū metroꝝ ſentētijs ⁊ me-lioꝛibus notabilibus m dicta Pꝛiſciani et Iohānis ſynthis. … Z. 20 … vt huiꝯ libꝛi  ſeries a pꝛincipio vſ finem intuentibus demonſtrabit .  Explicit feliciter. ☞ Impꝛeſſum in Reuttling per  (M)ichaelem Greyff.  Bl. 108 leer.
Anm. Auch ohne Druckvermerk (Ex. Freiburg UB).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 678. Schr 3083. BSB-Ink A-278,1. Sack: Freiburg 116. ISTC ia00444300.
Freiburg UB
. München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01067 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Strassburg: Martin Flach, 1493. 
144 Bl. a–f⁸gh⁶ik⁸lm⁶no⁸pq⁶r⁸st⁶v⁸. 41 Z. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis pꝛime  partis Alexandri : cū interlinearibus expoſitionibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs : cum vocabuloꝛum lucida expoſitione : ſubiunctis ꝑpulrce oꝛdina-tis queſtionibus at argumentis : cum replicis tra  eoꝛundem ſolutiones : omnibus qui ſcire deſiderant  ſumme neceſſaria.  Bl. 2a m. Sign. a2 (t)Anqua paruulis vt lac  potum dedi vobis . inquit . Paulus pꝛima Coꝛintheoꝝ .iij.  … Bl. 4a m. Sign. a4 [¹⁰]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholaribus  .i. intēdo tale libꝛum .i. paruulis  Sententia huiꝯ textus ꝓhemialis eſt . Ego  mg Alexander paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale … Sign. b in accuſatio . vt egeam vel egean  … Text endet Bl. 142b Z. 4 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditatiuū .i. foꝛmare  meditat  .ſ. ꝑfectoꝝ iugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 143a Z. 12 … vt ibi Parturient montes naſcetur rudiculus mus .i parient.  Expoſitio exemploꝛum textus pꝛime  partis Alexandri . equiuocoꝛum ⁊ ſynonimoꝛum cum diffe-rentialibus verſibus valde pulchꝛis . que collecta ſunt bꝛeuiter et plane ſumma cum diligētia ex Gꝛeciſmo : Iohāne de  garlandia . Henrico de colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊  pluribus autoꝛibꝯ cum omniū metroꝛum ſententijs ⁊ melioꝛibus notabilibus m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohannis ſyn-this … Z. 24 … vt huiꝯ libꝛi ſeries  a pʼncipio vſ finem intuēbꝯ demōſtrabit . explicit feliciter  Impꝛeſſum in Argentina ꝑ Martinum Flach  Anno ſalutis .M. cccc. xciij.  Bl. 143b u. Bl. 144 leer.
Reproduktionen: Basel UB (Digitalisat).
HC 685. H 776. IGICorr 337A. ISTC ia00444500.
Aosta AccadAnselmo. Basel UB
. Klagenfurt UB. Urbania BCom.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01068 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 27.VI.1493. 
124 Bl. a–s⁶tv⁸. 46 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. α, β, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cum ſententijs . notabilibus . et vocabuloꝛum lucida expoſitione . nonnulliſ annexis argumentis cum eo-rundem replicis . ad nouelloꝛum in grammatica incipienti-um pꝛofectum . cum quibuſdam alijs additis pꝛo in ſcien-tijs aliqualiter pꝛouectis  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁷]Anquam paruulis  vt lac potu dedi vobis . int Paulus mo Coꝝ .iij.  … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 30 []Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolarib intendo  talē libꝛū paruulis  Kommentar(S)ententia eſt . (E)go magiſter Alexander paro ſcribere nouellis cleri-culis doctrinale. … Sign. b (E¹)t ďꝛ declinatio a ꝟbo declino as are . qď in ꝓpoſito ſumi metaphoꝛice  … Text endet Bl. 123b Z. 33 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 26 … vt ibi (P)arturient mōtes naſcetur ridiculus mus . ꝑturient .i. parient  (E)xpoſitio textus ⁊ exemploꝝ me partis Alexandri . equiuocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cum differētialib verſib valde pulchꝛis . que collecta eſt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligentia ex Gꝛeciſmo Iohāne de gar. Henrico  de Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊ alijs plurib autoꝛib cum omnium metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohānis Synthis. … Z. 35 … vt huius libꝛi ſe-ries a pꝛincipio vſ in finem intuētib demōſtrabit Explicit feliciter Impꝛeſſa in felici Colonia circa ſummū per Henricū Quentell . Anno a na-tiuitate xi M. cccc. xciij. quinto Kalendas (I)ulij.  Bl. 124b leer.
Borchling-Claussen 218. Collijn: Uppsala 70. ISTC ia00444510.
Köln UStB
. Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01069 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 5.III.1494. 
130 Bl. a–h⁸ik–n⁸o⁶p–r⁸. 45,mit Glosse 19 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. Rubr. γ. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexādri  cum ſententijs notabilibus ⁊ vocabuloꝛum lucida expoſitione nōnulliſ annexis argumentis  Bl. 2a m. Sign. aij [⁵]Anquā paruulis vt lac potū  dedi vobis . inquit Paulus . pꝛima Coꝛinthʼ .iij. … Bl. 4a m. Sign. aiiij [¹¹]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcolaribus  .i. intēdo .i. talē libꝝ .i. paruulis  Kommentar Sententia huius textus ꝓhemialis ē .  Ego mg alexāder paro ſcribere nouellis clericuľ doctrinale. … Sign. b Etiā tūc trāſiuit hebꝛeus ppľs .i. filij iſrľ ꝑ mare rubꝝ : fugiēdo ꝑſecutiōes  … Text endet Bl. 129b Z. 36 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditatīm foꝛmare hoc meditatīm verbū  ſup. perfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 130a Z. 30 … vt vbi Parturient montes naſce rudiculus  mus . Parturient .i. parient . gebern.  Expoſitio exemploꝝ textus pꝛime partis Alexādri equiuocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cū differētialibus verſibus valde pulcris  que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligentia ex  Gꝛeciſmo Iohanne de garlandia . Heinrico de colonia . Ca-tholicon Bꝛachilogo : ⁊ pluribus autoꝛibus cum oīm metroꝝ ſententijs ⁊ melioꝛibus notabilibus m dicta Pꝛiſtiani : ⁊ Iohanis  ſinthis : … Z. 41 … vt  huiꝯ libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ ad fine intuētibus demon-ſtrabit . Explicit feliciter. Impꝛeſſum ꝑ Anthoniū kober-ger in famoſa ciuitate Nurenbergēſi . Anno ſalutis .Mcccc.xciiij. quinta die Marcij.  Bl. 130b leer.
Anm. Das Münchener Exemplar Reichling: Doctrinale 108. I a ist eine Zusammensetzung aus Nr 1063 (Blatt aj, aij, b, bij, c, cij, m, mij, p, pij) und Nr 1069 (alle übrigen Blätter).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 686. IBE 266. IBP 215. IGI 339. BSB-Ink A-255,1. Ernst: Hildesheim I,1 16. 16b. ÖNB-Ink A-211. ISTC ia00444520.
Barcelona BU. Birmingham UL. Dallas BridwellL. Hildesheim DomB (2 Ex.). Melk Benedikt. Montserrat Benedikt (def.). München SB (mehrere, z.T. gemischte Ex.). Treviso BCom (def.). Wien NB
. Wrocław BU. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01070 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Ulrich Zell, 6.IV.1494. 
142 Bl. a–d⁸ef⁶g⁸hi⁶kl⁸mn⁶op⁸qr⁶s⁸t⁶v⁸. Gez. [1]Fo.ij.–Fo.Cxli[1] [mit Fehlern]. 43 Z. Typ. 2:115G, 4:67G, 5:81G. Rubr. α. DrM I. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexādri cum  ſentētijs ⁊ vocabuloꝝ lucida expoſitione  nonnulliſ nouis notalibꝯ annexis  Darunter Druckermarke. Bl. 1b [⁶]Anquam paruulis vt lac potū  dedi vobis int Paulꝯ mo Coꝝ. tertio … Bl. 3b [⁷]Cribere clericulis paro doc-trinale nouellis .  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholaribꝯ .i. intendo.  talē libꝝ .i. paruulis  Kommentar ⁌ Sia huius textus ꝓhemialis eſt (E)go mg  Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doc-trīale. … Sign. b Qui dicit paſcha poſt paſchatis errat ab arte . ſed paſcha paſche pue- … Text endet Bl. 141a Z. 17 Parturio facere ſic debes eſurio .  Verboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditatiuū foꝛmare  ꝟbū meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ coniugatio  Kommentar endet Bl. 141b Z. 19 … vt ibi . (P)arturient montes naſce rudiculus mus . parturient id eſt parient  (E)xpoſitio exemploꝛum textus pꝛime partis Alexandri . euo-coꝛum ⁊ ſynonomoꝛū cum diſſerentialibus verſibus valde pulchꝛis  que collecta ſunt bꝛeniter ⁊ plane ſumma cum diligētia ex Greciſmo  Ioanne de garlandia Henrico de (C)olonia (C)atholicon Bꝛachilo-go ⁊ alijs zpluribꝯ autoꝛibus cum omnium metroꝛum ſententijs et  melioꝛibus notabilibus m dicta Pꝛiſciani ⁊ Ioannis ſynthis : … Z. 30 Vt huius libꝛi ſeries a ncipio vſ ad finem intuentibus demōſtra-bit Explicit feliciter Impꝛeſſum in felici Colonia circa Lijſkir-chen per (V)lricum tzell de Hannaw . (A)nno a xi natiuitate M. cccc.  nonageſimoquarto . Sexto Mēſis (A)pꝛilis  Bl. 142 leer.
C 314. Borchling-Claussen 240. Schr 3084. VK 68. ISTC ia00444600.
Mainz GutenbergM.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01071 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 2.XI.1494. 
124 Bl. a–s⁶tv⁸. 45–46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e, g. Rubr. α, β, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Prima pars doctrinalis Alexandri cum ſententijs . notabi-libus : et vocabulorum lucida expoſitione . nonnulliſ anne-xis argumentis cum eorundem replicis . ad nouellorum in  grāmatica incipientium profectum . cum quibuſdā alijs ad-ditis pro in ſcientijs aliqualiter prouectis  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b []An paruulis vt lac  potū dedi vobis int Paulꝯ pʼma Choꝝ .iij. … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 30 [⁶]Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcholarib inteo-do talē libꝝ ꝑuulis  Kommentar ¶ Sentētia eſt . Ego magiſter Alexander paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b Et ďꝛ declinatio a verbo declino as are . qď in ꝓpoſito ſumi metaphoꝛice.  … Text endet Bl. 123b Z. 33 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta.  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat.  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 26 … vt ibi Parturient montes naſcetur ridiculꝯ  mus . parturient id eſt parient  (E)xpoſitio textus ⁊ exemploꝝ me partis (A)lexandri . euocoꝛū ⁊ ſynonomoꝛum . cum differētialibus ꝟſibus valde pulchꝛis . que collecta eſt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligētia. ex Gꝛeciſmo Iohāne de gar. Henrico  de Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊ alijs zpluribus autoꝛib cū om-nium metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilibus m dicta Pꝛiſciani ⁊ (I)ohānis ſynthis. … Z. 35 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ in finem intuētibus demonſtrabit Explicit  feliciter (I)mpꝛeſſa in felici Colonia circa ſummum ꝑ Henricum Quentell  (A)nno a natiuitate xi .M. cccc. xciiij. quarto Nonas Nouēbꝛis  Bl. 124b leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01072.
C 315. Borchling-Claussen 238. Schr 3085. VK 69. ISTC ia00444650.
Darmstadt ULB (def.). Hersfeld Gy.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01072 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 2.XI.1494. 
124 Bl. a–s⁶tv⁸. 46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e, f. Rubr. β, γ. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cum ſententijs . notabi-lib . ⁊ vocabuloꝝ lucida expōne . nonulliſ annexis argumētis cū eoꝛūdē replicis . ad nouelloꝝ in grāmatica incipiētiu  ꝓfectū . cū buſdā alijs additis ꝓ in ſciētijs aliliter ꝓuectis  C O L O N I A  Darunter Holzschnitt, Schulszene 56 m. Inschrit (A)lexander cum  diſcipulis ſuis  Bl. 1b []An paruulis vt lac  potū dedi vobis . int Paulus pʼᵃ Choꝝ. iij. … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 30. []Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcholaribꝯ intendo talē libꝝ ꝑuulis  Kommentar (S)ententia eſt . Ego magiſter Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b (E¹)t ďꝛ declinatio a verbo declino as are . quod in ꝓpoſito ſumi metapho … Text endet Bl. 123b Z. 33 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta.  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 25 … vt ibi Parturient montes naſcetur ridiculꝯ  mus . parturient id eſt parient  (E)xpoſitio textus ⁊ exemploꝝ pʼme partis (A)lexandri . euocoꝛū . ⁊ ſynonomoꝛum . cum differētialibus ꝟſibus valde pulchꝛis . que collecta eſt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligētia . ex Gꝛeciſmo Iohāne de gar. Henrico  de Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊ alijs pluribus auctoꝛib cū om-nium metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilibus m dicta Pꝛiſciani ⁊ (I)ohānis ſynthis … Z. 36 … Explicit  feliciter (I)mpꝛeſſa in felici Colonia circa ſummum ꝑ Henricum Quentell  (A)nno a natiuitate xi .M. cccc. xciiij. quarto Nonas Nouēbꝛis  Bl. 124b leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01071.
Borchling-Claussen 239. CBB 129. ISTC ia00444700.
Brussel BR.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01073 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 1495. 
130 Bl. a–h⁸ik–n⁸o⁶p–r⁸. Gez. [1]Folium II–CXXX. 45–46 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. Init. p. Rubr. β, γ. KolTit. Marg.
Tit. Prima ꝑs doctrinalis Alexandri  cu ſententijs notabilibus ⁊ vocabuloꝛu lucida expoſitōne nōnulliſ annexis argumentis  Bl. 2a m. Sign. a2 u. Blz. Folium 11 []Anquā paruulis vt lac potu  dedi vobis . inquit Paulus pꝛima Coꝛinthʼ .iij. … Bl. 4a m. Sign. a4 u. Blz. 1111 [¹²]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare i. ſcolaribus  .i. intēdo .i. talē libꝝ i. paruulis  Kommentar Sentētia huius textus ꝓhemialis eſt  Ego mg alexander paro ſcribere no-uellis clericuľ doctrinale. … Sign. b Etiā tunc trāſiuit hebꝛeus ppľs .i. filij iſrľ ꝑ mare rubꝛū : fugiēdo ꝑſecuti … Text endet Bl. 129b Z. 36 Parturio facere ſic debes eſurio  Uexborū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditat verbū  ſup. perfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 130a Z. 30 … vt vbi Parturient montes naſcetur  ridiculus mus . Parturient . id eſt parient . gebern.  Expoſitio exemploꝝ textus pꝛime ꝑtis Alexandri equiuocoꝝ ⁊ ſinonomoꝝ cū differētialibꝯ verſibus valde pulcris  que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligētia ex  Greciſmo Iohanne de garlandia . Heinrico de colonia . Catholicon Bꝛachilogo . ⁊ pluribus autoꝛibus cū oīm me-troꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛibus notabilibus m dicta Pꝛiſtiani . ⁊ Iohannis ſinthis. … Z. 41 … vt  huiꝯ libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ ad finē intuētibus demō-ſtrabit . Explicit feliciter. Impꝛeſſum ꝑ Anthoniu koberger in famoſa ciuitate Nurēbergēſi . Anno ſalut .Mcccc.xcv.  Bl. 130b leer.
HC 687. IBP 216. BSB-Ink A-256,1. Hellwig 35. ISTC ia00444750.
Kraków Bern. München SB
. Nürnberg GermanNM, Scheurl. Salzburg BenediktPeter. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01074 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Kaspar Hochfeder, 1495. 
124 Bl. ABCC–O⁸PQ⁶. 43–44 Z. Typ. 1:83G, 2:168G, 13:64G. Init. a, e. Rubr. α, β. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cum ſententijs . notabilibus . et vocabuloꝛu  lucida expoſitiōe . nōnulliſ annexis argumentis cū eorundem replicis . ad nouellaru in grāmatica incipientium pꝛofectum . cum quibuſdam alijs additis pꝛo in ſci-entijs aliqualiter pꝛouectis  Darunter Holzschnitt, Schulszene. Bl. 1b [⁷]Anquam paruulis  vt lac potū dedi vobis . int paulꝯ pʼmo Coꝝ. iij.  … Bl. 3a m. Sign. Aiij Z. 26 (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolaribus intēdo  talem libꝛū paruulis  Kommentar ¶ Sentētia eſt . Ego magiſter Alexāder paro ſcribere nouellis cleri-culis doctrinale. … Sign. b ¶ Dicit ꝙ actūs pľis numeri habet as . vt muſas dominas ancillas  Text endet Bl. 123b Z. 32 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat .i. foꝛmare  meditat  ſup. ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 28 … vt ibi Parturient montes naſce ridiculus  mus . ꝑturient .i. parient.  ¶ Expoſitio textus ⁊ exemploꝝ pʼme partis Alexādri . equiuocoꝝ ⁊ ſy-nomoꝛū cum differētialib verſib valde pulchꝛis . que collecta eſt bꝛeuiť  ⁊ plane ſumma cum diligentia ex Gꝛeciſmo Iohāne de gar. Heinrico ď  Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . et alijs plurib autoꝛib cum oīm  metroꝛum ſententijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohannis Synthis. … Z. 37 … vt huiꝯ libꝛi ſeries a pʼncipio vſ [..] ſinem intuētib demōſtrabit . Explicit feliciter  Impꝛeſſa in ciuitate Nurmbergēſi per Caſpar Hochfeder . Anno a nati uitate xi .M. cccc. xcv.  Bl. 124b leer.
C 326,1. Vekene: Hochfeder 20. ISTC ia00444760.
Skokloster Slott.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01075 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Hagenau: Heinrich Gran, 20.VII.1495. 
122 Bl. a–o⁸p¹⁰. 45–46 Z. Typ. 4:155G, 9:63G, 8:80G. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cū ſententiis notabilibus : et vocabuloꝛum lucida expoſitione . nonnulliſ annexis argu-mentis cum eoꝛundem replicis . ad nouelloꝛum in grāmatica incipientiu  pꝛofectum . cum quibuſdā alijs additis ꝓ in ſcientijs aliqualiter ꝓuectis  Darunter Holzschnitt, Schulszene 19. Bl. 1b [⁷]Anquā paruulis vt  lac potum dedi vobis . inquit Paulꝯ pꝛima Choꝝ .iij.  … Bl. 3a m. Sign. a3 Z. 25 [⁶]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcholaribꝯ inten-do talē libꝝ ꝑuulis  Kommentar Sentētia eſt . Ego magiſter Alexāder paro ſcribere  nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b fert apocapa finē. quē dat paragogne Itē ſyncopatio magis fit ī gtō plura  … Text endet Bl. 122a Z. 26 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditatiuū  ſ. ꝑfectoꝝ iugatio  Kommentar endet Bl. 122b Z. 18 … vt ibi . Parturiēt mōtes naſce ridiculus mus . ꝑturiēt .i. parient  Expoſitio textus et exemploꝝ me partis Alexandri euocoꝝ ⁊ ſyno-nomoꝝ cū differentialib verſib valde pulchꝛis .  collecta eſt bꝛeuiť ⁊ plane ſumma cū diligentia . Ex Greciſmo Iohʼe de garľ. Heinrico de Colo-nia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊ alijs pluribus autoꝛibus cū oīm metro-rum ſententijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohānis ſyn-this. … Z. 26 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ in finem intuentibus demonſtrabit . Explicit feliciter  Impꝛeſſa in Hagenaw per Heinricum Gran . Anno a natiuitate chꝛiſti  M. cccc. xcv. tredecimo kalendas Auguſti. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 688. Schr 3087. CRF XIII 117. BSB-Ink A-257,1. ISTC ia00444780.
Admont Benedikt. Haguenau BMun. Innsbruck ULB. München *SB
. Praha NKn (def.). Strasbourg BNU. Trento Franzisk.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01076 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Johann Koelhoff d.J., 24.VII.1495. 
118 Bl. a–m⁶nop⁶qr–t⁶v⁸. 45–46 Z. Typ. 1:180G, 2:290G, 3:79G, 5:140G, 6:103G, 7:65G. Init. a, b, d. Rubr. β, γ, δ, ε, η. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars Doctrinalis Alexandri cum ſententijs notabilibus . ⁊ vocabuloꝛum  lucida expoſitione . nonnulliſ annexis argumentis cum eoꝛun-dcem replicis . ad nouelloꝛum in grammatica incipientium pꝛofectum . cū quibuſda alijs additis .ꝓ in ſciētijs aliqualiter ꝓuect  Darunter Holzschnitt, Schulszene 67. Bl. 1b [⁷]Anqua paruulis  vt lac potū dedi vobis . int Paulꝯ mo Coꝝ .iij.  … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 27 [⁷]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  … Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcholarib inten-do talem libꝛū ꝑuulis  Kommentar ⁌ Sentencia eſt . Ego magiſter Alexā-der paro ſcribere nouellis doctrinale. … Sign. b alijs acctib per hoc e qď ďꝛ . dcōnis caſuaľ . excludiť iugatō ta  … Text endet Bl. 117b Z. 26 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat  ſup. ꝑfectoꝛum cōiugatio  Kommentar endet Bl. 118a Z. 23 … vt ibi Parturient montes naſcetur ridicus  mus . parturient id eſt parent .  (E)xpoſitio textus et exemploꝛū pꝛime partis Alexandri . euocaru  et ſynonomoꝝ cū differentialib verſib valde pulchꝛis . que collecta eſt  bꝛeuiter et plane ſumma cū diligentia ex Gꝛeciſmo Ioāne de garlādia  Henrico de Colonia Catholicon Bꝛachilogo . et alijs  plurib au-toꝛib cū omniū metroꝝ ſententijs et pulcris notabilib m dicta Pꝛiſciani Ioānis Synthis … Z. 33 … vt huius libꝛi ſeries a ncipio  vſ ad finem intuentib demōſtrat . (E)xplicit feliciter Impꝛeſſa in ſelici Colonia Per Ioānem koelhoſſ Anno gratie Mᵒ. ccccᵒ. xcv. altera  die poſt tranſlationis feſtum trium ſanctoꝛum magoꝛum  Bl. 118b leer.
C 327,1. Borchling-Claussen 256. Schr 3088. VK 70. ISTC ia00444790.
Marburg UB (2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01077 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Basel: Michael Furter, 1496. 
122 Bl. ab⁶c–s⁸t⁸v⁶. 47 Z. Typ. 1:83G, 3:180G, 4:64G, 5:93G. Init. h, i, l, q. Rubr. β. TitHlzs. B. DrM III. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cū ſententijs : notabilibus : ⁊ vocabuloꝛum  lucida expoſitione : nōnullis annexis argumentis cum  eoꝛundē replicis : ad nouelloꝛū in grammatica incipiētiū pꝛofectum : cum quibuſdam alijs additis pꝛo in ſcientijs aliqualiter pꝛouectis.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 21. Bl. 1b (t)Anqua paruulis  vt lac potū dedi vobis : inquit Paulus .. Coꝝ .3.  … Bl. 3a m. Sign. a3 Z. 25 Pꝛohemium.  (S¹¹)Cribere cleri-culis paro doctrinale nouelliſ  Darüber Glosse .i. repꝛeſentare .i. ſcolaribꝯ  .i. intendo  talē libꝛū .i. paruulis  Kommentar ⁌ Sentētia eſt . Ego magiſter Alexāder  paro ſcribere nouellis clericulis doctrina-le. … Sign. b Et d declinatio a ꝟbo declino as are : qď in ꝓpoſito ſumi metaphoꝛice .ſ.  … Text endet Bl. 121a Z. 20 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditat  ſ. perfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 121b Z. 13 … vt ibi Parturiēt mon-tes naſce ridiculus mus : parturiēt .i. parient.  ⁌ Expoſitio textus ⁊ exemploꝝ pʼme partis Alexandri : equiuocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cū differētialibus verſibꝯ valde pulchꝛis : que collecta eſt bꝛeuiť ⁊ pla-ne ſumma cū diligentia ex Gꝛeciſmo : Iohāne de gar. Henrico de Colonia :  Catholicon: Bꝛachilogo : ⁊ alijs pluribꝯ autoꝛibus cū omniū metroꝝ ſen-tentijs ⁊ melioꝛibꝯ notabilibꝯ m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohānis Synthis … Z. 22 … vt huiꝯ libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ ad finem intuētibus demōſtrabit Explicit feliciter : Impꝛeſſa Baſilee per Mi-chaelem Furter : Anno a natiuitate xi .M. cccc. xcvj.  Darunter Druckermarke. Bl. 122 leer.
HC 689. Schr 3089. Kaufmann-Nabholz 655. VB 565. BSB-Ink A-260,1. ISTC ia00444820.
Basel UB
. Berlin *SB†
. München SB
. Sankt Petersburg Akad. Sion ArchCant (def.). Solothurn ZB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01078 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 1497. 
118 Bl. a–o⁸p⁶. 48 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. KolTit.
Tit. Pꝛima ꝑs doctrinalis Alexandri  cum ſententijs notabilibus ⁊ vocabuloꝛū lucida expoſitione nonnulliſ annexis argumentis.  Bl. 2a m. Sign. a2 []Anquā paruulis vt lac potu  dedi vobis . inquit Paulus pꝛima Coꝛinth. iij. … Bl. 3b Z. 10 [⁷]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse i. repꝛeſentare i. ſcolaribus i. intēdo  i. talē libꝝ . i. paruulis  Kommentar Sententia huius textus pꝛohemialis ē . Ego mg alexander paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b So. nō oīa noīa in er ⁊ in ir terminata ſunt ſecūde declinatōis. ſed quedam  … Text endet Bl. 118a Z. 35 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditat verbū  ſup. ꝑfectoꝝ i. iugatio  Kommentar endet Bl. 118b Z. 27 … vt vbi  Parturient montes naſce ridiculus mus . Parturieut .i. pariēt . gebern.  Expoſitio exemploꝝ textus pꝛime ꝑtis Alexandri equiuo coꝝ ⁊ ſinonomoꝝ cū differētialibꝯ verſibus valde pulcris  que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cum diligētia ex  Greciſmo Iohanne de garlādia . Heinrico de colonia . Catholicon Bꝛachilogo . ⁊ pluribus autoꝛibus cū oīm metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛibus notabilibꝯ m dicta Pꝛiſtiani . ⁊ Iohānis ſinthis. … Z. 38 … vt  huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ ad finē intuentibus demonſtrabit. Explicit feliciter. Impꝛeſſum per Antho-niū koberger in famoſa ciuitate Nurēbergenſi . Anno ſa-lutis .Mcccc.xcvij. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 690. IBP 217. BSB-Ink A-261,1. Pr 2116A. Bod-inc A-189. Madsen 135. Wilhelmi: Greifswald 20. ISTC ia00444900.
Augsburg UB
. Bamberg SB. Erlangen UB. Greifswald UB
. Klagenfurt Bisch. København KglB. München *SB
. Oxford Bodl. Pelplin Sem.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01079 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Basel: Jakob Wolff, 1498. 
122 Bl. ab⁶c–s⁸t⁸v⁶. 47 Z. Typ. 1:107G, 2:65G, 3:84G, 4:180G, 8:51G. Init. e, l. Rubr. β. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cū ſententijs : notabilibus ⁊ vocabuloꝛū lucida expoſitōe : nonnullis annexis  argumentis cum eoꝛundē replicis : ad nouelloꝛum in grāmatica incipientiū ꝓfectum : cū  quibuſdam alijs additis pꝛo in ſcientijs ali-qualiter pꝛouectis.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 21. Bl. 1b (t)Anqua paruulis  lac potum dedi vobis : int Paulꝯ .i. Coꝝ .iij.  … Bl. 3a m. Sign. a3 Z. 25 Pꝛohemium  (S¹⁰)Cribere clericulis paro doctri-nale nouellis .  Darüber Glosse .i. repꝛeſenſare .i. ſcolaribꝯ  .i. intendo  talē libꝛum .i. paruulis  Kommentar ⁌ Sentētia eſt . Ego magiſter Alexānder  paro ſcribere : nouellis clericulis doctrina-le. … Sign. b Et ď declinatio a ꝟbo declino as are : qď in ꝓpoſito ſumi metaphoꝛice .ſ. ꝓ  … Text endet Bl. 121a Z. 19 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛū data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditat  ſ. perfectoꝝ .i. cōiugatio  Kommentar endet Bl. 121b Z. 13 … vt ibi Parturiēt montes naſce ridiculus mus . Parturient .i. parient .  ⁌ Expoſito textus ⁊ exemploꝝ pʼme ꝑtis Alexādri : equiuocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ  cum differētialib ꝟſib valde pulcris : que collecta eſt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma  cum diligentia ex Greciſmo : Iohāne de gar. Henrico de Colouia : Catholi-con : Bꝛachilogo : ⁊ alijs plurib autoꝛib cum omniū metroꝝ ſentētijs ⁊ me-lioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohānis Synthis : … Z. 22 … vt huius libꝛi ſeries a pʼncipio vſ ad finem intuen-tibus demonſtrabit Explicit feliciter Imſſa Baſilie ꝑ Iacobū de Pfoꝛtzen  Anno a natiuitate xi .M.cccc.xcviij.  Bl. 122 leer.
Anm. Nachdruck von Nr 1077.
HC 691. Schr 3092. Kaufmann-Nabholz 756. Ce³ A-445. BSB-Ink A-279,1. ISTC ia00445000.
Basel UB
. Conception Abt. Engelberg Benedikt. Mühlhausen StArch. München *SB
. Sondershausen K?.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01080 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 9.XI.1498. 
124 Bl. a–s⁶tv⁸. 46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e, f, g. Rubr. α, β, γ, ε. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Ale-xandri cum ſentētijs . notabili-bus . et vocabuloꝛum lucida expoſitione . nōnulliſ annexis  argumentis cum eoꝛundem replicis . ad nouelloꝛū in gram-matica incipientiū pꝛofectu . cum quibuſdam alijs additis  ꝓ in ſciētijs aliqualiter ꝓuectis . de nouo diligētiſſime reuiſa  C O L O N I A  Darunter Holzschnitt, Schulszene 56 m. Inschrift Alexander cum  diſcipulis ſuis  Bl. 1b [⁷] (A)n paruulis lac potum dedi vobis . int . Paulus pʼᵃ Choꝝ .iij. … Bl. 3a m. Sign. aiij. Z. 30 [⁶]Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcholarib intendo talē libꝝ ꝑuulis  Kommentar ¶ Sententia eſt Ego magiſter Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b Et ďꝛ declinatio a verbo declino as are : qď in ꝓpoſito ſumitur metapho- … Text endet Bl. 123b Z. 33 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 26 … vt ibi Parturient montes naſce ridiculus mus . parturient . id eſt parient  ¶ Expoſitio textus et exemploꝝ pꝛime partis Alexandri .  equiuocoꝝ et ſynonomoꝝ . cum differentialib verſib valde  pulchꝛis .  collecta eſt bꝛeuiter et plane ſumma cū diligētia.  ex Greciſmo Ioāne de garla . Henrico de Colo . Catholicon Bꝛachilogo . et alijs zplurib autoꝛib cū oīm metroꝝ  ſententijs . et melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani et Io-annis ſynthis. … Z. 37 … vt huius libꝛi ſeries a pʼn-cipio vſ ad finem intuentib demonſtrabit . Explicit felici-ter Impꝛeſſa in felici Colo . circa ſummū ꝑ Henricū Quentell . Anno a natiuitate xi .M. cccc. xcviij. Nona nouēbꝛis  Bl. 124b leer.
C 317. Borchling-Claussen 292. Schr 3091. VK 71. IBP 218. ISTC ia00445010.
Hannover StB. Skara Stift. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01081 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Basel: Jakob Wolff, 1499. 
112 Bl. ab⁶c–y⁶. 49 Z. Typ. 1:107G, 2:65G, 3:84G, 6:160G. Init. c, e. Rubr. α, β, δ. DrM I. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cum ſententijs : notabilibus ⁊ vocabuloꝝ  lucida expoſitione . nōnullis annexis argumētis cū eoꝛundem replicis: ad nouelloꝛū in grāmatica incipientiū pꝛofectum : cum quibuſda  alijs additis ꝓ in ſciētijs aliqualiter ꝓuectis.  Darunter Druckermarke. Bl. 1b (t¹⁰)Anquā paruulis lac  potū dedi vobis : inquit Paulꝯ .i. Coꝝ .iij. … Bl. 3a m. Sign. aiij (S)Cribere clericulis paro do-ctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholaribus .i. intendo  talem libꝛum .i. paruulis  Kommentar ¶ Sententia eſt . Ego magiſter Alexander paro ſcribere : nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b ⁌ Dicit ꝙ ablatūs habet a : vt muſa . t ntūs in es q habet e : vt anchiſes ha- … Text endet Bl. 112a Z. 37 Parturio facere ſic debes eſurio  Bl. 112b Uerboꝝ data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditat  ſ. ꝑfectoꝝ .i. cōiugatio  Kommentar endet Z. 30 … vt ibi .  Parturiēt montes naſce ridiculus mus . Parturient .i. parient.  ¶ Expoſitio textus ⁊ exemploꝝ pʼme partis Alexādri : euocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cū  differētialib verſib valde pulchꝛis : que collecta eſt bꝛeuiter ⁊ plane ſūma cum diligentia ex Greciſmo : Iohāne de gar : Henrico de colonia : Catholicon : Bꝛachilogo : ⁊ alijs  plurib autoꝛib cu omniū metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilib  m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohānis Synthis : … Z. 38 … vt huiꝯ libꝛi ſeries  a pꝛincipio vſ ad finem intuētib demonſtrabit Explicit feliciter . Imſſa Ba-ſilee ꝑ Iacobū de Pfoꝛtzen . Anno a natiuitate xi .M. cccc. xcix. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 692. Schr 3093. Kaufmann-Nabholz 767,1. BSB-Ink A-280,1. Ohly-Sack 105. 106. ISTC ia00445020.
Frankfurt (Main) UB (2 Ex.). Innsbruck ULB. München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01082 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 1500. 
104 Bl. A–N⁸. 52 Z. Typ. 14:130G, 20:63G, 25:82G. Rubr. γ. KolTit. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cum ſentētijs notabilibus ⁊ vocabuloꝛū lucida expoſitōne nōnulliſ annexis argumentis.  Bl. 2a (t)Anquā paruulis vt lac potū dedi vobis … Bl. 3b [⁷]Cribere clericulis paro doc-trinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcolaribꝯ intēdo talē  libꝝ .i. ꝑuulis  Kommentar Sentētia huiꝯ textꝯ ꝓhemialis eſt . Ego mg Alexāder paro  ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b cito pacifican cōtra irā . v . Sūt pueri puri parui paruiſ ciban . Currūt le- … Text endet Bl. 103b Z. 2 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data fit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditatiuū foꝛmare  meditat verbū  ſup. perfectoꝝ .i. cōiugatio  Kommentar endet Z. 33 … vt vbi Parturient montes naſce ridiculus mus .  Parturient .i. parient . gebern.  Expoſitio exemploꝛū textus pꝛime partis Alexandri equiuocoꝝ ⁊ ſy-nonomoꝛū cū differentialibus verſibus valde pulcris  collecta ſunt  bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cū diligentia ex Greciſmo Iohāne de garlā-dia . Heinrico de colonia . Catholicon Bꝛachilogo . ⁊ pluribus au-toꝛibus cū oīm metroꝛū ſententijs ⁊ melioꝛibꝯ notabilibus m dicta  Pꝛiſtiani . ⁊ Iohānis Sinthis. … Z. 43 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ  ad finē intuentibus demōſtrabit . Explicit feliciter . Impꝛeſſa per Anthoniu Koberger in famoſa ciuitate Nurembergenſi . Anno ſalutis  Milleſimo quingenteſimo.  Bl. 104 leer.
C 334,1. ISTC ia00445040.
Annaberg-Buchholz *K. Lüneburg RatsB (def.). Melk Benedikt. Sangerhausen K (def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01083 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 5.VI.1500. 
124 Bl. a–s⁶tv⁸. 46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e, f, g. Rubr. α, β, γ, δ, ε. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit. (P)ꝛima pars doctrinalis Ale-xandri cum ſentētijs . notabili-bus . et vocabuloꝛum lucida expoſitione . nōnulliſ annexis  argumentis cum eoꝛundem replicis . ad nouelloꝛū in gram-matica incipientiū pꝛofectū . cū quibuſdam alijs additis pro  in ſciētijs aliqualiter pꝛouectis . de nouo diligētiſſime reuiſa.  C O L O N I A  Darunter Holzschnitt, Schulszene 56 m. Inschrift Alexander cum  diſcipulis ſuis  Bl. 1b [⁷]An paruulis lac po-tum dedi vobis . int . Paulus pma Choꝝ. iij. … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 30 []Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcholarib inten-do talē libꝛū paruulis  Kommentar ¶ Sententia eſt Ego magiſter Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b Et ďꝛ declinatio a verbo declino as are . qď in ꝓpoſito ſumitur metapho- … Text endet Bl. 123b Z. 33 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerborum  data ſit declinacio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 26 … vt ibi Parturient  montes naſcetur ridiculus mus . parturient . id eſt parient  ¶ Expoſitio textus et exemploꝝ pꝛime partis Alexandri  equiuocoꝝ et ſinonomoꝝ cum differentialib verſibus valde  pulchꝛis  collecta eſt bꝛeuiter et plane ſumma cum diligēcia  ex Greciſmo Ioāne de garla Henrico de colonia Catholicon Brachilogo et alijs zplurib autoꝛib cū oīm metroꝛum  ſentēcijs et melioꝛib notabilib ſecūdū dicta Pꝛiſciani et Ioannis ſynthis … Z. 37 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛin-cipio vſ ad finem intuentib demonſtrabit Explicit feliciter  Impꝛeſſa in felici colonia circa ſummum per Henricū Quentell. Anno a natiuitate xi Mccccc Nonis Iunij  Bl. 124b leer.
H 694. Borchling-Claussen 320. Schr 3094. VK 72. Madsen 136. ISTC ia00445030.
København KglB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01084 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Ulrich Zell, 3.XII.1488. 
108 Bl. a–m⁸no⁶. 43–44 Z. Typ. 2:115G, 3:83G, 4:67G. Marg.
Bl. 1a m. Sign. aj. [³]Mnis homo naturaliter ſcire deſide-rat . ut inquit phʼus in mo methaphiſice. … Bl. 2b [¹¹]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocu regimē reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo caᵒ  .i. exigit  vľ vult  .ſ. ꝓceſſus  in ꝓhemio  docťnaľ  alexādꝛi  .i. dcōm ľ  ſtructiᵐ  .i. exactio vel  coartatio  .i. maīfeſtari  vel publicari  Kommentar Iſtud eſt octaᵐ capľm huius libꝛi doctrinalis et ſcďa pars ncipalis jn quo  ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b ꝙ conceptio hēt fieri m ttuoꝛ acctia . ſc ꝑſonam genus numeꝝ et ca- … Text endet Bl. 105b Z. 33 … nil petit addi  Bl. 106a Plurali nūero . ſiľes ſūt quos ego cerno  Darüber Glosse Inpľi .i. equales sᵉ illi .i. video  Kommentar endet Bl. 107a Z. 16 … A magnitudine e ſpēi ⁊ creature . cognoſcibiliter poterat creatoꝛ hoꝝ videri . ad cuius fruitōem ꝑducat nos deus gloꝛioſus in  eternu et vltra regnaturus. A M E N  Explicit ſcďa pars alexandꝛi cu expōne ꝑutili cu queſtiūculis ⁊ argumentis iāiam conſuetis : pꝛo intellectu textus tam maioꝛibus  minoꝛibus nouellis clericulis ſumme nccārijs Per venerādum viꝝ artium magiſtrum ac ſacre theologie baccalariu foꝛmatu laboꝛioſe ānexis . Anno  di M. cccc. lxxxviij. die tertio menſis decembꝛis  In Colonia ❖  Bl. 107b u. Bl. 108a leer. Bl. 108b Schlusstit. Secūda pars alexādꝛi  cum expōne notabili. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40(?). Darmstadt ULB (Digitalisat).
C 343. VK 73. Borm: IG 95. Döring: Freiberg 22. ISTC ia00447850.
Darmstadt ULB
. Freiberg Gy. Göttingen SUB. Innsbruck ULB. Mainz GutenbergM. Münster ULB (def.). Wolfenbüttel HerzogAugustB
. Würzburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01085 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 31.XII.14
90
91
136 Bl. a–l⁸m⁶n–p⁸q–s⁶. 43–44 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Min. f. Init. Rubr. β. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis Alexādri cū interlinialibꝯ expoſitionibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs . ſubiunctis ꝑpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumentis cu  replicis contra eoꝛundem ſolutiones . omnibus qui  ſcire deſiderant ſumme neceſſarijs.  Bl. 1b (s)Atis debiti decoꝛis  picturā exiſtimo in xiane religionis gremio per virtutum exercitia exercitandas. … Bl. 5b [⁹]Ic iubet oꝛdo  libꝛi vocum regimen  reſerari:  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vľ vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſ. doctrinaľ  alexandri  i. dcōm vľ  ſtructiᵐ  .i. exactōe  ľ coartatō  einfach .i. manifeſtari  Kommentar Iſtud ē octauū capm huiꝯ libꝛi doctrinalis . ⁊ ſecunda pars pꝛincipalis . in quo ſiue in qua autoꝛ deter-minat … Sign. b cludūt actum vnitiuum . qui actus eſt eſſe im generale in quolibet  … Text endet Bl. 135a Z. 25 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt : quos ego cerno  Darüber Glosse .i. exigit poſtponi  .i. in pľi numero .i. eles ſpᵉ illi .i. video  Kommentar endet Bl. 136a Z. 32 … ⁊ nō habebis offendiculū currēs in meridiē deitatis . Qua  nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturꝯ. Amen  Explicit feliciter ſecunda pars Alexandri . cum gloſis metroꝝ interlinealib . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſen-tentijs . m rectum ſententiādi modum . multis cum vtili-bus queſtionib . argumētis. … Z. 40 … vt clare patebit intuentib.  Impꝛeſſu in ſancta ciuitate Colonienſi . per Henricum  Quentell . circa ſummū . Anno ſalutis M. cccc. xc. pꝛidie  Kalendas Ianuarij.  Bl. 136b leer.
Anm. Auch Tit.Gloſa notabilis ſecunde  partis alexādri cū interlinialibus expoſitionibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs . ſubiunctis  perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibꝯ . at argumētis cū  replicis contra eoꝛundem ſolutiones . omnibus qui  ſcire deſiderant ſumme neceſſarijs  Bl. 1b: (s)Atis debiti decoꝛis  picturam exiſtimo in xiane religionis gremio per  virtutu exercitia exercitandas … (Ex. Donaueschingen HB. Rastatt Gy).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 702. VK 75. BSB-Ink A-287. Raffel: Weimar 13. ISTC ia00447900.
München SB
. Rastatt Gy
. Weimar HerzoginAnnaAmaliaB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01086 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Reutlingen: Michael Greyff, um 1490]. 
118 Bl. a–d⁸e–h⁶ikLl–n⁸o⁶p⁸. 44–45 Z. Typ. 6:180G, 7:70/71G, 8:92G. Rubr. δ. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde  partis alexandri cum interliniaribus expoſitionibꝯ textus eiuſdem . planiſſimis ſententijs perpulcre oꝛdinatis ſtionibus at . argumētis cum replicis tra eoꝛundē ſolutiones . omnibus qui ſcire deſiderant ſumme  neceſſaria.  Bl. 1b []vtirum et mel comedet puer vt ſciat reꝓbare malū ⁊ engere bonū Iſa.  vij. … Bl. 4a m. Sign. aiiij Z. 5 []Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octano caᵒ  .i. exigit  vel vult  ſ. ꝓmiſſus in  ꝓhemio  doctrinaľ  alexandꝛi  .i. dcōm vel  ſtructibiliū  .i. exactionē  ľ coartatō  .i. manifeſtari  … Sign. b tatōe excitatōis . Et iſta eſt diuiſio analogi in ſua analogata .  non  … Text endet Bl. 116b Z. 38 … que rem determinat eius  Cum relatio fit intrinſeca . nil petit addi  Darüber Glosse .ſ. coꝛrelatī .i. poſtponi reſpectū .i. ſpecificat  .i. in vna dictōne  Kommentar endet Bl. 118a Z. 37 … ⁊ nō hebis offendiculū curꝛēs ī me-ridie ďitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſeculoꝛum ſecu-la ⁊ vltra regnaturus Amen.  ⁌ Explicit feliciť ſcďa ꝑs Alexādri . cū gloſis metroꝝ īterlīalib .  plamſſimiſ eoꝛūdē ſbʼiūctis ſentetijs . mľtis cū vtilib ſtionib  argnment at  ea-de cū pulcris dū rerit mā replicis tam ma-ſoꝛib  etiā mīoꝛib  ſcire altioꝛa aſpirāt ſūme neceſſarijs.  Bl. 118b leer.
