10451 Gaguinus, Robertus: Compendium de origine et gestis Francorum etc. [Paris]: Pierre Le Dru, [nicht vor 30.IX.1495]. 
138 Bl. a–r⁸[s²]. Gez. [1]fo.ii.–fo.Cxxxiiii.[4]. 1, Errata 2 Sp. 45 Z. Typ. 1:ca.120G, 3:84G. Init. a, b. Min. f. Init. Rubr. α. KolTit.
Tit. (D¹)e oꝛigine et geſtis francoꝛum  Compendium.  (A¹)d libꝛum fuum roberti ga-guini Carmen.  9 Hexameter I. quo quiſ tui dilectoꝛ et aura vocabit.  … Enden Z. 13 Et geſta et virtus. his iam defenſns abito.  Bl. 1b Roberti gaguini oꝛdinis ſancte trinitatis de redemptione captiuoꝛum generalis  miniſtri ad veterem ⁊ ſibi ſpectatiſſimum amicum petrum buriū eccleſie ambiane  canonicum in compendium de francoꝛum oꝛigine et geſtis pꝛefatio Incipit feliciter  (r)Erum a francis geſtarum magnitudinem compendio ꝑcurrere coſtitui: … Endet Z. 32 … Que dum  per diriuationem vernaculi nominis latina legentur (ſi foꝛte ſine ſubſannatione legentur) plana erunt.  Bl. 2a m. Sign. a. ii. u. Blz. fo. ii. Roberti gaguini oꝛdinis ſancte trinitatis de redemptione captiuoꝛum generalis  miniſtri ad ſibi ſpectatiſſimum ⁊ veterem amicum petrū burium ecclīe ambianēſis  canonicum compendii de oꝛigine et geſtis francoꝝ Liber pꝛimus incipit feliciter.  (f)Ranci (vt plere alie nationes) a troianis ꝓdiiſſe gloꝛianť  … Sign. b tens copias in ſueſſionēſium agrum dimittit / quem dedente ſe populo facile cepit.  … Endet Bl. 134b Z. 33 … Ne enim michi ſatis ad purum cognita res eſt.  audio pꝛeclara et memoꝛabilia multa ab eo geſta eſſe: que poſteritas admirabitur.  (C³)Onfeci hactenus petre longum et laboꝛioſum iter. … Endet Z. 40 … nutante quidem foꝛtuna: ſeruat tamen monarchia  regnauere.  Finis.  Bl. 135a ⁌ Gaguinus Lectoꝛi. S.  Limes adeſt. pꝛoceſſit opus. ne liuidus aſſis  Lectoꝛ. … Z. 16 ⁌ Anno ſalutis Milleſimo quadꝛingenteſimo nonageſimonono pꝛidie  kalendarum octobꝝ In edibus diui maturini pariſienſis.  … Bl. 137aα ⁌ He ſunt inſignioꝛes mende / quas  tu lectoꝛ bꝛeuiter ānotatas in his libꝛis  vitabis.  … Endet Bl. 138bβ Z. 35 In eodem carmine vbi ſcriptu eſt mox  heredi furias dic mox herebi furias.  Bl. 138b Z. 38 ⁌ Liber emptoꝛem alloquitur.  Petri pꝛela dꝛuy (mutatis ſedibus) vꝛgent  Querere nos vario tecta domoſ ſolo.  Ergo (diuturno ne foꝛte erroꝛe vagemur)  Delige quem tecum pꝛecupis ire domum. 
Inhalt: Bl. 1a: Ad librum suum carmen (Thuasne T. 2 S. 278). — 1b: Ad Petrum Burium in compendium praefatio (Thuasne XVI, 1). — 2a: Compendium de origine et gestis Francorum (Franci (ut pleraeque aliae nationes) a Troianis prodisse gloriantur …). 135b: Gaguinus Lectori. Paris, 30.IX.1499 (vielmehr 1495). — Andrelinus, Publius Faustus: In Gallicas historias carmen (Ut nitidos totum …). — 135b: Montenatus, Benedictus: In Gallorum annales praeludium (Non potuisse quemquam …). — 136a: Erasmus Roterodamus, Desiderius: Epistola ad Gaguinum (Quod Francorum regum … Epist. 45 Allen). — 137a: Errata. — 138b: Liber emptorem alloquitur.
Anm. 1. Das Compendium de origine et gestis Francorum endet mit dem Einzug Karls VIII. in Neapel am 22.II.1495 (vgl. GW 9318).
Anm. 2. Auf Bl. 135a ist nach den ersten Stücken, die Gaguinus zum Verfasser haben, der 30.IX.1499 angegeben (Termin der Fertigstellung des Manuskriptes). Die Jahresangabe muss „1495“, nicht „1499“ lauten, vgl. Errata Bl. 138bβ: „fo. ultimo ubi positum est nonagesimonono dic nonagesimoquinto.“ In mehreren Exemplaren ist „1499“ von zeitgenössischen Händen in „1495“ geändert (London BL. Paris Arsenal, Mazarin u.a.). Die Praefatio (auf Bl. 1b) ist auch in GW 10452 u. GW 10453 abgedruckt. Dort trägt sie das Datum mit der richtigen Jahreszahl: 30.IX.1495. Vgl. in GW 10452 auch die Jahresangabe auf Bl. 127a. — Vgl. auch Bühler, Curt F.: False Information in the Colophons of Incunabula. In: Proceedings of the American Philosophical Society 114(1970) S. 398–406, hier S. 399.
Anm. 3. In dem Schreiben an die Leser vom 1.II.1497, in GW 10452 u. GW 10453 zusammen mit der Praefatio auf Bl. 1b, und in den Briefen an Guillelmus Hermannus vom 16.IX.1496 (Thuasne 77) und an Laurentius Burellus vom 19.XII.1496 (Thuasne 78) äußert sich Gaguinus tadelnd über die schlechte Qualität und die Typen der Erstausgabe von Le Dru. Vgl. dazu die Errata.
Reproduktionen: Res.Publ. Unit 4. Heidelberg UB (Digitalisat).
HC 7410. C 2604. Claudin II 58. Ce³ G-12. IBE 2538. IDL 1874. Pell 4969. CRF VI 842. CRF XI 448. CRF XII 254. CRF XIV 224. CRF XVI 127. Pr 8318. BMC VIII 190.IB 40729. Schlechter-Ries 704. Sheehan: Vaticana G-5. Walsh: Harvard 3706. ISTC ig00012000.
Aberdeen UL. Arras BMun†. Atlanta UL. Auxerre BMun (Bl. 137 u. 138 fehlen). Cambridge (Mass.) HoughtonL. Città del Vaticano BVat
. Dresden SUB (z.Z. Moskva GosB). Hartford TrinityC. Heidelberg *UB
. Limoges BMun (def.). London BL
(def.), Westminster (Bl. 137 u. 138 fehlen). Madrid BU. Moulins BMun. Paris Arsenal, BU (2 Ex.), Mazarin. Rotterdam BGemeente. Saint-Étienne BMun. Zug Kapuz?.
Gesamtüberlieferung: 21 Exemplare/Fragmente in öffentlichen Einrichtungen.
Gesamtkatalog der Wiegendrucke • © 1990 Anton Hiersemann, Stuttgart • https://gesamtkatalogderwiegendrucke.de/docs/GW10451.htm • Letzte Änderung: 2013-12-03