C 342. Ce³ A-448. CRF XIII 119. ISTC ia00448000.
Lambach Benedikt
. Middletown UL (def.). Strasbourg BNU.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01087 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Reutlingen: [Michael Greyff], 1490. 
118 Bl. a–n⁸o⁶p⁸. 44 Z. Typ. 6:180G, 7:70/71G, 8:92G. Rubr. θ. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde  paꝛtis alexādꝛi cū interliniaribꝯ expoſitiōibus  textus eiuſdem . planiſſimis ſentētijs ſubiūctis perpulcre oꝛdinatis ſtionibus at argumētis cum replicis tra eoꝛundē ſolutiones . oībus  ſcire deſiderāt ſūme neceſſaria  Bl. 1b []Utiꝛū et mel comed  puer vt ſciat reꝓbare malū ⁊ eligere bonu Iſa. vij.  … Bl. 4a m. Sign. aiiij Z. 3 [⁶]Ic iubet oꝛdo libri  vocum regimen reſeraꝛi  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo caᵒ.  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus in  ꝓhemio  doctrinaľ  alexandri  .i. dcōm vel  ſtructibiliū  .i. exactionē  ľ coartatō  .i. manifeſtari  . . Sign. b tatōe excitatōis . Et illa ē diuiſio analogi ī ſua analogata . ḡ non  … Text endet Bl. 116b Z. 37 … que rem determinat eius  Cum relatio fit intrinſica . nil petit addi  Darüber Glosse reſpectū .i. ſpecificat  .i. in vna dictōne  Kommentar endet Bl. 118a Z. 37 … ⁊  hēbis offendiculū curꝛēs ī meridiē  ďitat . Qua nos paſcat ďs gľioſꝯ ī ſcľoꝝ ſcľa ⁊ vl gnaturꝯ amē  ⁌ Explicit feliciť ſcďa ꝑs Alexādri . cū gloſis metroꝝ interli-nialibꝯ . planiſſimiſ eoꝛundē ſbʼiunctis ſentētijs . multis cū vtilibus ſtionib . argut . at  eaď cū pulcris dū rit mā replic  (tā maioꝛib  e mīoꝛib  ſcire altioꝛa aſpirant) ſūme ncijs.  Imꝑꝛeſſum iu Rutlingen Anno di .m. cccc. lxxxx.  Bl. 118b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 700. Ce³ A-449. BSB-Ink A-271,2. BMC II 581.IA 10813. Sack: Freiburg 118. ISTC ia00449000.
Freiburg UB
. London BL
. Middletown UL (def.). München SB
. Philadelphia FreeL.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01088 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Strassburg: Johann Prüss], 1490. 
110 Bl. Q⁸BC⁶D⁸EF⁶G⁸HI⁶K⁸L–R⁶. 46 Z. Typ. 7:156G, 10:65G, 18:94G. Rubr. β. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis  Alexandri cum interlinialibus expoſitionib textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs : ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumentis cum replicis contra eorundem ſolutiones : omnibus qui ſcire deſiderant ſumme neceſſarijs.  Bl. 1b []Atis debiti decoꝛis picturā  exiſtimo in xiane religionis gremio ꝑ ꝟtutū exercitia exercitan-das … Bl. 4b [⁹]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari :  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  .i. dcōm vľ  ſtructiᵐ  .i. exactōe  vľ coartatō i manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinalis . et ſecūda pars ncipalis. in quo ſiue in   autoꝛ determinat … Sign. b gtī caſus . Et hoc etiā p autoꝛitate ſciani qui ponit cū alex. appōnem inter  … Text endet Bl. 108b Z. 21 … nil petit addi .  Plurali numero .  ſimiles ſunt : quos ego cerno  Darüber Glosse .i. exigit poſtponi  .i. in plurali numero .i. equales ſpᵉ illi .i. video.  Kommentar endet Bl. 109b Z. 15 … ⁊ non habebis offendiculū currens in meridiem deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛu  ⁊ vltra regnaturus. Amen.  Explicit feliciter ſecūda pars . Alexandri . cum gloſis metroꝛū interlinealib . planiſſimiſ eoꝛūdem ſubiunctis ſen-tentijs . m rectum ſententiandi modum . multis cum  vtilibus queſtionibus . argumentis. … Z. 24 … vt clare patebit  intuentibus. Anno ſalutis .M. cccc.xc.  Bl. 110 leer.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat).
Sack: Freiburg 119. ISTC ia00449500.
Clausthal-Zellerfeld Calvör. Erfurt Bisch. Freiburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01089 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Strassburg: Martin Flach, 5.II.1490. 
130 Bl. a–g⁸h⁶ik⁸l⁶m⁸n⁶o–r⁸. 41 Z. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexādꝛi : cū interlinearibꝯ expoſitōnibus  textus eiuſdē in planiſſimis ſentētijs : ſubiūctis ꝑpul-cre oꝛdinatis queſtionibꝯ at argumentis : cum re-plicis contra eoꝛundē ſolutōnes . omnibus qui ſcire  deſiderant ſumme neceſſaria.  Bl. 2a m. Sign. a2 (b)Vtirū et mel medet  puer . vt ſciat repꝛobare malū ⁊ eligere bonū . Iſaie  ſeptimo. … Bl. 5a m. Sign. a5 (h¹¹)Ic iubet oꝛdo  libꝛi vocum regimen  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vľ vult  .ſ. ꝓmiſſuſ ī  ꝓhemio  docťnaľ  alexādꝛi  .i. dcōnū vľ  ſtructibiliū  .i. exactiōe  ľ coartatō  einfach .i. manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huius libꝛi doctrinalis ⁊ ſecūda pars pꝛin-cipalis . In quo ſiue in qua autoꝛ  determinat … Sign. b in iis incluſa ⁊ cum hoc aliquid amplius.  … Text endet Bl. 128b Z. 19 … nil petit adiūgi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse in plurali .i. equales ſ. illi .i. video  Kommentar endet Bl. 130a Z. 26 … et nō habebis offendiculū currēs in  meridiē deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſeculoꝝ ſecula et  vltra regnaturus Amen.  Finit feliciter opuſculū ſcďe partis Alexādꝛi . cum gloſis metroꝝ interlinearibꝯ . planiſſimiſ eoꝛūdē ſubiūctis ſentētijs .  m rectū ſentētiādi modū . multis cū vtilibꝯ queſtiōibꝯ . ar-gumētis … Z. 34 … vt demōſtrabit huiꝯ libꝛi ꝓceſſus intuentibꝯ  Imſſum in famoſa ciuitate Argentinēſi . ꝑ Martinū flach  Anno incarnatōis dice .M. cccc. xc. ia die Agathe virgīs.  Bl. 130b leer.
Anm. Jonathan A. Hill (New York) Kat. 208(2014) Nr 1 m. Prov. Amsterdam BPhilHermet.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 701. Ce³ A-450. IBP 219. IDL 213a. BSB-Ink A-286. BMC I 150.IA 2140. ISTC ia00450000.
Bautzen DomKap. Erlangen UB. London BL
. Melk Benedikt. München SB
. Salzburg BenediktPeter. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01090 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 10.V.1510 [vielmehr 1490]. 
136 Bl. 44 Z. 3 got. Typen. Min. f. Init. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis Alexādri cū interlinialibꝯ expoſitionibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs : ſubiunctis ꝑpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumentis … Bl. 1b (s)Atis debiti decoꝛis  picturā exiſtimo in xiane religionis gremio per virtutum exercitia exercitandas. … Bl. 5b []Ic iubet oꝛdo  libꝛi vocum regimen  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſuſ in  prohemio  .ſ. docťnalis  Alexandri  .i. manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huius libri  doctrinalis . ⁊ ſecunda ꝑs principalis . in quo ſiue in qua autor determinat … Sign. b cludunt actum vnitiuum . qui actus eſt eſſe ipſum generale in quolibet  … Text endet Bl. 185a Z. 30 … nil petit addi  Plurali numero : ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in pľi numero eḡles ſpᵉ illi video .  Kommentar endet Bl. 136a Z. 33 … et non habebis offendi  culum currens in meridiē deitatis Qua nos paſcat deus glorioſus in ſecula ſeculoꝝ et vltra regnaturus A M E N  Explicit feliciter ſecūda ꝑs Alexādri . cum gloſis metroꝝ  interlinealib . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſententijs .  m rectū ſententiādi modū . multis cum vtilib queſtionib  argumētis. … Z. 41 … vt clare patebit intuentib . Impꝛeſſa in ſancta ciuitate  Coloniēſi . per Henricū Quentell . circa ſummū . Anno ſalutis M. cccc. cx. ſexto ydus menſis Maij  Bl. 136b leer.
VK 76. ISTC ia00450100.
Solothurn ZB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01091 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 17.VIII.1490. 
124 Bl. a–d⁸e–o⁶p–s⁸. 46 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. β, γ. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecū-de partis Alexandri cum  interlinialib expoſitionibus textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs . ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumentis … Bl. 1b [⁵]Uam pulchꝛa ta-bernacula tua iacob et tentoꝛia tua iſrael … Bl. 5b [⁹]Ic iubet oꝛdo  libꝛi vocum regimen  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hᵒ octauo capľo  .i. exigit  vľ vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſ. doctrinaľ  alexandri .i. dcōnu  .i. exactionē  vľ coꝛtatō  einfach .i. manifeſtari  Kommentar (I)ſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doc-trinalis ⁊ ſcďa ꝑs pʼncipalis . in quo ſiue in  autoꝛ determīat … Sign. b (Q¹)uerit quot modis capi ꝑſona Solutio . quatuoꝛ modis Pꝛi … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in pľi numero eles ſpᵉ illi cerno  Kommentar endet Bl. 124a Z. 37 … ⁊ nō habebis offendiculū currēs in meridiē deitatis . Qua nos  paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturꝯ Amen  (E)xplicit feliciter ſecūda pars Alexādri cum gloſis metroꝝ inter-linealib . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētijs m rectum ſententiandi modū . multis cū vtilib queſtionib : argumētis. … Z. 44 … vt clare patebit intuentib . (I)mpꝛeſſa in ſancta ciuitate Coloniēſi  per Henricū Quentell . circa ſummū . Anno incarnationis dice M.cccc. xc. decimoſexto Kalendas Septembꝛis  Bl. 124b leer.
ISTC ia00450200.
Lüneburg RatsB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0109110N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Deventer: [Richard Paffraet], 12.III.1489. 
Anm. Kein Material vorhanden.
Kronenberg: CA 116b bis. Kronenberg: CA² 116b bis. ILC 157. IDL 199. ISTC ia00421900.
Haag KglB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01092 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Deventer: Jakob von Breda], 18.IX.1490. 
124 Bl. a–v⁶x. 46 Z. Typ. 3:180G, 4B:80G, 5B:64G, 6A:102G. Rubr. β, γ. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis Alexādri cū interlinialibꝯ expoſitionibus .  textus eiuſdē in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis ꝑpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibꝯ at argumētis cu repli-cis cōtra eoꝛūdem ſolutiones . omnibus qui ſcire deſiderāt ſumme neceſſarijs.  Bl. 1b [⁵]Atis debiti decoꝛis  picturā exiſtimo in chꝛiſtiane religiōis gremio per ꝟtutū exercitia exercitādas : … Bl. 2a Z. 6 [³]Vtirū et mel comedet puer vt ſciat repꝛobare  malū . ⁊ eligere bonū Eſaię .vij. … Bl. 5a Z. 5 Sequitur textus  [⁷]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrīalis alexā.  .i. dcōm vel  ſtructioᵐ  .i. exactōem  ľ coartatōe  .i. manifeſtari  ſiue oſtendi  … Sign. b tutis Ande verſus Sex ſubſtans modis poſt ſe vecto ſpoliatur . Cum nil  … Text endet Bl. 122a Z. 14 … nil petit addi .  Plurali numero . ſimiles ſunt . quos ego cerno.  Darüber Glosse .i. exigit poſtponi  in pľi numero .i. eḡles ſpᵉ illi .i. video.  Kommentar endet Bl. 123a Z. 25 … ⁊ nō habebis of-fendiculum currens in meridiem deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus  in ſęcula ſęculoꝝ ⁊ vltra regnaturus A M E N  ⁌ Finit fęliciter ſecunda pars Alexandꝛi cū gloſis  metroꝝ interlinialibus . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiū-ctis ſentētijs . m rect ſentētiandi modū . multiſ cū  vtilibus ſtionibus . argumētis … Z. 34 … vt clare patebit intuentibus . Imſſum Anno ſalutis M. cccc. xc.  Altera die Lamberti.  Bl. 123b und Bl. 124 leer.
Anm. Impressum gegenüber dem gedruckten GW geändert.
C 339. Kronenberg: CA 116c. ILC 203. Hellwig 34. Oates 3536. ISTC ia00450300.
Cambridge UL. Nürnberg GermanNM (def.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01093 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 12.XII.1490. 
124 Bl. a–d⁸e–o⁶p–s⁸. 46 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. β. KolTit.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandri cum  interlinialib expoſitionibus textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs . ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumentis … Bl. 1b [⁵]Vam pulchꝛa ta-bernacula tua iacob ⁊ tentoꝛia tua iſrael : … Bl. 5b [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dcōnum .i. exactionē manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huius libꝛi doctrinaľ . ⁊ ſecunda ꝑs pʼncipalis . in quo ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse sᵉ verboꝝ eles ſociare ſc a ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in pľi numero .i. eles sᵉ illi .i. video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 37 et non habebis offendiculū currens in meridiē deitatis . Qua nos pa-ſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturꝯ. Amen  (E)xplicit feliciť ſecūda ꝑs Alexādri cum gloſis metroꝝ interlinealib . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſentētiādi mo-dum . multis cū vtilib ſtionib ac argumētis. … Z. 44 vt clare patebit intuentib . (I)mpꝛeſſa in ſancta ciuitate Coloniēſi per  Henricū Quentell circa ſummū . Anno incarnationis dominice Mcccc. xc. Pꝛidie ydus Decembꝛis  Bl. 124b leer.
Reproduktionen: Eichstätt UB (Digitalisat).
C 344. VK 77. CBB 127. Hubay: Eichstätt 37. ISTC ia00450350.
Brussel BR. Dresden SUB (z.Z. Moskva GosB). Eichstätt UB
. Erlangen UB. Köln UStB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01094 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Ulrich Zell, 14.V.1491. 
126 Bl. a–d⁸ef⁶g⁸h–o⁶p–s⁸. 43 Z. Typ. 2:115G, 4:67G. Init. h. Rubr. α. KolTit.
Tit. Gloſa nōbilis ſecūde ꝑtis  alexandꝛi cū interlinialibus  expoſitionibꝯ textus eiuſde  in planiſſimis ſentētijs ſub-iūctis ꝑpulcre oꝛdīatis que-ſtionibꝯ at argumētis cū replicis cōtra eoꝛūde ſolutiōi-bus . oībus qui ſcire deſide-rant ſūme neceſſaria  Inpꝛeſſa apud Lijſkyrchen  Bl. 2a [⁶]Vtirum et mel comedet puer  vt ſciat repꝛobare malu ⁊ eligere bonum Iſaie ſepti-mo. … Bl. 5b [¹⁰]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocu regimē reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. .i. ī hᵒ octauo caᵒ  .ſ. exigᵗ  vľ vult  .ſ. ꝓmiſſus  ī ꝓhemio  .ſ. docťnaľ  alexandꝛi  .i. dcō vľ  ſtructiᵐ  .i. exactōem  ľ coartatōm  .i. manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinaľ ⁊ ſcďa ꝑs ncipalis . In quo  ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b clndūt actum vnitatiuū . qui actus eſt eſſe im generale in quolibet ꝟbo  … Text endet Bl. 125a Z. 32 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſūt s ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in plurali numero .i. eles sᵉ illi .i. video  Kommentar endet Bl. 126a Z. 34 … ⁊ nō habebis of-fendiculū currēs ī meridiē deitatis qua nos paſcat deꝯ gloꝛioſus ī ſecula ſeculoꝛum et vltra regnaturus. Amen.  (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs Alexādri cū gloſis metroꝛū inťlinialibus  planiſſimiſ eoꝛūde ſbʼiunctis ſentētijs ſcďm rectū ſentētiādi modu .  multis cū vtilibꝯ ſtionibꝯ ac argumēt : … Z. 41 … vt clare patebit intuētibus (I)mpꝛeſſa in ſcā ciuitate Colonienſi ꝓpe Lijſkirchē . Anno in-carnatiōis dominice .Mᵒ.ccccᵒ.xci. Pꝛidie Ydus May.  Bl. 126b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 704. Schr 3078,2. VK 78. Pr 911. BSB-Ink A-273,2. Bod-inc A-190. ISTC ia00450400.
München SB
. Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01095 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 19.X.1491. 
124 Bl. A–D⁸E–O⁶P–S⁸. 46–47 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. β, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandri cum interlinialibus expoſitioni-bus textus eiuſde in planiſſimis ſententijs . ſubiunctis  perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus . at argumentis  … Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁶]Vam pulchꝛa tabernacula tua (I)acob ⁊ tentoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5b. []Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. docťnalis  alexandri  .i. dcōnum .i. exactōe manifeſtari  … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse sᵉ verboꝝ eles ſociare ſc a ⁊ poſt  … Endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt . quos ego cerno  Darüber Glosse ꝓ q sᵉ logicalis .i. in vna dcōne exigit poſtponi  .i. in pľi numero .i. eles sᵉ illi .i. video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 36. … et  nō habebis offendiculū currens in meridiē deitatis . Qua nos paſ-cat deus gloꝛioſus in ſecula ſcľoꝝ ⁊ vltra regnaturus . Amen  (E)xplicit feliciť ſecūda ꝑs Alexādri cū gloſis metroꝝ interlinealib . planiſſimiſ eoꝛūdē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſentētiādi modu . mult cū vtilib ſtionib ac argumētis … Z. 44 … Impꝛeſſa in ſancta ciuitate Colonienſi ꝑ  Henricu Quentell circa ſummū . Anno incarnatōis dominice .M.cccc.xci. Decimorto. kalendas Nouenbꝛis.  Bl. 124b leer.
Madsen 137. ISTC ia00450490.
København KglB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01096 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Strassburg: Martin Flach, 12.XI.1491. 
130 Bl. a–g⁸h⁶ik⁸l⁶m⁸n⁶o–r⁸. 40 Z. Typ. 1:175G, 4:71G, 3:110G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexādꝛi : cū interlinearibꝯ expoſitōnibus  textus eiuſdē ī planiſſimis ſentētijs : ſubiūctis ꝑpul-cre oꝛdinatis queſtionibꝯ at argumentis : cum re-plicis contra eoꝛundē ſolutōnes . omnibus qui ſcire  deſiderant ſumme neceſſaria  Bl. 2a m. Sign. a2 (b)Vtirū et mel medet  puer . vt ſciat repꝛobare malū ⁊ eligere bonū . Iſaie  ſeptimo. … Bl. 5a m. Sign. a5 (h¹¹)Ic iubet oꝛdo  libꝛi vocum regimen  reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vľ vult  .ſ. ꝓmiſſuſ ī  ꝓhemio  docťnaľ  alexādꝛi  .i. dcōnū vľ  ſtructibiliū  .i. exactiōe  ľ coartatō  einfach .i. manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi doctrinalis ⁊ ſcďa pars pʼnci-palis . In quo ſiue in  autoꝛ deť-minat … Sign. b in iis incluſa . ⁊ cum hoc aliquid amplius  … Text endet Bl. 128b Z. 19 … nil petit adiungi  Plurali numero : ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse in plurali .i. equales ſ. illi .i. video  Kommentar endet Bl. 130a Z. 27 … ⁊ nō habebis offēdiculū currēs in meridiē deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſeculoꝝ ſecula et vltra regnaturus Amen.  Finit feliciter opuſculū ſcďe partis Alexādꝛi . cū gloſis metro-rum interlinearibꝯ . planiſſimiſ eoꝛūdem ſubiūctis ſentētijs .  m rectū ſentētiādi modū . multis cū vtilibꝯ ſtiōibꝯ . argumē-tis. … Z. 35 … vt demōſtrabit huiꝯ libꝛi ꝓceſſus ītuētibꝯ . Imſſum in famoſa ciuitate Argētinēſi ꝑ Martinū Flach Anno incarnatō-nis dice .M. cccc. xci. duodecima die mēſis Nouembꝛis  Bl. 130b leer.
HC 703. IBP 220. IGI 335 u.Corr. BSB-Ink A-288. ISTC ia00450500.
Basel UB
. Erlangen UB. Karlsruhe LB
. Klagenfurt UB. Melk Benedikt. München SB
. Urbania BCom. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01097 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Hagenau: Heinrich Gran, um 1492]. 
136 Bl. A–R⁸. 39 Z. Typ. 4:155G, 5:72G, 6:96G. Init. b. TitHlzs. A. KolTit.
Bl. 1a Gloſa notabilis ſecunde  partis alexandri cū interlinialibꝯ expoſitiōibꝯ textꝯ eiuſ-dem in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis perpulchꝛe oꝛdi-natis queſtiōibꝯ at argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 19. Bl. 1b [⁶]Uam pulchꝛa tabernacula tua Iacob ⁊ tē-toꝛia tua iſrahel. … Bl. 6a [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrīalis  alexandri  einfach .i. dcōnum .i. exactionem manifeſtari.  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinaľ . ⁊ ſecunda ꝑs pʼncipalis . in quo ſiue in  autoꝛ determīat … Sign. b ꝑ mod paſſionis . Sed exiſto vel exto ſūt neutralis generis tam  … Text endet Bl. 135a Z. 35 … nil petit addi  Bl. 135b Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. in plurali nūero .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 136a Z. 38 … ⁊  habebis offendiculū currēs ī meridie deitat . Qua nos paſcat ďs gľioſus ī ſecľa ſecľoꝝ ⁊ vltra reḡturꝯ Amen. Explicit ſcďa ꝑs Alexan.  Bl. 136b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 698. Schr 3102. VB 1171. BSB-Ink A-276,2. ISTC ia00450700.
Berlin *SB†
. München *SB
(3 Ex.), UB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01098 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Nürnberg: Anton Koberger, um 1492]. 
82 Bl. Aa–Ll⁶MmNnOo⁶. 49–50 Z. Typ. 9:165G, 18:83G, 20:63G. Init. m, p. Rubr. γ. 1 Hlzs. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis  Alexandri cū interlinialibus expoſitionibus textus eiuſde in planiſſimis ſententijs : ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus :  at argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 55. Bl. 1b [⁶]Uam pulchꝛa tabernacula tua Iacob et tentoꝛia tua  iſrael. … Bl. 4a [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vo-cum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capitulo  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinalis  alexandri  einfach .i. dcōnū .i. exactionē .i. manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm hꝯ libꝛi doctrinalis : ⁊ ſcďa ꝑs pꝛinci-palis : ī quo ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b Sicut homo ſoꝛtes animal capꝛa : conſimileſ  Darüber Glosse magis cōe minꝯ cōe magis cōe minꝯ cōe ſup . oꝛatōes  … Text endet Bl. 81b Z. 29 … nil petit addi  Pľali nmuero : ſiľes ſūt s ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  in pľi nūero equales illi video  Kommentar endet Bl. 82a Z. 47 … ⁊  ha-bebis offendiculū currēs in meridiem deitatis . Qua nos paſcat deꝯ gloꝛioſꝯ in ſecula ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturꝯ . (A)men . (E)xplicit ſecunda pars Alexandri.  Bl. 82b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 696. Schr 3099. Ce³ A-451. BSB-Ink A-277,2. ISTC ia00451000.
Göttweig Benedikt
. Melk Benedikt (2 Ex.). München *SB
. New York UnionTheolSem.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01099 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 12.VIII.1492. 
124 Bl. A–N⁸OPQ⁸. 45 Z. Typ. 9:165G, 18:83G, 20:63G, 14:130G, 15:91G. Init. p. Rubr. γ. KolTit.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis  Alexādri cū interliniaribus expo-ſitōibus textus eiuſdē in planiſſimis ſententijs ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtiōibus at argumentis … Bl. 2a m. Sign. Aij (q)Vam pulchꝛa tabernacula  tua iacob : ⁊ tētoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5b [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum  regimen reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  .i. dictōnū  einfach .i. exactōem manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi doctrinalis : et ſecunda pars pꝛincipalis . in quo ſiue in qua auctoꝛ determinat … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse ſup. ꝟboꝝ equales ſociare ſc a ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in plurali nūero .i. equales ſup. illi .i. video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 34 … ⁊ non  habebis offendiculum currēs in meridiem deitatis . Qua nos paſcat deus  gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛum et vltra regnaturus. Amen.  Explicit feliciter Scďa pars Alexandꝛi cum gloſis metroꝝ interlinealibꝯ  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētiis m rectū ſententiandi modum .  multis cum vtilibus queſtionibꝯ ac argumentis. … Z. 42 vt clare patebit intuētibus . Impꝛeſſa in famoſa ciuitate Nurenbergenſi . circa ſummū . Anno incarnationis dice .M. cccc. xcij. Pꝛedie (!) ydus Auguſti.  Bl. 124b leer.
Anm. Im Typensatz teilweise wie Nr 1100 und teilweise wie Nr 1105. — Korrektur zum gedruckten GW: “GW 1099 (H 709) describes a copy at Munich which is in fact GW 1100 mixed with sheets from GW 1105 and 1110” (ISTC).
HC 709. ISTC ia00451200,1.
Altenburg (Ö.) Benedikt. Graz ZBFranzisk. Klosterneuburg Aug. Melk Benedikt. Salzburg BenediktPeter.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01100 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 12.VIII.1492. 
124 Bl. A–N⁸OPQ⁸. 45 Z. Typ. 9:165G, 18:83G, 20:63G. Init. p. Rubr. γ. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde partis Alexandri cum interliniaribus expoſitiōibus textus eiuſdem in planiſſimis ſenten-tijs ſubiunctis per pulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at ar-gumentis … Bl. 2a m. Sign. Aij []Vam pulcra tabernacula tua iacob ⁊ tētoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5b [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandꝛi  einfach .i. dcōnum .i. exactionem manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauum capitulum huiꝯ libꝛi doctrina-lis . Et ſcďa pars pꝛincipalis . in quo ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse ſup. ꝟboꝛū equales ſociare ſc a ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in plurali nūero .i. equales ſup. illi .i. video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 34 … ⁊ non  habebis offendiculum currēs in meridiem deitatis . Qua nos paſeat deus  gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛum et vltra regnaturus. Amen.  Explicit feliciter Scďa pars Alexandꝛi cum gloſis metroꝝ interlinealibꝯ  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētiis m rectū ſententiandi modum .  multis cum vtilibus queſtionibꝯ ac argumentis. … Z. 42 vt clare patebit intuētibus . Impꝛeſſa in famoſa ciuitate Nurenbergenſi . circa ſummū . Anno incarnationis dice .M. cccc. xcij. Pꝛidie ydus Auguſti.  Bl. 124b leer.
Anm. Im Typensatz teilweise wie Nr GW 01099. – Korrektur zum gedruckten GW: siehe Nr GW 01099.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 708. BSB-Ink A-275,2. Pr 2075. BMC II 434.IA 7420,2. ISTC ia00451200,2.
London BL
. München SB
(2 Ex.). Waltham UL.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01101 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 12.X.1492. 
114 Bl. a–p⁶q–s⁸. 46 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. β, γ. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  ꝑtis Alexandri cum interlinialibus expoſitionib textus  eiuſdē in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis ꝑpulchꝛe oꝛdinatis queſtionib at argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁶]Uam pulchꝛa tabernacula tua Iacob ⁊ tentoria tua iſrael. … Bl. 5a Z. 4 [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in .ꝑhemio  ſc doctrinalis  alexandri  einfach .i. dcōnum .i. exactione manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa ꝑs ncipalis .  in  ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b (Q¹)eri quare ďꝛ (ſepe) Soľo ideo . qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba nō  … Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 38 … ⁊ nō habebʼ offendiculū currēs in meridie deitatis . qua nos paſcat deꝯ gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ regnaturꝯ Amen.  ⁌ (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs Alexādri cum gloſis metroꝝ interlinealib  planiſſimiſ eoꝛūdē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſnīandi modū . multis  cū vtilib ſtionib ac argumētis. … Z. 44 … vt clare patebit intuentib : Im-pꝛeſſa in ſancta Colonia ꝑ Henricū Quentell circa ſummum Anno in-carnationis dominice M. cccc. xcij. quarto ydus Octobꝛis  Bl. 114b leer.
Schr 3104. VK 82. Zedler: Nassau 25. ISTC ia00451250.
Limburg BischB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01102 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: [Anton Koberger], 13.XII.1492. 
106 Bl. a–f⁸gh⁸klm⁸n–p⁶. 45 Z. Typ. 9:165G, 18:83G, 20:63G. Min. f. Init. Rubr. γ. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandri cum interlinialibus expoſitionibus textus  eiuſdem in planiſſimis ſententijs : ſubiunctis ꝑpulchre oꝛdinatis queſtionibus at argumentis cū replicis contra eorūdem ſolutiōes . oībus qui ſcire deſiderant ſumme neceſſarijs  Bl. 1b (s)Atis debiti decoꝛis pi-cturā exiſtimo ī xiane religiōis gremio ꝑ ꝟtutū exercitia exercitādas. … Bl. 5a (h)Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capitľo  .i. exigit  vel vult  ſc pꝛomiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrīalis  alexandri  .i. dctōnū vľ  ſtructionū  .i. exactionē  vel coartatiōe  .i. manifeſtari  Komm. Iſtud eſt octauū capitulum huius libꝛi doctrinalis . et ſecunda ꝑs pꝛincipalis . in quo ſiue in qua  autoꝛ determinat … Sign. b et ſic omne illud qď pōt reddere ſuppoſitū in ꝓpoſito t dici ſubſtantiuum.  …Text endet Bl. 105a Z. 15 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt. quos ego cerno  Darüber Glosse .i. exigit .i. poſtponi.  in pľi numero .i. equales ſup. illi .i. video  Komm. endet Bl. 106a Z. 11 … et no  habebis offendiculum currens in meridie deitatis . Qua nos paſcat deus  gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛum et vltra regnaturus. Amen.  Explicit feliciter ſcďa pars Alexandri . cum gloſis metroꝝ  interlinealibus . planiſſimiſq eoꝛundem ſubiūctis ſententiis. ſcďm rectū ſententiandi modu . multis cum vtilibus  queſtionibus . argumentis. … Z. 20 … vt clare patebit intuenti-bus . Impꝛeſſum in famoſa ciuitate . Nurenbergenſi . An-no ſalutis .M. cccc. xcij. Tredecima die menſis Ianuarij.  Bl. 106b leer.
HC 707. Schr 3079,2. BSB-Ink A-274,2. Hubay: Eichstätt 38. ISTC ia00451300.
Berlin *SB
(2. Bl. i1 def.). Eichstätt UB. Melk Benedikt. München SB
. Nürnberg StB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01103 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Reutlingen: Michael Greyff, 1493. 
96 Bl. A–M⁸. 48 Z. Typ. 9:150G, 10:83G, 11*:63G. Init. e, l, m. Rubr. ε, χ. 1 Hlzs. TitHlsz. B. KolTit. Marg.
Tit. (G)loſa notabilis ſecunde partis Alexandꝛi . cum interlinearibus expoſi-tionibus textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs  ſubiunctis perpulcre oꝛdinatis queſtionibus at  argumentis . cum replicis contra eoꝛūdem ſolu-tiones . omnibus qui ſcire deſiderant ſumme ne-ceſſaria.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 62. Bl. 1b Holzschnitt. Bl. 2a m. Sign. Aij (B³)vtirum et mel comedet puer  vt ſciat repꝛobare malū ⁊ eligere bonū Iſaie ſeptīo. … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Z. 18 (H)Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo caᵒ  .i. exigit  vel vult  ꝓmiſſus  ī ꝓhemio  docťnalis  alexādꝛi  dcōnū vel  ſtructibiliū  .i. exactō ľ  coartatō  einfach manifeſtari  … Sign. b ꝑtinent ad idē. Et ďꝛ intrāſitina m ſdam ad denotādū ꝙ nun t fieri a … Text endet Bl. 94b Z. 19 … nil petit addi  Pľi numero ſiľes ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 95b Z. 38 … ⁊ nō habebis offendiculū curꝛens in meridiē deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſeculoꝝ  ſecula ⁊ vltra regnaturus Amen  (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs (A)lexādri . cū gloſis metroꝝ interlinialibꝯ . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētijs . multis cū vtilibus ſtionibꝯ . argment . at tra eadē cum pulcr dum rerit  materia replic (tam maioꝛib  mīoꝛib  ſcire altioꝛa aſpirāt)  ſumme neceſſarijs. ☞ (I)mpꝛeſſum in Reuttling per (M)ichaelē  (G)reyff . Anno di .m. cccc. lxxxxiij.  Bl. 96 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 710. Schr 3105. BSB-Ink A-278,2. Sack: Freiburg 120. ISTC ia00451350.
Freiburg UB
. München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01103a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Strassburg: Martin Flach, 1493. 
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandꝛi : cū interlinearibꝯ expoſitōnibus  eiuſdem.  … Endet Impreſſum Argentine per Martinum Flach . Anno M. CCCC. XLiij. 
H 711. ISTC ia00451400.
Aosta AccadAnselmo. Klagenfurt UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01104 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 23.VIII.1493. 
114 Bl. a–p⁶q–s⁸. 46 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. α, β, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde  partis Alexandri cū interlinialib expoſitōib textus eiuſ-de in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis perpulcre oꝛdinatis  queſtionib at argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁶] (U)am pulcra tabernacula tua Iacob ⁊ tentoꝛia tua iſrael. … Bl. 5a Z. 4 [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dcōnum .i. exactōe manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huius libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa pars ncipalis  in  ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b (Q¹)ueri . quare ďꝛ (sepe) (S¹)oľo ideo . qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba nō  … Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. eḡles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 35 … ⁊ nō hēbis offendiculū currēs in meridiē  deitatis .  nos paſcat ďs gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ reḡturus . Amen  ¶ (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs Alexandri cum gloſis metroꝝ interlinealib  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſentētiādi modū . multis cū vtilib ſtionib ac argumētis. … Z. 41 … vt clare patebit intuētib . Imſſa  in ſancta Colonia ꝑ Henricū Quentell circa ſummū . Anno incarnationis dominice M. cccc. xciij. decimo Kalendas menſis Septebꝛis  Bl. 114b leer.
Collijn: Uppsala 73. ISTC ia00451450.
Köln UStB
. Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01105 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 20.III.1494. 
124 Bl. A–N⁸OPQ⁸. 45 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. Min. f. Init. Rubr. γ. KolTit.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis  Alexādri cū interliniaribus expo-ſitōibus textus eiuſdē in planiſſimis ſententijs ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtiōibus at argumentis … Bl. 2a m. Sign. Aij (q)Vam pulchꝛa tabernacula  tua iacob : ⁊ tētoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5b [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum  regimen reſerari .  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  .i. dictōnū  einfach .i. exactōem manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi doctrinalis : et ſecunda pars pꝛincipalis . in quo ſiue in qua auctoꝛ determinat … Sign. b Horum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse ſup. ꝟboꝝ equales ſociare ſc a ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in plurali nūero .i. equales ſup. illi .i. video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 34 … ⁊ nō ha-bebis offendiculū currens in meridiē deitatis . Qua nos paſcat deus glorioſus in ſecula ſeculorū ⁊ vltra regnaturus Amen.  Explicit feliciter Scďa pars Alexādri cū gloſis metroꝝ interlinealibꝯ  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſententijs m rectū ſentētiādi modum .  multis cum vtilibꝯ queſtionibꝯ ac argumentis. … Z. 42 vt clare patebit intuentibꝯ . Impꝛeſſa in famoſa ciuitate Nurenbergenſi .  Anno incarnationis dice .M. cccc. xciiij. xx. die menſis marcij.  BL. 124b leer.
Anm. Im Typensatz teilweise wie Nr GW 01099.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 712. IBE 269. IBP 221. IGI 340. VB² 1748.10. BSB-Ink A-255,2. Ernst: Hildesheim I,1 16. 16b. ÖNB-Ink A-212. ISTC ia00451600.
Barcelona BU. Berlin SB
. Birmingham UL. Dallas BridwellL. Hildesheim DomB (2 Ex.). Melk Benedikt. Montserrat Benedikt. München *SB (mehrere, z.T. gemischte Ex.). Treviso BCom. Wien NB
(2 Ex., 1. Ex. Bl. 109–116 fehlen). Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01106 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 9.V.1494. 
114 Bl. A–P⁶Q–S⁸. 46 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e, g. Rubr. α, β, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde partis Alexandri cum interlinialib expoſitionib textus eiuſdē  in planiſſimis ſententijs . ſubiunctis ꝑpulchre oꝛdinatis queſtionib at argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [³]Vam pulchꝛa tabernacula tua Iacob ⁊ tentoꝛia  tua iſrahel. … Bl. 5a Z. 4 [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinalis  alexandri  einfach .i. dictionū .i. exactōe manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huius libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa ꝑs ncipalis.  in quo ſiue in qua autoꝛ determīat … Sign. b Queri . quare ďꝛ (ſepe) Soᵒ. .iō. qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba nō ht  Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. equales sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 35 … ⁊ nō hēbis offendiculū currens in meridiē  deitatis . qua nos paſcat deꝯ gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ regnaturꝯ Amē.  ¶ (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs (A)lexandri cū gloſis metroꝝ interlinialib  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiūct ſententijs m rectū ſentētiādi modū . mul-tis cū vtilib ſtionib ac argumēt. … Z. 41 … vt clare patebit intuētib (I)mſſa in  ſancta Colonia ꝑ (H)enricū Quentell circa ſummū . Anno incarnationis  dominice .M. cccc. xciiij. Septimo ydus Maij.  Bl. 114b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 713. Schr 3106. VK 83. BSB-Ink A-289. ISTC ia00451700.
Darmstadt ULB (def.). München SB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01107 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Kaspar Hochfeder, 1495. 
114 Bl. aBbc–l⁸m–o⁶p⁸. 43–44 Z. Typ. 1:83G, 2:168G, 13:64G. Init. e. Rubr. α, β. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis Alexandri cū interlinialibus expoſitonibus textus eiuſdē in planiſſimis ſentētijs : ſubiūctis perpulcre  oꝛdinatis queſtionibus at argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene. Bl. 1b (Q²)Uam pulchꝛa tabernacula tua . Iacob et tentoꝛia  tua iſrľ. … Bl. 5a Z. 4 [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doccrinalis  Alexandri  einfach .i. dcōnum .i. exactōe .i. manifeſtari  Kommentar ¶ Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ  libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa ꝑs ncipalis . in   ſiue in  autoꝛ deťmīat … Sign. b Tunc illos ad rem ſpectare decebit eandem  Darüber Glosse ſup. ſubſtātiuos .i. pertinere  … Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse .i. exigit apponi  .i. eles .ſ. illi .i. video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 36 … ⁊ nō habebis offendiculū  currēs ī meridie deitatis .  nos paſcat deꝯ gľioſus in ſecula ſeculoꝛū reg- Darunter eingerückt (naturus Amē.  ¶ Explicit feliciť ſcďa ꝑs Alexādri cū gloſis metroꝝ interlinealibꝯ pla-niſſimiſ eoꝛūdē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſentēciādi modū . mľtis cū  vtilib ſtiōib . ac argumētis. … Z. 42 … vt clare patebit intuētib. Imſſa ī ciuitate Nurmbergenſi ꝑ Caſpar hochfeder Anno incarnatiōis dice .M. cccc. xcv.  Bl. 114b leer.
C 326,2. Vekene: Hochfeder 21. ISTC ia00451750.
Skokloster Slott.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01108 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Hagenau: Heinrich Gran, 7.IX.1495. 
110 Bl. A⁸B⁶C–IkL–O⁸. 46 Z. Typ. 4:155G, 8:80G, 9:63G. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde partis Magiſtri Allexandri . cum interlinialib expoſitionib  textus eiuſdē in planiſſimis ſententijs . ſubiūctis perpulcre  oꝛdinatis queſtionib at argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 19. Bl. 1b [³]Ua pulcra tabernacula tua Iacob et tētoꝛia tua  iſrael. … Bl. 5a Z. 3 [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinalis  alexandri  einfach .i. dictionū .i. exactiōe manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huius libꝛi doctrinalis ⁊  ſecunda pars pꝛincipalis . in quo ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b Tunc illos ad rem ſpectare decebit eandem  Darüber Glosse s. ſubʼos pertinere  … Text endet Bl. 109b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno.  Darüber Glosse exigit apponi  .i. eles ſup. illi video  Kommentar endet Bl. 110a Z. 34 … ⁊ nō hēbis offendiculū currēs in meridiē deitatis :  nos paſcat deus gľioſus in ſcľa ſcľoꝝ reḡturus. Amen.  Explicit feliciť ſcďa ꝑs Alexandri cū gloſis metroꝝ īterlinialib pla-niſſimiſ eoꝛundē ſubiūctis ſententijs m rectū ſnīandi modū : multis  cū vtilib ſtiōib ac argumentis : … Z. 40 … vt clare patebit intuentibꝯ . Imſſa  in imꝑiali oppido Hagenaw ꝑ Henricū Gran . Anno natiuitat di-ce .M. cccc. xcv. Septimo Idus Septembꝛis.  Bl. 110b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 714. Schr 3107. CRF XIII 120. BSB-Ink A-257,2. ISTC ia00451800.
Admont Benedikt. Haguenau BMun. Innsbruck ULB. London BL
. München *SB
. Praha NKn. Strasbourg BNU. Trento Franzisk.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01109 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. [Köln: Johann Koelhoff d.J.], 28.IX.1495. 
114 Bl. A–P⁶Q–S⁸. 46 Z. Typ. 5:140G, 6:103G, 7:65G. Init. b. Rubr. β, γ, δ, ε, η. TitHlzs. A. KolTit.
Tit. Gloſa Notabilis ſecunde partis  Alexandri cum interlinealibus expoſitionibus  textus eiuſdē ⁊ planiſſimis ſententijs . ſubiūctis  queſtionib at argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 67. Bl. 1b []Irca inicium ſecunde partis  Alexandri que eſt de diaſynthetica  ſiue de regimine et ſtructōne ꝑtiū oꝛōnis … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Z. 30 [⁷]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vľ vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dictionū .i. exactōe manifeſtari  Kommentar ⁌ Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctri-nalis . et ſcďa pars ncipalis in quo ſiue ī qua  autoꝛ determinat … Sign. b vocatōem per modū nominatōis . de quo ē hic ad pꝛopoſitum  … Text endet Bl. 113b Z. 2 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. equales sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 29 … ⁊ non habebis offendiculū currēs in meridiē  deitatis .  nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ regnaturꝯ Amen  ⁌ Explicit feliciter ſecunda pars Alexandri  cum gloſis metroꝝ interlinealibus planiſſimiſ  eoꝛūdem ſubiunctis ſententijs m rectum ſententiandi modum . multis  cum vtilib ſtionib ac argumentis. … Z. 36 … vt clare patet intuētib.  Conſummata autem in ꝓfeſto ſancti Michaelis (A)rchangeli Anno  ſalutis .Mᵒ. ccccᵒ. xcv.  Bl. 114b leer.
C 327,2. Schr 3108. VK 84. ISTC ia00451830.
Marburg UB (2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01110 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: [Anton Koberger], 11.XI.1495. 
124 Bl. A–N⁸OPQ⁸. 45–46 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. Init. b. Rubr. β, γ. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis  Alexādri cū interliniaribus expo-ſitōnibus textus eiuſdē in planiſſimis ſentētijs ſubinnctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibꝯ at argumētis … Bl. 2a m. Sign. A2 (q)Va pulchꝛa tabernacula  tua iacob : ⁊ tētoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5b [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum  regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  .i. dcōnū  einfach .i. exactōem manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi doctrinalis : ⁊ ſecūda ꝑs pꝛincipalis in quo ſiue in qua auctoꝛ determīat … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse ſup. ꝟboꝝ equales ſociare .ſ. ante ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in plurali nūero .i. equales ſup. illi .i. video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 35 … ⁊ nō habebis offendiculū currens in meridiē deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus  in ſecula ſeculoꝛum ⁊ vltra regnaturus Amen.  Explicit feliciter Scďa ꝑs Alexādri cū gloſis metroꝝ interlinealibꝯ  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētijs m rectū ſentētiandi modum  multis cū vtilibꝯ queſtionibꝯ ac argumētis. … Z. 43 vt clare patebit intuentibꝯ . Imſſa in famoſa ciuitate Nurbergēſi. An-no incarnationis dice .M. cccc. xcv. die xi. menſis nouēbꝛis.  Bl. 124b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 715. IBP 222. BSB-Ink A-256,2. ISTC ia00451850.
Kremsmünster Benedikt. München SB
(Bl. 27–30, 59–62, 97, 98, 103 u. 104 in GW01100 [BSB-Ink A-275,2]). Salzburg BenediktPeter. Stuttgart LB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01111 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Basel: Michael Furter, 1496. 
110 Bl. A⁶B–E⁸F¹⁰G–K⁸L–O⁶⁸PQ⁸R⁶. 47 Z. Typ. 1:83G, 3:180G, 4:64G, 5:93G. Init. l, q. Rubr. β. TitHlzs. B. DrM III. KolTit. Marg.
Tit Gloſa notabilis ſecunde  partis Alexandri cū interlinealibus expoſitiōibus te-xtus eiuſdē in planiſſimis ſententijs ſubiūctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 21. Bl. 1b (Q³)Vam pulchꝛa taber-nacula tua Iacob ⁊ tentoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5a (H)Ic iubet oꝛ-do libꝛi vo-cum regimē  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſ. ꝓmiſſus  ī ꝓhemio  einfach ſ. doctrinaľ alex. dictionū  .i. exactio  manifeſtari  Kommentar ⁌ Iſtud eſt octauū capitulū huius libꝛi doctrinalis : ⁊ ſecūda pars pʼncipalis  in quo ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b ⁌ Queritur quare dicitur [ſepe] Solutio . ideo qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟ- … Text endet Bl. 108b Z. 18 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. equales ſ. illi video  Kommentar endet Bl. 109b Z. 7 … ⁊ non habebis offendiculum currens in meridiem deitatis : qua nos  paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛum Amen.  Explicit feliciter Secunda pars Alexandri cum  gloſis metroꝛum interlinealibus . planiſſimiſ eoꝛundem ſubiūctis ſententijs ſecūdū rectū ſententiandi modum . multis cu vtilibus queſtionibus  ac argumentis. … Z. 16 … vt  clare patebit intuentibus Impꝛeſſa Baſilee per  Michaelem Furter Anno natiuitatis dominice  Milleſimoquadringēteſimononogeſimoſexto.  Darunter Druckermarke. Bl. 110 leer.
Anm. Bl. 109b Z. 19 statt nonogeſimo auch nonageſimo (Ex. München SB).
HC 716. Schr 3109. Kaufmann-Nabholz 656. VB 566. BSB-Ink A-260,2. ISTC ia00451950.
Basel UB
. Berlin *SB†
. München SB
. Sankt Petersburg Akad. Sion ArchCant. Solothurn ZB
.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01112 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Basel: Jakob Wolff, 1498. 
110 Bl. A⁶B–E⁸F¹⁰G–K⁸L–O⁶⁸IQ⁸R⁶. 47 Z. Typ. 1:107G, 2:65G, 3:84G, 4:180G, 8:51G. Init. e, l. Rubr. β. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis Alexaudri cū interlinealibus expoſitionibus textus  eiuſdē et planiſſimis ſententijs ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 21. Bl. 1b (Q³)Vam pulcra taberna-cula tua Iacob ⁊ tentoꝛia tua iſrael. … Bl. 5a (H)Ic iubet oꝛ-do libꝛi vo-cum regimen  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  einfach ſ. doctrinaľ alex. dictionuz  .i. exactio  manifeſtari  Kommentar ⁌ Iſtud eſt octauum capľm huius libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa ꝑs pʼncipalis in   ſiue in qua autoꝛ determinat …Sign. b ⁌ Queri . Quare dꝛ (Sepe) Soľo . Ideo : quia ſex modis fallit ꝙ iſta verba  … Text endet Bl. 108b Z. 17 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt s ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. equales ſ. illi video  Kommentar endet Bl. 109b Z. 6 … ⁊ nō habebis offendiculum currens in meridiem deitatis :  qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ Amen.  Explicit feliciter Secunda pars Alexandri cu gloſis metroꝛum interlinearibus : planiſſimiſ eoꝛundem  ſubiunctis ſententijs . ſecundum rectum ſententiandi  modum . multis cum vtilibus queſtionibus ac argu-mentis : … Z. 15 … vt clare patebit intuentibus : Impꝛeſſa  Baſilee per Iacobum de Pfoꝛtzen Anno natiuitatis  dominice Milleſimoquadringeuteſimononageſimo-octauo.  Bl. 110 leer.
Anm. Nachdruck von Nr GW 01111.
HC 718. Schr 3112. Kaufmann-Nabholz 757. Ce³ A-452. BSB-Ink A-279,2. ISTC ia00452000.
Basel UB
. Conception Abt. Engelberg Benedikt. Mühlhausen StArch. München *SB
. Sondershausen K (?).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01113 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 21.I.1498. 
104 Bl. A–N⁸. 48 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. Einmal Min. f. Init. KolTit.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde ꝑtis alexandri cū interliniaribus expoſitōnibus textus eiuſdē  in planiſſimis ſentētijs ſubiūctis perpulcre oꝛdinatis  queſtionibus at argumentis … Bl. 1b (q)Vam pulcra tabernacula tua  iacob . ⁊ tentoꝛia tua iſrael. … Bl. 4b Z. 7 [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum re-gimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  i. exigit  vel vult  ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſ. doctrinaľ  alexandri  einfach ſ. dcōnū  i. exactōnem manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huius libꝛi doctrinalis . ⁊ ſecūda pars pꝛincipa-lis in quo ſiue in qua auctoꝛ determinat … Sign. b ad idē. Et dici ꝙ magis cōmune cedat. qꝛ hoc ſꝑ h modū ⁊ deťminabilis  … Text endet Bl. 104a Z. 3 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in pľi nūero equales ſup. illi video  Kommentar endet Bl. 104b Z. 35 … ⁊ nō habebis offendiculū currens in meridiem deitatis .  qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturꝯ. Amē.  Explicit feliciter Scďa pars alexādri cū gloſis metroꝝ interlinealibus  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiūctis ſentētijs m rectum ſentētiandi modū : mul-tis cum vtilibus queſtionibꝯ ac argumētis. … Z. 41 … vt  clare patebit intuētibꝯ . ꝑ Anthoniū koꝛberger . imſſa ī famoſa ciuitate Nurberge . Anno incarnationis dnice .M. cccc. xcviij. die .xxi. mēſis Ianuarij. 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 720. IBP 223. BSB-Ink A-261,2. Pr 2118. Bod-inc A-191. Madsen 138. Wilhelmi: Greifswald 21. ISTC ia00452050.
Augsburg UB
. Bamberg SB. Erlangen UB. Frauenfeld KantB. Greifswald UB
. Klagenfurt Bisch. København KglB. München *SB
. Oxford Bodl. Pelplin Sem.
Gesamtüberlieferung: 10 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01114 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 7.III.1498. 
114 Bl. A–P⁶Q–S⁸. 46 Z. Typ. 10:155G, 6:63G, 7:80G. Init. e, f, g. Rubr. α, β, γ, δ. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde par-tis Alexādri cū interlinealib expoſitōib ſextꝯ eiuſdē in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis ꝑpulcre oꝛdinatis ſtionib at  argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 56 m. Inschrift (A)lexander cum  diſcipulis ſuis  Bl. 1b (q)Uam pulcra tabernacula tua Iacob ⁊ tentoꝛia tua  iſrael. … Bl. 5a Z. 4 [⁸]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  sᵉ ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dcōnū .i. exactōem manifeſtari  Kommentar ¶ Iſtud eſt octauū capľm huius libꝛi doctri-nalis . ⁊ ſcďa ꝑs pꝛincipalis . in  ſiue in qua au-toꝛ determīat … Sign. b(Q¹)uerit quare ďꝛ (ſepe) Soľo . ideo . qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba nō  … Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 36 … ⁊ nō habebis offendiculū currēs in meridiē  deitatis .  nos paſcat deꝯ gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ regnaturus. Amē  ¶ Explicit finaliter ſcďa ꝑs Alexandri cū gloſis metroꝝ interlinealib  planiſſiiſ eoꝛūdē ſubiunctis ſentētijs m rectū ſentētiādi modū . multis cū vtilib ſtionib ac argumētis. … Z. 42 … vt clare patebit intuētib . Imſſa  in ſancta Colonia ꝑ Hēricū Quentell circa ſummū . Anno incarnatōis  dominice M. cccc. xcviij. menſis marcij die ſeptimo.  Bl. 114b leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01115.
H 717. Schr 3111. VK 85. Madsen 139. ISTC ia00452070.
København KglB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01115 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell und Retro Minores], 7.III.1498. 
114 Bl. A–P⁶Q–S⁸. 46 Z. Quentell Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Retro Minores Typ. 1:150G, 2:110G, 4:63G. Quentell Init. e, f, g. Retro Minores Init. a. Quentell Rubr. α, β, γ, δ. Retro Minores α, β. TitHlzs. Quentell B. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde partis Alexādri cū interlinealib expoſitōib textus eiuſdē in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis ꝑpulcre oꝛdinat queſtionib at argumētis … Z. 7 Que iam de nouo impꝛeſſa ē Colonie. … Darunter Holzschnitt, Schulszene 56 m. Inschrift (A)lexander cum diſcipulis ſuis.  Bl. 1b []Vam pulcra tabernacula tua iacob ⁊ tētoꝛia tua iſrael. … Bl. 5a Z. 4 [⁷]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  sᵉ ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dcōnū .i. exactōe manifeſtari  Kommentar ⁌ Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi doctri-nalis . ⁊ ſcďa ꝑs ncipalis . in  ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b(Q¹)uerit . quare ďꝛ (ſepe) Soľo . ideo . qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba non  … Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 36 … ⁊ nō habebis offendiculū currēs in meridiē  deitatis .  nos paſcat deꝯ gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ regnaturus. Amē  ¶ Explicit finaliter ſcďa ꝑs Alexandri cū gloſis metroꝝ interlinealib  planiſſimiſ eoꝛūdē ſubiunctis ſentētijs m rectū ſentētiādi modū . multis cū vtilibꝯ ſtionib ac argumētis. … Z. 42 … vt clare patebit intuētib . Imſſa  in ſancta Colonia ꝑ Hēricū Quentell circa ſummū . Anno incarnatōis  dominice M. cccc. xcviij. menſis marcij die ſeptimo.  Bl. 114b leer.
Anm. Vgl. Nr GW 01114.
ISTC ia00452090.
Hannover StB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01116 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Basel: Jakob Wolff, 1499. 
100 Bl. A–F⁶G⁸H–T⁶U. 49 Z. Typ. 1:107G, 2:65G, 3:84G, 5:71G, 6:160G. Init. e. Rubr. α, β, δ. DrM I. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis  Alexandri cum interlinealib expoſitionib textus eiuſdem ⁊ planiſſimis  ſententijs ſubiūctis ꝑpulchꝛe oꝛdinatis : queſtionib at argumētis … Darunter Druckermarke. Bl. 1b (Q)Uam pulcra tabernacula tua  Iacob ⁊ tentoꝛia tua Iſrael. … Bl. 5a [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exgit  vel vult  ſ ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſ. doctrinalis alexan.  dictionum  einfach .i. exactio manifeſtari  Kommentar ¶ Iſtud eſt octauū capitulū huius libꝛi doctrinalis : ⁊ ſecun-da pars ncipalis in quo ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b ¶ Cōtra opoꝛtet oēm pluralitatē reduci ad vnitatē. Sed ſunt tria ꝟba ſbʼſtātiua  … Text endet Bl. 99b Z. 3 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. equales .ſ. illi video  Kommentar endet Bl. 100a Z. 24 … ⁊ nō habebis offen-diculum currens in meridie deitatis : qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſe-culoꝛum Amen.  Explicit feliciter Secunda pars Alexandri cum gloſis metroꝛum  interlinearibus : planiſſimiſ eoꝛundem ſubiunctis ſententijs : ſecun-dum rectum ſententiandi modum : multis cum vtilibus queſtionib ac  argumētis: … Z. 32 … vt clare patebit intuētib :  Impꝛeſſa Baſilee per Iacobum de Pfoꝛtzen Anno natiuitatis dominiee Milleſimoquadringenteſimononageſimono  Bl. 100b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 719. Schr 3113. Kaufmann-Nabholz 767,2. BSB-Ink A-280,2. Ohly-Sack 109. 110. ISTC ia00452100.
Frankfurt (Main) UB (2 Ex.). Innsbruck ULB. München *SB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01117 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell, 7.VII.1499. 
114 Bl. A–P⁶Q–S⁸. 46 Z. Typ. 10:155G, 6:63G, 7:80G. Init. f, g. Rubr. α, β, γ, δ. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde par-tis Alexādri cū interlinealib expoſitōib textꝯ eiuſdē in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis ꝑpulcre oꝛdinatis ſtionib at  argumētis … Z. 7 Que iam de nouo imſſa eſt Colonie. … Darunter Holzschnitt, Schulszene 56 m. Inschrift (A)lexander cum  diſcipulis ſuis  Bl. 1b (q)Vam pulcra tabernacula tua Iacob ꝛ tentoꝛia tua  iſrael. … Bl. 5a Z. 4 [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  sᵉ ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dcōnū .i. exactōem manifeſtari  Kommentar ¶ Iſtud eſt octauū capľm huius libꝛi doctri-nalis . ⁊ ſcďa ꝑs pꝛincipalis . in  ſiue in qua au-toꝛ determīat … Sign. b(Q¹)ueri quare ďꝛ (ſepe) Soľo . ideo . qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba nō  … Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 37 … ⁊ nō habebis offendiculū currēs in meridie  deitatis .  nos paſcat deꝯ gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ regnaturꝯ Amen.  ¶ Explicit finaliter ſcďa ꝑs Alexandri cū gloſis metroꝝ interlinialibus  planiſſimiſ eoꝛūdē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſentētiādi modum . multis cū vtilib ſtionib ac argumētis. … Z. 43 … vt clare patebit intuētib . Imſſa  in ſancta Colonia ꝑ Henricū Quentell circa ſummū . Anno incarnationis dominice .M. cccc. xcix. menſis iulij die ſeptimo.  Bl. 114b leer.
C 345. Schr 3114. VK 86. IBP 224. ISTC ia00452150.
Wrocław BU (2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01118 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Nürnberg: Anton Koberger, 1500. 
94 Bl. a–l⁸m⁶. 52 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. Rubr. γ. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde partis  alexandri cum interliniaribus expoſitionibus textus eiuſ-dem in planiſſimis ſentētijs ſubiūctis . perpulcre oꝛdinatis  queſtionibus at argumentis … Bl. 1b (q)Vam pulcra tabernacula tua  iacob . ⁊ tentoꝛia tua iſrael. … Bl. 4a m. Sign. a4 Z. 29 [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum  regimen reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit vel  vult  .ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexādri  .ſ. dictionū  einfach .i. exactionem .i. manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa ꝑs pꝛincipalis in quo ſi-ue in  auctoꝛ determinat … Sign. b Rectus . ſed demas pꝛonomina quatuoꝛ inde  Darüber Glosse .i. ntūs excipias .ſ. ego nos tu ⁊ vos ab illa regľa  … Text endet Bl. 93a Z. 35 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  i. in pľi numero equales ſup. illi video  Kommentar endet Bl. 94a Z. 17 … ⁊ non habebis offendiculū currens in meridiem deitatis . qua nos  paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛū ⁊ vltra regnaturus. Amen.  Explicit feliciter Secūda ꝑs Alexandri cum gloſis metroꝝ interlinealibus  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētijs . m rectū ſententiādi modū . multis  cū vtilibus queſtionibus ac argumentis. … Z. 23 … vt clare patebit intuentibus . per Anthoniū koberger imſſa . in famoſa ciuitate Nuremberge.  Anno incarnatiōis dominice .M. ccccc.  Bl. 94b leer.
C 334,2. ISTC ia00452200.
Annaberg-Buchholz *K. Lüneburg RatsB. Melk Benedikt. Sangerhausen K (def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01119 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Köln: Heinrich Quentell und Retro Minores], 14.VIII.1500. 
114 Bl. A–P⁶Q–S⁸. 46 Z. Heinrich Quentell: Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Retro minores: Typ. 1:150G, 3:80G, 4:63G. Quentell Init. e, f, g. Retro minores Init. a, b. Quentell Rubr. α, β, γ, δ. Retro minores Rubr. α, β. Quentell: TitHlzs. F. KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandri cū interlinialib expoſitiōib textus eiuſde in  planiſſimis ſententijs . ſubiūctis ꝑpulcre oꝛdinatis queſtio-nib at argumētis … Z. 7 … Que iam de nouo impꝛeſſa eſt Colonie. … Darunter Holzschnitt, Schulszene 52. Bl. 1b (q)Vam pulcra tabernacula tua Iacob ⁊ tentoꝛia  tua iſrael. … Bl. 5a Z. 4 [⁸]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  sᵉ ꝓmiſſus  in ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dcōnū .i. exactionē manifeſtari  Kommentar ¶ Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctri-nalis . ⁊ ſcďa ꝑs pʼncipalis . in  ſiue ī qua autoꝛ determinat … Sign. b(Q¹)uerit . quare ďꝛ (ſepe) Soľo . ideo . qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba nō  … Text endet Bl. 113b Z. 10 … nil petit addi  Plurali numero : ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. eles sᵉ illi .i. video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 37. … ⁊ nō habebis offendiculū currens in meridiē deitatis  Qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ regnaturus Amen  ☞ (E)xplicit finaliter ſcďa ꝑs Alexādri cū gloſis metro.ꝝ interlinialib  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſententiādi modū multis cū vtilib queſtionib ac argumētis … Z. 43 … vt clare patebit intuentibus Imſſa in ſancta Colonia ꝑ Henricū Quentell circa ſummū . Anno incarnatōis dominice .M ccccc. Menſis Auguſti die .xiiij.  Bl. 114b leer.
C 346. Schr 3116. VK 87. ISTC ia00452250.
Detmold LB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01120 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit der Interlinearglosse des Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Basel: Nikolaus Kessler, 3.III.1494. 
44 Bl. a–e⁸f. 19 Z. mit Glosse. Typ. 1:180G, 2:82G, 4:93G, 6:64G. Init. b. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Textus Alexandri  cum vtili ⁊ ſuccincta alteratione . notatiſ  in margine adiunctis.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 35. Bl. 2a (S)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare .i. ſcolaribus .i. intēdo talem  libꝛum .i. ꝑuulis … Sign. b Hereſis ⁊ ſoboles cū fruge vel īdole vates.  Darüber Glosse omnia iſta nomina hic in textu poſita  … Text endet Bl. 43b Z. 6 … nil petit addi  Plurali numero : ſiľes ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi.  in plurali numero equales . ſ illi video.  Finit pꝛima et ſecunda ꝑtes Alexandri Im-pꝛeſſa Baſilee . per Nicolaum Keſler . Anno  domini . Milleſimo dringēteſimononage-ſimo quarto . Die tertia menſis Martij .  Bl. 44 leer?
HC 767. Schr 3131. ÖNB-Ink A-213. ISTC ia00445450.
Wien NB
(Bl. 44 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01121 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit der Interlinearglosse des Komm. von Gerardus Zutphaniensis. Deventer: Jakob von Breda, 31.XII.1495. 
58 Bl. [A]B–F⁸G¹⁰. 14 Z. mit Glosse. Typ. 3:180G, 4B:80G, 5C:64G, 8:100G. Rubr. α. 1 Hlzs. KolTit.
Tit. Textus alexandri  cum alteratione .  Darunter Holzschnitt. Z. 3 Iacobꝯ de Bꝛeda  Bl. 2a []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis Darüber Glosse .i. reptare id ē ſcholarib . i intēdo ialē  libꝛū id eſt ꝑuuľ … Sign. b Tis iūgis . frōdis lendis glādisſ remotis  Darüber Glosse illā ſylľam a frons a lens a glans exceptis  … Endet Bl. 58a Z. 5 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt s ego cerno .  Darüber Glosse exigit poſtpoī  in plurali numero equales ſ illi video  Z. 7 ⁌ Deo gratias.  ⁌ Finit pꝛima ⁊ ſcďa pars alexādꝛi Impꝛeſſa Dauentrie cū ſumma diligentia emēdata  per me Iacobū de Bꝛeda . Anno di .M.dringēteſimo .xcv. ultima die Decēbꝛis  Bl. 58b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
C 323. Kok: Houtsneden S. 469. Kronenberg: CA 120b. ILC 184. ISTC ia00445500.
Lüneburg RatsB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01122 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P.1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Köln: Heinrich Quentell, 1489. 
44–45 Z. Typ. 3:180G, 4:91G, 6:63G. Init. f. Marg.
1.  14.I.1489. 
140 Bl. a–f⁸g–i⁶IiAB⁸C⁶CCDEfGH⁸. 
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cū ſentētiis notabilibꝯ ⁊ vocabuloꝝ lucida expoſitione nōnullis ānexis argumētis  Bl. 2a [⁵] (A)n paruulis vt lac potum dedi vobʼ : inquit Paulus ma Choꝛintheoꝝ .iij . … Bl. 4a [⁹]Cribere clericu-lis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholarib  .i. intēdo talē libꝝ .i. ꝑuulis  Sententia hꝯ textus prohemialis eſt Ego  mg Alexander paro ſcribere nouellis cle-riculis doctrīale  … Sign. b (C¹)um rectus fit en as . vľ in es vel cū dat a grecus  Darüber Glosse .i. q ntūs eneas anchiſes q vt egea ntūs .  … Text endet Bl. 139a Z. 13 (P)arturio facere ſic debes eſurio  (U)erboꝛū data ſit declinatio quarta :  Darüber Glosse  meditat .i. foꝛmare h meditatiuū  .ſ. ꝑfectoꝝ cōiugatio .i. vltima  Komm. endet Bl. 139b Z. 25 … vt ibi . Parturient montes naſcetur rudiculus mus .i. parient.  Expoſitio exemploꝝ textus me partis Alexandri. equiuocoꝝ ⁊ ſynonymoꝝ cum differētialib verſib valde pulchꝛis . que collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane. ſumma cum di-ligentia ex Gꝛeciſmo . Ioanne de garlandia. Henrico de  Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊  pluribus auto-ribus cum omniū metroꝝ ſententijs ⁊ melioꝛib notabi-libus . m dicta Priſciani ⁊ Ioannis ſynthis. … Z. 37 … vt huius libꝛi ſeries a n-cipio vſ finē intuentib demonſtrabit . explicit feliciter  Impꝛeſſum in felici Colonia circa ſummū. Anno  ſalutis M. cccc. lxxxix. xix. Kalendas Febꝛuarij.  Bl. 140 leer.
2.  22.II.1489. 
138 Bl. a–l⁸m⁶naabb⁸ccdd⁶ee⁸. 
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis alexādri cū interlinialibꝯ expoſitionibus  textus eiuſdem in planiſſimis ſententijs ſubiunctis perpulcre oꝛdinatis queſtionibus at argumentis cum replicis contra eoꝛundem ſolutiōes . oībꝯ qui ſcire deſiderant ſūme neceſſaria  Bl. 2a m. Sign. ai [⁵]Vtirū ⁊ mel cōedet  puer vt ſciat repꝛobare malū ⁊ eligere bonū . Iſaie ſeptimo. … Bl. 5b [¹⁰]Ic iubet oꝛdo  libꝛi vocum regimen  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo caᵒ  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus in  ꝓhemio  doctrinaľ  alexādri  .i. dcōm vel  ſtructiᵐ  .i. exactionē  ľ coartatō  einfach .i. manifeſtari  Komm. Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi  doctrinalis ⁊ ſcľa ꝑs ncipalis . In   ſiue in  autor determinat … Sign. b cludunt actum vnitatiuum qui actus eſt eſſe ipſum generale in quo  … Text endet Bl. 135b Z. 18 … nil petit addi .  (P)lurali numero: ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse in pľi. .i. eles . ſ illi. .i. video.  Komm. endet Bl. 137a Z. 42 … et non hēbis offendiculum  currēs ī meridiem deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus ī ſeculorum ſecula et vltra regnaturus. A M E N  Bl. 137b Explicit feliciter ſecunda pars Alexandri . cum gloſis  metroꝝ interlinialib . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis  ſententijs. m rectum ſententiādi modum . multis cum  vtilibus queſtionib . argumentis. … Z. 7 … vt demōſtrabit huius libꝛi pꝛoceſſus intuentib  Impꝛeſſum in ſancta ciuitate Colonienſi . per Henricū  Quentell . circa ſummū. Anno incarnationis dominice  M. cccc. lxxxix. octauo Kalendas Martij.  Bl. 138 leer.
3.  6.III.1489. 
50 Bl. A⁶B–E⁸FG⁶. 
Tit. Tercia ⁊ quarta partes doctrinalis Alexādri cu notabili commento.  Bl. 2a m. Sign. Aii []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrantia vngentis opti-mis Canticoꝛum pꝛimo … Bl. 2b Z. 12 [⁹]Andere pꝛopoſui per ꝟſus. ſyllaba que  (Q)uanta ſit . ⁊ pauca ꝓponā  congrua metris.  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare .ſ. in ꝓhemio .i. ꝑ metra .i. libet ſyllaba  .ſ. vel bꝛeuis vel  lōga ľ indrs  .i. ali .ſ. a ztitatē ſyllabaꝝ  .i. vtilia .i. verſibus  Komm. Hec eſt tercia pars . ⁊ capitulum decimū huius libri . in qua ſive in quo tractatur de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b (S¹)ed vocalis eas poterit bꝛeuiare ſequela  Darüber Glosse ꝓ t i. valebit coꝛripere  … Endet Bl. 49b Z. 29 … et tibi xe  Bl. 50a (N)ate dei deus. at tibi deus halitus alme  (Q)uas tres perſonas in idem credo deitatis  Komm. endet Z. 14 … Cui quidem ſoli deo tenemur  grāꝝ actiones reddere . qꝛ nos deducit per gratum pꝛincipiu . et aptum medium ad finem feliciſſimum  Alexandri grāmatici opus cū bꝛeui ac vtili expōne Impꝛeſſum Colonie Anno grē  M. cccc. lxxxix. vi. die marcij finit feliciť  Bl. 50b leer.
Anm. Ex. Weimar abweichend.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. München SB (Digitalisat).
HC 680. 699. 733. Borchling-Claussen 144. VK 60. 74. 88. CIH 137. BSB-Ink A-251. Döring: Freiberg 23. Hubay: Augsburg 69. Ohly-Sack 91. Raffel: Weimar 12. ISTC ia00440920. ia00447800. ia00452880.
Augsburg SStB (2 Ex., 2. Ex. def.). Frankfurt (Main) UB. Freiberg Gy. Göttingen SUB. Hannover LB. Innsbruck ULB. Klagenfurt Bisch. Koblenz Gy. München SB
. Weimar HerzoginAnnaAmaliaB
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01123 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Köln: Heinrich Quentell, 1491. 
45–46 Z. Typ. 3:180G, 7:80G, 6:63G. Init. g. KolTit.
1.  13.I.1491. 
132 Bl. a–d⁸e–k⁶lm⁸n–v⁶. Rubr. β. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexādri cu ſentētiis notabilibus et vocabuloꝝ lucida expoſitione. nonnulliſ  annexis argumentis cū eoꝛūdem replicis : ad noueloꝝ  in grammatica incipientium pꝛofectum . cu quibuſdā  alijs additis pꝛo in ſcientijs aliqualiter pꝛouectis  Bl. 1b [⁵]Anquam paruulis  vt lac potu dedi vobis . int Paulus mo (C)oꝝ:  tercio. … Bl. 3b [⁶]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholarib  .i. intēdo tale libꝝ .i. ꝑuulis  Kommentar Sia huius textus ꝓhemialis eſt . (E)go magiſter  (A)lexander paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b ſed ꝓ relis coꝛripit . v Uulnera ſunt plage . regio plaga . vel plaga re … Text endet Bl. 131b Z. 39 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat ꝟᵐ  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 132a Z. 33 … vt ibi Parturient  montes naſcetur rudiculus mus . parturiēt .i. parient  (E)xpoſitio exemploꝝ textus me ꝑtis Alexādri . equiuocoꝝ ⁊ ſynonomoꝝ cum differētialib verſib valde pulchꝛis .  collecta ſunt bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cu diligētia ex Gꝛecisſmo Iohāne de garlādia Hērico de Colonia Catholicon Bꝛachilogo ⁊ alijs zplurib autoꝛib cū  oīm metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ Io-hānis ſynthis. … Z. 43 … vt huiꝯ libꝛi ſeries a pʼncipio vſ ad finem intuētib demōſtrabit  Explicit feliciter . Imſſum in felici Colonia circa ſummū ꝑ Henricū  Quentell . Anno a natiuitati xi M. cccc. xci. ydib Januarij.  Bl. 132b leer.
2.  23.I.1491. 
124 Bl. a–d⁸e–o⁶p–s⁸. Rubr. β, γ.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  ꝑtis Alexādri cū interlinialib expōnibus textus eiuſdē  in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis perpulchꝛe oꝛdinatis  ſtionibus at argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁶]Vam pulchꝛa tabernacula tua Iacob ⁊ tētoꝛia tua iſrael. … Bl. 5b [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinaľ  alexandri  einfach .idcōnum .i. exactionē manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huius libꝛi doctrinaľ . ⁊ ſecunda ꝑs ncipalis . in quo ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse sᵉ ꝟboꝝ equales ſociare ſc a ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero : ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. in pľi numero .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 37 et nō habebis offendiculū currēs in meridiē deitatis Qua nos paſcat  deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturꝯ (A) M E N  (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs Alexādri cum gloſis metroꝝ interlinealibus . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētijs m rectum ſentētiandi modum . multis cum vtilib queſtionib ac argumētis. … Z. 44 … vt clare patebit intuentib. (I)mpꝛeſſa iu ſancta  ciuitate Colonienſi per Henricū Quentell circa ſummū . Anno incarnationis dominice M. cccc. xci. nono kalendas Iulij  Bl. 124b leer.
3. P. 3.4.
44 Bl. A⁸BC⁶D–F⁸. Marg.
Tit. Tertia ⁊ quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexādri cum cōmento valde vti-li . textus dante intelligentia ſummariā Quaꝝ tercia docet de quātitate ſyllabaꝝ . Quarta vero de accentuatiōe.  Bl. 1b [] (E)lioꝛa ſunt verba tua vino fragrantia vngentis optimis  (C)anticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 9 [⁹]Andere pꝛopoſui  per verſus . ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛoponam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. maniſefeſtare ſc in pꝛohemio  .i. ꝑ metra .i. libet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vel lōga  vľ indifferēs  .i. ali .ſ. a titatem  ſyllabarum  .i. vtilia ꝟſib  Kommentar (H)ec eſt tercia ꝑs ⁊ decimū capľm huiꝯ libꝛi . in  ſiue in quo tractatur de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri : bel . bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc iugatōe  … Text endet Bl. 44a Z. 19 … et tibi chxiſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  fili ſpūſſancte  in eſſentia  Kommentar endet Z. 31… Cui quidē ſoli  deo tenemur grāꝝ actōes reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratū ncipiū . ⁊ aptū mediū ad finem feliciſſimum  (A)lexandri grāmatici ttuoꝛ ꝑtes ſc ma ſcďa tercia  et rta cū bꝛeui ac vtili expoſitione finitur feliciter  Bl. 44b leer.
Anm. P. 2: vgl. Nr GW 01124, P. 2.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate) (2), (3.4). Nürnberg GermanNM (Digitalisat, nur P.I).
HC 705. H 724. C 311. Borchling-Claussen 182. Schr 3101. VK 63. 80. 89. CBB 126(3-4). CBBSuppl 4125(1). BSB-Ink A-252. Hellwig 36. Hubay: Eichstätt 39. Ohly-Sack 92. ISTC ia00441500. ia00450450. ia00452930.
Brussel BR (Lage a). Eichstätt UB. Erlangen UB. Frankfurt (Main) UB. Köln UStB
. Lambach Benedikt
. München SB
(2–4). Nürnberg GermanNM
(1). Praha NKn.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01124 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Köln: Heinrich Quentell, 1491. 
45–46 Z. Typ. 3:180G, 7:80G, 6:63G. Init. g. Rubr. β, γ. KolTit.
1.  13.VIII.1491. 
132 Bl. a–d⁸e–k⁶lm⁸n–v⁶. TitHlzs. A. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrnalis  Alexandri cum ſententijs . notabilib . ⁊ vocabuloꝝ lu-cida expoſitione . nōnulliſ annexis argumentis cū eo-rūdem replicis . ad nouelloꝛum in grammatica incipientium pꝛofectum . cū quibuſdam alijs additis pꝛo in ſcientijs aliqualiter pꝛouectis  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁵]Anquam paruulis  vt lac potu dedi vobis . int Paulus pʼmo Coꝝ.  tercio : … Bl. 3b [⁶]Cribere clericulis  paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholarib  .i. intēdo talē libꝝ .i. ꝑuulis  Kommentar Sa huius textus eſt . (E)go magiſter Alexan-der paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale … Sign. b ſed ꝓ relis coꝛripit . vꝯ (U¹)ulnera ſunt plage . regio plaga . vel plaga  … Text endet Bl. 131b Z. 39 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat foꝛmare  meditat ꝟᵐ  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 132a Z. 33 … vt vbi Parturient montes naſcetur rudiculus mus . parturient .i. parient  (E)xpoſitio exēploꝝ textus pʼme ꝑtis Alexandri . euocoꝝ ⁊ ſynomoꝝ cū differētialib ꝟſib valde pulchꝛis .  collecta ſunt bꝛeuiter ⁊  plane ſumma cū diligētia ex (G)ꝛeciſmo (I)ohāne de gar. (H)enrico de  Colonia Catholicon (B)ꝛachilogo ⁊ alijs zplurib autoꝛib cū oīm  metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani ⁊ Iohā-nis iynthis. … Z. 43 vt huiꝯ libꝛi ſeries a pʼncipio vſ ad finem intuentib demōſtrabit  Explicit feliciter. Imſſum in felici Colonia circa ſummū ꝑ Hēri-cū Quentell . (A)nnno a natiuitati xi M. cccc. xci. ydib (A)uguſti.  Bl. 132b leer.
2.  23.VI.1491. 
124 Bl. a–d⁸e–o⁶p–s⁸. TitHlzs. A.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandra cum interlinialibus expoſitioni-bus textus eiuſde in ꝑlaniſſimis ſententijs . ſubiunctis  perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus . at argumentis  … Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁶]Vam pulchꝛa tabernacula tua (I)acob ⁊ tentoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5b [⁸]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinaľ  alexandri  einfach .idcōnum .i. exactionē manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huius libꝛi doctrinaľ . ⁊ ſecunda ꝑs ncipalis . in quo ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse sᵉ ꝟboꝝ equales ſociare ſc a ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. in pľi numero .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 37 et nō habebis offendiculū currēs in meridiē deitatis Qua nos paſcat  deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturꝯ (A) M E N  (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs Alexādri cum gloſis metroꝝ interlinealibus . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſentētijs m rectum ſentētiandi modum . multis cum vtilib queſtionib ac argumētis. … Z. 44 … vt clare patebit intuentib . (I)mpꝛeſſa in ſancta  ciuitate Colonienſi per Henricū Quentell circa ſummū . Anno incarnationis dominice M. cccc. xci. nono kalendas Iulij  Bl. 124b leer.
3. P. 3.4.
44 Bl. A⁸BC⁶D–F⁸. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandri cum mento valde vtili  textus dante intelligentiam ſummariā . Quaꝝ tercia docet de quātitate ſyllabaꝝ . Quarta vero de accentuatōe  Bl. 1b [] (E)lioꝛa ſunt verba tua vino fragrantia vngentis optimis  (C)anticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 9 [⁹]Andere pꝛopoſui  per verſus ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛoponam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in pꝛohemio  .i. ꝑ metra .i. libet ſyllaba  bꝛeuis vľ lōga  vel indifferēs .i. ali  a titatem  ſyllabarū  .i. vtilia ꝟſib  Kommentar Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capľm huiꝯ libꝛi . in  vel in quo tracta de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri : bel . bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc iugatōe  … Text endet Bl. 44a Z. 20 … et tibi criſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſentia  Kommentar endet Z. 32 … Cui dem ſoli deo tenemur grāꝝ actiōes reddere . v tnos deducat ꝑ gratum  pꝛincipiū ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimū  (A)lexandri grāmatici quatuoꝛ partes .ſ. pꝛima ſecunda  tercia ⁊ rta cum bꝛeui ac vtili expoſitiōe finiunt feliciter  Impꝛeſſe ꝑ Henricū Quentell in ſcā ciuitate Coloniēſi  Bl. 44b leer.
Anm. 1. P. 1: vgl. H 675. C 312. Schreiber 3077. VK 64. Reichling: Doctrinale 84. Ib u. Ic.
Anm. 2. P. 2: vgl. Nr GW 01123, P. 2.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate) (1), (2), (3.4).
H 675. HC 706. 729. C 312. Borchling-Claussen 183. Schr 3077. 3100. VK 64. 79. 90. CBB 128(1). IBP 225. BSB-Ink A-253. Hubay: Eichstätt 40. ISTC ia00441550. ia00450470. ia00453200.
Brussel BR (def.). Eichstätt UB. Gotha ForschB
. Köln UStB
. München SB
(3 Ex.). Praha NKn.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01125 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Leipzig: Konrad Kachelofen, 1491. 
48 Z. Typ. 2:160G, 3:89G, 10:60G. Rubr. ζ. Marg.
1. 
120 Bl. ab⁸cd⁶e–m⁸⁶n⁸op⁶rs⁶. Gez. [2]Folium iii.–Folium cxx.
Tit. Gloſa prime partis alexandꝛi cum notabilibus et ar-gumentis quibuſdam.  Nota ꝙ hec gloſa ꝑuula denuo impꝛeſſa : melius eſt diſtincta  pꝛius.  Quia additus eſt numerus folioꝝ ꝑ totū hunc libellū … Bl. 1b [³]An paruulis vt lac potu dedi vobis : int Paulꝯ  pꝛima Coꝛintheoꝝ .iij. … Bl. 2a Incipit expoſitio pꝛime partis doctrinalis alexandꝛi ex dictis perito-rum grammaticoꝛum bꝛeuiſſime collecta  [⁵]Irca expoſitionem libꝛi doctrinalis alexandri pꝛimo  queritur Quid ſit grāmatica Et ſcďo vnde dica grammatic  … Bl. 3a m. Blz. Folium iii. [¹⁵]Cri-bere clericulis paro  doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reptare . ſcholaribꝯ < ego mg  alexanď  .i. jntēdo  .i. libꝝ ď docťna .i. rudibꝯ  Kommentar Hic autoꝛ incipit ꝓhemiū ſui li-bꝛi . Et nō ꝙ libʼ iſte diuidi ī tres  libꝛos ꝑtiales … Sign. b Alia ab iſtis nō dictis . in carmīe id eſt in metro ſolū ſyncopantur  … Text endet Bl. 119b Z. 38 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum  data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare tener hoc meditat  .ſ. ꝑfectoꝝ attributa .i. iugatio .i. vltima.  Kommentar endet Bl. 120a m. Blz. Folinm cxx Z. 17 … Tractauit calice ma-nibus dum furga ligurit Alia vocabula ſunt ſupꝛa in ſuispꝛopꝛijs lo-cis expoſita.  Expoſitio exemploꝛum textus pꝛime partis alexandꝛi cum ſententijs  ſynonimis equiuocationibus verſibus differentialibus cum argumen-tis ꝛ queſtionibus Explicit foeliciter.  Impꝛeſſum Liptzk per Conradum kachelouen.  Bl. 120b leer.
2.  15.VI.1491. 
116 Bl. A–IkL–O⁸⁶P–R⁶. 
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis Alexandꝛi cum interlinialibus expoſitionibus textus eiuſdem in planiſſimis  ſentētijs . ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at argumentis … Bl. 1b [⁸]Vam pulchꝛa tabernacula tua iacob et tentoꝛia tua iſrahel. … Bl. 5a [¹³]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo caᵒ  .i. exigit  vľ vult  ſc ꝓmiſſꝯ  ī ꝓheīo  ſc dolnaľ alexādꝛi  einfach .i. dcōnum .i. exactionē maīfeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huius libꝛi  doctrinalis . ⁊ ſcď ꝑs pꝛincipalis . in   ſiue in qua autoꝛ determīat … Sign. b Tunc illos ad rem ſpectare decebit eandem  Darüber Glosse .i. hos termīos ꝑtinere licebit  … Text endet Bl. 114b Z. 7 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  .i. in plurali nūero .i. eles ſc illi .i. video  Kommentar endet Bl. 115b Z. 9 … ⁊ nō  habebis offendiculum currens in meridiem deitatis Qua nos paſcat de-us gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛum ⁊ vltra regnaturus. A . M . E . N.  Explicit feliciter ſecunda pars Alexandꝛi cum gloſis metroꝝ interli-nialibus . planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſententijs m rectū ſententiā-di modum . multis cum vtilibus queſtionibus ac argumētis. … Z. 17 … vt clare patebit intuentibus . Impꝛeſſa Liptzk  per me Conradum kachelouen . Anno incarnationis dominice Mᵒ. ccccᵒlxxxxiᵒ. in die ſancte viti ⁊ modeſti.  Bl. 116 leer.
3. P. 3.4.
44 Bl. A–D⁸⁶EF⁸. Marg.
Tit. Tertia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandꝛi cum cōmento valde vtili.  textus dante intelligentem ſummaria . Quarum tertia  docet de quātitate ſyllabaꝝ . Quarta ꝟo de accentuatione.  Bl. 1b [⁵]Elioꝛa ſunt verba tua vino fragrantia vngentis optimis Canticoꝛū pꝛimo. … Bl. 2a Z. 7 [¹⁰]Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛopo-nam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. quelibet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľ lōga  vľ indifferens  .a. ali .ſ. an titatē ſyllabaꝝ  .i. vtilia ſibus  Kommentar Hec eſt tertia pars ⁊ decimū capľm  huius libꝛi . in  ſiue in quo tracta de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b conſonans ſequatur . vt audiſti . quia tunc i pꝛoducitur.  … Text endet Bl. 44a Z. 5 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  fili ſpūſſancte  in eſſentia  Kommentar endet Z. 18 … Cui quidem ſoli deo tenemur gratiaꝝactiones reddere . quia nos de-ducit per gratū pꝛincipiū . ⁊ aptum medium ad finem foeliciſſimum.  Alexandꝛi grammatici quattuoꝛ partes ſc pꝛima ſcďa tercia et quarta cum bꝛeui ac vtili expoſitione fini foeliciter.  Bl. 44b leer.
C 331. IBP 226. ISTC ia00441400 (I). ia00450460 (II). ia00452940 (III).
Dresden SUB (z.Z. Moskva GosB) (1–3). Praha NKn (1–3). Wrocław BU (3).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01126 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4) . Köln: Heinrich Quentell, 1492. 
45–47 Z. Typ. 3:180G, 7:80G, 6:63G. Init. g. 3mal TitHlzs. A. KolTit. Marg.
1.  26.IV.1492. 
124 Bl. a–s⁶tv⁸. Rubr. β. γ.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis  Alexandri cum ſententijs . notabilibus . ⁊ vocabuloꝛu lucida expoſitione . nōnulliſ annexis argumentis cum eo-rundem replicis ad nouelloꝛum in grāmatica incipentiu  pꝛofectum . cum quibuſdam alijs additis pꝛo in ſcientijs  aliqualiter pꝛouectis.  Darunter Holzschnitt. Schulszene 18. Bl. 1b [⁶]Anquam paruulis  vt lac potu dedi vobis . int Paulus pʼmo Coꝝ.  tercio. … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 30 [⁵]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholarib intēdo  talē libꝛū ꝑuulis  Kommentar Sa eſt (E)go magiſter Alexāder paro ſcribere nouel-lis clericulis doctrinale. … Sign. b Et ďꝛ declinatio a verbo declino as are . qď in ꝓpoſito ſumitur metapho- … Text endet Bl. 123b Z. 33 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditatm foꝛmare  meditat  sᵉ ꝑfectoꝝ .i. iugatio  Kommentar endet Bl. 124a Z. 26 … vt ibi  Parturient mōtes naſcetur rudiculus mus . ꝑturient .i. parient  (E)xpoſitio textus ⁊ exemploꝝ pꝛime ꝑtis Alexandri . equiuocoꝝ et ſynonomoꝝ cum differētialib verſib valde pulchꝛis .  collecta ſunt bꝛeui-ter ⁊ plane ſumma cū diligentia ex Gꝛeciſmo . Iohanne de gar. Henrico  de Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊ alijs zplurib autoꝛib cū om-niū metroꝝ ſententijs ⁊ melioꝛib notabilib m dicta Pꝛiſciani et Iohānis Synthis. … Z. 35 … vt huius  libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ in finem intuentib demōſtrabit Explicit feliciter (I)mpꝛeſſa in felici Colonia circa ſummū per Henricum Quentell.  Anno a natiuitate xi M. cccc. xcij. ſexto Kalendas menſis Maij  Bl. 124b leer.
2.  2.VI.1492. 
114 Bl. A–p⁶q–s⁸. 
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  ꝑtis Alexandri cum interlinialibus expoſitionib textus  eiuſdē in planiſſimis ſentētijs . ſubiūctis ꝑpulchꝛe oꝛdinatis queſtionib at argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [⁶]Vam pulchꝛa tabernacula tua Iacob ⁊ tentoria tua iſrael. … Bl. 5a Z. 4 [⁵]Ic iubet o⁊do libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in hoc octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſc doctrinalis  alexandri  einfach .i. dconum .i. exactione manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa ꝑs ncipalis .  in  ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b (Q¹)ueri quare ďꝛ (ſepe) Soᵒ ideo . qꝛ ſex modis fallit ꝙ iſta ꝟba nō  … Text endet Bl. 113b Z. 9 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. in pľi numero .i. eles sᵉ illi video  Kommentar endet Bl. 114a Z. 38 … ⁊ nō habebʼ offendiculū curres in meridiē deitatis . Qua nos paſcat ďs gloꝛioſus in ſecula ſecľoꝝ regnaturꝯ Amen  (E)xplicit feliciter ſcďa ꝑs Alexādri cum gloſis metroꝝ interlinealib  planiſſimiſ eorundē ſubiūctis ſentētijs m rectū ſentētiādi modū . multis cū vtilib ſtionib ac argumētis. … Z. 45 … vt clare patebit intuētib  (I)mpꝛeſſa in ſancta Colonia ꝑ Henricū Quentell circa ſummū . Anno  incarnationis dominice M. cccc. xcij. quarto nonas Iunij.  Bl. 114b leer.
3. P. 3.4.
46 Bl. A⁸B–F⁶G⁸. Rubr. γ.
Tit. Tertia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandri cum commento valde vtili textus dante intelligentem ſummariam . Quarum ter-cia docet de quantitate ſillabarum . Quarta vero de accentuatione cum nouis quibuſdā ſententiarum additionib  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [] (E)lioꝛa ſunt verba tua vino fragrantia vngentis optimis  Canticoꝛum pꝛimo. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 9 [⁹]Andere pꝛopoſui  per verſus . ſyllaba que  Quanta ſit . ⁊ pauca pꝛoponam con-grua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare .ſ. in pꝛohemio  .i. ꝑ metra .i. libet ſyllabas  .ſ. bꝛeuis vel lōga  vel indifferēs  .i. ali .ſ. ante titatē  ſyllabaru  .i. vtilia .i. ꝟſibus  Kommentar ¶ Hec eſt tertia ꝑs . ⁊ capitulū decimū huius libꝛi . in qua ſiue in quo  tractat de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri : vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc cōiugatione  … Text endet Bl. 46a Z. 17 … ⁊ tibi criſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſentia Kommentar endet Z. 30 … Cui qdē ſoli deo tenemur grāꝝ actōes reddere . vt nos de-ducat ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptū medium ad finem feliciſſimū.  (A)lexandri grāmatici quatuoꝛ partes . ſc pꝛima ſecunda  tercia ⁊ quarta cum bꝛeui ac vtili expoſitione cum quibuſda additionib in locis vbi expedite videba finiūt feliciť  Impꝛeſſe ꝑ Henricū (Q)uentell in ſcā ciuitate Coloniēſi  Bl. 46b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 728. HC 765. Borchling-Claussen 193. Schr 3080. 3103. 3117. VK 66. 81. 91. IBP 227. VB 1000. BSB-Ink A-254. Voulliéme: Trier 636. 637. Zedler: Nassau 25. ISTC ia00443100. ia00451050. ia00453500.
Basel UB (3.4 2 1). Berlin *SB
(2 Ex., 1. Ex.†, 2. Ex.†). Limburg BischB
(1.2). München SB
. Nordhausen BlasiiB. Regensburg SB. Trier StB.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01127 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Leipzig: [Konrad Kachelofen], 1493. 
48–50 Z. Typ. 2:160G, 4:72G, 7:97G, 10:60G. Init. e. 3mal TitHlzs. A. KolTit.
1. 122 Bl. a–t⁶v⁸. 
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cum ſentencijs notabilibus . et vocabuloꝛū lucida expoſitione . nōnuliſ annexis argumē . cū eorundem replicis ad nouelloꝛum in grāmatica incipiētium pꝛofectū . cum quibuſda alijs additis pꝛo inſcientiis aliqualiter pꝛofectis.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b []Anquam paruulis  vt lac potū dedi vobis . int Paulꝯ mo … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 23 []Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolaribus .i. intēdo  talē libꝛum ꝑuulis  Kommentar Sentēncia eſt Ego magiſter Alexander paro ſcribere  nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b Queritur quot de cauſis declinatio eſt inuēta Dďm ꝙ duabꝯ de cau … Text endet Bl. 121b Z. 15 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditat  .ſ. perfectoꝛū .i. cōiugatio  Kommentar endet Bl. 122a Z. 9 … vt  ibi . Parturiēt montes naſcetur ridiculus mus . parturiēt .i. parient.  Expoſitio textus ⁊ exemploꝛū pꝛime partis Alexandꝛi . equiuocoꝛū ⁊  ſynonomoꝛū cū differencialibus verſibꝯ valde pulchris . que collecta ſūt  bꝛeuiter et plane ſumma cum diligēcia ex Greciſmo . Iohanne de gar. Henrico de Colonia . Catholicon Bꝛachilogo . et alijs  pluribus autoꝛibus  cum omniū metroꝛum ſentencijs et melioꝛibus notabilibus ſcďm dicta Pꝛiſciani et Iohannis Synthis. … Z. 18 … vt huiuꝯ libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ in finem intuentibus demonſtrabit Explicit feliciter Impꝛeſſa Anno a natiuitate chriſti .M. cccc. xciij.  Bl. 122b leer.
2. 110 Bl. a–r⁶s⁸. 
Tit Gloſa notabilis ſecūde partis Alexandri cum interlinialibus expoſitionibꝯ te-xtus eiuſdē in planiſſimis ſentēcijs . ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibꝯ at argumētis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b []Vam pulchꝛa tabernacula tua iacob et  tentoꝛia tua iſrahel. … Bl. 5a m. Sign. a5 []Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse .i. dictionū .i. exactionē manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi doctrinaľ .  ⁊ ſcďa pars pꝛincipalis . in quo ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b habēs actm a ꝑte a . vt vellē me eſſe virū pꝛudentē. Sexto q ſtruitur  … Text endet Bl. 109b Z. 32 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno.  Darüber Glosse exigit apponi  .i. in pľi numero .i. equales .s. illi video  Kommentar endet Bl. 110b Z. 15 … et nō habebis offendiculum  currens in meridie deitatis . Qua nos paſcat deus gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛum regnaturus Amen.  Explicit feliciter ſcďa pars Alerādꝛi cū gloſis metroꝛū interlineali-bus planiſſimiſ eoꝛunde ſubiūctis ſentencijs m rectū ſentēciādi mo-dum. multis cū vtilibus queſtionibus ac argumētis. … Z. 23 … vt clare patebit intuētibus . Impꝛeſſa Lipczk . Anno incarnationis dominice . Milleſimoquadꝛingenteſimononogeſimotertio. 
3. P. 3.4.
44 Bl. a–f⁶g⁸. 
Tit. Tercia et quarta partes doctrinalis magiſtri Alexandri cum cōmento valde  vtili . textus dāte intelligentiam ſummariā Quarum tercia docet de quantitate ſyllabarū . Quarta vero de accentuatione.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b []Elioꝛa ſunt verba tua vino fragantia vngētis optimis Canticoꝛū mo. … Bl. 2a m. Sign. Aii Z. 7 []Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛopo-nam congrua metris  Darüber Glosse .i. manifeſtare ſc in .phemio .i. ꝑ metra  .i. quelibet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľ lōga  vel indifferēs  .i. ali  .ſ. a ti-tatē ſyllabarū  .i. vtilia verſibus  Kommentar Hec eſt tercia pars et decimū capitulū hu-ius libꝛi in qua ſiue in quo tracta de quātitate ſyllabar.  … Sign. b deriuati et per hoc ſeruat regulam ſupinoꝛum et pꝛeteritoꝛum.  … Text endet Bl. 44a Z. 11 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſalnator fili ſpūſſancte  in eſſencia  Kommentar endet Z. 24 Cui quidem ſoli deo tenemur gratiarū actiones reddere . quia nos deducit per gratum pꝛincipiū . et aptum  medium . ad finē feliciſſimum.  Alexandri grāmatici quattuoꝛ partes ſc pꝛima ſcďa ter-cia et quarta cū bꝛeui ac utili expoſitiōe finitur foeliciter.  Bl. 44b leer.
Anm. Ex. Altenburg (Ö.) Benedikt abweichend: Kommentarende Bl. 44, Z. 24 Cui quidem soli deo tenemur gratiarum … medium . ad finem foelicissimum.
Altenburg (Ö.) Benedikt
. Praha Präm.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01128 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). [Strassburg: Johann Prüss, um 1495]. 
46–47 Z. Typ. 5:150G, 8:80G, 10:65G, 15:210G. Init. c, i. Rubr. β, γ. KolTit. Marg.
1. 112 Bl. [4]abcd⁶⁸ef⁸gh–k⁸lmn⁸opq⁸. Gez. [6]2–106[1]. 1, Tab. 5 Sp.
Tit. Alphabetarius ſuper  pꝛima parte doctrinalis magiſtri Alexandri  Bl. 1b Alphabetarius et pꝛimo de la  α A  … Endet Bl. 4b Sp. 5 Z. 22 Finis  Bl. 5a, Tit. Gloſa notabilis prime  partis Alexandri cum interliniaribus expoſitionibus eiuſdem in planiſſimis ſententijs . Cum vocabuloꝛu lucida expoſitiōe . Et alphabetarij foliatim  remiſſione . Subiunctis perpulcre oꝛdinatis ſtionibus at argumetis : cum replicis eoꝛundem  Bl. 5b Holzschnitt. Bl. 6a m. Sign. aij (T³)An paruulis vt lac pot  dedi vobis inquit Paulꝯ .j. Coꝝ .iij. … Bl. 7a m. Sign. aiij u. Blz. 2 Z. 27 (S)Cribere clericulis paro doctrīale nouellis  Darüber Glosse reptare .i. ſcolarib .i. intēdo .i. tale libꝝ .i. ꝑuulis  Kommentar Sentēia textus pꝛohemialis eſt . Ego magiſter alexander paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b A ſextus . tamen es quando per e dare debes  Darüber Glosse .i. ablatiuꝯ h a ille ntūs in abltō .i. facere teneris.  … Text endet Bl. 111a m. Blz. 106 Z. 35. Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditat .i. informare  meditat  ſ. ꝑfectum coniugatio .i. vltima  Kommentar endet Bl. 111b Z. 38 … vt ibi . Parturient montes naſcetur ru-diculus mus . id eſt parient.  Bl. 112a Expoſitio exemploꝛum textus pꝛime partis Ale-xandri . equiuocoꝛum et ſynonimoꝛum cum differentialibus verſibus valde pulchꝛis que collecta ſunt bꝛeuiter et plane ſumma cu  diligentia ex Gꝛeciſmo . Iohanne de garlandria . Henrico de Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo et pluribus autoꝛibus cu omnium metroꝛū ſententijs et melioꝛibus notabilibus m dicta Pꝛiſciani et Iohannis ſynthis … Z. 10 … vt huius  libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ finem intuentibus demonſtrabit . Ex-plicit feliciter.  Bl. 112b leer.
2. 96 Bl. A–C⁸DEF–I⁸KL⁸MNOP⁸. 
Tit. Gloſa notabilis ſecunde  partis alexandri . cum interlinearibus expoſitionibus  textus eiuſde in planiſſimis ſententijs ſubiunctis perpulcre oꝛdinatis . queſtionibus at argumentis cu replicis contra eoꝛunde ſolutiones omnibus qui [ſcire fehlt] deſiderant ſumme neceſſaria.  … Bl. 2a m. Sign. Aij (b³)Utirum et mel comedet  puer vt ſciat repꝛobare malū ⁊ eligere bonū .iſaie vij. … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Z. 17 (H)Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen  reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ꝓmiſſus  ī ꝓhemio  doctrialis  alexādri  dcōnū vľ  ſtructibiliū  .i. exactionem  vľ coartatō  einfach manifeſtari  Kommentar ☞ Iſtud eſt octauum capitulum huius libꝛi doctrinalis ⁊ ſcďa  ꝑs pꝛincipalis In quo ſiue in qua autoꝛ determinat … Sign. b ꝑtinent ad idē . Et ďꝛ intrāſitiua m ſdam ad denotandū ꝙ nun t fieri a ꝑ … Text endet Bl. 94b Z. 17 … nil petit addi  Pľi numero ſiľes ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 95b Z. 37 ⁊ non habebis offendiculū currens in meridiem deitatis . Qua nos paſcat de-us gloꝛioſus in ſeculoꝝ ſecula : ⁊ vltra regnaturus Amen.  ¶ Explicit foeliciter ſecunda ꝑs Alexandri cū gloſis metroꝝ interlinialibus/ queſtionibus/ argumentis . at contra eadē cū pulcris  du requirit materia replicis (maioꝛib  minoꝛibus qui ſcire  altioꝛa aſpirant) ſumme neceſſarijs.  Bl. 96 leer.
3. P. 3.4.
44 Bl. AaBb⁸CcDdEe⁸FfGg⁸. 
Tit. Tertia et Quarta par-tes doctrinalis magiſtri Alexandri cum commento  valde vtili textus dante intelligentem ſummariam  Quarum tertia docet de quantitate ſyllabaꝝ . Quarta vero de accentuatione cum nouis quibuſdam ſententiarum additionibus  Bl. 1b (M)Elioꝛa ſunt verba tua vino fragrantia vngentis  optimis . Canticoꝛum pꝛimo. … Bl. 2a m. Sign. Aaij Z. 8 [⁹]Andere pꝛopoſui  per verſus . ſyllaba que  Quanta fit . et pauca pꝛoponā cō-grua metris.  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare in pꝛohemio  id eſt ꝑ metra .id eſt libet ſyllabas  ſ. bꝛeuis vel lōga  vel indifferens  .i. ali ſ. a ntitate  ſyllabarum  .i. vtilia .i. ꝟſibus  Kommentar Hec eſt tertia pars . ⁊ capľm decimū huius libꝛi . in qua ſiue in quo tractatur  de ntitate ſyllabaꝝ. … Sign. b Que poliſyllaba ſunt bꝛeuies ꝛ. Deinde ponit aliā exceptōem dicēs (Et  cō … Text endet Bl. 44a Z. 17 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus aime  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſenria  Kommentar endet Z. 28 … Cui dē ſoli deo tene-mur grāꝝ actiones reddere . vt nos deducat ꝑ gratū pꝛincipiū et aptū mediū  ad finem feliciſſimū.  Alexandri grāmatici quattuoꝛ partes . ſc pꝛima ſecunda  tertia ⁊ rta cum bꝛeui ac vtili expoſitione cum buſdā additionib in locis vbi expedite videbatur finiunt feliciter  Bl. 44b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate) (1), (2).
C 330. Schr 3086. IBP 228. VB² 2362.11 (VB 2364.15). BSB-Ink A-258. Dahm: Aargau 30. Ohly-Sack 93. 94. Sack: Freiburg 110. ISTC ia00440520.
Aarau KantB (3.4). Berlin SB
. Darmstadt ULB (def.). Erlangen UB
. Frankfurt (Main) UB (2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Freiburg UB. Innsbruck ULB (3.4). Karlsruhe LB
. Memmingen StB (def.). München SB
. New Haven UL. Sankt Peter HistB
. Schwaz Franzisk
.
Gesamtüberlieferung: 14 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01129 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). [Nürnberg(?): Drucker des Doctrinale (GW 1129), um 1495/1500]. 
51 Z. Typ. 1:110G, 2:82G, 3:58G. Rubr. α, β. 3mal ders. Hlzs. KolTit. Marg.
1. 98 Bl. a–p⁶q⁸. 
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cum  ſententijs : notabilibus : ⁊ vocabuloꝛum lucida expoſitione : nonnulliſ annexis argumentis cum eoꝛundem replicis ad nouello-rum in grammatica incipientium pꝛofectū:  cum quibuſdam alijs additis pꝛo in ſcienti-is aliqualiter pꝛouectis : de nouo diligentiſſime reuiſa.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 46. Bl. 1b [⁵]An paruulis vt lac potu dedi vobis . Int paulus prima Choꝛintheo. iij. … Bl. 2b Z. 24 [⁶]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolaribꝯ .i. intedo .i. talem libꝛū .i. paruulis  Kommentar ¶ Snīa huiꝯ textus ꝓhemiaľ ē . Ego magiſter alexāder ꝑo ſcribē  nouelľ cleꝛicuľ doctrinale. … Sign. b lignea oꝛdinata a caſtrū : ein bolwerck : et poni q ꝓ repagulo : ß illud mag  … Text endet Bl. 98a Z. 11 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data fit declinatio quarta  Darüber Glosse  meditatiuū formare  meditatiuū verbū  sᵉ ꝑſectoꝝ sᵉ iugatio  Kommentar endet Z. 37 … vt ibi . Parturiēt mōtes naſce rudiculꝯ mus . Parturirēt .i. pariēt . geben.  ¶ Expoſitio exēploꝝ textꝯ me ꝑt alexā . euocoꝝ ⁊ ſinonomoꝝ cū dꝛīalibꝯ verſi-bus valde pulcris que collecta ſunt breuiť ⁊ plane ſumma cū diligētia ex greciſ.  iohʼe ď garľ. Heinri. de colonia . cathoľ . brachilogo . ⁊ pluribꝯ autoribꝯ cū oīm  metroꝝ ſijs ⁊ melioribꝯ notabilibꝯ m dcā priſcia. ⁊ iohʼis ſinthis : … Z. 44 … vt hꝯ libri ſeries a pncipio vſ ad finē ītuētibꝯ demōſtrabit . Finit feliciter.  Bl. 98 leer.
2. 90 Bl. A–P⁶. 
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandꝛi cum interlinealibus expoſitionibus te-xtus eiuſdem et planiſſimis ſententijs ſub-iunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus  at argumentis … Darunter Holzschnitt, Schulszene 46. Bl. 1b [⁶]Uam pulcra tabernacula tua Iacob ⁊ tētoꝛia tua iſrael. … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Z. 14 [⁷]Ic iubet oꝛdo libꝛi vo-cum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. ī hᵒ octauo capľ .  .i. exigit  vľ vult  sᵉ ꝓmiſſus  in ꝓhemio  sᵉ doctrinaľ  alexandri  einfach .i. dicti-nnm .i. exactio .i. manifeſtari  Kommentar ¶ Iſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinalis ⁊ ſcďa ꝑs n cipaľ in  ſiue in  auctoꝛ determīat … Sign. b dentiū. Sed poſterioꝛa m vnā generationis ſunt ꝑfectioꝛa : vt p ꝑ phʼm .iiij. celi  Text endet Bl. 89b Z. 1 … nil petit addi  Pluarali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. equales sᵉ illi vſdeo  Kommentar endet Bl. 90a Z. 18 … ⁊ nō habebis offendiculum currens in meridiem deitatis . qua nos paſcat deus glorio-ſus in ſecula ſeculoꝛum. Amen.  Explicit feliciter Secunda pars Alexandri cū glo-ſis metroꝛum interlinearibus : planiſſimiſ eoꝛundem  ſubiunctis ſententijs : ſcďm rectum ſententiandi mo-dum : multis cum vtilibus queſtionibus ac argumen-tis : … Z. 28 … vt clare patebit intuētibus . Finit feliciter.  Bl. 90b leer.
3. P. 3.4.
38 Bl. a–e⁶f⁸. 
Tit. Tercia et quarta partes doctrinalis magiſtri alexandri cum commento valde vtili  textus dante intelligentem ſummariam.  Quarum tercia docet de quantitate ſillabarum . Quarta vero de accentuatione cū nouis quibuſdam ſententiarum additiōibus  Darunter Holzschnitt, Schulszene 46. Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia : vngent optimis . Cāticoꝛū ᵒ  … Bl. 2a m. Sign. aij [⁶]Andere propoſui peruerſus ſillaba que  Quanta ſit et pauca pꝛoponā cōgrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. maīfeſtare sᵉ in ꝓhemio .i. ꝑ metra quilibet ſillaba  sᵉ breuis vel lōga  vel indifferens  ſc a titatē  ſyllabarum  .i. vtilia verſibus  Kommentar ¶ Hec eſt tercia pars et decimum capitulum huius libri : in   ſiue in quo tractatur de quantitate ſyllabarum : … Sign. b In ſum ſiue fero crementa velim notato  Darüber Glosse in hoc verbo in  verbo a volo vis  … Text endet Bl. 37a Z. 24 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ.  fili o ſpirituſſancte  Kommentar endet Z. 34 … Cui dē ſoli deo tenemur gaꝝactiōes redde-re : vt nos deducat ꝑ gratū pꝛincipiū et aptu mediū ad finem feliciſſimum.  Alexandri grammatici due partes Tercia vide-licet et Quarta finiunt feliciter.  Bl. 37b u. Bl. 38b leer.
Reproduktionen: Freiburg UB (Digitalisat). München SB (Digitalisate) (1), (2), (3.4).
HC 674. 697. 723. Schr 3095. 3115. 3126. BSB-Ink A-259. Madsen 140. Sack: Freiburg 111. ISTC ia00444800. ia00451900. ia00454565.
Freiburg UB
. København KglB (1.2, def.). München SB
. Zürich ZB.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01130 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4) Mit Beig. von P.E. Moliniensis. Paris: für Jean Petit und Jean Alexandre, 10.II.1495. 
208 Bl. a–mA–O. 54 Z. 2 got. Typen. VM. d. Jean Alexandre (Silvestre 66). KolTit. Marg.
Tit. Gloſa notabilis alexandri in quattuor partes diuiſa cum interlinearibus expoſitōibus textus eiuſde in planiſſimis ſentētiis ſub-iunctis perpulchre ordinatis queſtiōibus at argumentis  … Darunter Verlegermarke. Bl. 1b P. E. molinienſis Ordinis ſancti Benedicti . Epigramma ad iuuenes.  … Bl. 2a m. Sign. a2 Tanquā paruulis ut lac potū  dedi uobis. inquit. Paulus. prima. Corinth. iij. … Bl. 4a m. Sign. a4 [¹¹]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis.  Darüber Glosse i. tale librū .i. paruulis.  Kommentar Sententia huius textus prohemialis eſt. Ego magiſter alexander paro ſcribere nouellis clericulis doctrinale. … Endet Bl. 103b … vt ibi Parturient mōtes naſcetur ridiculus mus. Parturient .id. eſt parient. ⁌ Explicit prima pars huius libri.  Bl. 104 leer. Bl. 105a m. Sign. A (Q¹)Vam pulchra tabernacula tua  iacob: et tētoria tua iſrael … Endet Bl. 207b Gloſa notabilis ac luce clarior ſuper textu alexandri grammatici optimis caracteribꝯ pariſius impreſ-ſa: ſumptibus vero Iohannis alixandre andegauis cōmorantis: ac Iohannis petit pariſienſis ad finem  vſ perducta: feliciter Finit. Ex die decima februarii  M.CCCC.lxxxxv.  Bl. 208 leer.
C 332. Pell 493. CRF I 38. CRF V 26. ISTC ia00440530.
Bangor UL (def.). Le Mans BMun. Troyes BMun
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01131 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Leipzig: [Melchior Lotter], 1496. 
48–49 Z. 2mal TitHlzs. A. KolTit.
1. P. 2.
110 Bl. A–R⁶S⁸. Typ. 2:168G, 6:98G, 7:60G.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde par-tis Alexandri cum interlinialibus expoſitionibꝯ te-xtus eiuſde in planiſſimis ſententijs . ſubiunctis perpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibꝯ at argumentis … Darunter Holzschnitt. Schulszene 25. Bl. 1b [⁵]Vam pulchꝛa tabernacula  tua Iacob et tentoꝛia tua iſrahel : … Bl. 5a [⁸]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capitľo  exigit vľ  vult  ſc ꝓmiſſꝯ in  ꝓhemio  ſc doctrinalis alexādri  einfach .i. dictionū .i. exactionē manifeſtari  Kommentar Iſtud eſt octauū capitulū huiꝯ libꝛi doctrinalis  et ſcďa ꝑs pꝛīcipalis . in quo ſiue in qua autoꝛ  determinat … Sign. b cū gtō ꝓpꝛij noīs loci minoꝛ . vt ſu rome. Et t addi ſeptimꝯ modꝯ . ſc  … Text endet Bl. 109b Z. 32 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit apponi  .i. in pľi nūero .i. equales .ſ. illi video  Kommentar endet Bl. 110b Z. 15 … et non habebis offendiculū currens in meridiē  deitatis Qua nos paſcat deꝯ gľioſꝯ in ſecula ſecľoꝝ regnaturꝯ Amen.  Explicit feliciter ſcďa ꝑs Alexandꝛi cū gloſis metroꝝ interlinealibꝯ  planiſſimiſ eoꝛundē ſubiūctis ſis m rectū ſentenciandi modū . mľtis  cum vtilibus queſtionibus ac argumentis. … Z. 21 … vt clare  patebit intuentibus . Impꝛeſſa Lipczk . Anno incarnationis dominice  Milleſimo quadꝛingenteſimononogeſimoſexto. 
2. P. 3.4.
44 Bl. A–F⁶G⁸. Typ. 2:168G, 3:336G, 6:98G, 7:60G. Marg.
Tit. Tercia et quarta  ꝑtes doctrinalis mgi Alexādꝛi  cū mēto valde vtili . textꝯ dante  intelligentiā ſūmaria Quaru  tercia doc de quātitate ſyllabaꝝ  Quarta vero de accentuatione.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b [⁶]Elioꝛa ſūt verba tua vino fragrātia vngētis optimis Can-ticoꝝ mo. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 7 [¹⁰]Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛopo-nam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. quelibet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľ lōga  vel indifferēs  .i. ali  .ſ. a titatē  ſyllabarum  .i. vtilia verſibus  Kommentar Hec eſt tercia ꝑs et decimū capitulu huiꝯ  libꝛi . in qua ſiue in quo tracta de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b deriuati et per hoc ſeruat regulam ſupinoꝛum et pꝛeteritoꝛum  … Text endet Bl. 44a Z. 11 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus hilatus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  fili ſpūſſancte  in eſſentia  Kommentar endet Z. 24 … Cui quidem deo ſoli tenemur graciaru  actiones reddere . quia nos deducit per gratu pꝛincipium . et aptū mediū  ad finem foeliciſſimum.  Alexandri grāmatici quattuoꝛ partes ſc ma ſcďa ter-cia et quarta cū bꝛeui ac vtili expoſitiōe finitur foeliciter.  Bl. 44b leer.
C 333. Schr 3110. 3121. Borm: IG 88. ISTC ia00451960. ia00454568.
Aberystwyth NL. Jena ULB. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01132 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.3.4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1) und Commentum valde utile (P. 3.4). [Leipzig: Melchior Lotter], 1497. 
49–50 Z. 2mal TitHlzs. A. KolTit. Marg.
1. 118 Bl. A–T⁶V. Typ. 1:72G, 2:168G, 3:336G, 6:98G, 7:60G.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cum ſententijs . notabilibus . et vocabuloꝛū lucida expoſitione . nōnulliſ annexis argumētis cum eoꝛundem replicis ad nouelloꝛum in grāma-tica incipienciū pꝛofectū . cum quibuſda alijs additis  pꝛo in ſciencijs aliqualiter pꝛofectis .  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b [⁹]Anquam paruulis  vt lac potū dedi vobis . int Paulꝯ mo Coꝝ  tercio. … Bl. 3a m. Sign. Aiij Z. 23 [⁵]Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolaribus .i. intēdo  talem libꝛū ꝑuulis  Kommentar Sentēcia eſt . Ego magiſter Alexāder paro ſcribē  nouellis clericulis doctrinale. … Sign. b Queritur quot de cauſis declinatio eſt inuēta Dďm ꝙ duabꝯ de cau … Text endet Bl. 117a Z. 41 Parturio facere ſic debes eſurio  Bl. 117b Uerboꝛum data fit declinatio quarta  Darüber Glosse Hoc meditat foꝛmare hoc meditat  ꝑfectoiū iugatio  Kommentar endet Z. 34 … vt  ibi . Parturient montes naſcetur ridiculus mus . parturient .i. parient.  Expoſitio textus et exemploꝛū pꝛime partis Alexandri . equiuocoꝛū et  ſynonomoꝛū cū differencialibus verſibꝯ valde pulchꝛis . que collecta ſunt  bꝛeuiter et plane ſumma cū diligēcia ex Gꝛeciſmo . Iohanne de gar. Heinrico de Colonia Catholicon . Bꝛachilogo . et alijs  pluribus autoꝛibus  cum omniū metroꝛū ſentencijs et melioꝛibus notabilibus ſcďm dicta Pri-ſciani et Iohannis Synthis. … Z. 44 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ in finem intuentibus demōſtrabit Explicit feliciter Impꝛeſſa Anno a natiuitate chꝛiſti .M. cccc. xcvij.  Bl. 118 leer.
2. P. 3.4.
44 Bl. A–F⁶G⁸. Typ. 2:168G, 3:336G, 6:98G, 7:60G.
Tit. Tertia et quarta  ꝑtes doctrinalis mgi Alexādꝛi  cū mēto valde vtili : textꝯ dante intelligentiā ſummariā Quarū  tertia docet de quātitate ſyllabaꝝ  Quarta vero de accentuatione.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b [⁵]Elioꝛa ſunt verba tua vino fragrātia vngentis optimis Canticoꝛū .j. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 7 [¹⁰]Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quanta ſit. et pauca pꝛopo-nam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. quelibet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľ longa  vel indifferēs  .i. ali .ſ. an titatē  ſyllabarum  .i. vtilia verſibus  Kommentar Hec eſt tertia ꝑs et decimū capitulū huiꝯ  libꝛi in qua ſiue in quo tracta de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b (ſunt iuncta ſupino) .i. facta ſunt per ſupplementum participij a ſupino  … Text endet Bl. 44a Z. 11 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus hilatus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  fili ſpūſſancte  in eſſentia  Kommentar endet Z. 24 … Cui quidem deo ſoli tenemur graciaru  actiones reddere . quia nos deducit per gratu pꝛincipium . et aptū mediū  ad finem foeliciſſimum .  Alexandri grāmatici quattuoꝛ partes ſc ma ſcďa ter-cia et quarta cū bꝛeui ac vtili expoſitiōe finitur foeliciter.  Bl. 44b leer.
C 316. Nachtr 16. Schr 3090. Borm: IG 89. Günther 1511. ISTC ia00444950. ia00454590.
Jena ULB. Leipzig UB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01133 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. Leipzig: Melchior Lotter, 10.XII.1498. 
44 Bl. A–F⁶G⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 49 Z. Typ. 2:168G, 3:336G, 6:98G, 7:60G. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Tertia et quarta  ꝑtes doctrinalis mgi Alexādꝛi  cū mēto valde vtili : textꝯ dante  intelligentiā ſummariā Quarū  tertia docet de quātitate ſyllabaꝝ  Quarta vero de accentuatione.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b [⁵]Elioꝛa ſunt verba tua vino fragrātia vngentis optimis Canticoꝛū .j. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 7 [¹⁰]Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛopo-nam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. quelibet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľlonga  vel indifferēs  .i. ali .ſ. a titatē ſyllabarum  .i. vtilia verſibus  Kommentar Hec eſt tertia ꝑs et decimū capitulū huiꝯ  libꝛi in qua ſiue in quo tracta de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b (ſunt iuncta ſupino) .i. facta ſunt per ſupplementum participij a ſupino  … Text endet Bl. 44a Z. 11 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  fili ſpūſſancte  in eſſentia  Kommentar endet Z. 24 … Cui quidem deo ſoli tenemur gratiarūactiones  reddere : qꝛ nos deducit ꝑ gratū ncipiū . ⁊ aptū mediū . ad finē feliciſſimū.  Alexandri grāmatici quattuoꝛ partes ſc ma ſecūda tertia et quarta cū bꝛeui ac vtili expoſitione finiūt foeliciter.  Impꝛeſſe Liptzk ꝑ Melchioꝛē Lotter . Anno xianiſſimi  partus .M. cccc. xcviij. Quarto deni decembꝛis idus.  Bl. 44b leer.
Anm. P. 1 u. 2 fehlen.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 739. Schr 3124. BSB-Ink A-297. ISTC ia00455070.
München SB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01134 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.3.4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1) und Commentum valde utile (P. 3.4). [Leipzig]: Melchior Lotter, 1500. 
49–50 Z. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
1. 124 Bl. A–T⁶VX⁶. Typ. 2:168G, 3:336G, 6:98G, 7:60G, 9:168G. Rubr. δ.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexādri cū  ſentencijs . notabilibus . ⁊ vocabuloꝛū lucida expoſi-tione . nōuulliſ annexis argumētis cum eoꝛūdem  replicis . termīationū quo finaliū . declinationū ſc  ac iugationū . in folioꝛū marginibꝯ nouiter ad nouelloꝛū in grāmatica incipientiū ꝓfectū adiūctis . cū  buſdā alijs additis ꝓ in ſciēcijs aliliter ꝓfectis .  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b [⁶]Anquam paruulis vt  lac potum dedi vobis  inquit Paulus pꝛimo Coꝝ tercio. … Bl. 3a m. Sign. Aiij Z. 21 [⁶]Cribere clericulis paro do-ctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcolaribus .i. intendo  talem libꝛum paruulis  Kommentar ⁌ Sentētia eſt . Ego magiſter Alexāder paro ſcribere nouellis clericulis doctrīale. … Sign. b et bartholomeꝯ eſſent eiuſdē declīatiōis . qꝛ ābo ht in ei . ſed dꝛt ī dtō  … Text endet Bl. 124a Z. 9 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data fit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc meditat foꝛmare hoc meditatiuū  perfectoꝛum iugatio  Endet Bl. 124b Z. 4 … vt ibi  Parturient montes naſcetur ridiculus mus . parturient id eſt parient.  Expoſitio textus et exemploꝛū pꝛime partis Alexandri . equiuocoꝛū et  ſynonomoꝛū cū differentialibus verſibus valde pulchꝛis . que collecta ſunt  bꝛeuiter et plane ſumma cū diligētia ex Gꝛeciſmo . Iohanne de gar. Hein-rico de Colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . et alijs  pluribus autoꝛibus cū  omniū metroꝛum ſententijs et melioꝛibus notabilibus ſcďm dicta Pꝛiſtiani  et Iohannis Synthis. … Z. 14 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ in finem intuentibus de-monſtrabit Explicit feliciter Impꝛeſſa per Melchiar lotter Anno a natiuitate chꝛiſti Milleſimo quingenteſimo. 
2. P. 3.4.
44 Bl. A–F⁶G⁸. Typ. 2:168G, 3:336G, 6:98G, 7:60G.
Tit. Tertia et quarta  ꝑtes doctrinalis mgi Alexādꝛi  cū mēto valde vtili : textꝯ dāte  intelligentiā ſummariā Quaꝝ  tertia docet de quātitate ſyllabarū Quarta vero de accētuatiōe.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 25. Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis Canti-coꝛū .j. …Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 7 [¹⁰]Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛopo-nam congꝛua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. quelibet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľ longa  vel indifferens  .i. ali .ſ. a titatē  ſyllabarum  .i. vtilia verſibus  Kommentar Hec eſt tertia ꝑs et decimū capitulū huius  libꝛi in qua ſiue in quo tracta de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b (ſunt iuncta ſupino) .i. facta ſunt per ſupplementum participij a ſupino  … Text endet Bl. 44a Z. 11 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  fili ſpūſſancte  in eſſentia  Kommentar endet Z. 24 … Cui quidem deo ſoli tenemur gratiarūactiones  reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratū ncipiū . ⁊ aptū mediū . ad finē feliciſſimū.  Alexandri grāmatici quattuoꝛ partes ſc ma ſecūda tertia et quarta cū bꝛeui ac vtili expoſitione finiūt foeliciter.  Impꝛeſſe Liptzk ꝑ Melchioꝛē Lotter . Anno xianiſſimi  partus . Milleſimoquingenteſimo.  Bl. 44b leer.
Anm. “The edition is assumed to have had a part II, which is not now known” (ISTC).
Reproduktionen: Jena ULB (Digitalisat, T.1).
C 335. Schr 3097. 3127. ISTC ia00440570.
Göttingen SUB (3.4). Jena ULB
(1).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01135 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Metz: Kaspar Hochfeder, 1500. 
45 Z. Typ. 9:88G, 10:175G, 13bis:61G. Init. b. KolTit.
1.  15.II.1500. 
130 Bl. a–h⁸ik–n⁸o⁶p–r⁸. Rubr. δ. Marg.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandꝛi cum ſententijs notabilibus ⁊  vocabuloꝛum lucida expoſitione  nonnulliſ annexis argumētis.  Impꝛeſſum Metis.  Bl. 2a m. Sign. a2 [⁵]Anquā paruulis vt lac potū dedi vobis . inquit . Paulus pꝛima Choꝛin. iij. … Bl. 4a [⁹]Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Darüber Glosse .i. reſentare .i. ſcholaribus .i. intē-do .i. talem libꝝ .i. paruulis  Kommentar (S)ententia huius textus prohemialis eſt . Ego  magiſter alexander paro ſcribere nouellis cleri-culis doctrinale. … Sign. b Etiā tunc tranſiuit hebꝛeus ppľus .i. filij iſrľ ꝑ mare rubꝝ : fugiēdo ꝑſecu … Text endet Bl. 129b Z. 36 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data ſit declinatio quarta  Darüber Glosse hoc medit . foꝛmare  meditat bū  ſup. ꝑfectoꝝ ſup. iugatio  Kommentar endet Bl. 130a Z. 30 … vt ibi . Parturient montes naſcetur rudiculus mus.  (P)arturient .i. pariēt . gebern.  ¶ Expoſitio exemploꝝ textus pꝛime partis (A)lexandri equiuocoꝛū et  ſinonomoꝝ cum differentialibus verſibꝯ valde pulcris que collecta ſunt  bꝛeuiter et plane ſumma cū diligentia ex Greciſmo (I)ohanne de garlandia . (H)einrico de colonia . Catholicon (B)ꝛachilogo : ⁊ pluribus auto-ribus cū omniū metrorū ſentētijs ⁊ melioꝛibꝯ notabilibꝯ m dcā Pꝛiſtiani . ⁊ Iohannis ſinthis : … Z. 40 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛinciplo vſ ad finē intuē-tibus demōſtrabit . Explicit feliciter. (I)mpꝛeſſum ꝑ Caſparū Hochfeder  in Nobili ciuitate (M)ete . (A)nno di .M. ccccc. ntadecima menſis Fe-bꝛuarij.  Bl. 130b leer.
2.  28.III.1500. 
124 Bl. A–N⁸OPQ⁸. Rubr. δ.
Tit. Gloſa notabilis ſecūde partis  Alexādri cū interliniaribus expoſitionibus textus eiuſdē in planiſ-ſimis ſentetijs ſubiūctis ꝑpulcre  oꝛdinatis queſtionibꝯ at argu-mētis … Bl. 2a [⁶]Vam pulcra tabernacu-la tua iacob : ⁊ tētoꝛia tua iſrľ. … Bl. 5b [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū  regimen reſerari.  Darüber Glosse in 2 Z. ī  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  .ſ. ꝓmiſſus  ī ꝓhemio  .ſ. doctrinaľ  alexādri  .i. dictionū  einfach .i. exactionem manifeſtari .  Kommentar(I)ſtud eſt octauū capľm huiꝯ libꝛi doctrinalis : ⁊ ſcďa ꝑs pꝛincipalis :  in quo ſiue in  autoꝛ determinat … Sign. b Hoꝛum conſimiles debet coniungere caſus  Darüber Glosse .ſ. boꝝ eles ſociare .ſ. a ⁊ poſt  … Text endet Bl. 123a Z. 37 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit pꝯponi  .i. in pľi nūero .i. eles .ſ. illi video  Kommentar endet Bl. 124a Z. 34 … ⁊ non habebʼ offendiculū  currens in meridiem deitatis . Qua nos paſcat . deus gloꝛioſus in ſecula  ſeculoꝝ ⁊ vltra regnaturus. Amen.  (E)xplicit feliciter Secunda pars Alexandri cū gloſis metroꝝ interli-nealibꝯ planiſſimiſ eoꝛūdem ſubiūctis ſententijs m rectū ſententiādi  modū . multis cū vtilibꝯ queſtionibꝯ ac argument : … Z. 42 vt clare patebit intuentibus . Impꝛeſſa in nobili ciuitate Mete . Anno  incarnationis dice .M. cccc. xxviij. die menſis Marcij.  Bl. 124b leer.
3. P. 3.4.
36 Bl. a–f⁶. Rubr. α, δ. Marg.
Tit. Tercia et Quarta partes doctrinalis magiſtri Alexandꝛi cū commento valde vtili textus dante in-telligentiam ſummariam . Qua-rum tercia docet de quantitate ſyllabarum . Quarta o de accentuatione cum nouis quibuſdam ſententiarum additionibus.  Bl. 1b (P)ꝛohemium  []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrācia vngētis optimis . Cā-ticoꝝ . … Bl. 2a m. Sign. a2 [⁶]Andere ꝓpoſui ꝑ verſus ſyllaba que  Quāta ſit et pauca ꝓponā cōgrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. māifeſtare .ſ. ī .phemio .i. ꝑ metra .i. lib ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľ lōga  vel indifferens  .ſ. a titatem ſyllabaꝝvtilia ſibus  Kommentar(H)ec eſt tercia ꝑs ⁊ decimū capľm hꝯ libꝛi in  ſiue in  tractat ď titate ſyllabaꝝ : … Sign. b plurima dāt illā vocalē e curtā : vt legerē res ret . amauero eris erit . hʾ aūt  … Text endet Bl. 36a Z. 12 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 25 … Cui quide ſoli deo tenemur  gratiarumactiones reddere : vt nos deducat per gratum pꝛincipium et  aptum medium ad finem feliciſſimum.  ¶ (A)lexandꝛi grammatici due par-tes. Tercia videlicet et Quarta fini-uut feliciter. ¶ Deo gracias.  Bl. 36b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate) (1), (2), (3).
HC 695. H 721. C 352. 356. Vekene: Hochfeder 60. VB 1621.5. 1621.6. 1621.7. BSB-Ink A-264. Pr 3118–3120. BMC III 664.IA 12716. 664.IA 12717. 664.IA 12718. Schlechter-Ries 38. Ohly-Sack 96. 97. ISTC ia00445300. ia00447500. ia00455300.
Berlin SB†
. Frankfurt (Main) UB (2 Ex., 1. Ex. def.). Heidelberg UB
. London BL
(Bl. 1 u. 89-94 fehlen). München SB
(2 Ex.). Sankt Pölten Bisch.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01136 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Gerardus Zutphaniensis (P. 1.2) und Commentum valde utile (P. 3.4). Nürnberg: Hieronymus Hölzel, 1500. 
49–51 Z. Typ. 1:79G, 2:140G, 5:61G. KolTit. Marg.
1. 104 Bl. a–n⁸. Init. c, g. Rubr. β, γ. TitHlzs. A. 1 Hlzs.
Tit. Pꝛima pars doctrinalis Alexandri cū ſentētijs notabilibus et vocabuloꝛū lucida ex-poſitiōe nōnulliſ annexis argumentis.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 73. Bl. 1b Holzschnitt. Bl. 2a m. Sign. aij (T)An paruulis lac vobis potum  dedi . nō eſcam . Inquit Paulus pꝛima Coꝛinthʼ .iij. … Bl. 4a m. Sign. aiiij (S¹³)Cribere clericulis pa-ro doctrinale nouellis  Darüber Glosse i. repꝛeſentare i. ſcolaribus i. intendo i. talē libꝛū i. paruulis  Kommentar ¶ Snīa huius textus pꝛohemialis eſt . Ego  mg alexander paro ſcribere nouellis cleri-culis doctrinale. … Sign. b aſilū aſili . ſeruꝯ ſerui . (Sed qď) Di ꝙ q ntūs termina in er . tūc gtūs aliq  … Text endet Bl. 103b Z. 38 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data fit declinatio quarta  Darüber Glosse  medtaitiuū foꝛmare  meditat verbū  ſ. perfectoꝛū i. cōiugatio  Kommentar endet Bl. 104a Z. 27 … vt ibi .  Parturiēt montes naſce ridiculus mus . Parturiēt .i. parient . gebern.  ¶ Expofitio exemploꝛū textus pꝛime partis Alexādri equiuocoꝛū ⁊ ſynonomoꝛū cū differētialibus verſibus valde pulcris que collecta ſunt  bꝛeuiter ⁊ plane ſumma cū diligētia ex Greciſmo Iohāne de garlan-dia . Heinrico de colonia . Catholicon . Bꝛachilogo . ⁊ pluribus autoribus cū omniū metroꝛū ſentētijs ⁊ melioꝛibus notabilibus m dicta  Pꝛiſtiani . ⁊ Iohānis Sinthis. … Z. 37 … vt huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ ad fi-nem intuētibus demōſtrabit . Explicit feliciter . Impꝛeſſa per Hiero-nimū Holczel de Traunſtain . In famoſa ciuitate Nurembergēſi . Anno ſalutis Milleſimo quingenteſimo.  Bl. 104b leer.
2. 94 Bl. A–L⁸M⁶. Init. b, c, h. Rubr. β, γ.
Tit. Gloſa notabilis ſecunde partis Alexandꝛi cum interliniaribus expoſitionibus textus eiuſdem in planiſſi-mis ſententijs ſubiunctis ꝑpulchꝛe oꝛdinatis queſtionibus at  argumentis … Bl. 1b (Q)Uampulchꝛa tabernacula tua  iacob . ⁊ tentoꝛia tua iſrahel. … Bl. 4a m. Sign. Aiiij Z. 25 (H¹⁸)Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  i. exigit  vľ vult  ſ. ꝓmiſſus  in ꝓhemio  ſ. doctrīalis alexā.  einfach ſ. dictionu i. exactionē i. manifeſtari  Kommentar ¶ Iſtud ē octauū capľm huius libꝛi doctrinalis . ⁊ ſcďa ꝑs ncipalis in quo ſi-ue in  autoꝛ determīat … Sign. b Rectus . ſed demas pꝛonomina quatoꝛ inde  Darüber Glosse i. ntūs excipias .ſ. ego nos tu ⁊ vos i. ab illa regula  … Text endet Bl. 93a Z. 39 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse exigit poſtponi  i. in pľi numero equales ſ. illi video  Kommentar endet Bl. 94a Z. 23 … ⁊ nō habebis offendiculū currens in meridiē deitatis . qua nos paſcat deus  gloꝛioſus in ſecula ſeculoꝛū ⁊ vltra regnaturus. Amen.  ¶ Explicit feliciter Secūda pars Alexādri cū gloſis metroꝛū interlinealibꝯ planiſſimiſ eoꝛundē ſubiunctis ſententijs . m rectū ſetentiādi modū . multis cu  vtilibus queſtionibus ac argumētis. … Z. 29 … vt clare patebit intuētibꝯ  per Hieronimū Holczel impꝛeſſa . in famoſa ciuitate Nurenberge . Anno incarnationis dominice .M. ccccc.  Bl. 94b leer.
3. P. 3.4.
38 Bl. aa–dd⁸ee⁶. Init. c, h. Rubr. γ. TitHlzs. A.
Tit. Tercia et quarta partes doctrinalis magiſtri  Alexandri cum commento valde vtili textus dante intelligentiam ſumma-riam . Quarum tercia docet de quantitate ſyllabarum . quarta ꝟo de accen-tuatione cum nouis quibuſdam ſententiarum additionibus.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 73. Bl. 1b (M)Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrantia vnguētis optimis Canti. j.  … Bl. 2a m. Sign. aaij (P¹⁶)Andere ꝓpoſui ꝑ ꝟſus ſyllaba que  Quāta ſit ⁊ pauca ꝓponā gꝛua metr  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. māifeſtare .ſ. ī ꝓhemio .i. ꝑ metra .i. lib ſylľa  .ſ. bꝛeuis vľ lōga  vel indifferēs  ſ. a titatē  ſyllabarū .i. vtilia i. verſibꝯ  Kommentar Hec ē tercia ꝑs ⁊ decimū capľm huiꝯ libꝛi in   ſiue in  tracta de titate ſillabaꝝ. … Sign. b fit o. Quinta ibi . A b fit bꝛeuis u. Itē pꝛima pars in qua determīat de pꝛimis  … Text endet Bl. 38a Z. 29 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 40 … Cui dē ſoli deo tenemur garūactiōes reddere . vt nos deducat ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū. Amen.  Alexādri grāmatici due partes . tercia vic ⁊ quarta finiunt feliciiter .  Imſſe Nurmberge ꝑ hieronimū holczel de Traunſtain Anno .1500  Bl. 38b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate) (1), (2), (3.4).
HC 693. 722. 742. Schr 3096. 3128. Schramm XVIII Abb. 760. 761. IDL 201. BSB-Ink A-263. Jaspers: Haarlem 32. ISTC ia00445050. ia00452270. ia00455310.
Haarlem StB
. Klosterneuburg Aug. Linz LB. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01137 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit der Interlinearglosse des Komm. von Gerardus Zutphaniensis und dem Komm. von Ludovicus de Guaschis. Barcelona: Johann Luschner und Gerhard Preuss, 9.VII.1495. 
114 Bl. a–n⁸o¹⁰. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:98G, 2:78G, 3:135G. Init. a, b. Rubr. α. Rotdr. KolTit. Marg.
Tit. Prima pars doctrinalis Alexādri  de villa dei cum gloſis : ſententijs . ⁊  notabilibus  pluribus annexis  Bl. 1b Diuiſio operis  … Bl. 2a m. Sign. aij (S¹³)Cribere clericulis paro  doctrinale nouellis.  Darüber Glosse, rot .i. repꝛeſentare .i. ſcholaribus .i. intendo  .i. tale libꝛū . .i. paruulis.  Kommentar Quia textus eſt planꝯ : nō indiget explana-tione . ſz tamē ꝓ foꝛma uāda in ſequētibꝯ  ſic cōſtrue : … Sign. b intellige formando gt : vt titan addita tis : fit titanis … Endet Bl. 113b (E)Xpoſitio exemploꝛū partiū Alexādri equi-uocoꝝ ⁊ ſynonimoꝝ cū differētialibus verſibus valde pulchꝛis : que collecta ſunt bꝛeui-ter ⁊ plene ſumma cū diligētia ex Greciſmo  Iohāne de garlandia Catolicon Bꝛachilogo : ⁊  pluribus autoꝛibus cū omniū metroꝝ ſentētijs ⁊ melioꝛi-bus notabilibus m dicta Pꝛiſciani : … Z. [11] … vt huius libꝛi ſeries a pꝛincipio vſ ad finē  intuētibꝯ demōſtrabit Explicit fericiter. Impꝛeſſum ⁊  laboꝛatū ꝑ .M. Geraldum pꝛeus . Iohānem luſchner .  Alemanos In pꝛincipaliſſima et famoſiſſima ciuitate  parchinona. Anno ſalutis Mᵒ. ccccᵒ. nonageſimo-quinto . Die vero nona Menſis Iulij.  Bl. 114 leer?
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 54. Barcelona BCatal (Digitalisat).
C 272a. Haebler 684. IBE 267. BMC X 13. ISTC ia00445100.
Barcelona ArchAragon, BCatal
. London BL
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Johannes Synthen
Die einzelnen Ausgaben weichen in den Fassungen mannigfach voneinander ab (vgl. auch die Ausgaben mit der Glossa notabilis, mit denen sich einige berühren).
Bei P. 1 fehlt die Vorrede des Alexander de Villa Dei in Nr GW01138, hat eine Vorrede (Tamquam ...) und einen Kommentar zu der Vorrede des Alexander de Villa Dei Nr GW01144, zeigen eine Vorrede (Circa expositionem ... Item ...) und eine besondere Fassung des Kommentars (Item Alexander ...) Nr GW01139 u. GW01140 (vgl. Nr GW01049GW01051 u. GW01125, von denen abweichend hier die Interlinearglosse fehlt).
Bei P. 2 hat Nr GW01160 die Interlinearglosse der Glossa notabilis.
01138 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, [um 1484] [vielmehr nicht vor 1477, nicht nach 1479]. 
260 Bl. a–zaa–hh⁸ii–kk⁶. 32 Z. Typ. 1A:89G.
Tit. Dicta mae partis Allexādꝛi domini  Ioānis ſinthen ❖ ❖ ❖  Bl. 2a m. Sign. aij Incipit gloſa ſuꝑ ma parte doctrinalis alexādꝛi . ꝑ Iohānem ſynthen Dauātrie extremo laboꝛe  collecta  ſi diligēter auſculte nō modo iuuenibꝯ  veꝝ etiā pꝛeceptoꝛibꝯ erit neceſſaria.  []Ectis as es a dat declinatio pꝛima  Kommentar Oīa noīa quibꝯ latina vtitur eloquētia:  quin declinationibꝯ inflectūtur. … Sign. b dat is kunſtich behend gemaeckt Glaber bꝛa .  … Text endet Bl. 259b Z. 19 Perturio facere ſic debes eſurio  Verboꝝ  data fit declinatio quarta  Kommentar endet Bl. 260a Z. 10 … Q  etiā poni ſolēt inchoatiua ba ꝓ ſimplicibus vt parturio ꝓ pario vt beati qui nō ꝑturierūt  Finiūt ſuper ma ꝑte doctrinalis Allexādꝛi  Venerabiīis domini Ioānis ſynthen copulata  Dauantriae ſumma diligentia impꝛeſſa Per me  Richardū paffroed In platea epiſcopi  Bl. 260b leer.
C 301. Kronenberg: CA 111c. ILC 169. Schüling 37. ISTC ia00440680.
Giessen UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01139 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. [Köln: Ulrich Zell], 24.I.1485. 
196 Bl. a–y⁸zA⁶B⁸. Gez. Latus Primū.–cccxci[1]. 35, mit Durchschuss 15 Z. Typ. 2:115G, 3:83G. Marg.
Bl. 1a m. Sign. a.j. u. Seitenz. Latus Pꝛimū. [³]Irca expoſitionem vocabuloꝛū  pꝛime partis Alexandꝛi queritur pꝛimo quid eſt grāmatica  Itē Gꝛāmatica m ſcianū ſic deſcribi … Bl. 1b m. Seitenz. Secundū. Z. 25 [²]Crib clecuľ paro doctrīale nouelľ  Pľa doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ  … Z. 29, Kommentar Itē Alexāder ī  verſu ꝓhemiali tuoꝛ cauſas  Bl. 2a hꝯ libꝛi innuit … Sign. b Tercō modo paſcha diceba panes azimi ut in  … Text endet Bl. 195b m. Seitenz. cccxc. Z. 19 Parturio facere ſic debes eſurio  Verbot  data ſit declinatio quarta.  Kommentar endet Bl. 196a m. Seitenz. cccxci. Z. 20 Tractauit calicē manibꝯ dū furga ligurit.  Explicit feliciť expoſitio exemploꝝ textꝯ pꝛīe  ꝑtis alexandri cū euocatōnibꝯ ſynonymis ⁊  verſibꝯ dalibꝯ ex Ioanni de garlādia Gꝛeciſ-mo Henrico de colonia Catholicō Bꝛachilogo  ⁊ ex pluribꝯ aliis autoꝛibꝯ bꝛeuiť ⁊ plane collect cū difficiliū textuū ſentētijs ⁊ nobilibꝯ m  dicta pʼſtiani et Ioannis ſynthis oēm difficultatē ⁊ cōtroūſiā reſecātibꝯ diligēter annexis.  Anno dnī Mcccclxxxv. nono kľ febʼ.  Bl. 196b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Frankfurt (Main) UB (Digitalisat).
C 303. Borchling-Claussen 83. IDL 204. Ohly-Sack 98. 99. ISTC ia00440690.
Frankfurt (Main) UB
(2 Ex., 1. Ex. def., 2. Ex. def.). Utrecht BU
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01140 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Strassburg: [Martin Schott], 27.XI.1487. 
186 Bl. ab⁸c⁶de⁸f⁶gh⁸i⁶kl⁸m⁶no⁸p⁶qr⁸ſ⁶t–zA⁸B⁶. 36 Z. Typ. 1:99G, 2:80G, 3:180G. Marg.
Tit. Dicta Sinthis ſuper pꝛima parte Alexandri.  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Irca expoſitionem  vocabuloꝝ pꝛime partis Alexandri que-ritur pꝛimo quid eſt grāmatica.  Item Grāmatica m pꝛiſtianū ſic deſcribi … Bl. 2b Z. 17 [²]Cribere clericulis paro doctrīale nouelľ  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ  … Z. 21 Komm. Item Alexander in hoc verſu ꝓhemiali quatuoꝛ cauſas  huiꝯ libꝛi innuit … Sign. b te . Sed paſcha paſche pueri dt variare . Nota t ꝙ ſan- … Text endet Bl. 184a Z. 25 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝝ data ſit declinatio quarta  … Komm. endet Bl. 184b Z. 20 Tractauit calicē manibꝯ dū furga ligurit.  Explicit feliciter expoſitio exemploꝝ textus pꝛime ꝑtis  alexandri cū equiuocationibꝯ ſynonimis ⁊ verſibꝯ dalibꝯ  ex Ioanne de garlandia Greciſmo Henrico de colonia  Catholicon Bꝛachilogo ⁊ ex pluribꝯ alijs autoꝛibꝯ bꝛeuiter ⁊ plane collectis cū difficiliū textuū ſentētijs ⁊ notabilibꝯ m dicta pʼſtiani ⁊ Ioānis ſynthis oēm difficultatē  ⁊ trouerſiā reſecātibꝯ diligēter annexis.  Anno di .M. cccc. lxxxvij. nto kľ. decēbʼ . Argentine.  Bl. 185 u. 186 leer.
HC 14761,1. C 304. Pr 397. Bod-inc A-192. Günther 2972. Hubay: Eichstätt 41. Hubay: Würzburg 66. Ohly-Sack 100. Voulliéme: Trier 1374. ISTC ia00440700.
Basel UB. Darmstadt ULB
. Eichstätt UB. Frankfurt (Main) UB. Göttweig Benedikt
. Leipzig UB
. Oxford Bodl. Stuttgart LB
. Trier StB. Tübingen UB
. Würzburg UB
. Zürich ZB
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 13 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01141 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, [um 1488] [vielmehr vor 9.VIII.1488]. 
190 Bl. a–y⁸z⁶⁊⁸. 38, mit Durchschuss 25 Z. Typ. 3*:108G (Hellinga: PT 3A:106G), 4*:88G (Hellinga: PT 4A), 5A:76G. Init. a. Rubr. α.
Tit. Dicta pꝛime partis Alexandꝛi Ioannis Synthen .: .:  Bl. 2a m. Sign. aij [⁶]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis . Plura doctorum ſociabo ſcripta meoꝝ  … Bl. 3a m. Sgn. aiij Incipit Gloſa ſuꝑ pꝛima parte doctrinalis Alexādꝛi . per Ioannem Synthen Dauātrie extremo laboꝛe collecta  ſi diligēter auſcultetur nō modo iuuenibꝯ verūetiā pꝛeceptoꝛibus erit neceſſaria.  [⁵]Ect as es a dat declinatio pʼma  Kommentar ⁌ Omnia nomina quibꝯ latina vti eloquentia : quin declinationibꝯ inflectūtur. … Sign. b æquiſyllabice hoc eſt nō ht creſcētiam in gtō. De vs pirꝯ piri  … Text endet Bl. 177a m. Sign. zi Z. 25 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝝ data fit declinatio quarta  Kommentar endet Bl. 177b Z. 8 … Q etiā poni ſolēt inchoatiua ꝟba ꝓ ſimplicibꝯ vt parturio ꝓ pario vt beati qui nō parturierūt.  Finiūt ſuꝑ pꝛima parte doctrinalis  Alexādꝛi Venerabilis Ioannis ſynthen copulata Dauātrie ſumma diligētia nouiter emēdata ⁊ impꝛeſſa  Per me Richardū Paffroed In platea epiſcopi.  Bl. 178a m. Sign. zij Tabula vocabuloꝛum in hoc libꝛo cōtentoꝛum … Endet Bl. 189b Z. 27 (Z)elotypus i pagina octaua  τελοσ  Bl. 190 leer.
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC). München SB (Digitalisat).
HC 14760,1. CA 117. ILC 170. IDL 206. VB 4852. BSB-Ink A-270,1. Voulliéme: Trier 2403. ISTC ia00440710.
Basel UB. Berlin *SB†
. Gloucester Cathedr (def.). Göttingen SUB. Haag KglB. München SB
. Trier StB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01142 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, 9.VIII.1488. 
190 Bl. a–y⁸z⁶⁊⁸. DoppelblKust. LagenKust. 38 Z. Typ. 3*:108G (Hellinga: PT 3A:106G), 4*:88G (Hellinga: PT 4A), 5A:76G. Init. a. Rubr. α.
Tit. Dicta pꝛime partis Alexandꝛi Ioannis Synthen  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Crib clericuľ paro docťnale nouelľ  Plura doctoꝝ ſociabo ſcpʼta meoꝝ  … Bl. 3a m. Sign. aiij Incipit Gloſa ſuꝑ pꝛima parte doctrinalis Alexādꝛi . per Ioannem Synthen Dauantrie extremo laboꝛe collecta  ſi diligenter auſcultetur nō modo iuuenibus verūetiam pꝛe-ceptoꝛibus erit neceſſaria.  [⁵]Ect as es a dat declīatio pʼma  Kommentar ⁌ Omnia nomīa quibꝯ latina vti eloquētia : quin declinationibꝯ inflectun. … Sign. b æquiſyllabice hoc eſt nō ht creſcētiam in gtō. De vs pirꝰ piri  … Text endet Bl. 177a m. Sign. zj Z. 25 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛū data fit declinatio quarta  Kommentar endet Bl. 177b Z. 8 … Q etiā poni ſolēt inchoatiua ꝟba ꝓ ſimplicibꝯ vt par-turio ꝓ pario vt beati qui nō parturierūt  Finiut ſuꝑ pꝛima parte doctrinalis  Alexādꝛi Venerabilis Ioannis ſynthen copulata Dauātrie ſumma diligētia nouiter emēdata et cōpleta  imſſa Per me Richardū Paffroed  Anno di .M. CCCC. lxxxviij. Nona  Auguſti  Bl. 178a m. Sign. zij Tabula vocabuloꝛum iu hoc libꝛo contentoꝛum … Endet Bl. 189a Z. 27 (Z)elotypus i pagina octaua  τελοσ  Bl. 189b u. Bl. 190 leer.
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC).
HC 761,1. C 305,1. CA 116,1. ILC 171. IBP 229. IDL 207. ISTC ia00440715.
Haag KglB
(2 Ex., 1. Ex. 1, 2. Ex. 1). Lüneburg RatsB. Nordhausen BlasiiB. Pelplin Sem.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01143 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, 15.XII.1490. 
122 Bl. a–t⁶v⁸. BlKust. 47 Z. Typ. 3*:108G (Hellinga: PT 3A:106G), 4*:88G (Hellinga: PT 4A), 6:180G, 7:64/65G. Rubr. α, γ.
Tit. Gloſa pꝛime partis Alexādri Ioānis Synthen.  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Crib clericuľ paro docťnale nouellis  Plura doctoꝝ ſociabo ſcpʼta meoꝝ  … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De noīm inflectione m oꝛdinē . ⁊ pʼmū de pʼma.  [⁸]Ectis as es a dat declinatio pʼma  Komm. ⁌ Omnia nomina b latina vtitur eloquētia . n declinatōib inflectūtur. … Sign. b aſilo Rhomanū eſt oeſtrū graij vertete vocātes Alburū eſt albū arboꝛis . t  … Text endet Bl. 122a Z. 15 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛū data ſit declinatio quarta  Komm. endet Z. 30 … Quando etiam poni ſolent inchoatiua ꝟba pꝛo ſimplicibus  vt parturio pꝛo pario vt Beati qui non partuxierunt  ⁌ Finiunt ſuper Pꝛima parte doctrina-lis Alexandꝛi venerabilis Ioannis ſyn-then copulata Dauentrie ſumma diligētia nouiter emēdata ⁊ Imſſa Anno di  M. cccc. xc. Decimaquinta Decēbꝛis  Bl. 122b leer.
Kronenberg: CA 116d. ILC 173. Finger: Düsseldorf 25. ISTC ia00440725.
Düsseldorf ULB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01144 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Jakob von Breda, [um 1491] [vielmehr 5.IV.–21.V.1490]. 
134 Bl. a⁸b–y⁶. 46 Z. Typ. 3:180G, 4B:80G, 5B:64G, 6A:102G. Rubr. β, γ. TitHlzs. B.
Tit. Gloſa ſuper pꝛima parte  doctrinanalis Alexandꝛi . per Ioannē Synthen Dauentrię extremo laboꝛe collecta/ quę ſi diligenter auſcultetur non modo iuuenibus . verumetiā pꝛęceptoribus erit neceſſaria.  Hlzs.  Bl. 2a Pꝛologus in Alexandꝛum.  [⁶]An paruulis vt lac potum dedi vo-bis . int Paulus ma Coꝝ .iij. … Bl. 2b Z. 13 [⁶]Crib clericulis paro doctrinale nouelľ  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ  Komm. ⁌ Sa. Alexander dicit ſe in ꝑte ꝓœmiali velle ſcribere doctrinale … Bl. 5a ⁌ De noīm inflectione m oꝛdinē . Et mū de ma  [⁶]Ectis as es a dat declinatio pꝛima  Komm. ⁌ Omnia nomina quibus latina vtitur eloquētia : quin declinationibus inflectūtur. … Sign. b nari in eus ſub vna ſyllaba metrica necītate per ſynęreſim Eſt aūt ſynęre- … Text endet Bl. 134a Z. 20 Parturio facere ſic debes eſurio .  Verboꝝ data fit declinatio quarta  Komm. endet Z. 34 … Q eti-am poni ſolent inchoatiua ꝟba .ꝓ ſimplicib : vt parturio pꝛo pario vt Beati  non parturierunt  ⁌ Finiunt ſuper pꝛima parte doctrinalis Alexandꝛi  venerabilis Ioannis ſynthen copulata Dauentrię  ſumma diligentia nouiter emendata ⁊ impꝛeſſa . per  me Iacobū de bꝛeda Iuxta ſcholas.  Bl. 134b leer.
C 308. Conway 339. CA 119. ILC 172. Borm: IG 92. ISTC ia00440720.
Haag KglB. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01145 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Jakob von Breda, 10.IX.1491. 
122 Bl. a–t⁶v⁸. 47 Z. Typ. 3:180G, 5B:64G, 6A:102G. Rubr. β, γ.
Tit. Gloſa pꝛime partis Alexandꝛi Ioānis ſynthē.  Bl. 2a [³]Cribere clericulis paro doctrīale nouelľ  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝛuz.  … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De noīm inflectione ſcďm oꝛdinē . ⁊ pʼmū de pʼma.  [⁸]Ectis as es a dat declinatio pꝛima.  Komm. ⁌ Omnia nomina b latina vtitur eloquentia .  n declinatiōibus inflectūtur. … Sign. b aſilo Rhomanū eſt oeſtrū graij vertere vocātes Albuꝝ eſt albū arboꝛis. t  … Text endet Bl. 122a Z. 16 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data ſit declinatio quarta  Komm. endet Z. 31 … Quando etia  poni ſolent inchoatiua verba pꝛo ſimplicibus . vt Parturio pꝛo pario . Ut  Beati qui nō parturierunt.  Finiunt ſuper Pꝛima parte doctrinalis Alexādꝛi  venerabilis Ioannis ſynthen copulata Dauentrię  ſumma diligentia nouiter emendata ⁊ impꝛęſſa . Anno domini Milleſimo Quadꝛingēteſimo Nonge-ſimo pꝛimo Decima die ſeptēbꝛis  Bl. 122b leer.
Reproduktionen: Paris Arsenal (Digitalisat).
C 307. CA 118. ILC 174. Borm: IG 93. Collijn: Uppsala 69. Schüling 38. ISTC ia00440730.
Giessen UB (def.). Kleve ehem. Gy. Paris Arsenal
. Shrewsbury Sch. Uppsala UB. Wolfenbüttel HerzogAugustB
(def.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01146 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: [Richard Paffraet], 30.X.1495. 
150 Bl. a–t⁊⁸⁸. 39 Z. Typ. 3:98G (Hellinga: PT 3B), 5A:76G, 6:180G. Rubr. α.
Tit. Gloſa pꝛime partis Alexandri Ioannis Synthen.  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis  Pľa doctoꝝ ſociabo ſcta meoꝝ.  … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De nominum inflectione ſcďm oꝛdinem . et pꝛimū  de pꝛima.  [⁶]Ectis as es a dat declinatio pꝛima  Kommentar ⁌ Omnia nomīa bꝯ latina vti eloquētia quī declinationibꝯ inflectūtur. … Sign. b potius a gręco noīe onos qď eſt aſinꝯ ⁊ ager cōpoſitum. ⁌ Circa vocabu … Text endet Bl. 149b Z. 4 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data ſit declinatio quarta.  Kommentar endet Z. 20 Quādo etiam poni ſolent  meditatiua verba ꝓ ſimplicibus vt parturio pꝛo pario . vt Beati qui non parturierunt.  ⁌ Finiunt ſuper Pꝛima parte doctri-nalis Alexandꝛi venerabilis Ioannis  ſynthen copulata Dauentrie ſumma  diligentia nouiter emendata et Im-pꝛeſſa Anno domini .M. cccc. xcv. Triceſima Octobꝛis  Bl. 150 leer.
HC 14759,1. CA 120. ILC 175. IDL 208. Pr 9008. Bod-inc A-193. Inventaŕ inkunabulov 21. ISTC ia00440740.
Haag KglB. Moskva GosB. Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01147 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Jakob von Breda, 20.XI.1496. 
132 Bl. a–v⁸xy⁶. 46 Z. Typ. 3:180G, 5D:64G, 8:100G. Min. f. Init.
Tit. Gloſa pꝛime partis Alexādri Ioānis Synthen.  Darunter Druckermarke. Bl. 2a m. Sign. aij [³]Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis  Pľa doctoꝝ ſociabo ſcta meoꝛū.  … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De nominū inflectione ſcďm oꝛdinē . et pꝛimū  de pꝛima  [⁶]Ectis as es a dat declinatio pꝛima.  Kommentar ⁌ Omnia nomina bus latina vti eloquētia . n  declinatōib inflectūtur. … Sign. b dictus flexuoſus . v Quidius . Ad vada meandꝛi cū trāſit cōcinit oloꝛ.  … Text endet Bl. 131b Z. 37 Parturio facere ſie debes eſurio  Verboꝛum data fit declinatio quarta  Kommentar endet Bl. 132a Z. 12 … Quando etiam poni ſolent meditati-ua verba pꝛo ſimplicibus . vt parturio pꝛo pario . vt Beati qui non par-turierunt.  ⁌ Finiunt ſuper Pꝛima parte doctri-nalis Alexandꝛi honoꝛabilis Ioānis  ſynthen copulata Dauentrię ſum-ma diligētia nouiter emēdata ⁊ Impꝛeſſa ꝑ me Iacobū de Bꝛeda . Anno  di .M. cccc. xcvi. xx mēſis Nouēbꝛis  Bl. 132b leer.
Reproduktionen: Brussel BR (IISTC).
C 309. CA 121. ILC 176. CBB 130. Pell 486. Voulliéme: Trier 2430. ISTC ia00440750.
Brussel BR. Marburg UB. Trier StB. Valenciennes BMun.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01148 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, 18.X.1497. 
144 Bl. a–z⁊⁸. 40 Z. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G. Rubr. α.
Tit. Gloſa pꝛime partis Alexandri Ioannis Syntehen.  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta me- Darüber eingerückt (oꝛum  … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De nominum inflectione ſcďm oꝛdinem . et pꝛi-mum de pꝛima.  [⁶]Ectis as es a dat declinatio pꝛima  Kommentar ⁌ Omnia nomīa bꝯ latina vti eloquētia . quin  declinationibꝯ inflectuntur. … Sign. b ſquamas . Stelliger qui geri ſtellas cœlum ſtelligeꝝ eſt . U Pꝛudētius  … Text endet Bl. 143b Z. 6 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data ſit declinatio quarta ;  Kommentar endet Z. 21 … Quando etiam poni ſolent meditatiua verba pꝛo ſimplicibꝯ vt parturio pꝛo  pario. vt Beati qui non parturierūt.  ⁌ Finiūt ſuper Pꝛima ꝑte doctrinalis Ale-xandꝛi venerabilis Ioānis Synthen copu-lata Dauētrię ſumma diligētia nouiter emēdata et Impꝛeſſa per me Richardū pafraet  Anno domī .M. cccc. xcvij. Decimaoctaua  Octobꝛis  Bl. 144 leer.
HC 14762. CA 122. ILC 177. Pr 9016. BMC IX 59. ISTC ia00440760.
Ampleforth Benedikt. London BL
. Oldenburg LB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01149 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Strassburg: Johann Prüss, 14.III.1499. 
168 Bl. A–X⁸. 39, mit Durchschuss 14 Z. Typ. 8:80G, 9:150G, 10:65G, 15:210G. Init. b, c, i. Rubr. β, γ, ι. 1 Hlzs. KolTit.
Tit. Dicta iohānis ſynthen  ſuper pꝛima parte alex.  Darunter Holzschnitt. Bl. 1b Regiſtrum pꝛime partis magiſtri Alexandri oſtendens  numeꝝ capituloꝝ. … Bl. 2b (S²)Cribere clericulis paro doctrinale nouelľ  Plura doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ  … Bl. 3b De nominū inflectione ſcďm  oꝛdinem ⁊ pꝛimum de pꝛima.  (R³)Ectis as es a dat declinatio pꝛima  Kommentar ☞ Oia noīa quib latina vti eloquentia . quin de-clinationib inflectun. … Sign. b ex a qď eſt ſine ⁊ ſyro traho eo ꝙ locus fuit . a quo neminē ꝑ vim li … Text endet Bl. 168a Z. 11 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Kommentar endet Z. 27 … Quādo etiā poni ſolent meditatiua verba ꝓ ſimplicib . vt parturio ꝓ pario . vt Beati qui nō parturierūt.  ¶ Finiūt ſuꝑ Pꝛima ꝑte doctrinalis Alexandri ve-nerabilis Iohānis Synthen copulata Argentine  ſūma diligentia nouiter emendata . ⁊ impꝛeſſa ꝑ Induſtriū Iohānē Pꝛü ciuē argenti . Anno di .Mcccc. xcix. xiiij. die menſis Martij.  Bl. 168b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 14763,1. Schr 5268,1. IBE 268. IBP 5773. BSB-Ink A-281,1. Pr 554. BMC I 125.IA 1691. Bod-inc A-194. Borm: IG 94. Hummel-Wilhelmi 26. ÖNB-Ink A-214. Ohly-Sack 104. Zedler: Nassau 641,1. ISTC ia00452600,1.
Altenburg (Ö.) Benedikt. Coburg LB. Frankfurt (Main) UB (def.). Halle FranckeStift
. Limburg BischB
. London BL. München SB
, UB
(2 Ex.). Oxford Bodl
. Sélestat BVille. Sevilla BColomb. Strasbourg BNU. Stuttgart LB
. Tübingen Stift
. Wien Benedikt, NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 18 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01150 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, 10.III.1500. 
144 Bl. a–zZ⁸. 40 Z. Typ. 3:98G, 5:76G, 6:180G(?). Rubr. α. Marg.
Tit. Gloſa prime partis Alexandri Ioannis Synthen.  Bl. 2a m. Sign. aij [³]Cribere clericulis paro doctrinale  nouellis  Plura doctorū ſociabo ſcripta  Darüber eingerückt (meoꝝ  … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De nominum inflectione ſcďm ordinem . et pri-mum de prima.  [⁶]Ectis as es a dat declinatio prima  Kommentar ⁌ Omnia nomīa bꝯ latina vti eloquētia. quin  declinationibꝯ inflectuntur. … Sign. b ſqamas . Stelliger qui gerit ſtellas coelum ſtelligeꝝ eſt . U Prudē … Text endet Bl. 143b Z. 6 Parturio facere ſic debes eſurio  Verborū data ſit declinatio quarta  Kommentar endet Z. 22 … Quādo etiam poni ſolent meditatiua ꝟba ꝓ ſimplicibꝯ vt parturio pro pario . vt Beati qui non parturierūt .  ⁌ Finiūt ſuper Prima ꝑte doctrinalis Ale-xandri venerabilis Ioānis Synthen copulata Dauētrie ſūma diligētia noviter emē-data et Impreſſa per me Richardū pafraet  Anno di .M. CCCCC. Decima Martij  Bl. 144 leer.
Kronenberg: CA 132d. ILC 178. ISTC ia00440770.
Zürich ZB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0115010N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. [Deventer: Richard Paffraet, um 1479/85]. 
288 Bl. a–f⁸g¹⁰h⁶i–zaa–nn⁸. 27 Z. Typ. 2B:103G.
Bl. 1 unbekannt. Bl. 2a m. Sign. aij ❡ Incipit Gloſa ſuꝑ ſecunda ꝑte doctrinalis ī hoc opuſculum diligenter collecta. quæ  vt ſcholarib ncia. ſic etiā īfoꝛmatoribꝯ ac  inſtructoribus eorum erit vtiliſſima.  ❡ Incipit prologus.  []Rāmatica eſt ars recte ſcribendi  recte loquēdi … Sign. b lo iuuat me eidem apponit. Eodem modo  … Endet Bl. 288b Z. 16 Ioannes eſt frater ⁊ petrus eſt frater  Finitur hic Gloſa ſuper Secunda parte Magiſtri Alexandri.  ꝑ Iohannē Synthis collector.  Bl. 288b leer.
Vorlage: GW–Manuskript, Bamberg SB (Einzelfotos).
ILC 187. ISTC ia00445531.
Bamberg SB (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01151 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. [Köln: Johann Koelhoff d.Ä., um 1486]. 
172 Bl. a–v⁸xy⁸. 34–37 Z. Typ. 12:103G, 13:82G, 16:80G. Rubr. α, β.
Tit. Dicta Sinthis ſuper ſecunda  parte Alexandri  Bl. 2a Incipit gloſa ſuper ſecūda parte doctrinalis ī hoc opuſculū diligēť collecta que vt ſcholaribꝯ naria ſic e īfoꝛmatoꝛibꝯ ac īſtructoꝛibꝯ  eoꝛum erit vtiliſſima Incipit ꝓlogus  [³]Rāmatica eſt ars re ſcribēdi re  loquendi … Bl. 4a m. Sign. aiiij Z. 26 []Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari  Kommentar ⁌ Oꝛdo huius libꝛi iub vt regimē vocū  reſere : … Sign. b dicit  is qui dicit dicoꝛ ſoꝛtes : Uerbu vt eadem ſibi  … Text endet Bl. 171b Z. 16 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Z. 24 vnus eſt Iohannes eſt frater petri et petrus eſt frater io-hannis Alius ſenſus eſt Iohannes eſt frater et petrus eſt  frater : et cetera :  Finitur hic Gloſa ſuper Secunda parte  Magiſtri Alexandꝛi per Iohannez Synthis collecta ꝛ.  Bl. 172 leer.
IDL 210. ISTC ia00445532.
Utrecht BU
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01152 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. [Nordwestdeutschland: Drucker des Doctrinale (GW 1152), um 1487(?), nicht nach 1490]. 
160 Bl. a–v⁸. 36–37 Z. Typ. 1:87G, 2:74G. Einmal Min. f. Init. Rubr. α. Marg.
Tit. Incipit Gloſa ſuper Secūda parte Magiſtri  Alexandꝛi per Iohannē Synthis collecta.  Bl. 2a m. Sign. aij Incipit Gloſa ſuꝑ ſcďa parte doctrinalis in hoc  opuſculū diligenť collecta .  vt ſcholaribꝯ naria ſic  etiā infōꝛtoꝛibꝯ ac inſtructoꝛibꝯ eoꝛū erit vtiliſſima.  Incipit Pꝛologus.  []Rāmatica eſt ars recte ſcribēdi recte loquēdi : … Bl. 4a m. Sign. aiiij Z. 11 (h)Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen  reſerari.  Kommentar ⁌ Oꝛdo huius libꝛi iubet vt regimē vocū  reſeretur … Sign. b eo ꝙ vtīo caſu homīes vocare ſolemꝯ : Alij dicūt ꝙ magiſter  … Text endet Bl. 159a Z. 30 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 159b Z. 6 … vnus eſt Iohānes  eſt frater petri et petrus eſt frater iohānis Alius ſenſus eſt  Iohʼes eſt frater et petrus eſt frater :  Finitur hic Gloſa ſuper Secunda parte  Magiſtri Alexandri per Iohannē Synthis Collecta  Bl. 160 leer.
C 337. Borm: IG 96. Ohly-Sack 108. ISTC ia00445552.
Frankfurt (Main) UB (hsl. 1490) (def.). Giessen UB. Münster ULB. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01153 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. [Strassburg: Martin Schott], 11.VIII.1487. 
150 Bl. ab⁸c⁶d–h⁸i⁶k–ſ⁸t¹⁰. 36 Z. Typ. 1:99G, 2:80G, 3:180G.
Tit. Dicta Sinthis ſuper ſecūda parte Alexandri.  Bl. 2a m. Sign. aij Incipit gloſa ſuper ſecunda  parte doctrinalis in hoc opuſculū diligenter collecta que vt ſcolaribus neceſſaria ſic etiam infoꝛmatoꝛibꝯ ac inſtructoꝛibꝯ eoꝝ erit vtiliſſima. Incipit ꝓlogꝯ.  []Rammatica eſt ars recte  ſcribendi recte loquēdi. … Bl. 4a m. Sign. aiiij [³]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari .  Kommentar Ordo huiꝯ libꝛi iubet vt regimē vocū reſere. … Sign. b Copula hoc eſt natura copulatiua verboꝝ ſubſtantiuoꝝ vo- … Text endet Bl. 148b Z. 10 … nil petit addi .  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno.  Kommentar endet Z. 16 … vnꝯ ē Iohʼes eſt frater petri ⁊ petrus ē frať iohʼis Alius ſenſus eſt Iohʼes eſt frater ⁊ petrus eſt  frater ⁊.  Fini hic gloſa ſuꝑ ſcďa ꝑte magiſtri alexandri ꝑ Iohannez  ſynthis collecta .iij ydus Auguſti . Anno di .M. cccclxxxvij.  Bl. 149 u. 150 leer.
Anm. Bl. 2a Z. 4 stattutiliſſimaauchutilſſima (Ex. Freiburg UB. München SB. Stuttgart LB. Uppsala UB. Wien NB).
HC 14761,2. IBP 230. BSB-Ink A-283. Collijn: Uppsala 71. Hubay: Augsburg 70. Hubay: Eichstätt 42. Hubay: Würzburg 67. Hummel-Wilhelmi 27. Ohly-Sack 107. Sack: Freiburg 117. Voulliéme: Trier 1374. ÖNB-Ink A-215. ISTC ia00445534.
Augsburg SStB (def.). Basel UB. Darmstadt ULB
(def.). Eichstätt UB. Frankfurt (Main) UB. Freiburg UB
(def.). München SB
. Solothurn ZB
(def.). Stuttgart LB
. Trier StB. Tübingen UB
, Stift
. Uppsala UB. Wien NB
. Würzburg UB
. Zürich ZB
.
Gesamtüberlieferung: 16 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01154 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: [Richard Paffraet], 22.X.1488. 
142 Bl. a–s⁸⁶tv⁸. BlKust. 38 Z. Typ. 3*:108G (Hellinga: PT 3A:106G), 5A:76G. Rubr. α.
Tit. Gloſa Ioannis Synthen  ſuper Secūda ꝑte alexādꝛi.  Bl. 2a m. Sign. aij Incipit Gloſa ſuꝑ Secūda ꝑte doctrīaľ in  hoc opuſculū diligeu collecta … Z. 5 []Rammatica eſt ars recte ſcribēdi recte loquēdi  … Sign. b et ſiľia . vt petrꝯ init cubitū incoenatꝯ .i. nō coenauit ante iret  … Endet Bl. 142a Z. 12 eſt frater ⁊ petrꝯ eſt frater.  Finit hic Gloſa ſuꝑ Secūda ꝑte Magiſtri  Alexādꝛi per Ioānem Synthis collecta ⁊ nūc  in optimā foꝛmā redacta Imꝑſſa Dauātriæ  Anno di .M. cccc. lxxxviij. Viceſimaſecunda  Octobꝛis.  Bl. 142b leer.
Kronenberg: CA 116b. ILC 190. IDL 213. Jaspers: Haarlem 33. ISTC ia00445545.
Haag KglB. Haarlem StB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01155 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Reutlingen: Michael Greyff, 17.IV.1489. 
104 Bl. A⁸BC⁶D⁸EF⁶G⁸HI⁶K⁸LM⁶mnN⁸. Text von Komm. umgeben. 44 Z. Typ. 5b:87G, 6:180G, 7:70/71G. Rubr. θ.
Tit. Dicta ſinthis ſuper ſecunda parte alexandꝛi  Bl. 1b Incipit gloſa ſuper ſcďa parte doctrinaľ in hoc opuſculū diligenť collecta  ut ſcolarib ncia ſic  etiā infoꝛmatoꝛib ac inſtructoꝛib eoꝝ erit vtiliſſima. Incipit ꝓlogꝰ  [³]Rāmatica eſt aꝛs recte  ſcribendi rtcte lodi … Bl. 2b Z. 32 [²]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari  Kommentar ⁌ Oꝛdo huiꝯ libꝛi iubet vt regi vocū reſere. … Sign. b pōt . vt Et coloꝛ ⁊ theſeꝯ ⁊ vox abire puelle Itē mulciberi capti mars  … Text endet Bl. 104a Z. 13 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt s ego cerno  Kommentar endet Z. 22 … vnus eſt iohʼes eſt frater petri ⁊ petrꝯ eſt frater iohʼis Alius ſenſus eſt iohʼes eſt frater ⁊ petrus eſt frater ⁊.  ⁌ Finitur hic gloſa ſuꝑ ſcďa ꝑte magiſtri  alexandri Impꝛeſſa per Michahelē gryffen Ciuē Rtlingenſem Sexta feria pꝯ  palmarum . anno di .Mcccclxxxix. De  quo ſit benedictus in ſecula AMEN  Bl. 104b leer.
HC 14764. IBP 231. BSB-Ink A-284. Hubay: Augsburg 71. Nentwig 362. ISTC ia00445548.
Augsburg SStB (2 Ex., 1. Ex. def.). Braunschweig StB. Klagenfurt UB. Kraków BU. Mainz GutenbergM. München SB
. Salzburg BenediktPeter. Sion Chap
. Worms StB. Zürich ZB
.
Gesamtüberlieferung: 11 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01156 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Jakob von Breda, 31.X.1489. 
114 Bl. a⁸bc⁶d⁸ef⁶g⁸hi⁶k⁸lm⁶n⁸o–q⁶r⁸. 46 Z. Typ. 3:180G, 4A:80G, 5B:64G, 6A:102G. Rubr. β.
Tit. Gloſa Ioānis Sinthē  ſuper Secunda parte Alexandꝛi bene emendata.  Bl. 2a m. Sign. aij Incipit Gloſa ſuꝑ Secūda parte doctrinalis in hoc  opuſculum diligenter collecta . que vt ſcholarib neceſſaria . ſic etiam infoꝛmatoꝛib ac inſtructoꝛib eoꝝ erit vti-liſſima.  Incipit Pꝛologus  [⁷]Rammatica eſt ars recte ſcribendi recte loquendi. … Bl. 3b Z. 17 Sequitur textus.  [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen  reſerari.  Komm. ⁌ Oꝛdo huius libꝛi iubet vt regimen vocu  reſeretur. … Sign. b endum ē nomē camoene. Cum donatus int accūs in am coꝛreptam  … Text endet Bl. 114a Z. 22 … nil petit addi  Plurali numero ſiľes ſunt s ego cerno  Komm. endet Z. 28 … vnus eſt Ioānes eſt frater petri  ⁊ petrus eſt frater ioānis . Alius ſenſus eſt [Iohannes eſt fehlt!] frater ⁊ petrꝯ eſt frater.  Finit hic Gloſa ſuꝑ Secunda parte Magiſtri Alexandꝛi ꝑ Ioannem Synthis collecta ⁊ nūc in optimā foꝛmam redacta. Impꝛeſſa dauentrie iuxta ſcholas ꝑ me  Iacobum de Breda . Anno d M. cccc. lxxxix In pꝛofeſto omnium ſanctoꝛum.  Bl. 114b leer.
HC 14765. CA 123. Hellinga: PT II 412. ILC 191. BSB-Ink A-285. Collijn: Uppsala 72. Finger: Düsseldorf 26. ISTC ia00445550.
Düsseldorf ULB. München SB
(Bl. 109–112 fehlen). Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01157 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, [um 1490] [vielmehr vor 9.VIII.1488]. 
138 Bl. a–p⁸q¹⁰r⁸. 38 Z. Typ. 4*:88G, 5A:76G, 10*:76Gr. Rubr. α.
Tit. Gloſa domini Ioannis Synthen  ſuper ſecunda parte alexandri  Bl. 2a m. Sign. aij Incipit Gloſa ſuꝑ ſecūda ꝑte doctrinaľ in hoc opuſculū diligenť collecta . quæ vt ſcholaribꝯ neceſſaria . ſic  etiā infoꝛmatoꝛibꝯ ac inſtructoꝛibꝯ eoꝝ erit vtiliſſima.  Incipit Pꝛologus  [⁶]Rāmatica eſt ars recte ſcribēdi recte loquēdi … Bl. 4a m. Sign. aiiij Z. 24 [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimen reſerari  Kommentar ⁌ Oꝛdo huius libꝛi iubet vt regimen vocū re-ſeretur … Sign. b venio ⁊ ſiľia . vt petrꝯ iuit cubitū incœnatꝯ id ē nō cœnauit a … Text endet Bl. 138a Z. 24 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Z. 30 … vnꝯ eſt . Ioānes ē frať petri ⁊ pe-trus ē frať ioānis . Aliꝯ ſenſus ē Ioānes ē frať ⁊ petrꝯ eſt frať.  ⁌ Fini hic Gloſa ſuꝑ Secūda ꝑte Magiſtri Alexādꝛi ꝑ Ioānē Synthis collecta et nūc ī optimā foꝛmā  redacta Imſſa Dauātriæ ꝑ me Richardū paffroed.  Bl. 138b leer.
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC). München SB (Digitalisat).
HC 14760,2. C 338. CA 124. ILC 188. IDL 211. VB 4853. BSB-Ink A-270,2. Voulliéme: Trier 2404. ISTC ia00445535.
Basel UB. Berlin *SB†
. Haag KglB. München SB
. Praha NKn. Trier StB.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01158 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, [um 1490] [vielmehr 1488]. 
130 Bl. a–p⁸q¹⁰. 39 Z. Typ. 3*:108G (Hellinga: PT 3A:106G), 4*:88G (Hellinga: PT 4A), 5A:76G. Rubr. α. 1 Hlzs.
Tit. Gloſa Ioānis Synthen ſuꝑ 2ᵃ ꝑte alexādꝛi.  Darunter Holzschnitt. Bl. 2a m. Sign. aij Incipit Gloſa ſuꝑ ſecūda ꝑte doctrinalis  in  opuſculū diligenť collecta . quæ vt ſcho-laribꝯ neceſſaria . ſic etiā infoꝛmatoꝛibꝯ ac inſtructoꝛibꝯ eoꝝ erit vtiliſſima.  Incipit Pꝛologus.  [⁶]Rāmatica eſt ars recte ſcribēdi recte loquēdi. … Bl. 4a m. Sign. aiiij Z. 22 [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regi-men reſerari  Kommentar ⁌ Oꝛdo huius libꝛi iubet vt regimen vocum  reſeretur … Sign. b ioānem  ſequi ioānē . Comitatꝯ ioāne quē ioānes ſequi. Pa … Text endet Bl. 130a Z. 20 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt s ego cerno  Kommentar endet Z. 27 Unꝯ eſt . Ioānes eſt frater petri ⁊ petrꝯ eſt frater ioānis . Alius  ſenſus eſt Ioānes eſt frater ⁊ petrꝯ eſt frater.  Finit hic Gloſa ſuper Secūda parte Magiſtri Alexandꝛi Per Ioannem Synthis collecta et nunc in optimam foꝛmam redacta  Imſſa Dauātriæ ꝑ me Richardū paffroed. 
Reproduktionen: Haag KglB (IISTC).
HC 761,2. C 305,2. CA 116,2. ILC 189. IBP 232. IDL 212. ISTC ia00445540.
Haag KglB
(2). Pelplin Sem.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01159 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, 27.III.1491. 
98 Bl. a–p⁶q⁸. 48 Z. Typ. 3*:108G (Hellinga: PT 3A:106G), 6:180G, 7:64/65G. Rubr. α, γ.
Tit. Gloſa Ioānis Sinthen  ſu Scďa ꝑte Alexandꝛi bene emendata.  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Incipit Gloſa ſuper Secunda parte doctri-nalis in hoc opuſculum diligenter collecta . que vt  ſcholaribus neceſſaria . ſic etiam infoꝛmatoꝛibus  ac inſtructoꝛibus eoꝛum erit vtiliſſima.  ⁌ Incipit Pꝛologus.  [⁶]Rammatica eſt ars recte ſcribendi.  recte loquēdi. … Bl. 3b ⁌ De regimiue dictionum  [⁹]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regi-men reſerari.  Kommentar ⁌ Oꝛdo huius libꝛi iubet vt regimē vocū reſeretur. … Sign. b bonū . vellē me videri bonū . vellē me he doctū. Uerba finiti modi t ſi- … Text endet Bl. 97b Z. 27 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Z. 32 … vnꝯ eſt . Ioānes ē  frater petri ⁊ petrꝯ eſt frať ioānis . Aliꝯ ſenſus eſt ioānes ē frať ⁊ petrꝯ eſt frať  ⁌ Finit hic Gloſa ſuꝑ Scďa parte magiſtri Alexādꝛi per Ioānem Synthis collecta ⁊ nūc in optimā  foꝛmam redacta. Impꝛeſſa Dauētrię in platea  epiſcopi per me Richardū paffroet. Anno di .M.cccc. xci. Viceſimaſeptima Martij  Bl. 98 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
C 340. CA 124a. ILC 192. Pr 8995. Bod-inc A-195. Hartig: Paderborn 18. Schüling 40. ISTC ia00445555.
Giessen UB. Mainz GutenbergM. Oxford Bodl. Paderborn AkadB. Solothurn ZB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01160 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer [vielmehr Antwerpen: Thierry Martens], 6.IX.1491. 
102 Bl. a⁸b–q⁶r. 46 Z. Typ. 2:72G, 3:145G, 4:63G. Rubr. α, β.
Tit. Gloſa Ioannis Synthen Super Secunda parte Alexandra  Bl. 2a m. Sign. a.ii. ⁌ Incipit Gloſa ſuper Secūda parte doctrinalis in hoc opuſculū diligenter collecta que vt ſcholaribus neceſſaria . ſic etiam īfoꝛmatoꝛibꝯ ac inſtructoꝛibꝯ eoū erit vtiliſſima . Incipit ꝓlogꝯ .  [⁶]Rammatica ē ars recte ſcribēdi recte loquēdi. … Bl. 3b [⁹]Ic iubet oꝛdo libꝛi  vocum regimen reſerari .  Darüber Glosse in 2 Z. in  octauo capľo  .i. exigit  vel vult  ſc ꝓmiſſus in ꝓhemio  .ſ. doctrinalis  alexandri  .i. dcom vel  ſtructionē  .i.exactōem  vľ coartatōe  .i. manifeſtari  ſiue oſtendi  Komm. Oꝛdo huius libꝛi iubet vt regimē vocū  reſeratur … Sign. b ſignificat  ſpecies. ſpecies paucioꝛa  genus eius. vt qꝛ animal plura ſigni- … Text endet Bl. 101a Z. 22 … nil petit addi .  Plurali numero . ſimiles ſunt . quos ego cerno.  Darüber Glosse .i. exigit poſtponi  in pľi numero .i. eles ſp illi .i. video  Komm. endet Z. 28 … vnus eſt Ioannes eſt frater petri ⁊ petrus eſt frater ioannis  Alius ſenſus eſt [Ioannes eſt fehlt!] frater ⁊ petrus eſt frater.  Finit hic Gloſa ſuper Secūda parte Magiſtri Alexandri per  Ioannem Synthis collecta ⁊ nunc in optimā foꝛmā redacta.  Impꝛeſſa. Dauētrie . Anno di .M. CCCC. XCI. Sexta ſeptembꝛis  Bl. 101b u. Bl. 102 leer.
C 341. CA 125. ILC 193. IDL 214. Borm: IG 97. ISTC ia00445560.
Haag KglB. Paris Arsenal
. Shrewsbury Sch. Wolfenbüttel HerzogAugustB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01161 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, 1496. 
128 Bl. abcdefghiklmnopqrstv⁸x⁸. 39 Z. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G. Rubr.
Tit. Gloſa Ioannis Sinthē  ſupra ſcďa ꝑte Alexādri bene emendata.  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Incipit Gloſa ſuper Secunda parte doctrinalis  in hoc opuſculum diligenter collecta . que vt ſcholaribus neceſſaria . ſic etiam informatoribꝯ ac inſtructoribus eorum erit vtilliſſima.  Incipit Prologus  []Rammatica eſt ars recte ſcribendi . recte loquendi.  … Bl. 3b []Ic iubet ordo libri vocum regimen reſerari.  Kommentar ⁌ Ordo huius libri iubet vt regimen vocū  reſera … Sign. b tem rem de ſe loquētem . hoc eſt caſum me ꝑſonę … Text endet … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 127b Z. 7 … vnus eſt . Ioānes eſt frater  petri . ⁊ petrus eſt frater ioānis. Alius ſenſus eſt . ioannes eſt frater et petrus eſt frater.  Finit hic Gloſa ſuper Secūda parte magiſtri Alexandri . per Ioānem Synthis collecta et nūc in optimam formam redacta .  Impreſſa Dauētrię per me Richardū paffraet . Anno di .M. cccc. xcvj.  Bl. 128 leer.
Reproduktionen: Brussel BR (IISTC).
HC 14759,2. CA 126. ILC 194. CBB 3650. Pell 487. Pr 9013. BMC IX 58. Inventaŕ inkunabulov 22. ISTC ia00445565.
Brussel BR. London BL
. Moskva GosB. Valenciennes BMun.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01162 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Delft: [Christian Snellaert], 1497. 
110 Bl. a–g⁶hi–q⁶rst⁶. 46 Z. Typ. 2:150G, 6:97G, 7:83G, 8:64G. Init. f, i. Rubr. ε, ζ. TitHlzs. A.
Tit. Gloſa Ioannis Sinthen ſupꝛa  Scďa ꝑte Alexandꝛi bene emendata.  Darunter Holzschnitt. Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Incipit Gloſa ſuper Secunda parte doctrinalis in hoc  opuſculum diligenter collecta . que vt ſcholaribus neceſſaria  ſic etiā infoꝛmatoꝛibꝯ ac inſtructoꝛibꝯ erit vtiliſſima.  Incipit Pꝛologus.  [⁸]Rammatica eſt ars recte ſcribendi : recte loquēdi  … Bl. 3b [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari  Kommentar(O)ꝛdo huiꝯ libꝛi iubet vt regimen vocū reſera. … Sign. b nt : vt ioānes natꝯ eſt diues moꝛietur pauꝑ . Chꝛiſtꝯ natꝯ eſt pauꝑ . moꝛ … Text endet Bl. 109a Z. 13 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Z. 19 … vnus eſt . Ioannes  eſt frater Petri . ⁊ (P)etrus eſt frater (I)oannis. Alius ſenſus eſt . (I)oā-nes eſt frater ⁊ Petrus eſt frater.  Finit hic Gloſa ſuper Secūda parte magiſtri Alexandꝛi . per Ioānem Synthis  collecta et nunc in optimā foꝛmā redacta .  Impꝛeſſ. Delf . Anno di .M. cccc. xcvij.  Bl. 109b u. Bl. 110 leer.
C 337. Kok: Houtsneden S. 168. Kronenberg: CA 132a. ILC 195. IDL 215. Pr 8901. Bod-inc A-196. ISTC ia00445570.
Haag KglB. Oxford Bodl (Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01163 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Deventer: Richard Paffraet, 4.XII.1498. 
120 Bl. a–v⁸. 39 Z. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G(?). Rubr. α.
Tit. Gloſa Ioannis Sinthen ſupra Secunda parte Alexādri bene emendata  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Incipit Gloſa ſuper Secūda parte doctrinalis in  hoc opuſculum diligenter collecta . que vt ſcholaribꝯ  neceſſaria . ſic etiam informatoribus ac inſtructori-bus eorum erit vtiliſſima .  ⁌ Incipit Prologus .  [⁵]Rammatica eſt ars recte ſcribendi . recte loquendi.  … Bl. 3b Z. 26 [⁸]Ic jubet ordo libri vocum regi-men reſerari .  Kommentar ⁌ Ordo huius libri jubet vt regimen vocū  reſera … Sign. b tem rem de ſe loquētem . hoc ē caſum mę ꝑſonę nō ntūm Improe t ꝟ … Text endet Bl. 120a Z. 23 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Z. 29 … vnꝯ eſt . Ioānes eſt frater petri . ⁊ petrꝯ eſt frater ioannis . Aliꝯ ſenſus eſt . ioānes ē frater ⁊ petrꝯ eſt frater.  … ⁌ Finit hic Gloſa ſuꝑ Secūda ꝑte mḡri Alexādri . per Ioannē . Synthis collecta . et nūc  in optimā formā redacta . Impreſſa Davē-trie . ꝑ me Richardū pafraet . Anno di .M. cccc. xcviij. Quarta Decēbris.  Bl. 120b leer.
Kronenberg: CA 132c. ILC 196. ISTC ia00445575.
Zürich ZB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01164 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Synthen. Strassburg: Johann Prüss, 1499. 
136 Bl. a–r⁸. 39, m. Durchsch. 14 Z. Typ. 8:80G, 9:150G, 10:65G, 15:210G. Init. b, c, i. Rubr. β, γ, ι. 1 Hlzs.
Tit. Dicta iohānis ſynthen  ſuper Scďa parte alex.  Darunter Holzschnitt. Bl. 1b Regiſtꝝ Scďe partis Alexandrj . oſtendens numeꝝ capitu-loꝝ. … Bl. 2b Incipit Gloſa Iohānis ſynthen ſuꝑ Scďa ꝑte Alexandrj  a nouo bene emendata.  (G)Rammatica eſt ars recte ſcribendi . recte loquendi.  … Bl. 4a m. Sign. aiij Z. 37 Capitulum octauum . De regimine dictionum  Et pꝛimo nominatiui caſus  Bl. 4b (H)Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimen reſerari  Kommentar ☞ Oꝛdo huius libꝛi iubet . vt regimen vocu reſeretur. … Sign. b ¶ Tercio ꝟba duratiua . vt manet . ꝑmanet . ſubſiſtit . ꝑſiſtit . iacet  Text endet Bl. 135b Z. 19 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Z. 26 … Unus eſt . Ioānes eſt frater petri . ⁊ petrus eſt  frater ioānis . Alius ſenſus eſt . Ioānes eſt frater ⁊ petrꝯ eſt frater.  ¶ Finit hic Gloſa ſuper Secunda parte magiſtri  Alexandri . ꝑ Ioannem Synthis collecta . Et nūc  in optimā foꝛmā redacta . Impꝛeſſa Argentine ꝑ  induſtriū viꝝ Ioannem pꝛü . Anno .M cccc. xcix.  Bl. 168 leer.
HC 14763,2. Schr 5268,2. IBE 270. IBP 5774. BSB-Ink A-281,2. Pr 555. BMC I 125.IA 1692. Bod-inc A-197. Borm: IG 98. Hummel-Wilhelmi 28. ÖNB-Ink A-216. Ohly-Sack 111. Zedler: Nassau 641,2. ISTC ia00452600,2.
Altenburg (Ö.) Benedikt. Basel UB. Coburg LB. Frankfurt (Main) UB (def.). Halle FranckeStift
. Limburg BischB
. London BL. München SB
, UB
(2 Ex.). Oxford Bodl
. Sélestat BVille. Sevilla BColomb. Strasbourg BNU. Stuttgart LB
. Tübingen Stift
. Wien Benedikt, NB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 19 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Johannes Synthen und Jodocus Badius Ascensius
01165 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Komm. von Johannes Synthen und Jodocus Badius Ascensius. Paris: André Bocard [für Jean Petit], 1500. 
50 Z. Typ. 2*:63G, 3:180G, 4:100G, 7:78/79G. Init. c, d, e. Rubr. α, γ. Zweimal VM (Haebler: Petit IIIa). KolTit. Marg.
1.  27.X.1500. 
142 Bl. [4]ab⁸c⁶d–q⁸rs⁶. Gez. [4]Fo.I.–Fo.CXXXVIII.
Tit. Doctrinalis magiſtri Alexādri de villa dei pars pꝛīa  ab Iohāne Sinthenio cum ānotationibus Aſcenſianis diligēter explanata.  Darunter Verlegermarke. Bl. 1b ⁌ Iodocus Badius Aſcenſius Religioſis admodū et cum  pꝛimis eruditis patribus Egidio ghijs et Andree terreburgo ſcholaſticoꝛum domus fratrū diui Hieronymi Gandaui  rectoꝛibus et pꝛeceptoꝛibus optimis : ceteriſ eiufdem do-mus venerandis columinibus Salutem.  … Z. 40 … Parrhiſijs  ad .xv. calendas ſeptembꝛis . Anno M.CCCCC.  Bl. 2a (S³)Cribere clericulis paro doctrinale nouellis :  Plura doctoꝛum ſociabo ſcripta meoꝛū :  … Z. 5, Kommentar Iodoci Badij Aſcenſij pꝛoemij doctrinalis declaratio.  ⁌ Sentētia eſt . Ego magiſter Alexāder de villa dei ꝓpono ⁊ intendo ſcri-bere metrice … Sign. b tione deflectere ita vt vxoꝛē ſibi reſiſtuerent . Sz ea iterū ꝑdita qꝛ illā ante  … Text endet Bl. 142a m. Blz. Fo. CXXXVIII Z. 3 Parturio facere ſic debes eſurio  Uerboꝛum data ſit declinatio quarta  Kommentar endet Z. 18 … Q etiā poni ſolent meditatiua ꝟba ꝓ ſimplicibus . vt parturio pꝛo pario . vt Beati qui non parturierunt ꝛ.  ⁌ Finis gloſematum Ioannis Synthenij mille locis  antea depꝛauatoꝛum aut erroꝛe authoꝛis a vero abhoꝛrentium : nunc vero ſumma accuratione caſtigatoꝝ  cum annotationibus aſcenſianis : impꝛeſſoꝝ  diligentiſſime ab optimo calcographo magiſtro Andrea Bo-cardo in illuſtriſſimo parrhiſioꝛum gymnaſio Anno  M. CCCCC. Ad .vi. calendas nouembꝛis.  Bl. 142b leer.
2.  26.XI.1500. 
102 Bl. A–L⁸M⁶N⁸. Gez. [1]Fo.II–Fo.CII.
Tit. Secūda pars Doctrinalis cū declarationibus Io-annis Sinthen Et additionibus  Iodoci Badii Aſcenſii.  Darunter Verlegermarke. Bl. 2a m. Sign. Aij u. Blz. Fo. II ⁌ Iohānis Sinthenij grammatici in ſecundam Alexandra  partem vtiliſſima lucubꝛatio cum aſcenſianis additionibus  caſtigatius impꝛeſſa.  ⁌ Incipit pꝛologus.  (G)Rammatica eſt ars recte ſcribendi : recte loquendi. … Bl. 3b ⁌ De regimine dictionū Capitulū octauū  (H)Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari.  Kommentar ⁌ Oꝛdo huius libꝛi iubet vt regimē vocū reſere. … Sign. b vtrū latine ďꝛ . Iſela eſt magma . ꝛ Iſela eſt magnꝯ . quomō Quidiꝯ vtrū  … Text endet Bl. 102a m. Blz. Fo. CII Z. 26 … nil petit addi  Plurali numero : ſimiles ſunt quos ego cerno.  Kommentar endet Z. 40 … Fuimꝯ aūt ī hac ſcďa ꝑte bꝛeuioꝛes eo ꝙ paucioꝛa lōge termiſſa ⁊ male dicta hic offēdimꝯ  in pꝛioꝛi parte.  Bl. 102b ⁌ Finiunt gloſemata Iohannis Sinthenii  in Alexandri ſecundā partem diligētius ca-ſtigata et annotata . Impꝛeſſa ſolerti opera  et gnauitate Magiſtri Andree Bocardi : in  īclyto parrhiſioꝝ gymnaſio : hoc iubileo .xxx.  Ad ſextum Calendas Decembꝛis 
C 329,1.2. Pell 488. CRF I 39. CRF VI 69. ISTC ia00439700.
Eton C. Le Mans BMun. Paris Mazarin (def.). Quedlinburg M. Troyes BMun
. Valenciennes BMun.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Jodocus Badius Ascensius
01166 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Komm. von Jodocus Badius Ascensius. [Deventer: Richard Paffraet], 20.XI.1500. 
84 Bl. ABCDEFGHIKLMNO⁸. Gez. iij.–lxxxiiij[1][mit Fehlern]. 46 Z. Typ. 3C:98G, 4B:81G, 6:180G, 7:64/65G. Vereinzelt Min. f. Init. Rubr. α. KolTit. Marg.
Tit. Tercia pars Alexandri  ſimul cum quarta parte eeiuſdem  Cum explanatione Aſcenſiana in multis caſtigata  Cui preterea recens addita ſunt hec rudimenta  De grecaꝝ dictionū ad nos traductaꝝ orthographia  …  De figuris tabula ſeu index alphabeticus.  Bl. 1b Apex Aſcenſianus de grecis dcōibus ex Tortellio.  … Sign. b per longa facit . faciāt Sz vtra imminui . nā i ⁊ vſi ponan cū alia vocali in  … Endet Bl. 83b ⁌ Finis doctrinalis Alexandri diligentiſſime ex-planati : ⁊ aucti : vt in frontibus premiſſum eſt  Impreſſa autem eſt hec pars opera ⁊ accuratione  Anno di .M. CCCCC. in profeſto preſentationis Marie  Bl. 84 leer.
Reproduktionen: Deventer StB (IISTC).
C 361. CA 133. ILC 208. IDL 221. Pell 468. CIBN A-233. ISTC ia00452850.
Deventer StB
. Paris BN.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.640a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Komm. von Jodocus Badius Ascensius. Paris: André Bocard für Jean Petit, [nach 1500]. 
C 329,3. Pell 488,3.
Ist ein Teil der Ausgabe vom 13.VI.1501.
Mit Kommentar von Wilhelm Wert
01167 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. [Gouda: Drucker des Opus minus, um 1490] [vielmehr 16.IX.1488]. 
2 Bl. a. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:100G, 2:80G. Init. a, c. Rubr. α. KolTit.
Bl. Ia m. Sign. a2 [Reichling 7] Si pueri pꝛimo nequeāt attēdere plane [Reichling 16] Hinc de pꝛeteꝛitis petꝛum ſequaꝛ at ſupinis  Bl. 2b 9 Z. Kom.  Z. 10 [Reichling 46] (E)R . vel . Ir . vr . aut . vm . vs . aut . eus  pone ſecunda  [Reichling 50] […]cta ſupeꝛabit: Et er ſine muta  2 Z. Komm. 
C 362. CA 134. ILC 179. IDL 205. ISTC ia00440780.
Haag KglB (Fragm. 2 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0116710N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Deventer: Richard Paffraet, 3.X.1494. 
138 Bl. a–k⁸l⁶mn–y⁸z⁸. 35–37 Z. Typ. 3:98G (Hellinga: PT 3B), 5A:76G, 6:180G. Rubr. α. KolTit. Marg.
Tit. Textꝯ Alexandꝛi cu nouo  cōmēto multū vtili. cum  queſtiunculis de optimis  moꝛibꝯ ⁊ virtutibꝯ … Bl. 2a ⁌ Ad oēs ſcholaꝝ rctōꝛes:vt iuuenes a puericia  virtutibꝯ ⁊ optīs moꝛibꝯ inſtituanť exhoꝛtatio.  … Bl. 5a Z. 4 ⁌ Modus erudiēdi pueros in hac pꝛima  parte alexādꝛi obſeruādus  … Bl. 6a ⁌ Alexandꝛi pꝛima ꝑs. non eſt mima ars.  [⁵]Cribeʾ clericuľ paro doctrinale nouelľ  Plura … Komm. ⁌ Sentētia eſt Ego alexāder paro ſcribere doctri-nale … Sign. b vites ligātur eſt maſcu. Alio modo cat herbam odoꝛiſeram  … Endet Bl. 137a Z. 9 perducat nos omnipotēs dominus qui ſit in eternum benedictus Amen.  ⁌Finit Pꝛime partis Alexandꝛi nouū  cōmentum perutile. cum queſtiuncu-lis de moꝛibus. virtutibus at vitijs.  Per wilhelmum Senderum pꝛo pue-ris inſtituendis collectum. Et Dauentrie per Richardum paffraet. diligēter  impꝛeſſū Anno di .M.CCCC.xciiij.  Tercia Octobꝛis  Bl. 137b leer. Bl. 138a Reg. in 3 Sp. Endet Sp. 3 Z. 28 ⁌ Queriť  Augꝯ.  Bl. 138b leer.
Vorlage: GW–Manuskript.
ILC 180. ISTC ia00440785.
Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01168 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Deventer: Richard Paffraet, 26.I.1499. 
136 Bl. a–s⁸t⁶vx⁸yz⁸. 38 Z. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G. Rubr. α. KolTit. Marg.
Tit. Opꝯ minꝯ Pꝛime partis  Alexandri cum queſtiūculis de optimis moꝛibꝯ et virtutibꝯ interpoſitis … Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Ad omnes ſcholarum rectoꝛes : vt iuuenes a  puericia virtutibꝯ et optimis moꝛibus inſtituātur exhoꝛtatio.  … Bl. 2b Z. 18 ⁌ Tabula queſtiunculaꝝ de moꝛibus  huic cōmento ſperſim inſertis  … Bl. 5a Z. 6 ⁌ Modus erudiēdi pueros in hac pꝛima parte Alexādꝛi obſeruandus.  … Bl. 6a ⁌ Alexādꝛi Pꝛima ꝑs . nō eſt minima ars  []Crib crericuľ paro doctrinale nouelľ  Pľa doctoꝝ ſociabo ſcripta meoꝝ.  Kommentar ⁌ Sia ē . Ego alexāder paro ſcribere doctrinale .i.  libꝝ de doctrina grāmaticali nouelľ clericis … Sign. b ⁌ Cōtra textꝯ fere omnes habēt Siler hec dat odoꝛem . ergo ſiler  … Text endet Bl. 135a Z. 10 Parturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛū data ſint declinatio quarta  Kommentar endet Bl. 135b Z. 24 … ꝑ cognitionē phīe ⁊ ſapīe venimꝯ in noticiā  creaturaꝝ et mirabiliū dei et tādem in noticiā creatoꝛis noſtri Ad  cuiꝯ viſionem claram perducat nos omnipotēs ds qui ſit in eternum benedictus Amen.  Finit Pꝛime partis Alexādꝛi nouū cōmentum perutile . cū queſtiūculis de  moꝛibꝯ . tutibꝯ at vitijs Per wilhelmū Senderum pꝛo pueris inſtituēdis  collectū . Et Dauētrie per Richardum  pafraet . diligēter impꝛeſſum Anno domini .M. CCCC. xcix. Viceſimaſexta  Ianuarij.  Bl. 136 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
HC 768. CA 135. ILC 181. IDL 209. ISTC ia00440790.
Graz [UB]. Haag KglB. Lüneburg RatsB. Michelstadt K. Ripon [Cathedr].
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01169 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Gouda: [Drucker des Opus minus], 16.IX.1488. 
158 Bl. ab⁸c⁶de⁸fg⁶h⁸ik⁶l⁸m–o⁶p⁸q–z⁊⁶. Gez. [8]ix–xxxi[127]. 35 Z. Typ. 1:100G, 2:80G. Init. a, b, c. Rubr. α. TitHlzs. A. DrM I. KolTit.
Tit. Opus minus ſecūde ꝑtis alexandꝛi intro-ductoꝛiū ad opus maiꝯ eiuſdem . ꝑutile  Hlzs., Schulszene  Bl. 1b (c)Irca ncipiū ꝑtis ſcďe alexandꝛi ritur pꝛimo d  eſt grāmatica ſcď ſtianū … Bl. 3a m. Sign. aiij Text (H)Ic iubet oꝛdo li-bꝛi vocū regimē  reſerari  Komm. Poſt alexander in  ma ſua ꝑte determinauit de vna ſpecie artis grāmatice … Sign. b in noiātiuo ſub cōueniāa . triū cū ſbʼſtiō cedēte/ vt ppľus ē  … Text endet Bl. 158a Z. 1 … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Komm. endet Z. 23 … vt ie ſua ineffabili bonitate ⁊ grā nos creaturas ſuas ad ſe creatoꝛē/ nos  filios ad ſe pꝛēm reducat .  viuit ⁊ regnat in ſcľoꝝ ſecula/ bdictus Amen  ⁌ Finitur dei grā opꝯ minꝯ ſcďe ꝑtis aldxādꝛi ꝓ pueris  clare bꝛeuiter inſtituēdis/ per wilhelmum ſenders de  weert collectū … Z. 33 … Impꝛeſſum Gou-de (A)nno d (M)CCCClxxxviij. Menſis ſeptem-bꝛis/ die ſextadecima  Bl. 158b DrM.
Kok: Houtsneden S. 493. 512. 513. Kronenberg: CA 116a. ILC 197. ISTC ia00445580.
Nordhausen BlasiiB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01170 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. [Köln: Johann Koelhoff d.Ä., um 1490]. 
124 Bl. a⁸b–g⁶h⁸i–t⁶. 42–43 Z. Typ. 15:175G, 17:86G, 18:290G, 21:65G. Rubr. α, β. KolTit.
Tit. Opus minus ſecūde partis alexandꝛi  ſiue Secūda pars  exercitii pueroꝛuz.  Bl. 2a m. Sign. aij []Irca pꝛincipiū par-tis ſcďe alexādri queri pʼmo quid ē grāmatica m  pʼſcianū … Bl. 3a m. Sign. aiij Z. 19 [⁹]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocu  [regimen fehlt!] reſerari  Kommentar ⁌ Poſt alexander ī pꝛima ſua  parte determinauit de vna ſpecie artis grammatice … Sign. b De ntō Cupio multū eſſe bonus poeta  … Ende ?
VK 95. CIH 139. VB 804. ISTC ia00445581.
Berlin *SB†
(Bl. 124 fehlt). Pannonhalma Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.642a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Antwerpen: Hendrik Eckert, 1493. 
Ob Nijhoff-Kronenberg 78?
01171 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Deventer: Richard Paffraet, 9.VIII.1494. 
132 Bl. a–o⁸p–y⁶z⁸. Typ. 3:98G, 5, 6:180G. Rubr. α.
Tit. Opus minꝯ ſecūde partis  alexandri ītroductoꝛiū ad  opꝯ maius eiuſdē perutile  Bl. 1b []Irca pꝛincipium partis ſecūde Alexādꝛi queri pꝛimo d  eſt grāmatica ſcďm Pꝛiſcianū … Bl. 2b Z. 22 ⁌ De regimine nominatiui cōgrue  Bl. 3a m. Sign. aiij []Ic iub oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari  Kommentar ⁌ Poſt alexāder in pꝛima ſua parte determinauit  de vna ſpezie artis grammatice. … Sign. b ſignificādi dicibilis de altero tan de ncipio actus vt volunt modiſte . … Text endet Bl. 131a Z. 26 nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 132a Z. 12 … ut ipſe ſuo ineffabili bonitate et  gratia nos creaturas ſuas ad ſe creatoꝛem : nos filios ad ſe patrē reducat.  Qui viuit ⁊ regnat in ſeculoꝝ ſecula benedictꝯ Amen  ⁌ Finitur dei gratia opꝯ minus ſecūde partis alexā-dꝛi ꝓ pueris clare bꝛeuiter inſtituēdis : per wilhel-mū zenders de werdt collectū. … Z. 22 … Impꝛeſſum Dauentrie ꝑ me  Richardum paffraet . Anno di .M. CCCC. xciiij. Nona Auguſti.  Bl. 132b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
C 364. Kronenberg: CA 119a. ILC 198. Collijn: Uppsala 76. ISTC ia00445583.
Praha NKn (Bl. e4/e5 fehlt). Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01172 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. [Deventer: Jakob von Breda, um 1497]. 
108(?) Bl. A–O⁸P⁸Q⁶R⁸(?). 46 Z. Typ. 3:180G, 5D:64G, 8:100G. Rubr. β, γ. KolTit.
Tit. Opus minꝯ ſecūde partis  Alexādꝛi introductoꝛiū ad  opus maius eiuſdem perutile.  Bl. 2a m. Sign. Aiij [³]Irca pꝛincipiū ꝑtis ſecūde Allexādꝛi querit  pꝛimo d eſt gꝛāmatica ſcďm Pꝛiſcianū … Bl. 3a m. Sign. Aiij [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari.  Kommentar ⁌ Poſt Alexander in pʼma ſua parte determinauit de vna  ſpecie artis grāmatice … Sign. b um . cum vtrobi ſit nugatio . de iſto videbitur in opere maioꝛi.  … Ende?
Anm. Bl. 2a statt Sign. Aiij auch Aij (Ex. München SB).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
C 363. Hellinga: PT II 415. ILC 199. Kronenberg: CA 132b. Kronenberg: CA² 132b. VB 4892.7. BSB-Ink A-290. ISTC ia00445585.
Berlin SB†
. München SB
(Bl. 97–98 def., Bl. 99–108 fehlen).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01173 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Deventer: Jakob von Breda, 2.I.1497. 
106 Bl. A–O⁸P⁸Q⁶R⁸. 46 Z. Typ. 3:180G, 5D:64G, 8:100G. Rubr. β, γ. DrM I. KolTit.
Tit. Opus minꝯ ſecūde partis  alexādꝛi introductoꝛiū ad  opꝯ maius eiuſdē perutile.  Darunter Druckermarke. Bl. 2a m. Sign. Aij [³]Irca pꝛincipiū ꝑtis ſecūde Alexādꝛi queri  pꝛimo d eſt grāmatita ſcďm Pꝛiſcianū … Bl. 3a m. Sign. Aiij [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari  Kommentar ⁌ Poſt alexander in pꝛima ſua parte determinauit de vna  ſpecie artis grammatice. … Sign. b um . cum vtrobi ſit nugatio . de iſto videbitur in opere maioꝛi  … Text endet Bl. 105a Z. 33 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 105b Z. 14 … vt ipſe ſuo ineffabili bonitate ⁊ gratia nos crea-turas ſuas ad ſe creatoꝛem . nos filios ad ſe patrem reducat . Qui viuit et  regnat in ſeculoꝛum ſecula benedictus. A M E N  ⁌ Finitur dei gratia opus minus ſecūdę partis  Alexādꝛi ꝓ pueris clare bꝛeuiter inſtituēdis . ꝑ  wilhelmū zenders de werdt collectū. … Z. 25 … Impreſſum Dauentrię ꝑ me Iaco-bum de Bꝛeda . Anno domini .M. CCCC. xcvij  Secunda menſis Ianuarij.  Bl. 106 leer.
C 365. Kronenberg: CA 131b. ILC 200. Gspan-Badalić 14. ISTC ia00445590.
Frauenfeld KantB. Halle ULB. Ljubljana NUKn. Marburg UB. Windsheim StB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0117310N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Gekürzt mit Komm. von Guillelmus de Weert. Leipzig: Konrad Kachelofen, 1498. 
38 Bl. A–E⁶F⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 7:97G, 10:60G, 11:340G. Rubr. ζ. KolTit. Marg.
Tit. Opus bꝛeuiſſimū  ſecunde partis alexandri in vtili-tatem ſcolarium collectum.  Bl. 2a m. Sign. Aij Pꝛohemium  Circa inicium ſcďe ꝑtis  alexandri queri quid ſit gramatica. ſecundū Pꝛiſtianū … Z. 21 Text [¹]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari  Komm. Poſtꝙ alexander in pꝛima ſua ꝑte determinauit de vna ſpecie grāmatice … Sign. b Inuenies rectum quando regente ſolutum  … Text endet Bl. 38a Z. 1 Plurali numero ſimiles ſunt quod ego cerno  … Komm. endet Z. 14 … ad logiam  ſine  dicta plena ſciri nō pūt fecit in fine mētiōe de relatīo logicali.  Finit foeliciter opus ſcďe ꝑtis bꝛeuiſſimū ex oꝑe minoꝛi venerabilis ⁊  famoſiſſimi magiſtri wilhelmi Senders collectū … Z. 25 Impꝛeſſum Lyptzk per Conradū Kachelofen  Anno di . nonogeſimo octauo.  Bl. 38b leer(?)
Vorlage: GW–Manuskript; IBP.
IBP 233. ISTC ia00445593.
Sankt Petersburg [NB]. Włocławek Sem.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01174 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Deventer: Richard Paffraet, 3.I.1499. 
122 Bl. a–ſ⁸t⁸v⁶. 39 Z. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G. Rubr. α.
Tit. Opus minꝯ Secūde partis  Alexandri introductoriū ad  opꝯ maius eiuſdē perutile.  Bl. 1b. [²]Irca pꝛincipium partis ſecunde Alexādꝛi queritnr pꝛimo quid  eſt grāmatica ſcďm Pꝛiſcianū … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De regimine nominatiui congrue.  [⁵]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari.  Kommentar ⁌ Poſt Alexāder in pʼma ſua parte determīauit de  vna ſpecie artis grāmatice. … Sign. b debet cedere in iſtis . Sicut hō ſoꝛtes . eſt vnum exemplum . aīal capꝛa al- … Text endet Bl. 121b Z. 36 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 122a Z. 19 … vt ipſe ſuo ineffabili bonitate ⁊ gratia nos  creaturas ſuas ad ſe creatoꝛem : nos filios ad ſe patrem reducat Qui viuit  et regnat in ſeculoꝝ ſecula benedictus Amen.  ⁌ Finitur dei gratia opꝯ minus Secūde ꝑtis Alexandꝛi pꝛo pueris clare bꝛeuiter inſtituēdis : per Wilhelmū zenders de Werdt collectū. … Z. 29 … Impꝛeſſum Dauentrie per  me Richardum paffraet Anno di .M. CCCC. xcix.  Tercia Ianuarij.  Bl. 122b leer.
C 366. CA 136. ILC 201. Voulliéme: Trier 2401. ISTC ia00445595.
Mulhouse Arch. Roudnice Kapuz (def.). Sankt Gallen Benedikt. Trier StB.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01175 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. Deventer: Richard Paffraet, 29.IX.1499. 
122 Bl. a–s⁸t⁸v⁶. 40 Z. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G. Rubr. α.
Tit. Opus minꝯ Secūde partis  Alexandꝛi introductoriū ad  opꝯ maius eiuſdē perutile.  Bl. 1b [²]Irca pꝛincipium partis ſecunde Alexandri queritur pꝛimo quid  eſt grāmatica ſcďm Pꝛiſcianum … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ De regimine nominatiui congrue.  [⁶]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimē reſerari  Kommentar ⁌ Poſt Alexāder in pʼma ſua parte determīauit de  vna ſpecie artis grāmatice. … Sign. b debet cedere in iſtis . Sicut hō ſoꝛtes . eſt vnum exemplum . aīal capꝛa al … Text endet Bl. 121b Z. 36 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 122a Z. 19 … vt ipſe ſuo ineffabili bonitate ⁊ gratia nos creaturas ſuas ad ſe creatoꝛē . nos filios ad ſe patrē reducat . Qui viuit ⁊ re-gnat in ſeculoꝝ ſecula benedictus Amen  ⁌ Finitur dei gratia opꝯ minus Secūde ꝑtis Alexandꝛi pꝛo pueris clare bꝛeuiter inſtruēdis . per Wilhelmū zenders de Werdt collectū … Z. 29 … Impꝛeſſum Dauentrie per me  Richardum pafraet . Anno di .M. cccc. xcix. Penul-tima Septembꝛis  Bl. 122b leer.
C 367. CA 137. ILC 202. Ce³ A-446. Günther 972. Schüling 41. ISTC ia00446000.
Giessen UB. Leipzig UB
. Lüneburg RatsB. New Haven UL. Oldenburg LB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01176 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. [Köln: Heinrich Quentell], 1500. 
122 Bl. A–S⁶T⁸U⁶. 40 Z. Typ. 5:75G, 7:80G, 9:280G, 10:155G. Init. d, e, f. Rubr. ε. KolTit.
Tit. (O)pus minus ſe-cūde partis Alexandri in-troductoꝛiū ad opus  maius eiuſdem  perutile.  Bl. 1b (C)Irca pꝛincipium partis ſecūde Alexandri Queri pꝛimo  quid eſt grammatica ſcďm Pꝛiſcianum … Bl. 3a m. Sign. Aiij. ¶ De regimine nominatiui congrue  (H)Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari  Kommentar ¶ Poſt Alexāder in ma ſua parte determinauit de vna  ſpecie artis grāmatice. … Sign. b nō ē deponētale nec neutrale . nec paſſiuū . ſz ē ꝟbū actiuū .  fata di- … Text endet Bl. 121b Z. 36 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 122a Z. 19 … vt ie ſuo ineffabi-li bonitate ⁊ gratia nos creaturas ſuas ad ſe creatoē . nos filios ad  ſe patrem reducat . Qui viuit ⁊ regnat in ſeculoꝝ ſecula benedictus.  A M E N  ¶ Fini dei gratia opus minus . Secunde ꝑtis Alexāndri pꝛo  pueris clare bꝛeuiter inſtruēdis . per Guilhelmum zenders de  werdt collectū … Z. 28 … vt in logica Petri hyſpani fecimꝯ  colligūtur ⁊ abſoluuntur feliciter. Anno di .M. ccccc.  Bl. 122b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 769. VK 96. Ce³ A-447. IDL 216. BSB-Ink A-291. Pr 1371. BMC I 293.IA 4736. Nentwig 12. ISTC ia00447000.
Braunschweig StB. Graz UB. Haag KglB. London BL
, Guildhall. Michelstadt K. München SB
. Philadelphia UL. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 9 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01177 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Guillelmus de Weert. [Strassburg: Johann Grüninger(?)], 1600 [vielmehr 1500(?)]. 
122 Bl. a–s⁸t⁸v⁶. 42 Z. Typ. 1:180G, 11:91G, 12:71G. Einmal Min. f. Init. Rubr. α, θ, ζ.
Tit. Opus minus ſecūde partis  Alexandri introductoꝛiū ad  opus maius eiuſdē perutile.  Bl. 1b []Irca pꝛincipiū ꝑtis ſecunde Alexandri querit pꝛimo d eſt  grāmatica m Pꝛiſcianū … Bl. 3a m. Sign. aiij De regimine nominatiui congrue  (h)Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regimen reſerari.  Kommentar ⁌ Poſt Alexander in ma ſua ꝑte determinauit de vna ſpecie art grāmatice. … Sign. b Debet cedere in iſtis . Sicut hō ſoꝛtes . eſt vnū exemplū . animal  … Text endet Bl. 121b Z. 38. … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 122a Z. 22 … vt ipſe ſuo ineffabili bonitate ⁊ ga nos  creaturas ſuas ad ſe creatoꝛem . nos filios ad ſe patrem reducat  Qui viuit ⁊ regnat in ſeculoꝝ ſecula benedictus Amen.  ❡ Finitur dei gratia opus minus Secunde ꝑtis Ale-xandri pꝛo pueris clare bꝛeuiter inſtruendis . per wil-helmū zenders de werdt collectum. … Z. 31 … vt in logica petri hiſpani fecimus . colliguntur ⁊ abſoluuntur. Anno di .M. dc.  Bl. 122b leer.
Anm. Vgl. Bühler, Curt F.: False Information in the Colophons of Incunabula. In: Proceedings of the American Philosophical Society 114(1970) S. 398–406, hier S. 399.
CRF XIII 121. ISTC ia00447200.
Strasbourg BNU.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Timann Kemener
01178 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Gekürzt mit Komm. von Timann Kemener. Mit Beig. von Johannes Murmellius. [Deventer: Richard Paffraet, um 1500] [vielmehr 1492–1500]. 
Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G. Rubr. α.
1. 
146 Bl. a⁶b–z⁸⁊⁸. 41 Z. Marg.
Tit. De arte grammatica ttuor  partimu Alexandri medulla  aurea iam emendata ⁊ veriſſimoꝛum vocabuloꝛum  interpꝛetatione adaucta pꝛecipue eoꝛū in quibus lingua latina apď germanos lōgo tēpore defecit Que  ſi diligenti reuolueris animo . quic hactenꝯ barbarizantium more eructaſti iam latina lingua expꝛimes  non minus mature  lepide.  Bl. 1b Ad iuuentutē litterarum ſtudioſam Ioannis Mur-mellij ruremundēſis in aureā medulla epigramma.  … Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Timānus kemenerus wernenſis larij ludi mōa-ſteriēſiū weſtualie mg : bonaꝝ laꝝ ſtudioſis .S. D  … Bl. 4a, Text (S)Cribere clericuľ paro doctrinale noueľ  Plura doctoꝛū ſociabo ſcripta meoꝝ  … Z. 29, Kommentar Tractatus pꝛimus quattuoꝛ accidentia nominis  ad ideoma latinū plurimū neceſſaria continēs incipit feliciter. Ita in  Bl. 4b ttuoꝛ ꝑtiū capľa. … Sign. b Pꝛoſper Liber vꝛy  … Text endet Bl. 144a Z. 10 Parturio facere ſic debes eſurio  Et finem bꝛeuia cum quo rio ſit ſociata  Verboꝛum data ſit declinatio quarta  Kommentar endet Bl. 144b Z. 12 Item nota omnia verba cuiuſlibet foꝛme poſſunt poni pꝛo perfecto ſi-ue pꝛimitiuo  Finis iſtius Pꝛime partis  ſiue Medulle Auree.  Bl. 145 u. Bl. 146 leer.
2. 
56 Bl. a–f⁸g–k⁶. 40 Z.
Tit. Medulla aurea in diaſintecticam Alexandꝛi iam emendata : et facilioꝛi  diſpoſita oꝛdine : cum multis alijs notabilibus  in pꝛioꝛi medulla omiſſa.  Bl. 2a m. Sign. aij ⁌ Epiſtola in regiminum vires  modoſ ſignificandi  … Bl. 3a Figura totius regiminis Vocum.  … Bl. 5a m. Sign. bj [⁷]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen  reſerari.  Kommentar ⁌ Hec eſt Secūda pars grāmatices ī qua Alexander determīat de regimīe ⁊ cōſtructione vocū  Et diuidit in duo capitula. … Sign. c Inuenies rectū quādo regēte ſolutum  … Text endet Bl. 56a Z. 2 Iungere conſimiles debet cōiunctio caſus  Quā niſi ter ſimilem retinēt ſibi foꝛmā  Kommentar endet Z. 22 Omnes menſe replete ſunt vomitu ſoꝛdiū  Quibꝯ nos repꝛimat deꝯ in ſecula ſeculoꝝ Amen  ⁌ Finis Secunde partis  Bl. 56b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
C 368,1.2. 369. CA 1071. 1072. ILC 183. VK 97,1.2. IDL 202. ISTC ia00445400.
Haag KglB. Sankt Petersburg NB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.647a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Timann Kemener. Köln: Heinrich Quentell, [um 1500]. 
Ist = Nr 1178 und Nr 1196.
Mit Kommentar von Johannes Glogoviensis
01179 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Mit Komm. von Johannes Glogoviensis. Leipzig: Wolfgang Stöckel für Johann Haller, 1500. 
88 Bl. A–C⁶DE–G⁶HI⁶KI⁶KL–N⁶OPQ⁶. 45 Z. Typ. 1:81G, 2:160G, 3:73G, 4:65G. Init. a, c. Rubr. γ. DrM II.
Tit. Alexandri Gallici quē plu-rimi ordinis minoru et ſacre pagine pꝛofeſſoꝛem excellētiſſimū Kathalogo ſanctorum inſcriptum affirmāt Secunda pars doctrinalis ſui  de Artifitioſa dictionū conſtructione oꝛdine ⁊ regimine.  Bl. 1b Alexandri Gallici quem plurimi oꝛdinis minoꝛū ⁊ ſacre pagine pꝛofeſſoꝛem exellentiſſimū  Kathalogo ſanctoꝛū inſcriptū affirmant Secūda pars doctrinalis …  … incipit feliciter ad laudem dei et iunioꝛū inſtitutione .  … Z. 20 … Ego Magiſter Iohannes Glogouienſis alme  floꝛentiſſime vniuerſitatis Studij Cracouienſis maioꝛis Col-legij aꝛtiſtarū Collegiatus . pꝛo laude dei : gloꝛia : fama vniuerſitatis noſtre et pꝛo iunioꝛū ſtudentū inſtitutione queſtiones compendioſas cū argumentationib in ſecundam ꝑtem Alexandri Gallici  bꝛeuiter recolligere inſtitui Impꝛeſſum aūt eſt hoc opus ad impenſas optimi humaniſſimi viri domini Iohannis Haller Ciuis  Cracouienſis viroꝛū doctoꝛū fautoꝛis exellentiſſimi Anno Criſti  Ieſu ſaluatoꝛis currente .1500. … Bl. 2a, Kommentar (C)Irca Initium ſecunde  partis Alexādri Queri pꝛimo vtrū ſecunde partis alexan-dri ſcientia cuius ſubiectū eſt parſoꝛatiōis ad aliā relata ad  diaſintheticā habeat reduci … Sign. b cali expꝛeſſe tamen implicite et virtualiter . pꝛiſcianus enim in minoꝛi vo- … Bl. 8a, Text []Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimen reſerari  … Text endet Bl. 85a m. Sign. Qiij Z. 11 … nil petit addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 87b Z. 3 … et dicit ꝙ nō  ſemꝑ opoꝛtet hoc fieri et in hoc terminatur ꝓpoſitum alexandri In complemento ita huius exercitij honoꝛ ſit deo . celſitudo et gratiarū actio  ē lau-datus et benedictus in ſecula. Amen.  Impꝛeſſum eſt hoc opus Lyptzk per Baccalarium wolfgangum de Monaco Anno ſalutis noſtre .M. CCCCC.  Darunter Druckermarke. Bl. 88 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Warszawa BN (Digitalisat).
C 347. CIH 140. IBP 234. ISTC ia00445510.
Gdańsk Akad. Győr Sem. Kraków BU. Pannonhalma Benedikt (def.). Poznań Erzbisch (def.). Warszawa BN. Wrocław Kap.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Hermannus Torrentinus
1 Sp.648a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. Mit Komm. von Hermannus Torrentinus und Kempo Thessaliensis. Deventer: Jakob von Breda, [nach 1500]. 
C 370. CA 138.
Wegen der Kommentatoren nach 1500.
Mit Kommentar von Alexander Hegius
01179a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Gekürzt mit Komm. von Alexander Hegius(?). [Delft: Christian Snellaert] [vielmehr Antwerpen: Matthias van der Goes], um 1487/95]. 
24 Z. Typ. 1:104G.
Bl. ?a De generibꝯ nominū pꝛimo in generali  [²]Is maribꝯ iūgat qd'cū virū tibi ſignat  Femineis iūges per  ſiguas mulieres  Mancipium neutris dabis. … Bricht ab Bl. ? Z. 23 … vereoꝛ pꝛobat ipſum  De me ratū tutum faſſum ſimul at miſertū 
Anm. Unklar. Vorliegende Kopien stammen aus einer Lage v (?). Der Text ist z. T. aus Alexander.
Kronenberg: CA 113b. ILC 167. ISTC ia00440600.
Windsor RL (def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01180 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1. Gekürzt mit Komm. von Alexander Hegius(?). Deventer: Richard Paffraet, 1495. 
52 Bl. abcdef⁸gh⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G, 7:64/65G. Rubr. α. KolTit.
Tit. Prīa pars grammatices  regulis ⁊ exēplis earūde  pēdioſe nouiter collecta  Bl. 1b Ordo ptis libꝛi eſt iſte.  … Bl. 3a m. Sign. aiij ⁌ Capitulum Pꝛimum  [²]Ectis as es a dat declinatio pꝛima .  At per am pꝛopʼa dā ponūtur hebꝛea  Dans ae diphthongon genitiuis at datiuis  Über Z. 4 Glosse pꝛima declinatio eſt caſibꝯ caſibns  … Sign. b Cetera dant otis . Sed de potis o bꝛeuiabis  Darüber Glosse Exempla Sacerdos cos dos glos glotis vt Impos cōpos  … Text endet Bl. 51a Z. 21 Perturio facere ſic debes eſurio  Verboꝛum data ſit declinatio quarta  Kommentar endet Z. 30 … Uiſurio ſaluatoꝛem meum id eſt videre meditoꝛ ⁊ deſidero. ⁌ Ad cuiꝯ viſionem perpetuam nos perducat omnipotens ⁊ miſericoꝛs deus qui eſt benedictꝯ in ſecula ſeculoꝝ Amen  Bl. 51b ⁌ Anno milleno ducenteno duplicato :  Iunctis ſex annis octoqzginta ſimul  Huic operi finem grandi comitante laboꝛe :  Tradidimus. … Endet Z. 16 ⁌ Explicit pꝛima pars grāmatices elegantiſſima ſub anno di milleſimo quadꝛingē-teſimo octogeſimo ſexto lucubꝛatione ſumma cōpilata . et in hāc foꝛmā redacta . Anno ſalutis milleſimo quadꝛingēteſimo no-nageſmo quinto Dauētrie impꝛeſſa . ꝑ me  Richardū paffraet de quo ſit benedictꝯ per  cuncta ſecula viuens  Bl. 52 leer?
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Kiel UB (Digitalisat).
Kronenberg: CA 120a. ILC 168. ISTC ia00440650.
Kiel UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01181 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Gekürzt mit Komm. von Alexander Hegius. Deventer: In platea episcopi (Richard Paffraet) , [um 1495] [vielmehr nicht vor 1490, nicht nach 1492]. 
28 Bl. ab⁶cd⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:98G, 5A:76G, 6:180G, 7:64/65G. Rubr. α.
Tit. Secūda pars grāmatices regulis ⁊ exemplis earūdē cōpēdioſe  nouiter collecta.  Bl. 1b Ordo ptis libri eſt iſte.  … Bl. 2a m. Sign. aij Anna parēs foꝛmoſe puer . caſtiſſima virgo  Pꝛincipijs noſtris pꝛeſtate iuuamina veſtra.  Kommentar Subiectum huiꝯ ſecūde ꝑtis eſt ꝑs oꝛationis referibilis ad aliam ſub  foꝛma regimīs ⁊ ſtructiōis.  Text [³]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocū regime reſerari.  … Sign. b ⁌ Pꝛima regula  … Text endet Bl. 27a Z. 4 Vna poteſt alij ſociari pꝛepoſitiue  De poſt fetantes de ſub pede de pꝛope fontes  Darüber Glosse de loco poſt fetantes  Kommentar endet Z. 27 … ⁌ Et nō ſolum iſta poſitio de cum alijs po-ſitionibꝯ conſtrui ſed etiam alie vt Ab extra ſepulchꝛum fetoꝛ venit  et ſic de alijs.  Explicit Secunda pars  grammatices.  Bl. 27b [²]Otum facimꝯ vniuerſis  ps  noſtꝝ ſcďe ꝑtis grāmatices opuſculū viſuris cur de regiminū viribꝯ ſcripſerimꝯ … Endet Z. 23 … Sub āno di . Milleſimo quadꝛingēteſimo  octogeſimo ſeptimo circa ſacram quadꝛageſimā . De quo ſit bdictus  qui viuit ⁊ regnat ꝑ infinita ſcľoꝝ ſcľa Amen  Hec ad obtrectatoꝝ fuſionē exarata ſufficiāt.  ⁌ Impꝛeſſa eſt hec Secūda pars  grammatices Dauentrie In platea epiſcopi.  Bl. 28a a b g d e z .i. th i  α β γ … Endet Z. 9 tau ypſilō phi chi pſi omega  Bl. 28b leer.
C 336. CA 122a. ILC 185. ISTC ia00445525.
Darmstadt ULB. Kiel UB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01182 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 2. Gekürzt mit Komm. von Alexander Hegius. Deventer: In platea episcopi (Richard Paffraet), [um 1495] [vielmehr nicht vor 1492, nicht nach 1500]. 
28 Bl. a–d⁶e. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 3:98G, 4:81G, 6:180G, 7:64/65G. Rubr. α. KolTit.
Tit. Secūda pars grāmatices regulis ⁊ exemplis earūdē cōpēdioſe  nouiter collecta  Bl. 1b Ordo preſentis libri ē iſte  … Bl. 2a Anna parens foꝛmoſe puer . caſtiſſima virgo .  Pꝛincipijs noſtris pꝛeſtate iuuamiua veſtra.  Kommentar Subiectum huius ſecunde partis eſt pars oꝛationis referibiľ  ad aliam ſub foꝛma regiminis ⁊ cōſtructōnis  Text [³]Ic iubet oꝛdo libꝛi vocum regimē reſerari  … Sign. b (I¹)N neutro genere pꝛonomina qnin ſcďm  … Text endet Bl. 27a Z. 4 Vna poteſt alij ſociari pꝛepoſitiue  De poſt fetantes de ſub pede de pꝛope fontes  Darüber Glosse de loco poſt fetantes  Kommentar endet Z. 28 … ⁌ Et nō ſolū iſta ppoſitio de cum alijs poſitionibꝯ ſtrui ſed etiā alie vt Ab extra ſepulchꝛum fetoꝛ venit . ⁊ ſic de alijs  ⁌ Explicit ſecūda pars grāmatices.  Bl. 27b [²]Otum facimꝯ vniuerſis  ps  nr ſcďe ꝑtis grāmatices opuſculū viſuris cur ď  regiminū viribꝯ ſcripſerimꝯ … Endet Z. 24 … Sub anno domi-ni Milleſimo quadꝛīgēteſimo nonageſimo pꝛimo circa feſtum  Martini . De quo ſit bdcūs  viuit ⁊ regnat ꝑ infinita ſeculoꝝ  ſecula. A M E N  ⁌ Hec ad obtrectatoꝛum cōfuſionem exarata  ſufficiant.  ⁌ Impꝛeſſa ē hec ſcďa ꝑs grāmatices Dauentrie In platea epiſcopi  Bl. 28 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
Kronenberg: CA 120c. ILC 186. ISTC ia00445530.
Kiel UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Johannes Ladavianus
01183 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Komm. von Johannes Ladavianus. [Lyon: Perrin Le Masson und Jehan Boniface, um 1495]. 
282 Bl. a–s⁸t¹⁰A–Q⁸. 2 Sp. 54 Z. Typ. 4:81G, 5:67G. Min. f. Init. Rubr. β. DrM I. KolTit.
Tit. Doctrinale Alexandri  cum gloſa Ladauiani.  Darunter Druckermarke. Bl. 2aα m. Sign. aij (q)Uoniam in omnibus  requiē queſiui . Utina ergo  mihi de ſuperno altari . non de carbo viuus ſed ingens  globus deferatur: … Bl. 5aα (ſ)Cribere clericulis  paro doctrīale nouellis.  Kommentar ❡ Hec eſt pꝛima pars  ꝓhemij ⁊ per cōſequēs  huius libꝛi … Sign. b textum dicit auct. ꝙ in decīo capitulo huiꝯ libꝛi ip … Text endet Bl. 281aα Z. 21 … nil petit  addi  Plurali numero . ſimiles ſunt quos ibi  cerno.  Kommentar endet Bl. 281bα Z. 28 quin relatiuum dependeat ad aliud ſc ad ſenſum  dictum in tertio notabili. ❡ Ad quartam dictū ē in  quarto natabili.  ❡ Et ſic eſt finis lecture conſtructionis magiſtri  Iohānis Ladauiani.  Bl. 282 leer.
Pell 476. Sack: Freiburg 114. ISTC ia00437994.
Freiburg UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01184 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Johannes Ladavianus. [Lyon: Pierre Mareschal und Barnabé Chaussard, nicht nach 1497]. 
2 Sp. 54 Z. Typ. 5:100G, 6:70G. Min. f. Init. Rubr. ε. KolTit.
1. P. 1.2.
282 Bl. a–s⁸t¹⁰A–Q⁸. 
Tit. Doctrinale Alexandri  cum gloſa Ladauiani.  Bl. 2aα m. Sign. aij (q)Uoniam in oībꝯ re-quiē queſiui . Utinam ergo mihi ď ſuꝑno altari. nō  quidē carbo viuꝯ ſz ingēs  globus defera : … Bl. 5aα (ſ)Cribere clericulis  paro doctrīale nouellis.  Kommentar ⁌ Hec eſt pꝛima pars pꝛohemij ⁊ per conſequēs huius libꝛi … Sign. b tertia locetur ta ſc bꝛeuis vel longa. Extra  … Text endet Bl. 281aα Z. 20 … nil pe-tit addi  Plurali numero : ſimiles ſunt quos  ibi cerno.  Kommentar endet Bl. 281bα Z. 28 n relatiuū dependeat ad aliud .ſ. ad ſenſu dictum in tertio notabili. ⁌ Ad quartam dictu  eſt in quarto notabili.  ⁌ Et ſic eſt finis lecture ſtructionis magiſtri Iohānis Ladauiani.  Bl. 282 leer.
2. P. 3.4.
160 Bl. A–U⁸. 
Bl. 1 leer. Bl. 2aα m. Sign. Aij (p)Andere ꝓpoſui ꝑ  ſus ſyllaba qz.  Quāta ſit et pauca pꝛoponam cōgrua metris.  Kommentar ⁌ In parte pꝛecedēte in  nouē cedentibꝯ capľis  Auc. noſter. Alexāder deterīauit ď duabꝯ pꝛīs  ꝑtibꝯ grāmatice. … Sign. b eſt littera : qꝛ ſyllaba ſolū ponitur ex litteris ꝑ  … Text endet Bl. 158bβ Z. 22 … et  tibi chꝛiſte .  Nate dei deus at tibi deuſ alitus  alme  Quas tres perſonas in idem cre-do deitatis  Kommentar endet Bl. 159bβ Z. 31 … Et hec de fi-guris grammaticalibus dicta ſufficiant Et per  conſequens de tota lectura.  ⁌ Ladauiani vocabuloꝛum interpꝛetis iuueni-bus ac pꝛouectis in arte grammatica . tum poſitiua . tum regulari vtiliſſimū ſuper alexādro opꝯ dudum ꝓmiſſum feliciter finit.  Bl. 160aα Dogma qui pꝛime glicis calere parentis.  … Endet Z. 14 Squalida declinans tractus amore mei.  Bl. 160b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisate) (1), (2).
HC 756. IBE 261. BSB-Ink A-262. Ohly-Sack 95. ISTC ia00437995.
Frankfurt (Main) UB. München SB
(2 Ex.), UB
. Sevilla BColomb.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01185 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Johannes Ladavianus. [Lyon]: Janon Carcain, [1498(?)]. 
318 Bl. a–l⁸mn⁶o–z⁊⁸A¹⁰B–P⁸. 2 Sp. 66 Z. Typ. 1:65G, 7:95G, 10:125G. Min. f. Init. Rubr. β. DrM III. KolTit.
Tit. Doctrinale Alexādri . Cum gloſa Ladauiani .  Suꝑ addēdo reſiduū . Quod nū fuerat īſſu .  Videlicet et regimen . Vſ doctrinalis finem.  Bl. 2aα m. Sign. aij (q)Voniam in omnibꝯ  requiem queſiui : vtinā ergo michi de ſu-perno altari nō qui-de carbo viuus ſed ingens globus … Bl. 4aβ m. Sign. aiiij (ſ)Cribere clericľis pa-ro doctrinale nouel-lis.  Kommentar Hec eſt prima pars ꝓhe-mij … Sign. b ſcribantur vel non . Siue ꝓnuncientur ſiue non : vt pa … Text endet Bl. 316bβ … ⁊ tibi xe  Nate dei deus at tibi deus alitus alme .  Quas tres ꝑſonas in idē credo deitatis.  Bl. 317bα Ladauiani vocabuloru interpretis iuuenibus ac ꝓuectis in arte grāmatica . tum poſitiua . tum regulari vtiliſſi-mū ſuper alexandro opus dudu promiſſum feliciter finit.  Darunter Registrum 3 Z. β Dogma qui prime glicis calere parentis.  … Endet Z. 10 Squalida declimans tractus amore mei.  Darunter Druckermarke. Bl. 318 leer?
Reproduktionen: Lyon BMun (Digitalisat).
C 281. 282. Ce³ A-438. Pell 477. CRF IV 9. CRF XI 24. CRF XVI 6. ISTC ia00438000.
Avranches BMun. Clermont-Ferrand BMunU. Lyon BMun
(Lagen B–P fehlen). New York PlimptonL (def.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0118510N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Johannes Ladavianus. [Lyon: Janon Carcain, um 1498]. 
318 Bl. a–l⁸mn⁶o–z⁊⁸A¹⁰B–P⁸. 2 Sp. 66 Z. Typ. 1:65G, 7:95G, ?:115G. Init. Min. f. Init.. DrM KolTit.
Tit. Doctrinale Alexādri. Cum gloſa Ladauiani  Suꝑaddēdo reſiduū Qď nūꝗ fuerat īpreſſu  Videlicet ⁊ regimen. Vs doctrinalis finem.  Bl. 2aα m. Sign. a2 [⁵]Uoniā in oibus requiem  ſiui: vtina ergo michi de  ſuperno altari … Bl. 4aα m. Sign. a4, Text [⁸]Cribere clericlis paro do-ctrinale nouellis.  Komm. ¶ Hec eſt prima pars ʾhemii ⁊ ꝑ  conſequēs huiꝯ libri … Sign. b conſtruere in tertia perſona reſumēdo. Prima declina.  … Bl. 317bα Z. 40 … alie figure ab ebrardo ponūtur que non ab alexandro.Et hec de figuris grāmaticali-bus dicta ſufficiant.Et per ꝯs de tota lectura.  ¶ Ladauiani vocabuloru interpretis iuuenibus ac ʾue-ctis in arte grāmatica …  … ſuper alexandro opus dudu promiſſum feliciter finit.  Repertorium huius libri omnes codices ſunt quaterni preter m ⁊ n qui ſunt ter-ni et A qui eſt quinternus.  Bl. 317bβ Dogma qui prime glicis calere parentis  Me lege … 5 Dist. Z. 11 Squalida declimans tractus amore mei.  DrM  Bl. 318 leer.
Vorlage: IBE.
IBE 262. ISTC ia00438050.
Zaragoza Catedr.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0118520N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Johannes Ladavianus. [Lyon: Janon Carcain, um 1498]. 
310 Bl. a–l⁸mn⁶p–z⁊–?⁸A¹⁰B–P⁸. 2 Sp. 64–66 Z. DrM.
CRF V 27. ISTC ia00438030.
Le Mans BMun
(def.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Petrus Johannes Mathoses
01186 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Petrus Johannes Mathoses. Barcelona: Diego de Gumiel, 16.X.1499. 
110 Bl. a–m⁸n⁶o⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:99G, 2:135G, 3:70G. Init. a, b. Rubr. α. DrM II. Rotdr. Marg.
Tit., rot Accutiſſimi doctoris Alexādri de villa dei  Doctrinale cum peculiaribus ſententiis ⁊  textus diuiſione ad nouelloru clericorū  vtilitatē . Secundu ordinem domini Petri Iohannis mathoſes : bonarum artium  doctoris ornatiſſimi.  DrM  Bl. 1b Cauſa et titulus huius libri  Teſte philoſopho primo poſterioru vnūquod ſcire arbitramur … Bl. 2a m. Sign. aij Prohemium  (S)Cribere clericuľ paro doctrinale nouellis  … Sign. b ⁌ Is poſt or iunge ⁌ cor cordis debet habere  … Endet Bl. 109a Z. 24 Explicit ita doctrinale alexādri de villa dei vigilante cure impreſſum per Iacobum de Gumiel  in clariſſima ciuitate Barcinonae decimo ſeptimo kalēdarū nouembrium Anno ſalutis .M. cccc. Nonageſimo nono. Vale cādide lector et viue felix meque ſemper ama.  Deo gratias.  Bl. 110 leer?
Haebler 685. IBE 264. CIBN A-230. ISTC ia00439500.
Barcelona BCatal
(Bl. 110 fehlt). Gerona BP. Paris BN (def.).
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0118630N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Komm. (Aurea Grammatica). [Nürnberg: Friedrich Creussner, nicht nach 1485]. 
122 Bl. [a–m⁸n–p⁶q⁸]. 38, m. Durchsch. 17 Z. Typ. 1:110G, 2:165G. Rubr. α.
Bl. 1 leer. Bl. 2a Incipit aurea gramatica pueroꝝ dictis fulcita fere omniū maioꝝ et ſertim pꝛiſtiani et nicolai perotti ſipōtini ſuꝑ textu do-ctoꝛis irrefragabilis alexādꝛi Qua pueris ḡmatellis b maſticata redimenť tꝑa multa. pueri manicabūt velociꝯ ad altioꝛa.  Pꝛefatio.  [⁵]Vm ſcďm yſidoꝝ .li.j.ca.iiij. ethimologiaꝝ. Gꝛamatica ſit ſciētia recte loquendi. oꝛigo fūdamētū liberaliū artiū … Lage b currit qď requirit nt a ſe. v. Vult intrāſitio. ⁌ Quid eſt ca-… Endet Bl. 121b Z. 32 … Nec interiecti-ones habent determinatum accentum m pꝛiſtianum in libꝛo  de accentu. et libꝛo .xv. circa finem. quia ſignificāt affectꝯ ſubito pꝛolatos ſine deliberatione. Et hoc ſufficit pꝛo pueris.  Bl. 122 leer.
Vorlage: München SB (Digitalisat).
Zur Datierung vgl. Ex. Nürnberg StB.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 30. München SB (Digitalisat).
H 7859. BSB-Ink A-272. Pr 2174. Bod-inc A-199. Döring: Freiberg 20. ISTC ia00452375.
Edinburgh NL
. Freiberg Gy. København KglB. München SB
, UB
. Nürnberg StB
(hsl. 1485). Oxford Bodl (def.). Zwickau *RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 8 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Mit Kommentar von Petrus Johannes Mathoses
1 Sp.652a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Mit Komm. von Johannes Versor. Strassburg, 1491. 
H 764.
Wohl Verwechslung mit HC 16061, Denis 2607, Panzer I. 47. 225, einem Kommentar von Johannes Versor zum Donat.
Kommentator unbekannt
01187 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Komm und mit Überblick über P. 3. [Lübeck: Lukas Brandis, um 1483] [vielmehr Magdeburg: Lukas Brandis, nicht nach Dezember 1480]. 
136 Bl. [ab¹⁰c¹²de¹⁰f⁶g¹⁰hi⁸kl¹⁰m⁸n⁶o⁸p¹⁰]. 38–39, mit Durchschuss 17 Z. Typ. 2**:104G, 3:118G, 4:147G. Rubr. α. Marg.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, Kommentar Incipit aurea gramatica pueroꝛum dictis fulcita fere  omnium maioꝛum et pꝛeſertim pꝛiſtiani et nicolai perotti ſipontini ſuper textu doctoꝛis irrefragabilis alexandꝛi Qua pueris gramatellis bene maſticata redimentur tempoꝛa multa/ pueri manicabunt velotius  ad altioꝛa  Pꝛefatio  [⁵]Um ſcďm yſidoꝛū li. i. ca .iiij. ethimologiarum  Gramatica ſit ſcientia recte loquendi/ … Bl. 10a Z. 37, Text Incipit textus alexandꝛi  Bl. 10b [³]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis.  Plura doctoꝛū ſociabo ſcripta meoꝛū  … Lage b ⁌ Uerboꝛū formas exinde notabo quaternas  … Text endet Bl. 118b Z. 16 … … nil petit addi  Plurali numero ſimiles ſuut quos ego cerno  Kommentar endet Bl. 136b Z. 6 … Uale. d ate lubic quarto idus octobꝛis Anno ſalutis milleſimoquadꝛīgēteſimooctogeſimo  ⁌ Explicit iam puerile decus quod rudibus aptū.  Quod eme qui lingua cultus cupis eſſe latina  Nam mna exigua pauꝑculus quiſ tollet  Z. 11 De triplici ſecta ſcolariū . Occultꝯ erfoꝛdēſis  Darüber ausgerückt poeta  … Endet Z. 33 Hi de fonte bibunt/ et ſincathagreumata ſcribunt.  Fontem quotidie ſitientts philoſophie  Nocte die pari/ non deſiſtunt operari  Deo gracias ❖ 
Anm. Niederdeutsche Einsprengsel im Text.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 18. Res.Publ. Unit 40. Berlin SB (Digitalisat). Kiel UB (Digitalisat).
C 322. Borchling-Claussen 67. Altmann: Brandis, Lukas 53. VB 1448. Madsen 141. Wilhelmi: Greifswald 628. ISTC ia00452350.
Berlin *SB
(Lage c fehlt). Greifswald GeistlMin
(Fragm.), UB
(Fragm.). Kiel UB
(Kaufv. Dezember 1480). København KglB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01187a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Komm. und mit Überblick über P. 3. [Lübeck [vielmehr Magdeburg]: Lukas Brandis, um 1483]. 
136 Bl. [ab¹⁰c¹²de¹⁰f⁶g¹⁰hi⁸kl¹⁰m⁸n⁶o⁸p¹⁰ ]. 38–39, mit Durchschuss 17 Z. Typ. 2**:104G, 3:118G, 4:147G. Rubr. α. Marg.
Bl. 1 leer. Bl. 2a, Kommentar Incipit aurea gramatica pueruloꝝ dictis fulcita fe/re omniū maioꝛum/ et pꝛeſertim Pꝛiſtiani et Nicolai  ꝑotti ſipontini/ ſuꝑ textu doctoꝛis irrefragabilis ale/xandꝛi . Qua pueris gramatellis b maſticata/ redi-men tempora multa/ pueri manicabunt velotius  ad altioꝛa . qui hucuſ diſcendo caꝯ et tēpoꝛa perdiderūt tēpoꝛū munera pia Pꝛefatio .:  [⁵]Um ſcďm iſidoꝛū li/ i/ ca iiij ethimologiarū  Gꝛamatica ſit ſcientia recte loquendi/ … Bl. 10a Z. 37, Text … Incipit textus alexandꝛi  Bl. 10b [³]Cribere clericulis paro doctnale nouelľ.  Plura docoꝛū ſociabo ſcripta meoꝛū.  … Lage b ⁌ Uerboꝛū foꝛmas exinde notabo quaternas  Bl. 93ff. wie Nr 1187.
Borchling-Claussen 68. Altmann: Brandis, Lukas 54. ISTC ia00452300.
Lübeck [StB] (Fragm. 2 Bl.).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01188 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Interlinearglosse und Marginalkomm. Leipzig: [Martin Landsberg], 15.VI.1493. 
68 Bl. A⁸B–F⁶G⁸H–K⁶L. 35 Z., einschl. Glosse. Typ. 1:88G, 2:156G. Rubr. α. DrM I. KolTit. Marg.
Tit. Alexandꝛi pꝛime et ſecunde  partis textus optime corre-ctus cum ꝑpulcris annotatis et optima glozella.  Bl. 1b ⁌ Cum pꝛime et ſecunde partis Alexandꝛi no-ticia … Bl. 2a []Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Plura docto-rum ſociabo ſcripta meoꝛum  Darüber Glosse ꝑuis ſcolaribꝯ  documēta  … Sign. b illū gt ſ noīa in is tīata declīes  … Endet Bl. 67b Z. 32 … nil petit addi  Bl. 68a Plurali nūero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse in 2 Z. non petit coꝛrelat diſtinctī poni a ſuo reltīo  ꝑ nomē pľs vbi relat logicale pľs nūe  numeri ri dat intelligere ſuū coꝛrelat  Z. 2 In duas partes grāmatices Allexandꝛi Pariſienſis commentarioꝝ nuper  Lyptzk Anno gracie .1493. imſſorum quītadecīa die mēſis iunij finis.  Darunter Druckermarke. Bl. 68b leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. London BL (Digitalisat).
ISTC ia00445520.
London BL
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01189 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Interlinearglosse und Marginalkomm . Leipzig: Melchior Lotter, 1500. 
48 Bl. A–H⁶. 17 Z. mit Glosse. Typ. 2:168G, 3:336G, 6:98G, 7:60G. Rubr. α, ε. KolTit. Marg.
Tit. Alexādri pꝛime  et ſecunde ꝑtis textus cū glo-ſa interliniali . at ꝑpulcris  annotatis . optime emendatꝯ  Bl. 2a m. Sign. Aij [⁶]Cribere clericulis paro doctrinale nouellis  Plura doctoꝛum ſociabo ſripta meoꝛum  Darüber Glosse paruis ſcolaribus  documēta  … Sign. b Sardis inis . dat iaſpis idis . ſic ibidis ibis  Darüber Glosse in gtō  … Endet Bl. 47b Z. 14 … nil petit addi  Plurali nūero . ſimiles ſunt quos ego cerno  Darüber Glosse nō petit coꝛrelat diſtīctī poni a ſuo relatī  ꝑ no pľis nu.  relat logicale pľis nu. dat ītellig ſuū coꝛre  Z. 16 Cōmentarios hoſce in duas Alexan-dri grāmatici partes . Melchioꝛ Lot-ter diligenter Liptzk impꝛeſſit Anno  ſalutis Quingenteſimo.  Bl. 48 leer.
C 325. Borm: IG 90. ISTC ia00445522.
Wolfenbüttel HerzogAugustB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
0118910N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1.2. Mit Recapitulatio per figuras . [Leipzig: Martin Landsberg, um 1490/95]. 
70 Bl. A–H⁸I⁶. 12 Z. mit Durchschuss. Typ. 1:88G, 2:156G. Init. f. Rubr. α.
Tit. Textus pꝛime et ſecunde partis Alexandri  Bl. 2a (S)Cribere cleri-culis paro doc-trinale nouellis  … Sign. b Thecios et thetidis dices. paris is dat idiſq  … Endet Bl. 48a Z. 30 … Verboru  que data fit   Bl. 48b leer. Bl. 49a, Tit. Textus Secunde  partis Alexandri  Bl. 50a m. Sign. Gij (H)Ic iubet ordo  libri vocum re-gimen reſerari  … Endet Bl. 69b Z. 10 … nil petit addi.  Plurali numero: ſimiles ſunt quos ibi cerno.  ⁌ Explicit textus ſcďe partis allexandri.  Bl. 70b Schlußtit. Textus parciū allexādri  vna cū optima recapitulacōe ꝑ figuras tradita 
Vorlage: Praha Malt (Einzelfotos).
ISTC ia00452450.
Praha Malt.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
1 Sp.654a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. [um 1490(?)]. 
H 726.
46 Bl.
Zwei einzelne Teile von zwei Ausgaben
01190 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. Strassburg: Martin Flach, 28.II.1490. 
52 Bl. a–e⁸fg⁶. 41 Z. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et ꝛta partes  doctrinalis Alexandꝛi  cū notabili cōmento.  Bl. 2a m. Sign. a2 (m)Elioꝛa ſunt vbera tua  vino fragrantia vngētis optimis. Canticoꝝ pꝛimo.  … Bl. 2b Z. 16 (p)Andere pꝛopoſui  per verſus : ſyllaba que  Quāta ſit . ⁊ pauca ꝓponā  congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare .ſ. in ꝓhemio  .i. ꝑ metra .i. quelib ſyllaba  .ſ. vľ bꝛeuiſ vľ lōga vľ indifferēs  .i. ali .ſ. an titatē ſyllabaꝝ  .i. vtilia .i. verſibus  Kommentar Hec eſt tercia pars et capitulū decimū huiꝯ libri . in qua ſiue in  tra-ctatur de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b tui . notio onis . notoꝛ ris ⁊ notrix cis . Participiū  teriti tꝑis ⁊ futu … Text endet Bl. 52a Z. 9 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus : at tibi deus halitꝯ alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 23 … Cui quidem ſoli deo tenemur gratiaꝝ actōes reddere . qꝛ  nos deducit per gratū pꝛincipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū  Alexandꝛi grāmatici opus cū bꝛeui ac vtili expo-ſitōe Impꝛeſſum Argentine per Martinū flach :  Anno gratie Milleſimo quadꝛingenteſimo nonageſimo pꝛiď. kaľ. Marcij finit feliciter  Bl. 52b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 734. IBP 235. BSB-Ink A-292. ISTC ia00452890.
Dresden SUB (z.Z. Moskva GosB). Karlsruhe LB
. Kraków BU. Melk Benedikt. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01192 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. Strassburg: Martin Flach, 1491. 
52 Bl. a–e⁸fg⁶. wechselnd bzw. 41 Z. mit Glosse 16 Z. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Tercia pars doctrinalis Alexandri cum notabili commento.  Bl. 2a m. Sign. a2 [⁵]Eliora ſunt vbera tua  vino fragrantia vngētis optimis . Canticoꝝ pꝛimo.  … Bl. 2b Z. 16 [⁹]Andere pꝛopoſui  per verſus : ſyllaba que  Quāta ſit . ⁊ pauca ꝓponā  congrua metris  Darüber Glosse. z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare .ſ. in ꝓhemio  .i. ꝑ metra .i. quelibet ſyllaba  .ſ. vľ bꝛeuiſ vľ lōga vľ indifferēs  .i. ali .ſ. a titatē ſyllabaꝝ  .i. vtilia .i. verſibus  … Sign. b tui . notio onis . notoꝛ ris . ⁊ notrix . cis . Participiū  teriti tꝑis ⁊ futu … Text endet Bl. 52a Z. 9 … ⁊ tibi xe  Nate dei deꝯ : at tibi deus halitus alme .  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Kommentar endet Z. 23 … Cui quidē ſoli deo tenemur gratiaꝝ actiones reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptū mediū ad finem feliciſſimū  Alexandri grāmatici opus cū bꝛeui ac vtili expo-ſitōe Impꝛeſſum Argentine per Martinū flach :  Anno gratie Milleſimo quadringēteſimo nona-geſimopꝛimo finit feliciter.  Bl. 52b leer.
Anm. Jonathan A. Hill (New York) Kat. 208(2014) Nr 1 m. Prov. Amsterdam BPhilHermet.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 735. Ce³ A-453. IBP 236. IGI 332 u.Corr. BSB-Ink A-293. Ohly-Sack 112. ISTC ia00453000.
Frankfurt (Main) UB. Kremsmünster Benedikt. Melk Benedikt. München SB
(2 Ex.). New Haven UL. Trento Franzisk.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01193 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. Köln: Heinrich Quentell, [um 1492]. 
44 Bl. A⁸BC⁶D–F⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45, mit Glosse 20 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Marg.
Tit. Tercia ⁊ quarta partes  doctrinalis magrī Alexādri cū cōmēto valde vtili textꝯ  dante intelligentiā ſummariam Quaru tercia docet de  quantitate ſillabaꝝ . Quarta vero de accentuatōne  Bl. 1b [] (E)lioꝛa ſunt vbera tua vino fragrantia vngentis optimis  canticoꝛum pꝛimo. … Bl. 2a m. Sign. Aij. Z. 9 [⁹]Andere pꝛopoſui  per verſus : ſyllaba que .  Quanta ſit . ⁊ pauca pꝛoponam con-grua metris.  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare .ſ. in pꝛohemio.  .i. ꝑ metra .i. libet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vel lōga  vľ indifferēs  .i. ali  .ſ. ante titatem  ſyllabarum  .i. vtilia .i. ꝟſib  Kommentar Hec eſt tercia ꝑs . ⁊ capitulū decimū huius libꝛi . in qua ſiue in quo  tracta de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beris vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta .ſ. iugatōe  … Text endet Bl. 44a Z. 19 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at [tibi fehlt!] deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse in eſſentia  Kommentar endet Z. 32(C)ui quidē ſoli deo  tenemur grāꝝ actōes reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratū pʼncipiū . et aptū  medium ad finem feliciſſimū  Alexandri grāmatici opus cum bꝛeui ac vtili  expoſitōe finitur feliciter  Bl. 44b leer.
Reproduktionen: Erlangen UB (Digitalisat).
C 355. CBB 125. ISTC ia00452770.
Brussel BR. Erlangen UB. Praha NKn.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01194 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Köln: Heinrich Quentell, [um 1493]. 
46 Bl. A⁸B–F⁶G⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45, mit Glosse 18–20 Z. Typ. 3:180G, 6:63G, 7:80G. Init. g. Rubr. α, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandri cum mento valde vtili textus dante intelligentiam ſummariam . Quarum tercia docet de quantitate ſyllabarum . Quarta vero de accentuatione cum nouis quibuſdam ſententiarum additionib  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [] (E)lioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis Canticoꝝ primo. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 10 [⁹]Andere pꝛopoſui per verſus ſyl-laba que  Quanta ſit [et fehlt!] pauca pꝛoponam con-grua metris Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſc ante titate  ſyllabarum  .i. utilia .i. ꝟſib  Kommentar(H)ec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulum huius libꝛi . in qua ſiue in quo tractatur  de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri . vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc iugatione  … Text endet Bl. 46a Z. 17 … ⁊ tibi criſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſentia  Kommentar endet Z. 30 … Cui dem ſoli deo tenemur gaꝝ actiones reddere . vt nos de-ducat ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum  (A)lexandri grāmatici due ꝑtes tercia vic ⁊ rta finiūt feliciť  Impꝛeſſe ꝑ Henricū Quentell in ſcā ciuitate Colonienſi  Bl. 46b leer.
Collijn: Uppsala 75. ISTC ia00453850.
Köln UStB
. Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01195 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. Strassburg: Martin Flach, 1493. 
52 Bl. a–e⁸fg⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 41, mit Glosse 16 Z. Typ. 1:175G, 3:110G, 4:71G. Init. a. KolTit. Marg.
Tit. Tertia pars doctrinalis Alexandra cum notabili commento.  Bl. 2a m. Sign. a2 (m)Eliora ſunt vbera tua  vino fragrantia vngentis optimis . Canticoꝝ pꝛimo.  … Bl. 2b Z. 16 [⁹]Andere pꝛopoſui  per verſus : ſyllaba que  Quāta ſit . ⁊ pauca ꝓponā  congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. manifeſtare .ſ. in ꝓhemio  .i. ꝑ metra .i. quelibet ſyllaba  .ſ. vľ bꝛeuis vel  longa vel indrs .i. ali  .ſ. a titatē  ſyllabarum  .i. vtilia .i. verſibus  … Sign. b notui . notio onis . notoꝛ ris . ⁊ notrix cis . Participiū  teriti tꝑis ⁊ fu …Text endet Bl. 52a Z. 9 … ⁊ tibi xꝑe  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Komm. endet Z. 23 … Cui quidem ſoli deo tenemur gratiarū actio-nes reddere . qꝛ nos deducit ꝑ gratum pʼncipium et aptum medium ad  finem feliciſſimum.  Alexandri grāmatici opus cu bꝛeui ac vtili ex-poſitione Imſſum Argentine per Martinum  Flach . Anno .M. cccc. xciij. finit feliciter.  Bl. 52b leer.
C 357. BSB-Ink A-294. Hubay: Neuburg-Ottobeuren 32. ISTC ia00453900.
Basel UB. Berlin *SB
. Innsbruck ULB. Klagenfurt UB. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01196 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Köln: Heinrich Quentell, [um 1494]. 
46 Bl. A⁸B–F⁶G⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45 Z., mit Glosse 19–20 Z. Typ. 10:155G, 6:63G, 7:80G. Init. e, g. Rubr. α, γ, ε. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes do-ctrinalis magiſtri Alexandri cum mento valde vtili textus  dante intelligentem ſummariam . Quarum tercia docet de  quantitate ſyllabarum . Quarta vero de accentuatione cum  nouis quibuſdam ſententiarum additionibus  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis . Canticoꝝ . pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. Aij Z. 10 [⁹]Andere pꝛopoſui per verſus ſyllaba que  Quanta ſit et pauca pꝛoponam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferēs  ſc ante titatem  ſyllabarum  .i. vtilia ꝟſib  Kommentar(H)ec eſt tercia pars ⁊ decimū capľm huius libꝛi . in qua ſiue in quo trac-tatur de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri . vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc iugatione  … Text endet Bl. 46a Z. 17 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſancte  Kommentar endet Z. 30(C)ui quidem ſoli deo tenemur gratiarum actiones reddere . vt nos de-ducat per gratum pꝛincipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum.  ¶ (A)lexandri grammatici due partes tercia videlic ⁊ quarta finiūt  feliciter (I)mſſe ꝑ Henricū Quentell in ſancta ciuitate (C)olonienſi  Bl. 46b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 727. C 368,3.4. Schr 3119. VK 93. 97,3.4. IDL 218. BSB-Ink A-295. Hartig: Paderborn 19. ISTC ia00454200.
Haag KglB
. Marburg UB. München SB
. Paderborn AkadB (def.). Regensburg SB. Salzburg UB.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01197 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Nürnberg: Anton Koberger, [um 1494]. 
48 Bl. Aa–Ff⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45 Z., mit Glosse 19 Z. Vereinzelt Min. f. Init. KolTit. Marg.
Tit. Tercia ⁊ Quarta Paꝛtes do-ctrinalis magiſtri Alexandri cum cōmēto valde vtili textꝯ dante intelligentiam ſummariā .  Quarum tercia docet de quātitate ſillabarū .  Quarta ꝟo de accentuatione cum nouis qui-buſdā ſententiarum additionibus.  Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrantia vngentis optimis Can-ticoꝝ pꝛimo. … Bl. 2a m. Sign. Aaij Z. 10 [⁹]Andere pꝛopoſui per verſus ſyllaba que  Quanta ſit [et fehlt!] pauca pꝛoponam cō-grua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. māifeſtare .ſ. in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vel longa  vel indifferens  .ſ. an ntitatē  ſyllabarum  .i. vtilia .i. ꝟſibus  Kommentar Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulū huius libꝛi in qua ſiue in quo tractatur de ntitate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri . vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſ. coniugatione  … Text endet Bl. 48a Z. 19 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſentia  Kommentar endet Z. 31 … Cui quidē ſoli deo tenemur gaꝝactōes reddere . vt  nos deducat ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū.  Alexādri grāmatici due ꝑtes : tertia videl ⁊ rta finiūt feliciter  Imſſe ꝑ Anthoniū Koberger in ciuitate Nurēbergenſi.  Bl. 48b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 731. Ce³ A-454. IBE 271. IBP 237. IGICorr 340A. BSB-Ink A-255,3. Ernst: Hildesheim I,1 16. ÖNB-Ink A-217. ISTC ia00454000.
Barcelona BU. Città del Vaticano BVat. Hildesheim DomB. Klagenfurt Bisch. Melk Benedikt. Montserrat Benedikt (def.). München *SB (mehrere, z.T. gemischte Ex.). New Haven UL. Salzburg BenediktPeter. Treviso BCom. Wien NB
. Würzburg UB.
Gesamtüberlieferung: 12 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01198 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Köln: Heinrich Quentell, [Juli/August 1494]. 
46 Bl. (A)⁸B–F⁶G⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45 Z., mit Glosse 18–21 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. g. Rubr. α, γ. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes do-ctrinalis magiſtri Alexandri cū mento valde vtili textus  dante intelligentiam ſummariam . Quarum tercia docet de  quantitate ſyllabarum . Quarta vero de accentuatione cū  nouis quibuſdam ſententiarum additionibus  Darunter Holzschnitt, Schulszene 18. Bl. 1b [] (E)lioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis  Canticoꝝ pʼᵒ. … Bl. 2a m. Sign. (A)ij Z. 10 [⁹]Andere pꝛopoſui per verſus ſyllaba que  Quanta ſit [et fehlt!] pauca pꝛoponam con-grua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſc ante ztitate  ſyllabarum  .i. vtilia .i. ꝟſib  Kommentar ¶ Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulu huius libꝛi . in qua ſiue in quo  tractatur de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri . vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc iugatione  … Text endet Bl. 46a Z. 17 … et tibi criſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſentia  Kommentar endet Z. 30(C)ui dem ſoli deo tenemur grāꝝ actiones reddere . vt nos deducat  per gratum pꝛincipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum  Alexandri grāmatici due ꝑtes tercia videlicet ⁊ rta finiūt feliciter  Impꝛeſſe ꝑ (H)enricū Quentell in ſcā ciuitate (C)olonienſi  Bl. 46b leer.
C 354. Schr 3118. VK 92. VB 1001. ISTC ia00454300.
Berlin *SB†
. Hersfeld Gy. Mainz GutenbergM.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01199 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Hagenau: Heinrich Gran, [um 1495]. 
46 Bl. A–E⁸F⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45, mit Glosse 20–21 Z. Typ. 4:155G, 8:80G, 9:63G. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes doctrinalis magiſtri Alexādri cum cōmento valde vtili textꝯ  dante intelligentia ſummariam . Quarum tercia docet de  quantitate ſyllabarum . Quarta vero de accentuatione cu  nouis quibuſdam ſententiarum additionibus  Darunter Holzschnitt, Schulszene 19. Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis . Cāticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. A2 Z. 10 [⁹]Andere pꝛopoſui per verfus ſyl-laba que  Quanta ſit et pauca pꝛoponam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſc ante titatem  ſyllabarum  .i. vtilia ꝟſib  Kommentar Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capľm huius libꝛi . in qua ſiue in quo tractatur de titate ſyllabaꝝ … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri . vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc iugatione  … Text endet Bl. 46a Z. 16 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  id eſt fili id eſt o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 28 … Cui quidē  ſoli deo tenemur gratiarum actiones reddere . vt nos deducat per gratum  pꝛincipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum.  Alexandri grammatici due partes . tercia videlicet ⁊ quarta finiūt feli-ciť Impꝛeſſe ꝑ Heinricum Gran in oppido Hagenaw.  Bl. 46b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 732. H 736(?). Schr 3125. IGI 342. CRF XIII 122. BSB-Ink A-257,3. ISTC ia00454500.
Admont Benedikt. Innsbruck ULB. München SB
. Praha NKn. Strasbourg BNU. Trento Franzisk.
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0119920N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Nürnberg: Kaspar Hochfeder, [um 1495]. 
Anm. Kein Material vorhanden.
ISTC ia00454555.
Skokloster Slott.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01200 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . [Nürnberg]: Anton Koberger, [um 1495]. 
48 Bl. Aa–Ff⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 46, mit Glosse 15–19 Z. Typ. 14:130G, 18:83G, 20:63G. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et Quarta partes doctrinalis magiſtri Alexandri cum commento val-de vtili textus dante intelligentiam ſummariam .  Quarum tercia docet de quantitate ſyllabarum.  Quarta ꝟo de accentuatione cū nouis quibuſdā  ſententiarum additionibus.  Bl. 1b [³]Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis . Canticoꝝ pꝛimo. … Bl. 2a m. Sign. Aaij Z. 11 [⁹]Andere pꝛopoſui per verſus ſylla-ba que  Quanta ſit ⁊ pauca proponam cō-grua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. i. maīfeſtare ſ. in ꝓhemio i. ꝑ metra  i. libet ſyllaba  ſ. bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſ. a ntitatē  ſyllabarum  i. vtilia i. ꝟſibus  Kommentar Hec eſt tercia ꝑs ⁊ decimū capitulū huiꝯ libꝛi in  ſiue in quo tractatur de ntitate ſyllabaꝝ. … Sign. b gatiōis ſente . vt amauerā docuerā legerā ꝛ. Et hoc in indicatiuo.  … Text endet Bl. 48a Z. 19 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſentia  Kommentar endet Z. 31 … Cui quidē ſoli deo tenemur garūactiones reddere . vt  nos deducat ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū.  Alexandri grāmatici due ꝑtes : tercia videlicet ⁊ rta  finiunt feliciter . Impꝛeſſe ꝑ Anthoniū koberger.  Bl. 48b leer.
Anm. Korr. zum gedruckten GW: kein Ex. Oxford Bodl vorhanden. Die Angabe Pr 2122 gehört zu GNr 1201 (Bod-inc A-198).
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 730. BSB-Ink A-256,3. Wilhelmi: Greifswald 19. ISTC ia00454550.
Greifswald UB
. München SB
(2 Ex., 2. Ex. Fragm. nur Bl. 27–30, 59–62, 97, 98, 103 u. 104 in einem kombinerten Ex. (BSB-Ink A-275,2)). Stuttgart LB
(Fragm.).
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01201 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . [Nürnberg]: Anton Koberger, [um 1495]. 
42 Bl. Aa–Dd⁸Ee¹⁰. 48 Z. Typ. 14:130G, 15:91G, 20:63G. Vereinzelt Min. f. Init. KolTit. Marg.
Tit. Tercia ⁊ quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandri cū  commento valde vtili textus dante  intelligentiā ſummariā . Quaꝝ ter-cia docet de quantitate ſyllabarum  quarta ꝟo de accentuatōne cum nouis buſdā ſentētiaꝝ additōnibus.  Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrantia vngētis optimis . Canticoꝛū  pꝛimo. … Bl. 2a m. Sign. Aa2 Z. 5 []Andere pꝛopoſui ꝑ verſus ſyllaba que  Quāta ſit ⁊ pauca ꝓponā cōgrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. i. maīfeſtare ſ. in ꝓhemio i. ꝑ mettra i. libet ſillaba  ſ. bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſ. a ntitatē  ſillabarum  i. vtilia i. verſibus  Kommentar Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulū huius libꝛi in qua ſiue in quo tracta  de quātitate ſillabaꝝ. … Sign. b opponi autoꝛi ex eo ꝙ iſtud verbū dirimo īueni in pꝛima coꝛreptum . vt in  … Text endet Bl. 42a Z. 7 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluator  .i. fili .i. o ſpūſſancte  in vna eſſentia  Kommentar endet Z. 19 … Cui dem ſoli deo tenemur garūactiones reddere  vt nos deducat ꝑ gratu pꝛincipiū ⁊ aptū mediū ad finē feciſcimū .  Alexādri grāmatici due ꝑtes : tercia videlicet et rta finiūt feliciter. Imſſe ꝑ anthoniū koberger  Bl. 42b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
C 359. IBP 238. BSB-Ink A-261,3. Pr 2122. Bod-inc A-198. ISTC ia00454600.
Augsburg UB
. Bamberg SB. Frauenfeld KantB. Klagenfurt Bisch. München *SB
. Oxford Bodl
. Pelplin Sem.
Gesamtüberlieferung: 7 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01202 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. Deventer: Richard Paffraet, 1495. 
48 Bl. abcdefgh⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 44, m. Glosse 18–19 Z. Typ. 3:98G, 6:180G, 7:64/65G. Rubr. α, γ. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandꝛi cum cōmento valde vtili textus dante in-telligentiam ſummariam . Quarum tercia docet de quantitate ſyllabaꝝ . Quarta vero de ac-centuatiōe cum nouis quibuſda ſententiarum  additionibus.  Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia . vngētis optimis . Cā-ticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. aij Z. 11 [⁷]Andere pꝛopoſui per verſus ſyllaba que  Quanta ſit et pauca pꝛoponam  cōgrua metris.  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſc ante quātitatem  ſyllaqarum  .i. vtilia ꝟſib  Kommentar ⁌ Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulum huiꝯ libꝛi . ī qua ſiue in quo  tractatur de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b Omne lego ps bꝛeuiat . quarti ſecunda  Darüber Glosse .i. oē ꝟbū ťcie iugatiōis coꝛripit .i. iunctiui ſ. tꝑa  … Text endet Bl. 48a Z. 5 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deus halitꝯ alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 17 … Cui -dem ſoli deo tenemur gaꝝ actiōes reddere . vt nos deducat ꝑ gratum  pꝛincipiū ⁊ aptum mediū ad finem feliciſſimū.  ⁌ Alexandꝛi grāmatici due partes : tercia videlicet et quarta finiunt feliciter  Impꝛeſſe Dauētrie per Richardū pafraet Anno di .M. cccc. xcv. Bl. 48b leer.
HC 14759,3. CA 131. ILC 211. VB 4841. Finger: Düsseldorf 27. Inventaŕ inkunabulov 23. Zdanevyč 15. ISTC ia00454560.
Berlin *SB†
. Brussel BR. Düsseldorf ULB. Kijv NB
. Moskva GosB.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01203 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Delft: [Christian Snellaert], 1496. 
46 Bl. a⁸bc–g⁶h. Zeilenzahl wechselnd bzw. 46, m. Glosse 20–21 Z. Typ. 6:97G, 7:83G, 8:64G. Init. f, i. Rubr. ε, ζ. KolTit. Marg.
Tit. ⁌ Tercia et quarta partes doctrinalis magi-ſtri Alexandꝛi cum cōmento valde vtili textus dante intel-ligentiam ſummariam . Quarum tercia docet de quantita-te ſyllabarum . Quarta vero de accentuatione cum nouis  quibuſdam ſententiarum additionibus.  Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragantia vngētis optimis Cā-ticoꝝ pꝛimo. … Bl. 2a m. Sign. aij Z. 10 [⁷]Andere pꝛopoſui per verſus ſyl-laba que  Quanta ſit et pauca pꝛoponam  cōgrua metris.  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtari ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba.  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſc ante quātitatem  ſyllabarum  .i. vtilia ꝟſibꝯ  Kommentar(H)ec eſt tercia ꝑs et decimū capľm huiꝯ libꝛi in qua ſiue in quo tractatur de quātitate ſyllabaꝝ : … Sign. b Omne lego pꝛeſens bꝛeuiat . quarti ſecunda  Darüber Glosse .i. oē ꝟbū ťcie iugatōis coꝛripit .i. iūctiui sᵉ tꝑa  … Text endet Bl. 46a Z. 5 … ⁊ tibi chriſte  Nate dei deus . at tibi deus halitus alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 18 … Cui dē ſoli deo tenemur grāꝝ actiōes reddere . vt nos  deducat ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptum mediū ad finem feliciſſimum.  ⁌ Alexandꝛi grammatici due partes . tercia videlicet et quarta fini-unt feliciter . Delf Impꝛeſſum Anno di .M. cccc. xcvi  Bl. 46b leer.
Kronenberg: CA 131a. ILC 212. IDL 219. ISTC ia00454570.
Haag KglB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01204 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Basel: Michael Furter, 1497. 
46 Bl. Aa⁸BbCc⁶Dd⁸Ee–Gg⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 47, mit Glosse 19 Z. Typ. 3:180G, 4:64G, 5:93G. Init. g, l. Rubr. β. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit. Tertia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandri cum commēto valde  vtili textus dante intelligentiam ſummariam . Quarū  tertia docet de quantitate ſyllabarum . Quarta vero  de accentuatione cum nouis quibuſdam ſententiarum  additionibus.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 21. Bl. 1b (M)Elioꝛa ſunt verbera tua vino fragrātia vngētis optimis Can-ticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. Aa2 Z. 4 (P)Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quanta ſit : ⁊ pauca pꝛoponam congrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſ. in ꝓhemio  .i. iper metra  .i. quelibet ſyllaba  .bꝛeuis vel lōga  ſ vel indifferens  ſ. ante quātitate  ſyllabarum .i. vtilia ꝟſibus  Kommentar ⁌ Hec eſt tertia ꝑs ⁊ decimū capitulū huiꝯ libꝛi : in qua ſiue in  tracta de titate ſyllabaꝝ : … Sign. b Curta ſit in pꝛima beri : vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſ. iugatiōe  … Text endet Bl. 46a Z. 17 … ⁊ tibi chꝛiſte .  Nate dei deus at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūs ſancte  Kommentar endet Z. 29 … Cui qui-dem ſoli deo tenemur gratiarūactōnes reddere vt nos deducat ꝑ gratū pꝛin-cipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum.  Alexādri grammatici due partes : ter-tia videlicet ⁊ quarta finiunt feliciter.  Impꝛeſſe Baſilee ꝑ Michaelē furter  Anno di .M. CCCC. xcvij.  Bl. 46b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 737. Schr 3120. Kaufmann-Nabholz 666. VB 573. BSB-Ink A-260,3. ISTC ia00454575.
Berlin *SB†
. Città del Vaticano BVat. München *SB
. Sion ArchCant. Solothurn ZB
.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01205 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Deventer: Richard Paffraet, 19.VIII.1497. 
48 Bl. a–h⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45, m. Glosse 17–19 Z. Typ. 3:98G, 6:180G, 7:64/65G. Vereinzelt Min. f. Init. Rubr. α, γ. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandꝛi cum cōmento valde vtili textus dante in-telligentiam ſummariam . Quarum tercia do-cet de quantitate ſyllabaꝝ Quarta vero de ac-centuatione cum nouis quibuſdam ſententia-rum additionibus.  Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia . vngētis optimis .  Canticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. aij Z. 11 [⁷]Andere pꝛopoſui per verſus  ſyllaba que  Quāta ſit et pauca pꝛoponam  congrua metris.  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. quelibet ſyllaba  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſc ante quantita-tem ſyllabaꝝ  id eſt vtilia verſib  Kommentar ⁌ Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulum huiꝯ libꝛi . in qua ſiue ī quo  tractatur de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b Omne lego ps bꝛeuiat . quarti ſecūda  Darüber Glosse .i. oē ꝟbū ťcie iugatiōis coꝛripit .i. iūctiui ſpʼ . tꝑa  … Text endet Bl. 48a Z. 5 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deus halitꝯ alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 18 … Cui quidē ſoli deo  tenemur gratiaꝝ actiones reddere . vt nos deducat per gratum pꝛin-cipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimū.  ⁌ Alexandꝛi grāmatici due partes : tercia videlicet ⁊ quarta finiunt feliciter.  Impꝛeſſe Dauentrie per me Richar-dum pafraet . Anno di .M. cccc. xcvij.  Decimanona Auguſti.  Bl. 48b leer.
Reproduktionen: München UB (Digitalisat).
C 358. CA 132. ILC 213. IDL 220. ISTC ia00454580.
Haag KglB. München UB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01206 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile. Köln: Heinrich Quentell, [um 1498]. 
46 Bl. A⁸B–F⁶G⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 46, m. Glosse 19–21 Z. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e, f, g. Rubr. α, γ, ε. TitHlzs. B. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes do-ctrinalis magiſtri Alexādri cum cōmento valde vtili textus  dante intelligentiā ſummariā. Quarū tercia docet de quantitate ſyllabarū. Quarta vero de accentuatione cum nouis -buſdam ſententiarum additionibus  Darunter Holzschnitt, Schulszene 56. Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis Canticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. Aij. Z. 9 [⁹]Andere propoſui  per verſus ſyllaba que  Quanta ſit . et pauca pꝛoponam cōgrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare sᵉ in ꝓhemio  .i. ꝑ metra .i. libet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vľ lōga  vel indifferens  .i. ali  .ſ. a quātitatē  ſyllabarum  .i. vtilia .i. ꝟſib  Kommentar(H)ec eſt tercia ꝑs et capitulū decimū huius libꝛi. in qua ſiue in quo tracta de titate ſyllabaꝝ. … Sign. b Curta ſit in pꝛima beris et bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſc iugatōe  … Text endet Bl. 46a Z. 17 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus. at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili   .i. o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 29 … Cui  quidem ſoli deo tenemur gratiarūactiones reddere. vt nos deducat ꝑ gratum pꝛincipiū ⁊ aptum mediū ad finem feliciſſimū.  ¶ Alexandri gxammatici due partes . tercia videlicet et  quarta finiunt feliciter . Impꝛeſſe ꝑ Henricum Quen-tell in ſancta ciuitate Colonienſi.  Bl. 46b leer.
Reproduktionen: Erlangen UB (Digitalisat).
C 353. Schr 3123. VK 94. IBP 239. ISTC ia00454800.
Erlangen UB. Wrocław BU.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01207 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Basel: Jakob Wolff [und Michael Furter], 1498. 
46 Bl. Aa⁸BbCc⁶Dd⁸Ee–Gg⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. mit Glosse 19 Z. Typ. 1:107G, 2:65G, 3:84G, 4:180G, 8:51G. Init. e, g (von Michael Furter). Rubr. β. TitHlzs. A. DrM IV d. Michael Furter.
Tit. Tertia et quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandri cum commento valde vtili  textus dante intelligentiam ſummariam . Quaru tertia docet de quantitate ſyllabarum . Quarta vero de accentua-tione cum nouis quibuſdam ſententiarum additionibus.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 21. Bl. 1b (M³)Elioꝛa ſunt vbera tua  vino fragrātia vnguētis optimis Cāti. i. … Bl. 2a m. Sign. Aaij Z. 4 (P)Andere pꝛopo-ſui per verſus  ſyllaba que  Quāta ſit : ⁊ pauca ꝓponā grua metris  Darüber Glosse .i. manifeſtare ſ. in ꝓhemio  .i. per metra  .i. quelibet ſyllaba  in 2 Z. ſ. bꝛeuis vel lōga  vel indifferēs  ſ. a titatē  ſyllabaꝝ .i. vtilia ꝟſibus  Kommentar ⁌ Hec ē tertia ꝑs ⁊ decimū capľum hꝯ libꝛi . in  ſiue in  tracta de titate ſyllabaꝝ …Sign. b Curta ſit in pꝛima beri : vľ bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta ſ. cōiugatōe  … Text endet Bl. 46a Z. 15 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus at tibi deus halitꝯ alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpirituſſancte  Kommentar endet Z. 26 … Cui dem ſoli deo tene-mur gratiarumactiones reddere : vt nos deducat ꝑ gratum pʼncipium ⁊ aptum  medium ad finem feliciſſimum.  Alexandri grāmatici due partes : tertia videlicet ⁊ quar-ta finiūt feliciter . Imſſe Baſilee ꝑ Iacobū de Pfoꝛtzen  Anno di .M. CCCC. xcviij.  Bl. 46b Druckermarke.
Anm. Nachdruck von Nr. GW01204.
Ce³ A-455. Ohly-Sack 113. ISTC ia00455000.
Conception Abt. Engelberg Benedikt. Frankfurt (Main) UB (def.). Mühlhausen StArch.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01208 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Hagenau: Heinrich Gran, 22.III.1498. 
46 Bl. A–E⁸F⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 45, m. Glosse 18–20 Z. Typ. 4:155G, 8:80G, 9:63G. Min. f. Init. TitHlzs. A. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes doctrinalis magiſtri Alexandri cū cōmento valde vtili : textꝯ  dante intelligentiā ſummariam . Quarum tercia docet de  quantitate ſyllabarum . Quarta vero de accentuatoe cu  nouis quibuſdā ſententiarū additionib.  Darunter Holzschnitt, Schulszene 19. Bl. 1b (m)Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngent optimis  Ca .i. … Bl. 2a m. Sign. A2 Z. 10 (p)Andere pꝛopoſui per verſus ſyl-laba que  Quanta ſit . ⁊ pauca pꝛoponam cōgrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. māifeſtare .ſ. in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vel longa  vel indifferens  .ſ. ante ntitatē  ſyllabaꝝ  .i. vtilia ꝟſib  Kommentar Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capľm huiꝯ libꝛi . in qua ſiue in  tra-ctatur de ntitate ſyllabaꝝ … Sign. b Curta fit in pꝛima beri . vel bere ſiue ſecunda  Darüber Glosse coꝛrepta .ſ. iugatōe  … Text endet Bl. 46a Z. 16 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 29 … Cui de ſoli deo tenemur garū actiōes reddere . vt  nos deducat ꝑ gratū pʼncipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū.  Alexandri grāmatici due ꝑtes . tercia videlicet ⁊ quarta finiūt feli-ter . Impꝛeſſe per Heinricum Gran in imꝑiali oppido Hagenaw .  Anno ſalutis .M. ccccxcviij. . altera die Benedicti.  Bl. 46b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
HC 738. Schr 3122. CRF XIII 123. BSB-Ink A-296. ISTC ia00455040.
Innsbruck ULB. München SB
(3 Ex.). Strasbourg BNU.
Gesamtüberlieferung: 5 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01209 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Deventer: Richard Paffraet, 10.VII.1499. 
48 Bl. abcdefgh⁸. Zeilenzahl wechselnd bzw. 44, mit Glosse 18–19 Z. Typ. 3:98G, 6:180G, 7:64/65G. Rubr. α, γ. KolTit. Marg.
Tit. Tercia ⁊ Quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandꝛi cum cōmento valde vtili textꝯ dante intelligētiam ſummariā . Quaꝝ tercia docet de  quātitate ſyllabaꝝ . Quarta vero de accētua-tiōe cū nouis quibuſdā ſentētiaꝝ additionibꝯ.  Bl. 1b [³]Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngētis optimis . Cā-ticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. aij Z. 11 [⁷]Andere pꝛopoſui per verſus ſyl-laba que  Quāta ſit et pauca pꝛoponam  congrua metris.  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. manifeſtare . ſc in ꝓhemio .i. ꝑ metra  .i. libet ſyllaba  ſc bꝛeuis vel longa  vel indifferens  ſc ante quantitatē  ſyllabarum  .i. vtilia verſibus  Kommentar ⁌ Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulū huiꝯ libꝛi . in qua ſiue in quo  tractatur de quātitate ſyllabaꝝ. … Sign. b Omne lego ps bꝛeuiat . quarti ſecūda  Darüber Glosse .i. oē ꝟbū ťcie iugatiōis coꝛripit .i. iunctiui ſ. tꝑa  … Text endet Bl. 48a Z. 5 … et tibi chꝛiſte  Nate dei deus . at tibi deꝯ halitus alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  .i. fili .i. o ſpūſſancte  Kommentar endet Z. 17 … Cui quidem  ſoli deo tenemur gratiaꝝ actiones reddere . vt nos deducat ꝑ gratum  pꝛincipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimū  ⁌ Alexandꝛi grāmatici due partes  Tercia videlicet et Quarta finiūt  feliciter . Impꝛeſſe Dauentrie per  me Richardum pafraet . Anno domini .M. cccc. xcix. Decima Iulij.  Bl. 48b leer.
HC 740. CA 129. ILC 214. Madsen 142. ISTC ia00455100.
København KglB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01210 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . [Metz: Kaspar Hochfeder, um 1500]. 
52 Bl. a–f⁸g. Zeilenzahl wechselnd bzw. 39, mit Glosse 15–17 Z. Typ. 4:74G, 8:107G, 12:168G. Init. b. Rubr. α. KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes do-ctrinalis magiſtri alexandꝛi cū  commento valde vtili textus dante intelli-gentiam ſummariam . Quarum tercia do-cet de quantitate ſillabarum Quarta vero  de accentuatione cum nouis quibuſdā ſen-tentiarum additionibus.  Bl. 1b []Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia : vngētis optimis .  Canticoꝝ pʼmo. … Bl. 2a m. Sign. aij Z. 15 [⁵]Andere ꝓpoſui ꝑuerſus ſilaba   Quanta ſit ⁊ pauca pꝛoponam cōgrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. manifeſtare .ſ. ī ꝓhemio .i. ꝑ metra .i. quilib ſillaba  ſc bꝛeuis vel lōga  vel indifferens  ſcil ante quantitatem  ſyllabarum  .i. vtilia .i. verſibus .  Kommentar ¶ Hec eſt tercia ꝑs ⁊ decimū capitulū hꝯ libꝛi : in  ſiue ī  tractat ď  titate ſilľaꝝ : … Sign. b Ex do fit bꝛeuis a cum pꝛime compoſitiuis.  Darüber Glosse coꝛrepta ſup. iugatiōis compoſitis  … Text endet Bl. 51b Z. 21 … ⁊ tibi xe  Nate dei deus : at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idē credo deitatis :  Darüber Glosse ſaluatoꝛ  fili .i. o ſpūſſctē  Kommentar endet Bl. 52a Z. 4 Cui quidem ſoli deo tene-ur graciarumactiones reddere : vt nos deducat ꝑ gratum pꝛincipium ⁊ aptum medium ad finem feliciſſimum.  Alexādri grammatici due partes  Tercia videlicet et quarta finiunt  feliciter.  Bl. 52b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 725. Vekene: Hochfeder 64. BSB-Ink A-298. Schlechter-Ries 40. ISTC ia00455200.
Heidelberg UB
. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
01211 Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Nürnberg: Anton Koberger, 1500. 
38 Bl. aa–dd⁸ee⁶. Zeilenzahl wechselnd bzw. 50, mit Glosse 22 Z. Typ. 14:130G, 20:63G, 25:82G. KolTit. Marg.
Tit. Tercia ⁊ quarta partes  doctrinalis magiſtri Alexandri cum comēto valde vtili textus dante intelligentiam  ſummariam . Quarū tercia docet de quantitate ſyllabaꝝ . quarta vero de accentua-tione cum nouis quibuſdā ſententiarū additionibus.  Bl. 1b [³]Elioꝛa ſunt vbera tua vino fragrātia vngentis optimis . Canť .j. … Bl. 2a m. Sign. aa2 [⁵]Andere pꝛopoſui per versus ſyllaba que  Quanta ſit et pauca pꝛoponam cōgrua metris  Darüber Glosse z. T. in 2 Z. .i. māifeſtare .ſ. ī ꝓhemio .i. ꝑ metra .i. libet ſyllaba  .ſ. bꝛeuis vel lōga  vel indifferens  .ſ. a ntitatē  ſyllabarum .i. vtilia .i. ꝟſibꝯ  Komm. Hec eſt tercia pars ⁊ decimū capitulū huius libꝛi in qua ſiue in quo tractat  de quātitate ſyllabaruz. … Sign. b fit o. Quinta ibi . A b fit bꝛeuis u . Itē pꝛima ꝑs in qua determinat de pꝛimis  … Text endet Bl. 38a Z. 29 … et tibi xe  Nate dei deus . at tibi deus halytus alme  Quas tres ꝑſonas in idem credo deitatis  Komm. endet Z. 40 … Cui dē ſoli deo tenemur garūactōes reddere . vt nos  deducat ꝑ gratū pꝛincipiū ⁊ aptū mediū ad finē feliciſſimū. Amē.  Alexādri grāmatici due ꝑtes : tercia vic et quarta finiūt  feliciter . Impꝛeſſe per Anthoniū koberger . Anno .1500.  Bl. 38b leer.
HC 741. C 334,3. ISTC ia00455330.
Annaberg-Buchholz *K. Lüneburg RatsB. Melk Benedikt. Sangerhausen K.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
0121110N Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 3.4. Mit Commentum valde utile . Köln: Heinrich Quentell, [vor 9.XI.1500]. 
46 Bl. A⁸B–F⁶G⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 6:63G, 7:80G, 10:155G. Init. e. Rubr. ε, γ. TitHlzs. F (Schreiber-Heitz 52). KolTit. Marg.
Tit. Tercia et quarta partes doctri-nalis magiſtri Alexādri cum cōmento valde vtili textus dā-te intelligentiam ſummariam. Quarum tercia docet de quātitate ſyllabarum. Quarta vero de accētuatione cum nouis  quibuſdam ſententiarum additionibus.  TitHlzs.  Bl. 1b … Sign. b coꝛrepta   ſc iugatōe  … Text endet Bl. 38a Z. 21 … ⁊ tibi chꝛiſte  Nate dei deus. at tibi deus halitus alme  Quas tres perſonas in idem credo deitatis  Darüber Glosse … ſaluatoꝛ  .i. fili   .i. o ſpūſſancte  … Kommentar endet Z. 34 … Cui  quidem ſoli deo tenemur gratiarūactiones reddere. vt nos deducat ꝑ gratum pꝛincipiū ⁊ aptum mediū ad finem feliciſſimū.  ❡ Alexandri grammatici due partes. tercia videlicet et  quarta finiunt feliciter. Impꝛeſſe ꝑ Henricum Quen-tell in ſancta ciuitate Colonienſi.  Bl. 46b leer.
Vorlage: Trier StB (Einzelfotos).
Zur Datierung: Nach Zustand des TitHlzs. vor GW 9508 gedruckt.
Voulliéme: Trier 686. ISTC ia00455340.
Trier StB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Unbestimmte Ausgaben
01211a Alexander de Villa Dei: Doctrinale. Toscolano: Gabriele di Pietro, 5.II.1479. 
Typ. 3:88/89R(?).
Endet Laus Deo .MCCCCLXXIX. die 5 febr. in Troſcolano lacus Benaci impreſſ. fuit per Gabr. Petri traviſinum regnante Io. Mocenigo duce Venetis 
C 268.
01211b Alexander de Villa Dei: Doctrinale. P. 1–4. Bologna: Bazalerius de Bazaleriis, 21.I.1495. 
102 Bl. a–t. Typ. got.
Incipit opus perutile Alexandri quod doctrinale dicitur.  … Endet Impreſſum fuit totum hoc opus Bon. per Bacielerium de Bacieleriis Bononienſem vir ſolertiſſimum . Anno ſalutis MCCCCLXXXXV. duodecimo Kalendas Februarii/ Ioanne Bentivolo Secundo : Sfortia . Vicecomitae de Aragonia Et caetera : Felſinei ſenatus benemerito principe. 
H 670. IGI 314. ISTC ia00422500.
Lucca BStat (Bl. 1 fehlt).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
01211cN Alexander de Villa Dei: Doctrinale. [Nürnberg: Peter Wagner, um 1492]. 
13 Z. m. Durchsch. Typ. 1:87G. Init. d.
Bl. 1 Cū dedit e grecus rectus. tenet es genitiuus  (E¹)m dat ⁊ en quartꝯ. reliquos recto ſociamus  … Z. 13 ſt declinādi ꝓnomina noꝛma terna  … Bl. 2 (E¹)ſt mei vel mis in pꝛima tui ſui  … Bricht ab Z. 13 Tercia per pꝛimā fit nominis at ſecūdam 
Vorlage: Erlangen UB (Digitalisat).
Anm. Zwei einseitig bedruckte Bl. eines Probedrucks. Setzt ein nach Reichling: Doctrinale P. 1 Z. 338–361.
Erlangen UB
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
Selbständige Prosabearbeitungen von Teilen des Doctrinale
14 Bl. aaa⁶bbb⁸. Zeilenzahl wechselnd. Typ. 1:81G, 2:160G. Init. a. Rubr. α.
Tit. (T)ractatulus de accētibus  quarūdam dictionū in pſalterio m allexandꝛum in tercia  ꝑte . ſacerdotibus multum neceſſarius.  Bl. 2a m. Sign. aaaij [⁵]Ecet amicum. amicum petere decet amicum amico nihil denegare . dauiticoꝝ verboꝝ pꝛedilecte frater a  me petis pꝛolationem.  … Sign. b nulla huius rei ſit neceſſitas Sed ſiue ſit dictio longa ſiue  Endet Bl. 13b Z. 9 … In tanta re tibi libenter complaceo et ad maioꝛa tua beneplacita me indefeſſum offero Uale) Deo gratias.  Explicit tractatulus de ac-centibus quarundā dictionum in pſalterio m allexandꝛū  in tercia ꝑte . ſacerdotibus multum neceſſarius . Anno d  M. cccc. lxxxxij. Per arnoldum Colonienſem.  Bl. 14 leer.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40. Darmstadt ULB (Digitalisat).
HR 770. CBB 131. IBP 240. VB 1356.5. Borm: IG 99. Ernst: Hildesheim I,1 393. Günther 1142. Juntke: MarienB 18. Krüger: Rostock AA. 5. ISTC ia00455400.
Augsburg UB
. Bamberg Sem. Berlin *SB†
. Brandenburg *GotthardtK
(z.Z. Kraków BU). Darmstadt ULB
. Göttweig Benedikt
. Halle MarienB. Hildesheim DomB. Jena ULB. Leipzig UB
. Liège BU. München UB
(2 Ex.). Oldenburg LB. Olomouc SKn. Schwerin LB
. Wolfenbüttel HerzogAugustB
. Zwickau RatsSchB.
Gesamtüberlieferung: 18 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. 12⁶. 40–46 Z. Typ. 1:80G.
Bl. 1a [⁵]Ratio congrua eſt vox ſignificatīa complexa . Et complexa  in ꝓpoſito eſt q plures ꝑteſōratōis iunguntur ꝑ modum  … Sign. b (T³)Ercia regula gruitatis ē ꝙ relat et ſuū acedēs volūt ueniē  … Endet Bl. 12b Sp. 3 Z. 31 cedet paſſiuum go ⁊  Et hec de oꝛatione grua ſcďm mētem ⁊ intēcō alexādꝛi ſuoꝝ dirctē  ſequaciū dicta ſufficiū ad laudē dei . inſſum ꝑ Conradū . Kachelouen. 
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 40.
Collijn: Uppsala 77. ISTC ia00455600.
Leipzig UB
. Merseburg Dom. Uppsala UB , UB.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. Typ. 3:89G.
Bl. 1a [⁵]Ratio congrua eſt vox ſignificatiua complexa  Et complexa in ꝓpoſito eſt q plures parteſ oꝛationis iunguntur ꝑ modum … Lage b cies eſt quod pꝛedicatur. rex eſt carnoti que ualet omni ci… Endet Bl. 16b Z. 34 Paſſiuorū qꝛ ab illis ꝓprie regi 
ISTC ia00455610.
Fritzlar DomB (nicht auffindbar).
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. 1⁶2⁸. 39–40 Z. Typ. 1:88G, 2:156G.
Bl. 1a [²]Racio congrua eſt vox ſignificatiua cōplexa Et complexum in ꝓpoſito eſt . quando plures parteſoꝛationis iunguntur per  … Sign. b dens ſecundum quid eſt ens quia partes indeclinabiles ſignificant e  … Endet Bl. 14b Sp. 3 Z. 33 … cedit paſſiuū ergo ⁊c  Et hec de oracione congrua dicta ſcďm mente et intencionem alex-andꝛi ſuorū directe ſequatiū dicta ſufficiunt ad laudē dei Amen 
Collijn: Uppsala 78. ISTC ia00455620.
Uppsala UB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 34 Z. Typ. 1:87G, 6:160G. Init. a, d, i, l. Rubr. α.
Bl. 1a (O¹¹)Ratio cōgrua . eſt  vox ſignificatiua complexa ⁊ complexu imꝓpoſito . Eſt q plures  ꝑteſoꝛōnis iungun ꝑ modos ſignificandi. … Sign. b cū appoſito īſuis mōis ſignificādi videlit ntī cū ꝟbo ꝑſoāli finito  … Endet Bl. 16b Z. 32 … Ablatiuꝯ eſt ꝓprius caſus paſſiuoꝝ . quia ab illis ꝓprie regitur ⁊c.  Et ſic eſt finis Laus deo clementiſſimo. 
ISTC ia00455630.
Bamberg SB.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. A–C⁶. 33 Z. Typ. 1:87G, 6:160G. Init. a. TitHlzs. B.
Bl. 1a m. Sign. A (O¹¹)Ratio congrua  ē vox ſignificatiua cōplexa . ⁊  cōplexū in ꝓpoſito ē q plures ꝑteſoꝛōnis iūgun ꝑ modos ſignificādi. … Sign. b gratia de gtō . Iohānes obliuiſci lectōnis . ego ſtudui colonie.  … Endet Bl. 18a Sp. 3 Z. 24 etiā verbū actiuum pꝛecedit  Et de hac oꝛatione grua dicta ſcďm mentē ⁊ intentionē alexandꝛi ſuoꝛū directe ſequatiū dicta ſufficiūt ad laudē dei om-nipotentis Amen.  Nürnberge impꝛeſſum ꝑ Petrū Wagner.  Anno .M. cccc. xcij.  Bl. 18b leer.
H 774. Schr 3129. ISTC ia00455640.
Melk Benedikt.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
12 Bl. [a⁸b]. 36 Z. Typ. 4:87G, 5:136G. Init. c. Rubr. β. 1 Hlzs.
Bl. 1a (O)Ratio cōgrua eſt vox  ſignificatiua complexa . et complexū in ꝓpoſito eſt q plures  ꝑteſoꝛationis cōiungūtur ꝑ modoſſignificādi … Lage b verſus . Imperſonalis tamen hinc modus excipiatur. Pa … Endet Bl. 12a Z. 11 … etiam verbum actiuum pꝛecedit verbu  paſſuium . ergo ⁊c.  ⁌ Et hec de oꝛatiōe cōgrua dicta ſcďm mentem et inten-tionem alexandri ſuoꝛum directe ſequatium dicta ſuffi-unt ad laudem dei Amen.  Bl. 12b Holzschnitt.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 773. Schr 3130. Schramm XVIII Abb. 333. 334. IDL 222. VB² 1819.20. BSB-Ink O-52. ISTC ia00455650.
Berlin SB
. Haag MMeerman (def.). Melk Benedikt. München SB
. Wien NB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 6 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. A⁶b⁸. 41 Z. Typ. 5:168G, 13:72G. Init. i, l, m.
Bl. 1a (O¹³)Ratio cogrua . eſt  vox ſignificatīa cōplexa ⁊ cōplexum  imꝓpoſito Eſt q plures ꝑteſoꝛōnis  iungū ꝑ modos ſignificādi. … Sign. b dimētum q adiectiuū ſtrui cū ſubſtātiuo non quo ad vocē ſed quo  … Endet Bl. 13b Sp. 3 Z. 38 … ⁊ ꝟbū actiuum cedit paſſi-uum ergo ⁊c.  Sic eſt finis . Laus deo.  Bl. 14 leer.
Baumann: Stuchs 63. VB 1923.10. ISTC ia00455660.
Berlin *SB†
.
Gesamtüberlieferung: 1 Exemplar/Fragment in öffentlichen Einrichtungen.
14 Bl. a⁶b⁸. 41 Z. Typ. 5:168G, 13:72G. Init. i, l, m.
Bl. 1a (O¹³)Ratio cōgrua . eſt  vox ſignificatīa cōplexa ⁊ cōplexum  imꝓpoſito . Eſt q plures ꝑteſoꝛōis  iungū ꝑ modos ſignificādi. … Sign. b dimētu q adiect ſtruitur cū ſubſtantīo non quo ad vocem ſed quo  … Endet Bl. 13b Sp. 3 Z. 38 … et verbū actiuum pꝛecedit paſſi-uum ergo ⁊.  Sic eſt finis Laus deo.  Bl. 14 leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
Baumann: Stuchs 64. BSB-Ink O-53. Ohly-Sack 114. ISTC ia00455670.
Erlangen UB. Frankfurt (Main) UB. München SB
.
Gesamtüberlieferung: 3 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. AB⁸. 36–37 Z. Typ. 1:87G. Init. d.
Bl. 1a m. Sign. A (o)Racio cōgrua eſt vox ſignificatiua complexa et  cōplexum in pꝛopoſito eſt quando plures parteſ  oꝛatōis coniūgun per modos ſignificandi : … Sign. b equirria eſt nomē ⁊ ibimꝯ viſum illa . ꝯ . ꝓ ſola voce ſuppoīt  … Endet Bl. 16a Sp. 3 Z. 27 … etiā bū actiuū cedit paſſiuū ergo ⁊c  (E)t de hac oꝛōe cōgrua dicta ſcďm mentē ⁊ intencionē alexandꝛi ſuoꝝ directe ſequatiū dicta ſufficiūt ad laudē dei Amen  Bl. 16b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 771. BSB-Ink O-54. ISTC ia00455680.
München SB
(2 Ex.).
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
16 Bl. ab⁶c. 34 Z. Typ. 1:87G, 4:130G. Init. a. Rubr. α.
Bl. 1a (O)Ratio congrua Eſt  vox ßcatiua cōplexa et cōplexū in  ꝓpoſito . Eſt q pľes ꝑteſorōnis  iungun ꝑ modos ßcandi. … Sign. b ſtructioēs tranſitīe ſimplces mediāte ꝙ vľ ꝝ actꝯ vltīe denota  … Endet Bl. 16b Z. 20 … ⁊ verbū  actīm cedit paſſiuū ergo ⁊c.  Sic eſt finis . Laus deo. 
Ce³ A-456. ISTC ia00456000.
Philadelphia UL. Windsheim StB.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. A–C⁶. 33 Z. Typ. 1:87G. Init. a, d. Rubr. α.
Bl. 1a m. Sign. A (O¹³)Ratio grua eſt vox ſignificatiua complexa . et complexū in ꝓpoſito eſt quando plures partes oꝛatiōis  coniungun per modos ſignificandi. … Sign. b gratia de gtō ioannes obliuiſci lectiōis . ego ſtudui colonie.  … Endet Bl. 18a Sp. 3 Z. 25 etiā bū acti-uum cedit paſſiuū ergo  Et de hac oꝛatiōe grua dicta ſcď mentē ⁊ intentione alexandꝛi ſuoꝝ  directe ſequatium dicta ſufficiunt ad laudem  dei. Amen.  Bl. 18b leer.
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 772. BSB-Ink O-55. ISTC ia00456100.
Bregenz Zisterz
. München SB
. Nordhausen BlasiiB. Palermo Sem.
Gesamtüberlieferung: 4 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
18 Bl. A–C⁶. 33 Z. Typ. 1:87G. Init. a.
Bl. 1a (O¹³)Racio congrua eſt vox ſignificatīa cōplexa. ⁊ complexū ī  ꝓpoſito ē quādo plures partes orationis cōiungun per  modos ſignificādi … Sign. b gratia de gtō ioannes obliuiſci lectōis ego ſtudui colonie. de  … Endet Bl. 18a Sp. 3 Z. 25 etiā bū actiuum precedit  paſſiuum ergo  Et de hac oꝛatiōe grua dicta ſecundum mentē et intentionē  alexandꝛi ſuoꝝ directe ſequatium dicta ſufficiunt ad laudē  dei. Amen.  Bl. 18b leer.
Vorlage: Oates.
CIH 141. Oates 1086. ISTC ia00456200.
Cambridge UL. Budapest BU.
Gesamtüberlieferung: 2 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
4 Bl. a. 32–33 Z. Typ. 5:87Gu. 6:87G gemischt. Rubr. γ, δ.
Bl. 1a m. Sign. a ⁌ Incipit Sermo doctiſſimi viri  Alexandri de villa dei.  ⁌ Potentia patris : ſapientia filij . benignitas ſpūſſancti.  ⁌ Thema.  ☞ Sonus intra iungi extra. ⁌ Iſta verba ſcribit Alexander de villa dei in mo libꝛo caᵒ .iij. Vnd lutent diſe woꝛt  alſo jn teüſch. Wer fru iſt jn ſeinem hertzē der erzaigt  das aufwendig jn ſeinen werken.  … Endet Bl. 4b Z. 24 … v gibt jm jn diſem leben geſunthait v glück  vnd nach diſem leben die ewig fröd/ Als vnſs Alexan-der lert . Bona gens eſt ⁊ deus eſt protectoꝛ eoꝛum. Dat  deus aureolam quod nomen habetur ab auro ꝛ. 1496 
Reproduktionen: München SB (Digitalisat).
H 775. Saam: Kunne 84. Ce³ A-457. VB 1603. BSB-Ink S-301. Pr 2797. Bod-inc A-200. Schlechter-Ries 41. Sheehan: Vaticana A-189. ISTC ia00457000.
Berlin *SB
. Bloomington LillyL. Città del Vaticano BVat. Heidelberg UB
. Klosterneuburg Aug. London BL
. Memmingen StB. München SB
, UB
. Oxford Bodl.
Gesamtüberlieferung: 10 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 1968 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/ALEXVIL.htm • Letzte Änderung: 2023-11-02